Αιτιολογία κυφώσεως τύπου Scheuermann Άγνωστος Φύλο Μ.Ο. 2,8% Άνδρες 3,6% Γυναίκες 2,1 % Κληρονομικότητα 74% Φυσική εξέλιξηκυφώσεως τύπου Scheuermann

1. Scheuermann Kyphosis
(Evidence Based Medicine)
Γεώργιος Σάπκας
Αν. Καθηγητής
1η
Ορθοπαιδική Κλινική
Ιατρικής Σχολής
Πανεπιστημίου Αθηνών
«Αττικό Νοσοκομείο»

2. Scheuermann H. Kyphosis dorsalis juvenilis,Scheuermann H. Kyphosis dorsalis juvenilis,
Ugekr Laeger, 1920Ugekr Laeger, 1920

3. Θωρακική κύφωσηΘωρακική κύφωση
Jansen RC, Spine 2006Jansen RC, Spine 2006

4. Θωρακο-οσφυϊκήΘωρακο-οσφυϊκή
κύφωσηκύφωση
Lowe TG, JBJS (Am), 1990Lowe TG, JBJS (Am), 1990

5. Κύφωση στάσεως
(Round Back)

6. Έναρξη κυφώσεωςΈναρξη κυφώσεως
τύπουτύπου ScheuermannScheuermann
Προ της εφηβείαςΠρο της εφηβείας
Πριν την οστεοποίησηΠριν την οστεοποίηση
της δακτυλιοειδούςτης δακτυλιοειδούς
αποφύσεωςαποφύσεως
Bick EM, JBJS (Am), 1951

7. ΧαρακτηριστικάΧαρακτηριστικά
κυφώσεως τύπουκυφώσεως τύπου
ScheuermannScheuermann
Σφηνοειδής διαμόρφωση τουΣφηνοειδής διαμόρφωση του
σπονδυλικού σώματοςσπονδυλικού σώματος
A.A. γωνία > 5γωνία > 5οο
ή > 8ή > 8οο
B.B. τρεις συνεχόμενοι σπόνδυλοιτρεις συνεχόμενοι σπόνδυλοι
Ανώμαλη τελική σπονδυλικήΑνώμαλη τελική σπονδυλική
πλάκαπλάκα
Πρόωρος εκφύλιση τουΠρόωρος εκφύλιση του
μεσοσπονδυλίου δίσκουμεσοσπονδυλίου δίσκου

8. ΕπιδημιολογίαΕπιδημιολογία
1-8% του γενικού1-8% του γενικού
πληθυσμούπληθυσμού
Άνδρες - ΓυναίκεςΆνδρες - Γυναίκες
Lowe TG, JBJS (Am), 1990
Damborg F, JBJS (Am), 2006

9. ΑιτιολογίαΑιτιολογία
κυφώσεως τύπουκυφώσεως τύπου
ScheuermannScheuermann
ΆγνωστοςΆγνωστος

10. θεωρίεςθεωρίες

11. ΟικογενειακήΟικογενειακή
επιβάρυνσηεπιβάρυνση
Damborg F, JBJS (Am), 2006

12. ΦύλοΦύλο
Μ.Ο. 2,8%Μ.Ο. 2,8%
Άνδρες 3,6%Άνδρες 3,6%
Γυναίκες 2,1 %Γυναίκες 2,1 %
Damborg F. JBJS (Am) 2006

13. Κληρονομικότητα 74%Κληρονομικότητα 74%
Damborg F, JBJS (Am) 2006

14. Φυσική εξέλιξηΦυσική εξέλιξη
κυφώσεως τύπουκυφώσεως τύπου
ScheuermannScheuermann
Murray PM, et al,
The natural history and long
term Follow up of
Scheuermann’s Kyphosis
J. Pediatr. Orthop, 1993

15. ΠαρακολούθησηΠαρακολούθηση
32 χρόνια32 χρόνια
Μ.Ο. κυφώσεως 71Μ.Ο. κυφώσεως 71οο
Φυσική εξέτασηΦυσική εξέταση
Μετρήσεις κορμούΜετρήσεις κορμού
ΑκτινογραφίεςΑκτινογραφίες
ΕξετάσειςΕξετάσεις
αναπνευστικήςαναπνευστικής
λειτουργίαςλειτουργίας
ΕρωτηματολόγιαΕρωτηματολόγια
πόνου καιπόνου και
λειτουργικήςλειτουργικής
ικανότητοςικανότητος

