Thane jilha vibhajan dasha ani disha vasant bhasara

1. www.adiyuva.in
वसंत एन भसरा
Save our land, culture & save our identity,
Save Tribal community, Let us do it together!

2. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 1
प्र तावना:
महारा ट्रातील एकण िज
ू यांम ये पुणे खालोखाल ठाणे दसरा क्रमांकावरील मोठा िज हा.
ु
दे शातील आिथर्क राजधानी आिण रा या या राजधानीपासून अवघ्या ४० िक.मी.अंतरावर असलेला,
मंबई सारख्या यापारी बेटा या कवेत िज हा
ु वातं या या आज ६५ या वषार्नंतरही िवकासा या
बाबतीत उपेिक्षतच आहे . आिदवासींचा-म छीमारांचा आिण मंबई या जवळचा िज हा
ु हणन
ू
ओळख असलेला, हा िज हा हणजे आिदवासींचा उपेिक्षत िज हा असेच संबोधावे लागेल.
ठा यापासन डहाणू पयर्ंत आिण डहाणू पासन ज हारपयर्ंत गजरात आिण दादरा नगरहवेली
ू ू ु
रा यांना पशर्णारा अ या िविचत्र आकारात पसरलेला १५ तालक्यांचा हा िज हा.िज
ु यात
आिदवासींचे तालक नागरी आिण िवरार ते डहाणू पयर्ंत सागरी(मि छमारांचे साम्रा य) लोकांचे
ु े
तालक
ु े आहे त.या िज याचे एक टोक मुंबई या उं बर यावर तर दसरे
ु नािशक
िज हा,गुजरात,दादरा-नगर हवेली सरह ीपयर्ंत अस याने शहरी व ग्रामीण असे दोन िवभाग पडले
आहे त.बेसुमार वाढती लोकसंख्या, भौगोिलक या िव तीणर् भूप्रदे श व मुंबई जवळ यामळे
ु
िज यात शहरीकरणाचे प्रमाण झपा याने वाढत आहे . ग्रामीण भाग मो या प्रमाणावर अिवकिसत
रािहला असन शहरी भाग हा िवकासाकडे वाटचाल करीत आहे . यामुळे संपूणर् िज
ू याचे व न
साकार हो यासाठी िज हा िवभाजन होणे आव यक आहे . … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

3. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 2
शासनाने ग्रामीण व आिदवासी भागासाठी िवकासा या अनेक योजना आख या अस या तरी
यांची प्रभावीपणे अंमलबजावणी होत नस याने या भागाचा िवकास झा याचे आप या िनदशर्नास
येत नाही. यासाठी प्रशासकीय यंत्रणाही अपरी पडत अस याचे िदसून येते.िज
ु याची लोकसंख्या
सुमारे ९० लाखा या वर आहे तसेच िज याचा िव तारही फार मोठा आहे .िज हा िवभाजन
झा यास भौगोिलक िव तार कमी होईल व लोकसंख्याही याप्रमाणात राह यास मदतीचे
होईल. यामुळे प्रशासन यवि थतपणे काम क शकल.िवकास कामांची अंमलबजावणीही चांगली व
े
प्रभावीपणे करता येऊ शकल.प्रभावी व प्रामािणक पणे अंमलबजावणी झाली तर ग्रामीण भाग व
े
आिदवासीं या पिरि थती म ये िनि चतच सधारणा होईल.
ु
नैसिगर्क साधन संप ती उपल ध असतानाही या िज याचा िवकास का होऊ शकलेला नाही?
याचे उ तर दे याचे कोणा यातही धािर ट नाही.िज हा िवभाजनावर आज एकमत झाले असले
तरी, हे िवभाजन कसे हावे, न या िज याचे कद्र कठे हावे, याबाबत मात्र सवर् राजकीय पक्ष-
ु
आिण सुमारे ९० लाख लोकसंख्या असले या या िज याचे प्रितिनिध व करणार्या प्रितिनधींम ये
मतिभ नता िदसून येते.एकमत असून नेत ृ व करणार कोण हा ही एक मोठा प्र न असावा?
स तेवर येणारा पक्ष िज हा िवभाजनाची घोषणा करतो मात्र याची पतता होत नाही. िशवसेना-
ू र्
भाजपा युतीने रा यातील काही िज यांचे िवभाजन कले.मात्र या िज या या िवभाजना या
े
प्र नाव न रा यातील इतर िज यांचे िवभाजन कर यात आले या ठाणे िज या या निशबी
२०-२५ वषार्नंतर अजूनही वाटा या या अक्षताच येत आहे त.
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

4. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 3
ठाणे िज हा ि थती आिण िवभाजनाची गरज:
ठाणे िज हा समारे ९५९८ चौ.िकमी क्षेत्रफळाचा व ११२ िकमी लांबीचा समद्र िकनारा लाभलेला िज हा आहे .
ु ु
िज यात १५ तालक व १७४८ गावे आिण ३७ शहरे आहे त.िज
ु े याची लोकसंख्या ९० लाखां या घरात
असून ,लोकसंख्येनसार ठाणे िज हा रा यात दसरा आहे .१९९१ ते २००१ या दशकातील लोकसंख्या वाढीचा
ु ु
दर ५४.९२ इतका होता.प्रशासकीय या िज यात ५ महसल िवभाग,१३ पंचायत सिमती,९६० ग्राम
ू
पंचायती, २२ जनगणना शहरे ,६ महानगरपािलका व ९ नगरपािलका आहे त.िवधानसभा मतदार संघा या
नवीन पनरर् रचनेनुसार २४ मतदारसंघ आहे त.याव न िज
ु याचे अफाट वाढलेले व प िदसून
येते.िज हाचे िठकाण आिण ग्रामीण भाग याम ये खप
ू दर
ू अंतर आहे .िज हािधकारी
कायार्लय,मुख्यकायर्कारी अिधकारी कायार्लय, िज हा सत्र यायालय या प्रमख यंत्रणा शहरांसाठी जवळ
ु
मात्र यां यासाठी अ यंत आव यकता आहे अ या ग्रामीण भागांपासून अ यंत दर आहे त. यामुळे कामाची
ू
प्रभावी अंमलबजावणी करणारे तसेच तालक्यातील अिधकार्यांवर आव यक असलेले िनयंत्रण ठे व यात
ु
शासन िकतपत यश वी होत आहे आिण शासना या सिवधा गरीबांपयर्ंत िकतपत पोहचत आहे त हा एक
ु
संशोधनाचा िवषय आहे . मात्र या अफाट आवाका या व दर या ि थतीमळे सवर्सामा यांपयर्ंत सिवधा
ू ु ु
पोचव यात अन सवर्सामा यांना ‐गिरबांना सिवधा उपयोिगतेत अपयश येणारच हे नक्की, यामळे
ु ू
िकतीही प्रय न कले तरी हवा तो बदल,घडवून आणणे अशक्यप्राय गो ट आहे .
े … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

5. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 4
ग्रामीण िवकास आिण ठाणे िज या या आिदवासी पट्टयातील िचत्र:
्
ठाणे िज हा आिदवासींचा िज हा हणन ओळखला जातो िज
ू याचे भौगोिलक सामािजक तर ल यात
घेता आिदवासी शहरी आिण ग्रामीण असे तीन तर लक्षात येतात. १५ तालक्यांपैकी पालघर,
ु
डहाणू,तलासरी, ज हार, मोखाडा, शहापूर, वाडा, िवक्रमगड हे आठ तालुक 'आिदवासी तालुक' हणून
े े
ओळखले जातात. आिदवासी िवकासासाठी कद्र व रा य शासनाकडून िविवध योजना आिण
आिदवासी उपयोजनतगर्त िवभाग हणून गेली िक येक वष िविवध योजनांपोटी वािषर्क . ९० ते जा त
कोटी खचर् कले जातात, मात्र अजूनही िवकासाची गंगा आिदवासी पा यांपयर्ंत पोचलेली नाही, र ते,वीज,
े
पाणी, रोजगार,आरोग्या या प्र नां या िवळख्यात आजही आिदवासी जीवन ग्रासलेले आहे .आज
गावात या सरपंचाकडे,पोलीस पटलाकडे कदािचत चारचाकी आ या असतील मात्र आजारी
माणसाला झोळीतून ने याचे आिदवासी पा यावरचे िचत्र आजही बदलेले नाही.आिदवासी िवकासाचा
कद्रिबंद ू मानून ठाणे िज यात ३०० हून अिधक योजना राबिव या जातात मात्र याचा उपयोग
यां यासाठी योजना राबिव या जात आहे त यांना होतो का? योजना अंमलबजावणी करणारी मंडळी
खरच काम मानाने करतात का? यांवर दे खरे ख ठे वते कोण? हासंशोधनाचा आणखी एक िवषय
आहे .आिदवासी िवकासा या नावाखाली अंमलबजावणी करणारे आपापली पोतडी भरत आहे त.
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together!www.adiyuva.in

6. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 5
रा यकत राजकारण कर यात मग्न आहे त, आिदवािसंना मात्र पोटाची खळगी भर यासाठी
िमळे ल तेथे िमळे ल ते काम करावे लागत आहे . यां या वाटे ला अजूनही कायमचा अंध:कारच
आहे .मोखाडासारख्या अितदगम पा यांमधील ि थती तर िवदारक आहे .जो यवसाय क
ु र् नये असे
यवसाय यांना आप या पोटासाठी अंगीकारावे लागत आहे त.भक
ू आिण रोजगार हे
आिदवािसंसामोरील मोठे संकट आजही आहे . यामळे हं गामी शेती नंतर या होणारया हं गामी
ु
कामगार हणून मो या प्रमाणावरील थलांतरामळे एकणच द ु पिरणामांना बळी पडावे लागत
ु ू
आहे .अि थर आिण भटक जीवनच जगावे लागत असन, आरोग्य, सुरिक्षतता, मुलां या िशक्षणाचा
े ू
या सतत भेडसावणार्या प्र नांसोबत,अनेक कपोिषत आिदवासी बालकांना आपले प्राणही गमवावे
ु
लागत आहे त. मात्र या भयावह प्र नांचा ठा यासारख्या शहरात बसणार्या सरकारी यंत्रणेला
आिदवासी िवभागाला मागमूस काय असणार? असेल तरी करतात काय? कोण पाहतं? आिदवासी
िवकासाचे गिणतच कणाला आजपयर्ंत सुटत नाही,हे च या लोकशाहीचे ददव
ु ु हणावे लागेल.
ज हार वावर कपोषण मुळे उद्भवले या सम या दर कर यासाठी ज हार येथे ता पुरते उप-
ु ू
िज याचे थान दे ऊन अ पर िज हािधकारी कायार्लय थापन झाले, तसेच आिदवासी िवकास
प्रक प अ पर आयुक्त यांचे कायार्लयही आले, यातून काही प्रमाणात आिदवासीं या िवकासास
हातभार लागत आहे . … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

7. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 6
गावांचा िवकास होतोय ही चांगली घटना आहे , पण तरीही एका प्र नाचे उ तर कठे तरी
ु
अनु तिरतच राहते. गावात खर्या अथार्ने, पणपणे िवकास झाला, की िवकासाची प्रिक्रया सु
ू र् आहे ,
असे हणायचे? रा यात धरणे होतात, पाणी अडवले जाते. मबईकरांपासून अनेक शहरांना हजारो
ंु
गॅलन पाणी िदले जाते. हजारो एकर जिमनीचे क्षेत्र ओिलताखाली येते. परं तु जे शेतकरी, गांवकरी
या धरणाखाली बुडीत झाले या िव थािपतांचे काय? ठाणे िज हा िवशेषतः शहापूर-मरबाड हे दोन
ु
तालुक मुंबई, ठाणे, क याण-ड िबवली ते िमरा-भाईंदरपयर्ंत या कोटय़वधी लोकांना पाणी पाजत
े
आहे . या पट्टय़ातील शेतकर्यांना मात्र पाणी िमळत नाही. जे िव थािपत झाले यांचे आज ५६
वषार्नंतरही यवि थत पुनवर्सन नाही. आज या तालक्यातील जनता मात्र पा यावाचून तडफडत
ु
आहे . हे सवर् उलटे चालले आहे ना?धरणग्र त-पुनवर्सन हा मु ा आिण घोळामळे एकणच
ु ु िवकास
प्रिक्रया व िवकास प्रवाहापसन वंिचतता हे मात्र १०० खरे . जर हे ग्रामीण भागातून जाणारे पाणी
ू
बंद कले तर मंबई शहर वेठीस धरले जाईल, कहर होईल. याचे योगदान
े ु हणन शहरांनी कमीत
ू
कमी ५०% योगदान ग्रामीण भागास िदले गेले पािहजे.
महामाहीम रा ट्रपती प्रणव मखजीर् यांनी रा ट्रपतीपदाची शपथ घेत यानंतर आप या पिह या
ु
भाषणात भुक सारखा दसरा अपमान नाही,गिरबी हा श द आप या श दकोशातून काढला
े ु
पािहजे.असे िवचार प्रकषार्ने मांडले,याचा अथर् भूक,गिरबी याची कारणे शोधली … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

8. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 7
महामाहीम रा ट्रपती प्रणव मखजीर् यांनी रा ट्रपतीपदाची शपथ घेत यानंतर आप या पिह या
ु
भाषणात भुक सारखा दसरा अपमान नाही,गिरबी हा श द आप या श दकोशातून काढला
े ु
पािहजे.असे िवचार प्रकषार्ने मांडले,याचा अथर् भक,गिरबी याची कारणे शोधली याचा िवचार
ू
रा यकत,िज हा िवभाजन प्रिक्रयेतील लोकप्रितिनधी,स ताधारी,प्रशासन यांनी कलाच पािहजे.या
े
बरोबर भक आिण गिरबी कोण भोगतो आहे याचाही स यशोध घेतला पािहजे. डॉ.बाबासाहे ब
ू
आंबेडकरांनी उपेिक्षत,दिलत आिदवासी या वगार्नाही मानवी िजवन जगता यावे याकिरता िवशेष
संधी दे वूनही या वगार्ची भूक आिण गिरबी न ट झालेली नाही. वातं य लोकशाही रा य
येऊन,शांघाय,ि हजन २०२० महास ताचे व न अन प्रय न घेवून सात या दशका या पुढे आपण
जात असताना रा ट्रपतींना भूक आिण गिरबी िव द्ध युद्धपातळीवर प्रय न कर याची आव यकता
वाटावी, याम येच आप या िवकासाचीआिण प्रगतीची खरी ि थती ल यात येते.
ग्रामीण भागात राहणार्या लोकांचे दािर य, बेकारी, िनरक्षरता, व रोगराई हे चार शत्रू न ट क न
यां या राहणीमानाची पातळी उं चावणे व याकिरता ग्रामीण भागा या सवार्ंगीण िवकासावर भर
दे णे हणजे ग्रामीण िवकास.(प्रा.अतुल महाजन यशमंथन संच १० क्र.२-यशदा-२००४).िवकासाठी
अ याव यक अशा मलभत सोयी
ु ू हणजे:जमीन, वीज, पाणी व वाहतुकीसाठी र ते,दळण-वळण
सिवधा.
ु … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

9. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 8
प्रशासना या आवाक्या बाहे र असले या ठाणे िज याची गिरबी आिण आरोग्य संदभार्तील ि थतीचे िचत्र
आपणास खालील ताक् यांव न लक्षात येईल.
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

10. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 9
प्रशासना या आवाक्या बाहे र असले या ठाणे िज याची गिरबी आिण आरोग्य संदभार्तील ि थतीचे िचत्र
आपणास खालील ताक् यांव न लक्षात येईल.
सदर िचत्र पाहता ठाणे िज यास अजून िवकासाचा िकती मोठा प ला आपणास गाठायची
आव यकता आहे हे िदसन येते.गिरबी घालव यासाठी िवदे शातून मदत माग याचे होणारे भांडवल
ू
पणर् दे शाला अन जनतेला कजर्बाजारी बनवत आहे प्र येक सरकारचे हे चक्र कायमचेच आहे .याचा
ू
िवचार मात्र ि वस बँकत आिण इतरत्र काळे धन ठे वणार्या
े वत:ला दे शाचे उद्धारकत हणिवणार्या
मंडळींना नसावा. शासन हणतं गिरबीपासून मुक्ततेसाठी, प्र येक यक्तीला िदवसाला पये २८
पूरे,मात्र याचवेळी साजरा कर यात येणार्या एिनवसर्िरज,वाढ िदवसांम ये पये ७७०० प्र येकी
जेवणाला खचर् एकावेळेला कला जातो, हा कठला
े ु याय. गिरबी िनमलनासाठी
ुर् िब्रटीश सरकारचे
२०११.१२ सालासाठी २६,८४ करोड प ड कजर् दे यात आले आहे . रा ट्रपती बोलले तशी कृती
स ताधारी सरकारने युद्धपातळीवर कर या या प्रय नमधील िज हा िवभाजन हाही एक मह वाचा
घटक आहे .
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

11. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 10
िवभाजन, िज हा मख्य िठकाण वाद आिण पयार्य :
ु
आजतागायत िवभाजनाबाबत व ृ तपत्रांत; लोकप्रितिनधी प्रमख कायर्कत यांचे मख्य िठकाणाबाबत
ु ु
राजकीय लाभ -वैयिक्तक लाभापोटी,स ता असले या-नसले यांची घोषणाबाजी आिण भरपर
ू
प्रिसद्धीही झाली.मात्र एकदा मतदान होऊन िनवडणक संपली िक पार पढ या मतदानालाच हा
ू ु
िवभाजन पी मु याचा कभकणर् जागा होऊ लागतो.घोषणाबाजीने झटक्यात िज
ंु याचे िवभाजन
क न जनतेला मधाची बोटं चाटवली जातात,निशब मध काही कधीही आले नाही.ते मधच असते
की आणखीन काही हा एक वेगळाच प्र न?
ठाणे िज यातील लोकप्रितिनधी, पुढारी, कायर्क यार्ं या सोयी या िहशेबाने नाही, तर
तळागाळात या सवर्सामा य ग्रामीण आिदवासी भागातील सवर् तरांत या लोकांसाठी मुख्यालय
कोठे ही होवो पण िवभाजन होणे काळाची गरज आहे .
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

12. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 11
िज हा िवभाजनाची गरज:
िवकास सा य होईल: प्रशासकीय स तेचे एकच कद्र न ठे वता याची सामा य लोकां या सोयीसाठी
िवभागणी होणे गरजेचे आहे . कद्रातही मो या रा यांची िवभागणी होऊन नवीन रा य िनिमर्ती ही
लोकां या सोयीसाठीच कर यात आली. उदा.उ तरप्रदे श म य प्रदे श.अगदी याचप्रमाणे ठाणे
िज याचा भौगोिलक िव तार, वाढती लोकव ती, दळणवळण व िवकासाची गती या टीने िवचार
करता लोकां या सोयीसाठी प्रशासकीय सेवा सामा य माणसांना विरत िमळ या या
टीकोनातून ठरािवक आिथर्क तरतुदीसह: योजनाबद्ध व कालबद्ध कायर्क्रम आखून ठाणे
िज याचे िवभाजन होणे मह वाचे आहे .
दोन िज यांमुळे: लोकां या वेळेची आिण खचार्ची खप मो या प्रमाणात बचत हो यास मदत
ू
होईल.शासनाची िनणर्य घे याची क्षमता वाढीस लागेल. प्रशासन सुरळीत चाल यास मदतीचे
होईल.नवीन िज या या िनिमर्तीतून िज यांतगर्त येणार्या महसुलातून ितथला प्रशासकीय खचर्
भागू शकतो हा भागिवताना मुळ िज याम ये होणारा प्रशासकीय खचर् हा कमी करता येणे शक्य
होईल. शासनाचे मह वाचे काम ; सामा य जणांना शासनाकडून िमळणार्या िविवध योजनांचा लाभ
विरत उपल ध क न दे णे, याम ये होणारी िदरं गाई िनि चतच दर होईल. नवीन िज
ू याम ये
येणारा पिरसर हा प्रामुख्याने आिदवासी आिण दािर य रे षेखालील येणारा भाग आहे मात्र ददवाने
ु
सरकार (कद्र-रा य) या अनेक मह वपूणर् योजना तळागाळापयर्ंत पोचतच नाहीत अशा आजपयर्ंत
वंिचत असले या जनतेला खर्या अथार्ने याय िमळू शकल.
े
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

13. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 12
नागरीकरणामळे दडपला गेलेला आिदवासी अिधक दडपला जा याची भीती.
ु
ठाणे िज यातील आिदवासींचे अि त व कोण याही तालक्याला नाकारता येणार नाही.
ु
एकदरीत संपणर् दे शात आिथर्क, सामािजक आिण राजकीय िवषमता िवकोपाला पोहोचली
ं ू
आहे .अशा पिरि थतीत दबल घटकाला सो कॉल वगार्कडून यायाची वागणक सजासहजी िमळणे
ु र् ू
अशक्य आहे .
िवकिसत भागात आिदवासी भाग समािव ट क यामळे आिदवासी िवभागास िमळणारे फायदे
े ु
नाकारले जातात. यां याकडे िवकिसत भागात समािव ट क यामळे दलक्षच होते व आधीच
े ु ु र्
नाकारलेला समाज अिधक नाकारला जातो.कारण नगरपािलका िकंवा महा नगरपािलका क्षेत्रात
यातील जो भाग समािव ट होतो, याचा िवकास आिथर्क अडचणींमळे नाकारला जातो आिण
ु
याची पवीर्पेक्षाही वाईट अव था िनमार्ण होते.याची जाणीव िज हा िवभाजन होताना ठे वणे
ू
गरजेचे आहे .
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

14. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 13
ठाणे िज याचे िवभाजन क न वतंत्र ग्रामीण िज हा िनमार्ण करणे हाच पयार्य:
जु या ठाणे िज यात :ठाणे, क याण, िभवंडी, वासी, अंबरनाथ, मरबाड व शहापूर अशा सात
ु
तालुक्यांचा समावेश असावा.नवीन िज यात:तलासरी, डहाणू वाडा,मोखाडा,ज हार,िवक्रमगड,
पालघर अशा सात तालुक्यांचा समावेश असावा. मुरबाड-शहापूर, जु या िज यातच असावे:शहापूर
तालुक्यातील सवार्त शेवटचे टोक कसारा, डोळखांब पिरसरात उपल ध दळण वळण सुिवधा
पाहता, र ता व रे वे या दो ही मागार्ंनी ठाणे जवळ आिण सोयीचे पडते.या लोकांना नोकरी-धंदा
व शेतकर्यांना शेतीमाल िवक्रीसाठी क याण,ठाणे, नवी मुंबई,हे क्षेत्र अंगळवाणी पडलेले आहे .
मरबाड तालुक्या या
ु टीने तर ठाणे-क याण भागािशवाय पयार्यच नाही. यां यासाठी ठाणे िज हा
सोयी कर आहे तशी लोकांची मागणीही आहे , यवहािरक या यांचा िनणर्य योग्य असून
याचे पालन लोकप्रितिनधी-शासनाने करावेच करावे.
पवीर्पासून ठाणे िज हा मख्य िठकाण
ू ु हणून अंगळवाणी पड यामुळे व तेथील सोयी सिवधांचा
ु
िवचार करता िज यातील िविवध तालक्यां या
ु टीने िवभाजनानंतर नवीन िज याचे मुख्यालय
कठे असावे याबाबत सोयी गैरसोयी या बाबींवर
ु टीक्षेप टाकता ठाणे िज हा तलासरी पासन १००
ू
िक.मी अंतरावर आहे , याचप्रमाणे इतर तालुकांसाठी ७५,५०,२५ िक.मी.पयर्ंतचे अंतर आहे .
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

15. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 14
सोयीसुिवधांचा िवचार करता ज हार पेक्षा ठाणे िज हाच परवडेल अशी तलासरी,डहाणू.पालघर
प्रितिनधी व जनतेचे मनोगत आहे . या या उलट पालघर-डहाणू जर िज हा थान झाले तर
मोखाडा ज हार यांना ते अ यंत गैरसोयीचे होते कारण मोखाडा ते पालघर डहाणसाठी
ू
साधारणत:१०० ते १२५ िक.मी अंतर यांना पडेल िशवाय दळणवळण सुधाचांचा प्र न आहे च.
२. नवीन िज हा िनिमर्तीसाठी िज याचे मुख्यालय िठकाण कर यासाठी नवीन
कायार्लये, कमर्चारी वगार्साठी िनवास थाने, िशक्षण, पाणीपरवठा, दळणवळण
ु व इतर प्राथिमक
सिवधा
ु या गो टी आव यक आहे त. याबरोबर नवीन िज हे िनिमर्तीसाठी प्रचंड खचार्चा बोजा
शासनावर पडेल यासाठी काही वषार्ंचा कालावधी लागेल, मात्र सरकारने भिव यातील गरजांचा
िवचार क न हा खचर् सोस याची तयारी ठे वावीं.
3. परं तु या खचार्ची उणीव भ न काढ यासाठी काही पयार्य समोर ठे वून अपेिक्षत
खचार्म ये बराच खचर् टाळता येणे,कमी करता येणे शक्य आहे .तो हणजे ; िज हा
मुख्यालायासाठी आव यक बाबींमधील शासन मालकी या उपल ध साधन त्रोतां या िठकाणी
िज हा थान करणे.
याचप्रमाणे शहरांसाठी वापर कर यात येणार्या ग्रामीण साधन त्रोतांवरचा भाग शक्तीचा क न
िज हासाठी उपयोगात आणणे. … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

16. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 15
4. िज याचे मख्यालय संदभर् मात्र एक मह वाचे आहे ते
ु हणजे यां या िवकासासाठी
िज हा िवभाजन कर याचा प्रय न चालला आहे या जनता जनादर् नाची आिण आिदवासी
प यातील तमाम जनते या सोयीसिवधेला प्रथम प्राधा य दे णे.ना, की प्रितिनधींचा- प्रशासनाचा
ु
रस, वाथर्,मनमानी, नाही राजकार यांचा मतदार िवभाग, स ता कारकीदर् -कालावधी व
पिरणामाला.तरच ठाणे िज या या ग्रामीण व आिदवासी भागातील जनतेला याय िमळे ल व
यांना िवकासा या संधी उपल ध होतील.
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

17. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 16
िवभाजन थान व पयार्य : सूयार्नगर( ता.डहाणू) िज याचे थान होऊ शकते? का?
थो या खचार्त आिदवासी िज याचे कद्र-सूयार्नगर( ता.डहाणू) सवार्थार्ने सोयीचे: प्रशासनाचे मत
मात्र पालघर कद्र हो यासाठी आग्रही.सुयार्नगर (ता.डहाणू) िज हा मुख्य थान पयार्य होऊ
शकतो:सुयार्नगर या िठकाणी शासन मालकीची ३०० एक्कर जमीन उपल ध आहे .सुयार्प्रक प
धामणी धरणाचे मबलक पाणी आहे , कमर्चारी िनवा थानांसाठी शासकीय कोटर् सर् आहे त.िज हा
ु
पोलीस मैदानाची जागा उपल ध होऊ शकते.अिग्नशामक दला या टीने ही आव यक पाणी व
इतर यव थे या टीने सिवधा िनमार्ण कर यासाठीची मबलकता आहे .शासना या मालकी या
ु ु
जिमनी,बांधकाम कोटर् स,पाणी
र् इ.सुिवधांमुळे खचार्चा भार कमी हो यास हातभार
लागेल.तलासरी,ज हार,मोखाडा,वाडा िवक्रमगड व सागरी पट्टयांतील
् तालुक्यांसाठी सुयार्नगर
म यवतीर् थान आहे .सुयार्नगर व आजूबाजू या पिरसरातील सवर् गावे पूणर् आिदवासी गावे आहे त,
यामुळे तळागाळातील खर्या आिदवासी लोकांना िवकासा या अनेक संधी िनमार्ण हो यास
सहकायर्चे होईल.डहाणू तालुका मधील िदवशी, दाभाडी िक हवली व या पट्टयातील इतर गावांना
्
तालुक्याचेही थान ७५ ते ८० की.मी पडते. िज हा िवभाजानासोबत तालुक्याचे ही िठकाण कासा,
चारोटी िकंवा त संबंिधत जे लोकां या टीने सोयी कर होईल अ या िठकाणी तालुक्याचे थान
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

18. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 17
क यास या पणर् आिदवासी पट्टयातील आिदवासी बांधवांना जो त्रास सहन करावा लागत आहे ,
े ू ्
सोयी सुिवधांपासन वंिचत राहावे लागत आहे , यांना िवकासा या प्रवाहात आणणे शक्य होईल.
ू
मख्यमं यांनी गठीत कले या िज हा िवभाजासंबंधी एका सिमतीची गे या मिह यात (माहे स टबर
ु े
२०१२ म ये ) आिदवासी पट्टयांतील तालक्यांम ये भेट झा याचे ऐिकवास आले, मात्र
् ु याबरोबर
िह तालुका भेट रे ट हाउसेस मधनच झा याची चचार्ही आहे . वा तिवक पाहता सदर किमटी
ू
अहवाल जर िनणार्यक ठरणारा असेल तर यांची भेट िह तलासरी मोखा या सारख्या
तालुक्यांमधील दगम गावांना होणे मह वाचे होते, हणजे प्रा यिक्षकासह अनभवाने िवदारक
ु र् ु
ि थतीचे दशर्न हो यास सहकायार्चे झाले असते.गे ट हाउसम ये बसन
ू अिधकारी आिण
प्रतीिनधींचेच ऐकनच जर िनणर्य घ्यायचा असेल तर भेटीची आव यकता काय? सदर किमटीने
ू
सवर् तालक भेट िदली का? अिधकारी अन प्रितिनधींचे
ु े हणणे ऐकन ि थती व पिरणामांचा िवचार
ू
न करता पारडे जड वा या बाजूने िनणर्य न घेता अगदी तळागाळातील जनता जनादर् ना या
सिवधा अन उपेिक्षतां या िवकासा या
ु टीने यामुळे खर्या अथार्ने शासकीय यंत्रणा आिण
ग्रामीण सवर्सामा य-गिरबातला गरीब नागिरक अ या दो हीं या टीने सोयी कर होईल, असाच
िनणर्य हावा, हीच अपेक्षा.
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

19. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 18
आिदवासींचा खरोखरच िवकास हायचा असेल,आिदवासींना माणस
ू हणन जगू
ू यायचे
असेल तर िज हा िवभाजानाबरोबर काही गो टी करणे गरजे या आहे त;
िज यातील शेतीचा िवकास हाच आिदवासी िवकासाचा कणा आहे .चार मिह यां या िपकांवर बारा
मिह यांची गुजराण कशी करायची हा मोठा प्र न?शेतीकडे गांभीयार्ने पाहणे ही काळाची
गरज.िज यात मो या प्रमाणात पाउस पडतो मात्र याची साठवणकीचे योग्य िनयोजन क न,
ु
साठवलेले पाणी िनयोजन बद्धरी या िज यातील शेती िवकासासाठी उपयोगात आणणे.आज सरार्स
प्र येक गो टींसाठी िवकासा या नावावर आिदवासीं या जिमनींवर घाला घातला जात
आहे ,शाशकीय- यवसाियक, गावपातळीवरील यिक्तगत तयार झाले या दलालां या मा यमातून
इतर वगार्कडे आिदवासीं या जिमनी कवडी या िकमतीत घ यात जात आहे त आिण आिदवासींना
भूिमहीन कले जात आहे .हे आिदवासीं या िवनाशाचे षड:यंत्र भेदन याला आळा घालणे अ यंत
े ू
गरजेचे आहे .अ यथा िवनाश अटळ आहे . पारं पािरक ज्ञान-अनुभवाला आधिनक तंत्राची जोड
ु
आिथर्क आिण मागर्दशर्न सिवधा-संधी,िनमार्ण क न, बाजारभावाची हमी दे वन, नगदी िपकांपयर्ंत
ु ू
शेतकर्यांना प्रो साहन िदले गेले तर कवळ आिदवािसंचाच न हे तर िज
े याचाही कायापालट होऊ
शकतो.
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

20. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 19
आिदवासी भागातील जेथे थोडीफार दळण-वळण सिवधा मबलक शाशकीय जमीन आिण इतर
ु ु
मालम ता,मबलक पाणी सुिवधा आहे अ या िठकाणी िज हा थान-तालका
ु ु थान िनमार्ण करणेमळे
ु
आसपास या गावांचा कायापालट हो यास मदतीचे होईल.
असा समाज याम ये तु ही आिण आपण राहतो, या समाजाचे दािर य, िनरक्षरता आिण
बेरोजगारी या सम यांचे मुळ कारण शोधून याचे िनराकरण कर याची आव यकता
आहे .कोण याही समाजाची ि थरता शांततेवर िनभर्र असते, समाजजीवनाची ि थरता, सुरिक्षतता
यां या उपल धतेवरच अ न, व त्र, िनवारा, आधािरत असतो.जे लोक आिथर्क आिण सामािजक
या दबल आहे त,
ु र् यां या मानवािधकारांची पायम ली हो याची सहज शक्यता िनमार्ण होते.हे
शोषण समा त कर यासाठी दो ही वगार्तील भेद न ट करणे, हाच एकमेव पयार्य ठ
शकतो.(डॉक्टर ए.पी.जे.कलाम -संसदीय भाषण२२ जाने२००३.)
एकीकडे भक-अपर्या सुिवधा, प्राथिमक गरजाही भागवू शकत नाही असा िदन दिलत आिदवासी
ू ु
समाज तर दसरीकडे सवर् सिवधा असलेला शहरी भागातून ऐशोआराम जीवन जगणारा समाज
ु ु
असा जो भेद आहे याची दरी अिधक ं दावत जाऊन लोकक्षोभाचा उद्रे क होऊन याचे
द ु पिरणाम भोग या या संकटाला सामोरे जा यापेक्षा वेळीच सावधता हणजे िज हा िवभाजन
हाच एकमेव पयार्य आहे . … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

21. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 20
आज या सवर् नेते मंडळीकडून समाजाला फार मो या आशा आहे त. यागी व िन वाथीर् नेते खर्या
अथार्ने समाजाला याय दे ऊ शकतात. प्रशासकीय अिधकारींनाही याचा आधार आव यक आहे ,
यामळे िनभीर्डपणे कायदे शीर काम कर यास अ या अिधकारीवगार्ला अभय िमळे ल. काय यांवर
ु
बोट ठे वून आपले शासकीय कायर् ,क यर् य उ कृ टपणे-कठोरपणे पार पाडणारे बहादर अिधकारी ही
ू
आहे त, या कामास ते योग्य याय दे वू शकतात.बुद्धीजीवी वगर् व नेते मंडळींनी अशा
अिधकार्यां या, कमर्चार्यां या पाठीशी चांग या कामासाठी खंबीरपणे उभे रािहले पािहजे.
कवळ सात मिह यांत २० हजार कोटी
े पयां या िसंचन प्रक पांना थेट िवदभर् िसंचन
महामंडळा या कायर्कारी संचालकांकडून प्र ताव मागवन मंजुरी सारख्या अवार्चीन घटना-बात या
ू
िज हा िवभाजना या खचार् या िकतीतरी पटीने पुढे असतील.चौकशी अंती स य काय ते उजेडात
येईलच मात्र हे जर स य असेल तर लोकशाही आिण पारदशर्कतेचे वाजले की बारा असेच हणावे
लागेल, सात मिह यात होणारे बाळं तपण सद्धा गंभीर
ु हणजे जोखमीचे असते. हा तर आख्या
परोगामी आिण लोकशाही रा याचा प्र न, कोळशाही बोटावर मोज या इतक्याच लोकांनासद्धा काही
ु ु
कालावधी परताही पुरत नाही , या आिण अशा कामांसाठी वेळ लागत नाही,आिथर्क बाब हा तर
ु
प्र नच नसतो.इतकी गंभीर पिरि थती आप यावर ओढावली आहे . शहीद भगतिसंग यांनी इंग्रज
राजवटी या काळात त णांना िदलेला हा संदेश आपण आज प्र यक्षात अनभवत तर नाही?
ु … continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

22. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 21
"साम्रा यवादाचे भारतीय चमचे साम्रा यवादी शोषणावर आधारले या आिथर्क यव थेचे पर कत
ु
आहे त. साम्रा यवादी व यां या चम यांना हाकलन लावून भारतीय
ू िमकांना पुढे जायचे आहे .
गोर्यां या िपळवणकी या जागी का यांची िपळवणूक आणून आम या यातनांम ये भर घाल याची
ू
आमची इ छा नाही.(संदभर्:शहीद भगतिसंग अनवाद एड.संघिमत्रा गायकवाड) िज हा िवभाजन
ु
हा तर लाखो आिदवासीं या िवकासाचा आिण गरजेचा प्र न आहे , यासाठी इतकी वष
लागावीत यासारखे ददव कोणते?
ु यापढेही िवलंब लागत असेल तर मात्र जनतेची
ु
जाणून बजन क डी कर याचे छ:डयंत्रच आहे ,हे च स य आहे .
ु ू
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

23. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 22
िज हा िवभाजनाचं िभजतं घ गडं :
सवर् तर्हे या नैसिगर्क,भौगोिलक साधन संप ती असूनही लालिफती या नाकतपणाचा कारभार
आिण पढार्यांची बरसटलेली मनं,अकायर्क्षमता हीच िज हा िवकासा या आड येणारी प्रथम
ु ु
िभंत.याचबरोबर वणर् यव था,गरीब- ीमंत भेद,अकायर्क्षम शासन कायर्प्रणाली,राजकारण-राजकीय
िहतसंबध,फोफावलेला वाथर् आिण बोकाळलेला भ्र टाचार हे अडथळे व कारणीभूत कारणेही
असावीत. याला छे दणारे जन आंदोलनाचे ह यारही थकत आहे .हे ह यार पु हा पाजणे आिण
चेतवणं गरजेचे आहे कारण िज हा िवभाजनाचा प्र न असो िकंवा िवकासशी िनगडीत इतर
कोणतेही प्र न असोत या प्र नांची सोडवणक कवळ एकसंघ जनमत आिण जन आंदोलनाचा
ू े
रे टाच क शकल. या कायम व पी वादग्र त ठरले या वातावरणाचा िवचार न करता, रा य
े
शासन व िज हा प्रशासन,िज यातील सवर् लोकप्रितिनधी संबंिधत शासकीय िनमशासकीय विर ठ
अिधकारी यांनी जनते या िहता या या िवषयावर एकत्र येवून पर पर िव वास व यावहािरक
व तुिन ठता ल यात घेवून सामिहक चचतून एकमताने या िवषयावर दो ही िज
ु यातील जनतेला
िहतकारक असा योग्य िनणर्य घेणे अ यंत गरजेचे आहे .
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

24. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 23
कारण खरी गरज जनतेची आहे ,प्रितिनिध व करणार्यांची न हे !आपण जनतेचे सेवक आहोत,हा
िवसर पडता कामा नये. जनसेवा हावी यासाठी आपापले वादिववाद,हे वेदावे,झडे, वाथर्,राजकारण
बाजूला ठे वून यािवषयावर एकमुखी ठोस िनणर्य व कृतीच अपेिक्षत आहे .जनते या िवकासासाठी
यवहािरक व जनतेला उपयोगी असे कद्र हावे:कद्रवाद राजकीय आिण वाथर् हे तू प्रेिरत वाद
आहे .जी जनता आप यावर आजतागायत िव वास ठे वत आहे या हे तुपर सर वादाने जनते या
ु
िव वासाची पायम ली होऊ नये.
हजारो िज हे क्षणात िनमार्ण होतील एवढी संप ती एकका माणसाकडे, कप यांकडे सीिमत झालेली
े ं
आहे . तरीही यां यासाठी इतर सुिवधांचे दरवाजे धडाधड खोलले जात आहे त,मात्र आिदवासी
िवकासा या या आव यक बाबींसाठी, कामांसाठीसुद्धा िविवध कारणांचे काळे - लाल झडेच दाखवून
एकण िवकासा या प्रिक्रयेलाच पायबंद घातला जात आहे .हे थांबले पािहजे.काही िवधायक कायर्
ू
करणारे अपवाद सोडता,मुठभर लोकां या वाथार्पायी जर हा अ याय होत असेल तर जनतेने
यांना धडा िशकवलाच पािहजे.
… continued
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in

25. ठाणे िज हा िवभाजन दशा आिण िदशा वसंत एन भसरा 24
जनतंत्राचा हा काळ! हं डाभर दध नस या िमठा या ख याने नासते, पु कळसे अमत
ु ु ृ
शक्ती लोकाअंगीच सकळ! िवषा या नस या थे बाने िबघडते,
ु याचप्रमाणे वाथीर् दगुणी लोक
ु र्
आपला वाथर् साध यासाठी प्रव ृ त असतात. यांची िवचारसरणी आिण
जनते या िन चयाचे बळ!
कृती कवळ
े वाथार्कडे असते.असे लोक समाज अन रा ट्रासाठी घातक
साम्रा यासही नमवू शक!....
े
आहे त.धा य िनवडताना खडा आपण फकन टाकतो, याप्रमाणे या
े ू
जेथे समजदार प्रलोभनी पडला !
वाथीर् माणसांना ख यासारखे िनवडून टाकले पािहजे,तरच सावर्जिनक
स ग करोनी घो लागला! िहताचा व िज हा याचा योग्य तो िनणर्य व कृती हो यास हातभार
िचमटे घेवोनीच याला! लागेल.
उठिवले पािहजे!....ग्रामगीता
वसंत एन भसरा.SW-TISS
(At.Dhundalwadi-Dahanu-Dist.Thane)
Email:suvasantb@gmail.com
Save our land, culture & save our community, Let us do it together! www.adiyuva.in