1. Naar accenten
streekgericht
bibliotheekbeleid
provincie Antwerpen
DAG TWEE van dialoog
bibliothecarissendag | 18 juni 2012
2. Programma
INLEIDING
naar nieuwe situatie
AANZET ACCENTEN
vorming & consultancy
publiekswerking
collectie ondersteuning
samenwerking
FOCUS OP SAMENWERKING
gastsprekers
VRAAG & ANTWOORD
3. Naar nieuwe situatie
Nieuwe legislatuur
Aanpassing decretale opdrachten
provincies
Naar eigen accenten naast PBS-project
Vandaag aanzet nieuwe accenten
met focus op samenwerking
4. Provinciaal beleid
Naar nieuwe situatie
Missie departement cultuur
“Het scheppen van een herkenbare
meerwaarde in het culturele veld voor de
inwoners van onze provincie. Dit doen we door
te focussen, middelen te bundelen, keuzes te
maken, te vernieuwen waar nodig en te
consolideren wat waardevol is.”
5. Provinciaal beleid
Naar nieuwe situatie
Visie departement cultuur
De verdere ontwikkeling van het departement cultuur tot een
regionaal/bovenlokaal expertisecentrum met een regiefunctie.
Met specifiek voor het PBC
• Uitbouwen en verhogen van een brede expertise rond
diversiteit, toegankelijkheid, duurzaamheid, technologische
innovatie en ondernemerschap in de culturele sector
• Uitvoeren van de decretaal vastgelegde opdrachten
6. Vernieuwd decretaal kader
Naar nieuwe situatie
Decreet
Elke provincie geeft autonoom invulling aan het streekgericht
bibliotheekbeleid ter ondersteuning van de bibliotheekwerking in de
provincie. Speciale aandacht gaat naar de schaalvergroting van de
bibliotheekwerking, door provinciale bibliotheeksystemen te
ontwikkelen en aan te bieden, en door samenwerkingsverbanden
tussen gemeenten te begeleiden, te stimuleren en te ondersteunen.
7. Voorbereidende vraag bij vandaag…
Welke thema’s (naast PBS) vind je belangrijk
voor een volgende beleidsperiode?
Naar nieuwe situatie
8. Aanzet van invulling volgens vernieuwd decretaal kader
Naar nieuwe situatie
Provinciaal Structureel
VERPLICHT Bibliotheeksysteem Samenwerken
Vorming &
ACCENTEN HUIDIGE
IMPULSEN? Consultancy
Deputatie
wisselcollecties
collectiebeheer
publiekswerking
Doelgroepen
Innovatie
IBL
…
10. Noteer je vragen
en opmerkingen
en bewaar ze
tot na àlle presentaties.
We gaan dan
graag in dialoog…
11. Vorming &
blijft
Consultancy
prioriteit
Verlenging van SAMENWERKING
tussen PBC en Inovant werd GOEDGEKEURD
door de deputatie voor volgende ZES JAREN.
• (Online) Opleidingen op maat
• Coaching
• Open aanbod Inovant (incl. MS office…)
12. Behoud van de huidige accenten
Vorming & consultancy Dokeos - Digitaal Kenniscentrum Vrieselhof
• Verder uitbreiden van het gebruik voor interne communicatie
(bib modules)
• Tips en info sessies versie 2.0
Informatiebemiddeling
• I-Scans; coaching van bibliotheken rond infobemiddeling
• Wimmen; workshops op kleinere schaal met concrete werkbare
modellen
• Update basiscursus
• Studiedagen
• Stuurgroep informatiebemiddeling
• Mediawijsheid (cf enquête)
13. Behoud van de huidige accenten
Vorming & consultancy Organisatieontwikkeling
• Modulaire trajecten rond werkprocessen, dashboards…
• Workshops aanvullend op BBC (Beleids- en beheerscyclus)
• Ondersteuning van het traject “publieke werken” van Locus
• Intervisiegroepen
• Intervisiegroepen voor leiding gevendeen:
IBW
• Samenwerking tussen het PBC en de opleiding IBW van UA
• In 2014, drie studiedagen en één terugkomdag rond thema’s:
Bibliotheek en samenleving |
Lezen en lectuur | bibliotheek en organisatie.