16. Σημαντικός περιορισμός τωνΣημαντικός περιορισμός των
καθημερινών δραστηριοτήτωνκαθημερινών δραστηριοτήτων
Άτομα με κύφωσηΆτομα με κύφωση
ScheuermannScheuermann 38%38%
Ομάδα ελέγχου 21%Ομάδα ελέγχου 21%
LevelLevel IIIIII μελέτημελέτη

17. Νευρολογικές επιπλοκέςΝευρολογικές επιπλοκές
Μεγάλο μέγεθος κυφώσεωςΜεγάλο μέγεθος κυφώσεως
Μηνιγγικές κύστειςΜηνιγγικές κύστεις
Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκουΚήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου
Θ.Μ.Σ.Σ.Θ.Μ.Σ.Σ.
Εξαιρετικά περιορισμένοςΕξαιρετικά περιορισμένος
αριθμόςαριθμός περιπτώσεωνπεριπτώσεων
LevelLevel IVIV μελέτημελέτη
Bradford DS, JBJS (Am), 1969
Yablon JS, Spine 1988

18. Φυσική εξέλιξη κυφώσεωςΦυσική εξέλιξη κυφώσεως
τύπουτύπου ScheuermannScheuermann
Δεν υπάρχουν αρκετέςΔεν υπάρχουν αρκετές
καλάκαλά
προγραμματισμένες,προγραμματισμένες,
μελέτες με μακρύ χρόνομελέτες με μακρύ χρόνο
παρακολούθησηςπαρακολούθησης
Κριτικό όριο ως προς τοΚριτικό όριο ως προς το
σχήμα της θεραπευτικήςσχήμα της θεραπευτικής
αγωγής της κυφώσεωςαγωγής της κυφώσεως
είναι οι 70είναι οι 70οο
– 90– 90οο

19. ΣυντηρητικήΣυντηρητική
θεραπευτική αγωγήθεραπευτική αγωγή
κυφώσεως τύπουκυφώσεως τύπου
ScheuermannScheuermann

20. 4 άρθρα για την4 άρθρα για την
συντηρητική θεραπείασυντηρητική θεραπεία
της κυφώσεωςτης κυφώσεως
1 για την1 για την
Φυσιοθεραπευτική αγωγήΦυσιοθεραπευτική αγωγή
3 για την αποτελεσματικότητα3 για την αποτελεσματικότητα
των κηδεμόνωντων κηδεμόνων
Μελέτες αναδρομικέςΜελέτες αναδρομικές

21. Weiss HR, et al,Weiss HR, et al,
Effect of intensive rehabilitation on pain inEffect of intensive rehabilitation on pain in
patients with Scheuermann’s diseasepatients with Scheuermann’s disease,,
Stud Health Technol Inform, 2002Stud Health Technol Inform, 2002
ΜακροπρόθεσμαΜακροπρόθεσμα
αποτελέσματααποτελέσματα
Φυσιοθεραπευτικής αγωγήςΦυσιοθεραπευτικής αγωγής
Οστεοπαθητικής -//-Οστεοπαθητικής -//-
Χειροπρακτικής -//-Χειροπρακτικής -//-
ΑσκήσεωνΑσκήσεων
Ψυχολογικής θεραπείαςΨυχολογικής θεραπείας
– 351 ασθενείς351 ασθενείς
– Ηλικίας 17 – 21 ετώνΗλικίας 17 – 21 ετών
– LevelLevel ΙΙVV μελέτημελέτη
Βελτίωση
πόνου
16% – 32%

22. ΑποτελεσματικότηταΑποτελεσματικότητα
της εφαρμογήςτης εφαρμογής
κηδεμόνος για τηκηδεμόνος για τη
θεραπεία τηςθεραπεία της
κυφώσεως τύπουκυφώσεως τύπου
ScheuermannScheuermann

