Εισαγωγή στην διαδικτυακή συνάντηση
«Ψηφιακός ακτιβισμός στη συνθήκη της πανδημίας
και ο ρόλος των ελληνικών πανεπιστημίων»
Κατερίνα Ζούρου, Web2Learn, Θεσσαλονίκη
Διαδικτυακή συζήτηση, 6 Οκτωβρίου 2021
The project is co-funded by the Erasmus+
Programme of the European Union
Erasmus+
Digital action at Higher Education Institutions as a catalyst
for social change in the COVID-19 crisis (HEIDI project)

Το ευρωπαϊκό έργο HEIDI
“Digital action at HEIs as a catalyst for social
change in the COVID-19 crisis”
Διάρκεια: 2021-2023
Δράση Erasmus+ KA2 Στρατηγικές συμπράξεις
https://heidiproject.eu/

Ο όρος περιλαμβάνει:
• την ψηφιακή τεχνολογία που χρησιμοποιείται σε ένα
δεδομένο κίνημα ακτιβισμού,
• το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο
χρησιμοποιείται μια τέτοια τεχνολογία,
• το κίνητρο της ομάδας που ενεργοποιεί δράση.
Ψηφιακός ακτιβισμός: μια ερμηνεία
Barber, H. (2020, August 26). Covid-19 has ushered in a new era of digital activism– and global leaders are listening. The Telegraph,
https://www.telegraph.co.uk/global-health/climate-and-people/covid-19-has-ushered-new-era-digital-activism-global-leaders/
George, J. J., & Leidner, D. E. (2019). From clicktivism to hacktivism: Understanding digital activism. Information and Organization, 29(3),
100249. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1471772717303470?via%3Dihub
Δράσεις ενεργοποίησης ενός κοινωνικού συνόλου για την επίτευξη ενός
κοινωνικού ή πολιτικού σκοπού με τη βοήθεια της τεχνολογίας

Ο ψηφιακός ακτιβισμός θα χρησιμοποιηθεί ως υπερώνυμο που
περιλαμβάνει πολλές μορφές ψηφιακά υποστηριζόμενης κοινωνικής
δράσης
3 κύριες μορφές ψηφιακού ακτιβισμού:
• η επιστήμη των πολιτών (citizen science)
• το κίνημα των makers (maker movement/culture, όπου maker =
δημιουργός)
• οι μαραθώνιοι ψηφιακής συνεργατικότητας (hackathons, datathons,
open data sprints, κ.α.)
Ψηφιακός ακτιβισμός: μια ερμηνεία
Joyce, M. (Ed.). (2010). Digital activism decoded: The new mechanics of change. International Debate Education Association.
Kaun, A., & Uldam, J. (2018). Digital activism: After the hype. New Media & Society, 20(6), 2099–2106. https://doi.org/10.1177/1461444817731924

(citizen science)
Oι πολίτες συμμετέχουν στην επιστημονική
ερευνητική διαδικασία με διάφορους πιθανούς
τρόπους: ως παρατηρητές, ως συλλέκτες εικόνων και
δεδομένων ή και ως αναλυτές τους.
H επιστήμη των πολιτών συμβάλλει στην ανοικτή
επιστήμη και στον εκδημοκρατισμό της επιστήμης εν
γένει.
#1 Η επιστήμη των πολιτών (συνοπτικά):
European Commission (2015). New trends in Open Science. Digital Single Market website https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/new-trends-open-science
European Commission. Directorate General for Research and Innovation. (2020). Citizen science and citizen engagement: Achievements in Horizon 2020 and
recommendations on the way forward. Publications Office. https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/c30ddc24-cbc6-11ea-adf7-01aa75ed71a1/language-
en

• (maker movement/culture, όπου maker = δημιουργός)
• Συνεργατική παραγωγή τεχνουργημάτων (artifacts), στη λογική του
do-it-yourself (DIY)
• Χαρακτηρισιτκά τεχνουργήματα: προϊόντα που παράγονται από 3D
εκτυπωτή, προϊόντα ηλεκτρονικής και ρομποτικής
• Συνδημιουργούνται σε χώρους όπως maker spaces, fabrication labs
(fab labs)
• Μόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας:
• 48Μ αντικείμενα,
• 42Κ πολίτες,
• 1800 ομάδες σε 86 χώρες
Πηγή: https://opensourcemedicalsupplies.org/impact/
#2 Το κίνημα των makers (συνοπτικά):
Halverson, E. R., & Sheridan, K. (2014). The maker movement in education. Harvard educational review, 84(4), 495-504.
Anderson, C. (2012). Makers: The new industrial revolution. New York: Crown.