Studiereizen
• Bezoek aan inspirerende bibliotheken
Maatwerk
16. Evoluties 2005-2012
Naar een gestructureerde werking
Leesbevordering
Publiekswerking
Literaire events
Doelgroepenwerking
Aangevuld met permanente acties
Uitleendienst
Mediadeals
17. Resultaten 2005-2012
Professionalisering activiteiten en diensten
(mede door samenwerking met specialisten)
Samenwerking gestimuleerd
publieksbereik ↗
Publiekswerking
geslaagde incubatorrol
18. Aanzet voor nieuwe accenten
Stimulerende rol blijven behouden,
zeker qua doelgroepenwerking
(i.f.v. provinciedoelstellingen toegankelijkheid en diversiteit)
Expertise-uitwisseling blijven stimuleren
Uitleendienst: afbouw/focus
Publiekswerking
¿ van incubator naar loslaten ?
vb. evenementen > initiatief meer
aan bibliotheken > ondersteuning
mits samenwerking?
¿ mediadeals in crisistijden ?
behouden als budget daalt?
20. Situatie en uitdagingen
Collectieondersteuning
Fysieke collecties…
blijven globaal te groot
blijven globaal te weinig gebruikt
Collectiebudget…
ga uit van minder i.p.v. meer middelen
herverdeling in functie van digitale content
Organiseer collecties…
nog meer rationeel
veel meer in samenwerking
minder fysiek dan nu
meer digitaal dan nu
21. Aanzet voor nieuwe accenten
Rationaliseren
Collectieondersteuning
aanbod tools collectiemanagement blijft
beter afgestemde verhouding fysiek/digitaal
uitbouw managementtools binnen PBS
Samenwerken bevorderen
gezamenlijk collectieplan
wisselcollecties binnen samenwerking
accentcollecties binnen samenwerking
betere afstemming met buurcollecties
Interbibliothecair Leenverkeer (IBL)
= structurele samenwerking
naar voordeel binnen PBS netwerk?
Logistieke ondersteuning
etiketten, kastklaar maken…
structurele samenwerking als voorwaarde?
24. Decretale omkadering
Projectvereniging met rechtspersoonlijkheid
Vlaamse subsidie van 0,33 euro per inwoner (maximum 82.500 euro), mits:
1 minimaal vier aangrenzende gemeenten, één met centrumfunctie
2 alle aangesloten gemeenten brengen samen jaarlijks een bedrag in
3 een cultuurnota indienen over het intergemeentelijk
samenwerkingsverband
Samenwerking
Provinciale subsidie: enkel met projectsubsidies
Interlokale vereniging (ILV) zonder rechtspersoonlijkheid
Beperkte formele voorwaarden
Flexibel in functie van verdere regioscreening/staatshervorming
Provincie kan ondersteunen via werkings- óf projectsubsidie
Rupelbib & Bibkwintet zijn Antwerpse voorbeelden
30. WKB
als één groep
weinig realistisch
voor structurele
samenwerking…
31. Aanzet voor nieuwe accenten
Stimulans tot formele samenwerking (geleidelijk opbouwend)
Subsidies in de toekomst uitsluitend voor formele groepen
Provinciale wisselcollecties in de toekomst uitsluitend aan formele groepen
Voorbeeld Oost-Vlaanderen…
Strategie (concept)
Bottom up
Samenwerking
Bibliotheken/gemeenten nemen vrij initiatief tot samenwerkingsstructuur
PBC faciliteert beperkt (bemiddelen, basisredactie overeenkomsten)
Focus op structureel management
uitdovende/minder subsidies voor ad hoc projecten (geleidelijk afbouwend)
meer subsidies voor structureel bibliotheekmanagement in samenwerking
(collectiebeheer, promotie, werkprocessen…)?