23. K. T.
Θηλ: 11+ 9
Boston Brace

24. Montgomery Sp, Erwin WE,Montgomery Sp, Erwin WE,
Long – term results of Milwaukee braceLong – term results of Milwaukee brace
Spine 1981Spine 1981
Milwaukee braceMilwaukee brace
Κύφωση προ θεραπείαςΚύφωση προ θεραπείας 6262οο
(Μ.Ο.)(Μ.Ο.)
Κύφωση τέλος θεραπείαςΚύφωση τέλος θεραπείας 4141οο
Παρακολούθηση 18 μήνες απώλειαΠαρακολούθηση 18 μήνες απώλεια 1515οο
Γωνία σπονδυλικού σώματοςΓωνία σπονδυλικού σώματος
– προ αγωγήςπρο αγωγής 7,97,9οο
– Τέλος αγωγήςΤέλος αγωγής 6,86,8οο
– Level IVLevel IV μελέτημελέτη

25. Sachs B, Bradford D, Winter R,Sachs B, Bradford D, Winter R,
Scheuermann’s Kyphosis: Follow up ofScheuermann’s Kyphosis: Follow up of
Milwaukee BraceMilwaukee Brace
JBJS(Am), 1987JBJS(Am), 1987
120 ασθενείς120 ασθενείς
Έναρξη αγωγής 12 ετών και 5 μηνώνΈναρξη αγωγής 12 ετών και 5 μηνών
Πέρας αγωγής 16 ετών και 1 μήναςΠέρας αγωγής 16 ετών και 1 μήνας
Παρακολούθηση 5 χρόνια μετά τηνΠαρακολούθηση 5 χρόνια μετά την
συμπλήρωση της αγωγήςσυμπλήρωση της αγωγής
Τελευταία εξέταση σε ηλικία 24 ετώνΤελευταία εξέταση σε ηλικία 24 ετών
συνέχεια

26. ΒελτίωσηΒελτίωση 76 άτομα76 άτομα
ΕπιδείνωσηΕπιδείνωση 2424
7 υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση7 υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση
ΑμετάβλητηΑμετάβλητη 2020
συνέχεια

27. ΚύφωσηΚύφωση
Προ θεραπείας 45Προ θεραπείας 45οο
– 75– 75οο
Αρχική βελτίωση 50%Αρχική βελτίωση 50%
με προοδευτική απώλεια τηςμε προοδευτική απώλεια της
διορθώσεωςδιορθώσεως
30% των ατόμων είχαν30% των ατόμων είχαν
βελτίωση > 3βελτίωση > 3οο
4 από τους 14 ασθενείς με4 από τους 14 ασθενείς με
κύφωση > 75κύφωση > 75οο
χειρουργήθηκανχειρουργήθηκαν

28. Riddle EC, Bowen JR, Shah SA,Riddle EC, Bowen JR, Shah SA,
The DuPont kyphosis brace for theThe DuPont kyphosis brace for the
treatment of adolescenttreatment of adolescent
Scheuermann KyphosisScheuermann Kyphosis,,
J. South. Ortop. Assoc, 2003J. South. Ortop. Assoc, 2003
Dupont Kyphosis braceDupont Kyphosis brace
22 άτομα22 άτομα
ΒελτίωσηΒελτίωση 9 άτομα9 άτομα
ΑμετάβλητηΑμετάβλητη 7 -//-7 -//-
ΕπιδείνωσηΕπιδείνωση 6 -//-6 -//-
– Level IVLevel IV μελέτημελέτη

29. Χειρουργική θεραπείαΧειρουργική θεραπεία
5 άρθρα5 άρθρα

30. Papagelopoulos PJ, Klassen RA, Peterson HA,Papagelopoulos PJ, Klassen RA, Peterson HA,
Surgical treatment of Scheuermann’s Disease withSurgical treatment of Scheuermann’s Disease with
segmental compression instrumentationsegmental compression instrumentation,,
Clin. Orthop, 2001Clin. Orthop, 2001
Οπισθία χειρουργική επέμβαση με υβριδικόΟπισθία χειρουργική επέμβαση με υβριδικό
σύστημα αγκίστρων και κοχλιώνσύστημα αγκίστρων και κοχλιών
ΚύφωσηΚύφωση
– Προ χειρουργείου 68Προ χειρουργείου 68οο
(Μ.Ο.)(Μ.Ο.)
– Μετά -//- 40Μετά -//- 40οο
Βελτίωση 42%Βελτίωση 42%
Απώλεια διόρθωσης 6Απώλεια διόρθωσης 6οο
(20%)(20%)
Παρακολούθηση 4,5 έτηΠαρακολούθηση 4,5 έτη
LevelLevel IVIV μελέτημελέτη

