Recommended
Recommended
More Related Content
Featured
Featured (20)
បច្ចេកទេសបង្កាត់ ភ្ញាស់កង្កែប.pdf
- 3. ២. លក្ខណៈជីវសា ស្ដ ២.១ ចំេណះដឹងបឋមទាក់ទងនឹងកែងង្កែប ២.២ វដ្ដជីវស ស្តរបស់កែងង្កែប ២.២ ចំណត់ថ្នាក់កែងង្កែប ២.៣ បភព និង បេភទ ២.៤ ក្រារវិវត្តន៍ៃនកូនក្អុក ២.៥ ចរឹតសុីចំណី
- 4. ២.១ ចំេណះដឹងបឋមទាក់ទងនឹងកែងង្កែប ● កែងង្កែបចូលចិត្តទីកែន្លងែដលមនទឹកដក់តិចៗ និងេសើម គប់េពល។ ● កែងង្កែបមិនចូលចិត្តេនៅកែន្លងទឹកេ ចើន ឬកែន្លងសថ្ងៃួត។ ● កែងង្កែបចូលចិត្តអោក្រាសធាតុេក្រៅ្ដា ជាងអោក្រាសធាតុ តជាក់។ ● កែងង្កែបចូលចិត្តរស់េនៅកែន្លងស្ងាត់ ស្អាត មិនមនស តូវដូចជាពស់ និងបកាសី។ ● កែងង្កែបងយភា្ញាក់េផ្អើល ភិតភ័យ និងេលាតេគចយោាងេលឿនេពលភា្ញាក់េផ្អើលខា្លាំង។ ● កែងង្កែបមិនចូលចិត្តកែន្លងមនសំេលងខា្លាំង ឬមនែផាសងេភ្លើង។ ● កែងង្កែបែតងែតផ្លាស់ប្ដូរសំបុរែសាបកេទៅត្រាមមជាឈដោ្ឋានជុំវិញទីអោ ស័យ។ ● កែងង្កែបសុីចំណីតិច ឬក្រាន់សីល៍េនៅេពលអោក្រាសធាតុ តជាក់ ែដលេធើេអោយក្រារចិ ញ្ចេឹមធំយឺតនូវរដូវរងរ។ ● េបើទឹកចិ ញ◌ញ្ចេឹមមិនស្អាត គប់ គន់េយើងនឹងសេងង្កែតេឃើញមនរំអិលេនៅេលើែសាបក និងកេ ញ្ចេញមកេដើមាបី គប ក្រារពោរេរាគ ន ● េដើមរដូវេភ្លភ្លៀងថ្មីៗកែងង្កែងនឹងេកើតេរាគេផាសងៗបានងយ ដូចជាេរាគែភ្នកស េរាគមត់ កហម េរាគេជើង កហម េកើតដំេបៅ ដូេច្នះ តូវ បយ័ត្នេអោយបានខា្លាំង និងដោក់ថ្នាំេអោយបានសម សប។
- 5. ២.២ វដ្ដជីវសា ស្តរបស់កែងង្កែប ● កែងង្កែបជា បេភទសតែដលមនវដ្ដជីវិតមនភាព ស្មុ គស្មាញជាង បេភទវារីសតដៃទេទៀត។ ● វដ្ដជីវិតរបស់កែងង្កែប (បន្ដពូជ ស៊ុត ឬសុីកូត អំ ប៊ីយ៉ុង កូនក្អុក កូនកែងង្កែប និងកែងង្កែបេពញវ័យ)។ ● កែងង្កែបេធើក្រារអភិវឌាឍសរីរាង្គទាំង សុងពីកំឡុង េពលរស់េនៅក្នុងទឹក និងេលើេគក។ ● កែងង្កែបជា បេភទសត ម តជាក់ ែដលវា តូវ បានរងឥទ្ធិពលយោាងខា្លាំងពីមជាឍដោ្ឋាន (ខាយល់ និង សីតុណ្ហភាពទឹក)។
- 6. ២.៣ ចំណាត់ថ្នាក់កែងង្កែប ● ែផ្នក៖ Chordata ● ថ្នាក់៖ ◌ាAmphibia ● លំដោប់៖ Anura ● អំបូរ៖ Ranidae ● ពូជ៖ Rana ● បេភទ៖ H. tigerinus ● េ ្នាះេនៅ បេទសកម្ពុជា៖ កែងង្កែបរណៃថ ● េ ្នាះភាសបរេទស៖ Rana Rugulosa (កែងង្កែបនាំចូលពីៃថ) និង Rana Tigerita (កែងង្កែបនាំចូលពីេវៀតណម)