(hackathons, datathons, open data sprints, κ.α.)
Συνεργατικά συμβάντα σύντομης διάρκειας (2-3
ημερών) για τη δημιουργία ιδέων ή και ψηφιακών
πρωτοτύπων (prototypes) με σκοπό την εύρεση
λύσεων πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα.
#3 Οι μαραθώνιοι ψηφιακής συνεργατικότητας
(συνοπτικά):
George, J. J., & Leidner, D. E. (2019). From clicktivism to hacktivism: Understanding digital activism. Information and Organization, 29(3), 100249.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1471772717303470?via%3Dihub
Hogge, B. (2010) Open Data Study: New Technologies. Open Society Foundation. Available at:
https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/open-data-study-20110519.pdf

Κάποια παραδείγματα
ψηφιακού ακτιβισμού μέσα
και πέραν των (ευρωπαϊκών)
πανεπιστημίων στη συνθήκη
της πανδημίας
Έκδοση σε ανοικτή πρόσβαση:
https://heidiproject.eu/io1-study-on-drivers-and-barriers-of-he-engagement-in-da-as-
catalyst-for-social-change-for-he-staff-and-citizens

Συνεργατική
μετάφραση
ιατρικών κειμένων
για τον κορωνοϊό
από φοιτητές στο
μεταπτυχιακό της
επιστημονικής
μετάφρασης
Κατασκευή
ιατρικού υλικού
για την πανδημία
από φοιτητές-
μέλη της διεθνούς
κοινότητας των
makers
Τοποθετήσεις
φοιτητών για
πρακτική άσκηση
σε ΜΚΟ και
κοινωνικούς
φορείς που δρουν
για τις ανάγκες
της πανδημίας
Συμμετοχή
φοιτητών σε
επιστημονικά έργα
ανοικτών
δεδομένων που
προάγουν τη μελέτη
των δεδομένων του
κορωνοιού
Δράσεις
εθελοντισμού (και
κατασκευής
τεχνουργημάτων)
για ευπαθείς
ομάδες
Hackathon με
συμμετοχή των
φοιτητών για λύσεις
που αφορούν τις
ανάγκες των
ατόμων με
αναπηρία

Οι προσκεκλημένοι ομιλητές
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Τμήμα Περιβάλλοντος
hackathon Διάφορες δράσεις +
hackathon
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Τμήμα Πολιτιστικής Τεχνολογίας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης
Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και
Ανάπτυξης
Maker spaces
Single-Use Plastic (SUP)
free hackathon
Ίδρυμα
`
Είδος
ακτιβι-
σμού
Δράση
ReCoopAuth κατασκευή μασκών με 3D
εκτύπωση/COVID 3D Supplies
Μαρία Χατζηαντωνίου,
Μάριος Μπαλής
Βαγγέλης Βραγοτέρης Χρήστος Καλλονιάτης

#1:Γνωρίζετε άλλες
δράσεις ακτιβισμού
κατά την πανδημία
όπου λάβατε μέρος είτε
ως συμμετέχων είτε ως
διοργανωτής;
Ερωτήσεις προς συζήτηση

#2: Ποιες άλλες
παραμέτρους θεωρείτε
σημαντικές ώστε ο
ψηφιακός ακτιβισμός
να έχει μεγαλύτερο
κοινωνικό αντίκτυπο;
Ερωτήσεις προς συζήτηση

#3: Ποιες πτυχές της
εμπειρίας από την
ψηφιακή σας συμμετοχή
ήταν θετικές και ποιες
αρνητικές;
Ερωτήσεις προς συζήτηση

#4: Ποια εμπόδια και ποιες
ευκαιρίες μπορείτε να
εντοπίσετε στη προσπάθεια
των ΑΕΙ να υλοποιήσουν
δράσεις ψηφιακού
ακτιβισμού; Αυτά τα εμπόδια
και οι ευκαιρίες ορίζονται από
τα ΑΕΙ ή από εξωτερικούς
παράγοντες;
Ερωτήσεις προς συζήτηση

#5: Σε ποια κλίμακα πιστεύετε
ότι οι δράσεις ψηφιακού
ακτιβισμού εντός των
ιδρυμάτων είναι πιο
αποτελεσματικές, σε τοπικό,
εθνικό ή διεθνές επίπεδο;
Ερωτήσεις προς συζήτηση

#6: Πώς μπορούν τα ιδρύματα
ΑΕΙ να ευαισθητοποιήσουν το
κοινό σχετικά με τις
πρωτοβουλίες ακτιβισμού και
να ενδυναμώσουν bottom-up
δράσεις πολιτών;
Ερωτήσεις προς συζήτηση

• Έκδοση σε ανοικτή πρόσβαση=> παραδείγματα
ψηφιακού ακτιβισμού σε ευρωπαϊκά ΑΕΙ
Επόμενα βήματα:
• Σύνοψη της σημερινής διαδικτυακής συζήτησης μαζί
με αντίστοιχες που θα πραγματοποιηθούν σε άλλα
ευρωπαϊκά ΑΕΙ: δημοσίευση το Δεκέμβριο 2021
• Ποικίλες δράσεις ψηφιακού με κοινωνικούς και
πανεπιστημιακούς εταίρους στην Ελλάδα και το
εξωτερικό
Ας μείνουμε σε επαφή!
Ευχαριστούμε που παρακολουθήσατε!
https://heidiproject.eu/ #heidi_eu