31. Δημ.Κακ.
Αρ.: 17 + 9
17-1-98
Κύφωση 70ο
Υβριδικό σύστημα οπισθίας σπονδυλοδεσίας
Άγκιστρα και διαυχενικοί κοχλίες
Κύφωση 40ο

32. Sturm PF, Dobon JC, Armstrong GW,Sturm PF, Dobon JC, Armstrong GW,
The surgical management ofThe surgical management of
Scheuermann’s disease,Scheuermann’s disease,
Spine 1993Spine 1993
Σύστημα σπονδυλοδεσίας μόνο μεΣύστημα σπονδυλοδεσίας μόνο με
άγκιστραάγκιστρα
Θραύση ράβδωνΘραύση ράβδων επανεγχείρηση 3επανεγχείρηση 3
Παρεκτόπιση αγκίστρων επανεγχείρηση 1Παρεκτόπιση αγκίστρων επανεγχείρηση 1
LevelLevel IVIV μελέτημελέτη

33. Lowe TG, Kasten MLowe TG, Kasten M
An analysis of sagittal curves and balance afterAn analysis of sagittal curves and balance after
Cotrel – Dubousset instrumentation for kyphosisCotrel – Dubousset instrumentation for kyphosis
secondary tot Scheuermann’s disease,secondary tot Scheuermann’s disease,
Spine 1994Spine 1994
Πρόσθια επέμβασηΠρόσθια επέμβαση
– ΑφαίρεσηΑφαίρεση
μεσοσπονδυλίωνμεσοσπονδυλίων
δίσκων και πρόσθιουδίσκων και πρόσθιου
επιμήκους συνδέσμουεπιμήκους συνδέσμου
για κινητοποίησηγια κινητοποίηση
Οπισθία διόρθωση μεΟπισθία διόρθωση με
υβριδικό σύστημαυβριδικό σύστημα
σπονδυλοδεσίαςσπονδυλοδεσίας

34. ΚύφωσηΚύφωση
– Προ χειρουργείου μ.ο. 85Προ χειρουργείου μ.ο. 85οο
(75(75οο
– 105– 105οο
))
– Μετά -//- -//- 43Μετά -//- -//- 43οο
(30(30οο
– 65– 65οο
))
– ΜετεγχειρητικήΜετεγχειρητική
παρακολούθηση:παρακολούθηση:
Απώλεια 4Απώλεια 4οο
Μετεγχειρητικά προβλήματαΜετεγχειρητικά προβλήματα
– Κυφωτική αστάθειαΚυφωτική αστάθεια
Στο υπερκείμενο επίπεδοΣτο υπερκείμενο επίπεδο
της σπονδυλοδεσίας σε 5 ασθενείςτης σπονδυλοδεσίας σε 5 ασθενείς
Στο υποκείμενο σε 2 ασθενείςΣτο υποκείμενο σε 2 ασθενείς

35. Lim M, Green DW, Billinghurst JE,Lim M, Green DW, Billinghurst JE,
Scheuermann kyphosis: safe and effectiveScheuermann kyphosis: safe and effective
surgical treatment using multisegmentalsurgical treatment using multisegmental
instrumentationinstrumentation
Spine 2004Spine 2004
Οπισθία διόρθωση με υβριδικό σύστημαΟπισθία διόρθωση με υβριδικό σύστημα
σπονδυλοδεσίαςσπονδυλοδεσίας
ενίοτε σε συνδυασμό μεενίοτε σε συνδυασμό με
Πρόσθια επέμβαση για κινητοποίηση τηςΠρόσθια επέμβαση για κινητοποίηση της
σπονδυλικής στήληςσπονδυλικής στήλης
LevelLevel IVIV μελέτημελέτη