- 7. ២.៤ បភព និង បេភទ ● មនយោាងតិច ១៩ បេភទ ● មនកំេណើតេលើែផនដី បមណ ១៨០លានឆ្នាំមុន ● កែងង្កែប និងគីង្គក់មន បមណ ២៧០០ បេភទេនៅេលើែផនដី។ ● កែងង្កែបពូជ Rana (រា៉ាណ) ជា បេភទពូជនិយមចិ ញ្ចេឹមេនៅ បេទសកម្ពុជា (ធន់នឹងជំងឺ លូតលាស់េលឿន ងយ សួលចិ ញ្ចេឹម) ● បភពនាំចូលពី បេទសៃថ
- 8. ៣. ការេរៀបកែនងបងង្កែាត់ ភ្ញាស់ ផ្សាំកូន និងចិញច្ចេឹមសាច់ ៣.១ កែន្លងស្ដុកេមពូជ ៣.២ កែន្លងបង្កាត់ ៣.៣ កែន្លងភា្ញាស់ ៣.៤ កែន្លងផាសាំកូនក្អុក ៣.៥ កែន្លងផាសាំកូនកែងង្កែប ៣.៦ កែន្លងចិ ញ្ចេឹមកែងង្កែបសច់ ៣.៧ កែន្លងេធើចត្រា្តាឡីស័ក និងពាយាបាល ៣.៨ ែផនក្រារជីវសុវត្ថិភាព
- 9. ● កែន្លងស្តុកេមពូជ តូវែបងែចករវាងេ ្មាល និងេមេហើយ តូវេអោយេនៅឆ្ងាយពីគ្នាេជៀសវាងេមពូជេ ្មាល ែ សកអោចេធើេអោយេមពូជញីរាគពង។ ● កែន្លងេមពូជ តូវមនទឹក និងេគកេដើមាបីេអោយកែងង្កែបេឡើងហាលែសាបក និង តូវេរៀបចំកែន្លង ក្រាំងេដើមាបី កែងង្កែបអោចលាក់ខ្លួនបាន។ ● អោចេធើដំបូលពីេក្រៅស៊ូ ថ◌្លា ឬក៏ស័ងង្កែសីថ្លាែដលអោចេអោយពន្លឺចាំងចូលបាន និង តូវមនជញ្ជាំងេដើមាបីក្រារពោរ នឹងរកាសារសីតុណ្ហភាពេអោយ ● អោចេរៀបចំជាលក្ខណៈធម្មជាតិែដលមនរុក្ខជាតិមនស្លឹកធំៗេដើមាបីក្រាត់បន្ថយភាពេ ស្ដសរបស់េមពូជ។ ● អោចរកាសារទុកេមពូជក្នុងដង់សុីេត ១០កាបាល/ែម៉ តក្រាេរ៉។ ៣.១ កែនងស្តុកេមពូជ
- 12. ● កែន្លប ង◌ង្កែាត់ តូវមនទំហំយោាងតិច១០ែម៉ តក្រាេរ៉ អោចេធើ ជុង ឬមូល (មូលល្អជាង) េហើយអោចដោក់បង្កាត់ ១ែម៉ តក្រាេរ៉ ● តូវេរៀបចំ បព័ន្ធបេ ញ្ចេញ និងប ញ្ចេូលទឹក។ ទឹកក្នុងអោងបង្កាត់អោចកំណត់ក មិតបាន (ជាទូេទៅទឹកក្នុងអោង តូវដោក់១តឹក)។ ● អោងបង្កាត់ តូវេរៀបចំ បព័ន្ធេភ្លភ្លៀងសិបាបនិម្មិតេដើមាបីជំនួយដល់ក្រារបង្កាត់ (ក្រារឱបគ្នារវាងេមពូជ) ៣.២ កែនងបងង្កែាត់
- 14. ● អោងភា្ញាស់អោចេរៀបចំជា ជុង ឬមូលបានត្រាមត មូវក្រារ និងមនេរៀបចំ បព័ន្ធបេ ញ្ចេញប ញ្ចេូលទឹក។ ● អោងភា្ញាស់ តូវេរៀបចំេនៅទីត្រាំងែដលមនពន្លឺៃថថ្ងៃ គប់ គន់ និងេធើដំបូលពីៃសាបម្លប់ ឬក៏េក្រៅស៊ូ ថ្លា ឬក៏ស័ងង្កែសីថ្លាែដលអោចេអោយពន្លឺៃថថ្ងៃចាំងចូល គប់ គន់ និងេដើមាបីក្រារពោរទឹកេភ្លភ្លៀង ជាបចូល។ ● សីតុណ្ហភាពក្នុងអោងភា្ញាស់ គូរចេនា្លាះពី ២៨ េទៅ ៣៥ អងាសារេស។ ● ទំហំអោងភា្ញាស់អោចេរៀបចំមិនេអោយតិចជាង១៥ែម៉ តក្រាេរ៉។ ៣.៣ កែនងភ្ញាស់