32. Gastsprekers
Joris Eeraerts & Patrick Van Damme
Beleidsmedewerkers
streekgericht bibliotheekbeleid
provincie Oost-Vlaanderen
Paul Kellens
Bibliothecaris Herzele
Interlokale vereniging Route 42
37. Streekgericht Bibliotheekbeleid
In den beginne was er niets …. (1980 - …)
• De meeste bibs werkten min of meer geïsoleerd
• COB Gent had goeddraaiende bovenlokale werking
contactvergaderingen voor bibliothecarissen
• Geen regionale samenwerking
• Uitzondering : het Meetjesland
• meer dan 20 jaar samenwerking
• sinds 1983 2-tal bijeenkomsten per jaar
• op vrijwillige basis
• zonder extra middelen of ondersteuning
37
38. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Vriendenclubs (1999 – 2000)
• In verschillende regio’s kwamen initiatieven om
samen te werken
• informeel
• vaak karakter van vriendenclubje
• uitwisselen van ervaringen stond centraal
• geringe betrokkenheid van
gemeentebestuur
• geen extra middelen
• vrijblijvend
• bovenop gewone dagtaak
• vaak promotionele activiteiten met gedeelde
38
facturen
39. Streekgericht Bibliotheekbeleid
SBB in Oost-Vlaanderen (2001 - 2002)
• Decreet lokaal cultuurbeleid maakt provincies
verantwoordelijk voor SBB
• 1ste prioriteit OVL : oprichten en ondersteunen
van regionale samenwerkingsverbanden
• Afbakening van regionale
samenwerkingsverbanden
• in overleg met gemeenten en bibs
• rekening houdend met bestaande
8 regionale
samenwerkings-
verbanden
39
41. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Met vallen en opstaan
• in sommige regio’s werd
samenwerking gewoon verdergezet
• in andere kwam ze moeizaam van de grond
• men begon met concrete projecten m.b.t. promotie
• meestal succesvol
• toonden voordelen & beperkingen
• meer mogelijk door schaalvergroting
• efficiëntieverhogend
• moeilijk om extra budgetten vrij te maken
• verrekening van kosten is niet eenvoudig
41
42. Streekgericht Bibliotheekbeleid
En toen werd het ernst … (2003)
• Provincie wou samenwerking impuls geven door
• samenwerking te formaliseren
• hen financiële armslag te geven
• samenwerking structureel onderdeel van bibwerk
• Keuze structuur : decreet intergemeentelijke samenwerking
• interlokale vereniging
• projectvereniging
• dienstverlenende vereniging
• opdrachtgevende vereniging
42
43. Streekgericht Bibliotheekbeleid
En toen werd het ernst … (2003)
Subsidie voor ondersteuning samenwerkingsverbanden
• subsidie voor samenwerkingsverband : 0,3 EUR/inw.
• rechtstreeks op rekening van samenwerkingsverband
• voorwaarde : juridische structuur conform decreet IGS
MAAR : geen enkele OVL bib voldeed !!