36. 23 ασθενείς23 ασθενείς
ΚύφωσηΚύφωση
Προ χειρουργείου 63Προ χειρουργείου 63οο
– 104– 104οο
(μ.ο. 83(μ.ο. 83οο
))
20/23 (87%) προσθία και οπισθία επέμβαση20/23 (87%) προσθία και οπισθία επέμβαση
Μετεγχειρητική κύφωση 46Μετεγχειρητική κύφωση 46οο
(32(32οο
– 67– 67οο
))
Τελική μετεγχειρητικήΤελική μετεγχειρητική
παρακολούθηση 51παρακολούθηση 51οο
(37(37οο
-75-75οο
))
Κυφωτική αστάθειαΚυφωτική αστάθεια
– Στο υπερκείμενο επίπεδο 3 ασθενείςΣτο υπερκείμενο επίπεδο 3 ασθενείς
> 10> 10οο
– Στο υποκείμενο επίπεδοΣτο υποκείμενο επίπεδο ØØ

37. Lee SS, Lenke LG, Kuklo TR,Lee SS, Lenke LG, Kuklo TR,
Comparison of Scheuermann kyphosisComparison of Scheuermann kyphosis
correction by posterior-only thoracic pediclecorrection by posterior-only thoracic pedicle
screw fixation versus combinedscrew fixation versus combined
anterior/posterior fusionanterior/posterior fusion
Spine 2006Spine 2006
11ηη
ομάδαομάδα
– Οπισθία διόρθωση με σύστημα διαυχενικών κοχλιώνΟπισθία διόρθωση με σύστημα διαυχενικών κοχλιών
22ηη
ομάδαομάδα
– Προσθία κινητοποίηση της σπονδυλικής στήλης (ανοικτήΠροσθία κινητοποίηση της σπονδυλικής στήλης (ανοικτή
θωρακοτομή ή θωρακοσκοπική προσπέλαση)θωρακοτομή ή θωρακοσκοπική προσπέλαση)
σε συνδυασμό μεσε συνδυασμό με
– Οπισθία διόρθωση και σταθεροποίηση με υβριδικό σύστημαΟπισθία διόρθωση και σταθεροποίηση με υβριδικό σύστημα
σπονδυλοδεσίας (άγκιστρα κεντρικά, βίδες περιφερικά)σπονδυλοδεσίας (άγκιστρα κεντρικά, βίδες περιφερικά)
LevelLevel IIΙΙΙΙ μελέτημελέτη

38. 11ηη
ομάδα 18 άτομαομάδα 18 άτομα
22ηη
ομάδα 21 -//-ομάδα 21 -//-
Μετεγχειρητική παρακολούθηση 2 έτηΜετεγχειρητική παρακολούθηση 2 έτη
Ένδειξη για χειρουργική θεραπεία:Ένδειξη για χειρουργική θεραπεία:
– CobbCobb ≥ 70≥ 70οο

39. 11ηη
ομάδα (Οπισθία προσπέλαση)ομάδα (Οπισθία προσπέλαση)
– ΚύφωσηΚύφωση
Προ χειρουργείου μ.ο. 84Προ χειρουργείου μ.ο. 84οο
(70(70οο
– 115– 115οο
))
Μετά -//- μ.ο 38Μετά -//- μ.ο 38οο
(30(30οο
– 49– 49οο
))
Τελική απώλεια 2Τελική απώλεια 2οο
– Μετεγχειρητικές επιπλοκέςΜετεγχειρητικές επιπλοκές ØØ

40. 22ηη
ομάδα (Συνδυασμός Προσθίας Οπισθίαςομάδα (Συνδυασμός Προσθίας Οπισθίας
προσπέλασης)προσπέλασης)
– ΚύφωσηΚύφωση
Προ χειρουργείου μ.ο. 89Προ χειρουργείου μ.ο. 89οο
(70(70οο
– 104– 104οο
))
Μετά -//- μ.ο 52Μετά -//- μ.ο 52οο
(31(31οο
– 71– 71οο
))
Τελική απώλεια 3Τελική απώλεια 3οο
– Μετεγχειρητικές επιπλοκέςΜετεγχειρητικές επιπλοκές
ΑστάθειαΑστάθεια
– Υπερκείμενου επιπέδου 2Υπερκείμενου επιπέδου 2
– Υποκείμενου -//- 1Υποκείμενου -//- 1
Μόνιμη παραπληγία 1Μόνιμη παραπληγία 1

41. Η οπισθία τμηματικήΗ οπισθία τμηματική
εφαρμογή συστήματοςεφαρμογή συστήματος
διαυχενικών κοχλιώνδιαυχενικών κοχλιών
εξασφαλίζει εξίσου καλήεξασφαλίζει εξίσου καλή
διόρθωση καιδιόρθωση και
σταθεροποίηση,σταθεροποίηση,
συγκρινόμενη με τηνσυγκρινόμενη με την
συνδυασμένη προσθίασυνδυασμένη προσθία
και οπισθία αντιμετώπισηκαι οπισθία αντιμετώπιση
με μικρότερο κίνδυνομε μικρότερο κίνδυνο
μετεγχειρητικώνμετεγχειρητικών
επιπλοκώνεπιπλοκών
Lee SS, et, Spine 2006

42. ΠΑ.ΤΣ.
Αρ: 22
18-12-97
Οπισθία διόρθωση και σταθεροποίηση
με σύστημα διαυχενικών κοχλιών και ράβδων

43. Ευγενική παραχώρηση
του κ. M. OZTURK MD
Θωρακοοσφυική κύφωση

44. ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα

45. Η κύφωση τύπουΗ κύφωση τύπου
ScheuermannScheuermann είναι ηείναι η
πλέον συνήθης αιτίαπλέον συνήθης αιτία
υπερκυφώσεωςυπερκυφώσεως
στους εφήβουςστους εφήβους

46. Φαίνεται ότιΦαίνεται ότι
υπάρχει ισχυρήυπάρχει ισχυρή
κληρονομικήκληρονομική
συμμετοχή στοσυμμετοχή στο
μηχανισμόμηχανισμό
πρόκλησης τηςπρόκλησης της
κυφώσεωςκυφώσεως

47. Η φυσική εξέλιξηΗ φυσική εξέλιξη
της κυφώσεωςτης κυφώσεως
τύπουτύπου
ScheuermannScheuermann
δεν έχει πλήρωςδεν έχει πλήρως
καθοριστείκαθοριστεί

48. Το ακτινολογικόΤο ακτινολογικό
κριτήριο για τηνκριτήριο για την
ύπαρξηύπαρξη
κυφώσεως τύπουκυφώσεως τύπου
ScheuermannScheuermann
είναι η σφηνοειδήςείναι η σφηνοειδής
διαμόρφωση τουδιαμόρφωση του
σώματος τριώνσώματος τριών
συνεχόμενωνσυνεχόμενων
σπονδύλωνσπονδύλων

49. Η ακτινολογικήΗ ακτινολογική
βελτίωση τηςβελτίωση της
κυφώσεως η οποίακυφώσεως η οποία
διαπιστώνεται στηδιαπιστώνεται στη
συντηρητική καισυντηρητική και
χειρουργική θεραπείαχειρουργική θεραπεία
της κυφώσεως τύπουτης κυφώσεως τύπου
ScheuermannScheuermann
στηρίζεται σε μελέτεςστηρίζεται σε μελέτες
επιπέδουεπιπέδου::
III, IV & VIII, IV & V

50. Η χειρουργικήΗ χειρουργική
θεραπεία είναι οθεραπεία είναι ο
μόνος τρόπος γιαμόνος τρόπος για
να επιτευχθείνα επιτευχθεί
βελτίωση τηςβελτίωση της
κυφωτικήςκυφωτικής
παραμόρφωσηςπαραμόρφωσης

51. Τα πρώιμαΤα πρώιμα
αποτελέσματααποτελέσματα
από την εφαρμογήαπό την εφαρμογή
οπισθίως θωρακικώνοπισθίως θωρακικών
διαυχενικών κοχλιώνδιαυχενικών κοχλιών
είναι πολύ ενθαρρυντικάείναι πολύ ενθαρρυντικά
διότι:διότι:
A.A. επιτυγχάνεταιεπιτυγχάνεται
σημαντικοτάτη διόρθωσησημαντικοτάτη διόρθωση
της κυφωτικήςτης κυφωτικής
παραμόρφωσηςπαραμόρφωσης
μεμε
B.B. περιορισμένουςπεριορισμένους
χειρουργικούς κινδύνουςχειρουργικούς κινδύνους

52. ““ATTIKON” UNIVERSITY HOPSITALATTIKON” UNIVERSITY HOPSITAL