• Overgangsregeling tot eind 2007
• samenwerkingsverbanden zonder
juridische structuur
• 2/3 van de subsidie per inwoner
• rechtstreeks aan gemeente
43
44. Streekgericht Bibliotheekbeleid
En toen werd het ernst … (2003)
Subsidie voor ondersteuning samenwerkingsverbanden
• inhoudelijke voorwaarden :
• collectieafspraken
• gemeenschappelijke promotie
• streven naar gemeenschappelijk
reglement of tarieven
• opleiding personeel
• uitwisselen van ervaring
• leesbevordering
• initiatieven met andere culturele actoren
• jaarlijks één project organiseren
• bibliotheekconsulenten wonen vergaderingen bij
44
45. Streekgericht Bibliotheekbeleid
En toen werd het ernst … (2003)
Projectsubsidies voor regionale samenwerking
(aanpassing reglement projectsubsidies 1999)
• voor projecten van gemeentelijke openbare bibliotheken of
samenwerkingsverbanden van openbare bibliotheken
• subsidie bedraagt maximum 75 % van de voor subsidiëring
aanvaarde uitgaven
• mogelijkheid om een voorschot te ontvangen (op aanvraag)
45
46. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Structuur in de chaos … (2004)
Proces van formalisering samenwerking
• Oprichting van
• 1 project vereniging
• 4 interlokale verenigingen
• begeleiding door
bibliotheekconsulenten
voor opstellen statuten
Voordelen van formalisering
• sterkere betrokkenheid politiek
• grote pot werkingsmiddelen via prov. subsidie
• makkelijkere besteding middelen
46
• mogelijkheid om personeel aan te werven
47. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Het huis staat er … (2006 - 2007)
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• projectvereniging COMEET (CultuurOverleg
Meetjesland) : werkgroep bibliotheken Meetjesland
• interlokale vereniging BibArt (Bibliotheken van het
Aalsters Regionale Team)
47
48. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Het huis staat er … (2006 - 2007)
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• interlokale vereniging De Leesdijk (regio
Dendermonde)
• interlokale vereniging Route 42 (regio Zottegem)
48
49. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Het huis staat er … (2006 - 2007)
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• interlokale vereniging ZOVLA (regio Zuid-Oost-
Vlaanderen)
• interlokale vereniging Vlaamse Ardennen
49
50. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Het huis staat er … (2006 - 2007)
8 Samenwerkingsverbanden in Oost-Vlaanderen
• dienstverlenende vereniging Intergemeentelijk
Samenwerkingsverband Land van Waas (ICW) :
werkgroep BiblioWaas
• informeel samenwerkingsverband Groep ZES
(regio Gent)
50
51. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Het huis staat er … (2006 – 2007)
Uitbouw van de samenwerking
• grotere en duurzame projecten worden mogelijk
• Lang lezen de peuters (Born to read)
• computerklassen
• regionale lezingenreeksen : Vesalius voorbij
• uitbouw gemeenschappelijke website
• aanschaf wisselcollecties
•…
51
52. Streekgericht Bibliotheekbeleid
De eerste verbouwingen … (2008 - 2009)
Samenwerkingsverband Regio Gent
• te groot verschil tussen klein en groot
• spanning tussen grootstad - dorpen
• geen “echte regio”
• oprichting interlokale vereniging De Vijf
• erkenning Filiaalwerking Gent als apart
samenwerkingsverband
9 regionale
samenwerkings-
verbanden
52
54. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Evalueren en plannen (2010 - 2012)
• Enkele regio’s wilden werking evalueren
• Tegelijk nadenken over toekomst op langere
termijn (bv. 2018)
• SWOT
• Doelstellingen
• Externe begeleiding
• Work in progress
54
55. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Evoluties & Tendenzen
2012 - …
• Aanzetten tot regionaal collectiebeleid
• Evolutie naar meer structurele samenwerking
i.p.v. louter projectmatig werken (backoffice)
“Regionale netwerkbibliotheek”
• Gezamenlijke communicatie- en
promotiestrategie voor de regio
• Gezamenlijke competentie- en personeelsbeleid
(regionale competentieprofielen)
• Delen van personeel t.b.v. de regio
56. Streekgericht Bibliotheekbeleid
Evoluties & Tendenzen
2012 - …
• Stimuleren van leesbevordering en
mediawijsheid
• Projecten rond nieuwe media
• Betrokkenheid van lokale besturen verhogen
• Draagvlak en ervaringsuitwisseling bij
medewerkers verhogen
• Kennis- en ervaringsuitwisseling blijven heel
belangrijk
• Opvolgen Regioscreening !