- 16. ● អោងផាសាំកូនក្អុកអោចេធើដោច់េដោយែឡកពីអោងភា្ញាស់ ឬក៏េធើជាមួយអោងភា្ញាស់ក៏បាន (អោងភា្ញាស់ អោចេ បើជាអោងផាសាំក៏បាន)។ ● អោងផាសាំអោចេរៀបចំជា ជុង ឬមូលបានត្រាមត មូវក្រារ និងមនេរៀបចំ បព័ន្ធបេ ញ្ចេញប ញ្ចេូលទឹក។ ● អោងផាសាំកូន តូវេរៀបចំេនៅទីត្រាំងែដលមនពន្លឺៃថថ្ងៃ គប់ គន់ និងេធើដំបូលពីៃសាបម្លប់ ឬក៏េក្រៅស៊ូថ្លា ឬក៏ស័ងង្កែសីថ្លាែដលអោចេអោយពន្លឺៃថថ្ងៃចាំងចូល គប់ គន់។ ● ទំហំអោងផាសាំកូនអោចេរៀបចំេទៅត្រាមត មូវក្រារ ឬទីធា្លាជាក់ែស្ដង។ ៣.៤ កែនងផ្សាំកូនក្អុក
- 18. ● អោងផាសាំកូនក្អុកអោចេធើដោច់េដោយែឡកពីអោងភា្ញាស់ ឬក៏េធើជាមួយអោងភា្ញាស់ក៏បាន (អោងភា្ញាស់ អោចេ បើជាអោងផាសាំក៏បាន)។ ● អោងផាសាំកូនកែងង្កែបអោចេរៀបចំជា ជុង ឬមូលបានត្រាមត មូវក្រារ និងមនេរៀបចំ បព័ន្ធបេ ញ្ចេញប ញ្ចេូលទឹក។ ● អោងផាសាំកូនកែងង្កែបអោចេធើបែណណ្ដែតេលើទឹក អោយ សួល មិនហត់ដូរទឹក និងលាងសំអោត េហើយេធើេអោយ សុខភាពកូនកែងង្កែបលូតលាស់ល្អ និងេលឿន។ ● អោងផាសាំកូនកែងង្កែប តូវេរៀបចំេនៅទីត្រាំងែដលមនពន្លឺៃថថ្ងៃ គប់ គន់ និងេធើដំបូលពីៃសាបម្លប់ ឬក៏េក្រៅស៊ូថ្លា ឬក៏ស័ងង្កែសីថ្លាែដលអោចេអោយពន្លឺៃថថ្ងៃចាំងចូល គប់ គន់។ ● ទំហំអោងភា្ញាស់អោចេរៀបចំមិនេអោយតិចជាង១៥ែម៉ តក្រាេរ៉។ ៣.៥ កែនងផ្សាំកូនកែងង្កែប
- 20. ២.៥ ការវិវត្តន៍ៃនកូនក្អុក ● ពងកែងង្កែបផាសំកំេណើតរួចនឹងញាស់ក្នុងរយៈេពលពី ១៨ េទៅ ៣៦េមាង េទៅត្រាមលក្ខណ្ឌសីតុណ្ហភាព (អោក្រាសធាតុេក្រៅ្ដាញាស់េលឿន អោក្រាសធាតុ តជាក់ញាស់យឺត)។ ● េ ក្រាយញាស់េហៅថកូនក្អុកែដលវាមន សកី និងកនផ្ទៃុយអោចែហល និងដកដេង្ហើមក្នុងទឹកបានដូច តី។ ● ចាប់ពីអោយុ២១ៃថថ្ងៃ (៣សបា្តាហ៍) កូនក្អុកចាប់េផ្ដើមដុះេជើងេ ក្រាយ បនា្ទាប់មកដុះេជើងមុខ និងចាប់េផ្ដើមរួញ កនផ្ទៃុយ និងសួតចាប់េផ្ដើមលូតលាស់។ ក្នុងដំណក់ក្រាលេនះកូនក្អុកចាប់េផ្ដើមេរៀនរស់េនៅេលើេគក។ ● ចាប់ពីអោយុ ២៨ៃថថ្ងៃ (៤ស ប◌្ដាហ៍) កូនក្អុករួញកនផ្ទៃុយអស់ និងចាប់េផ្ដើមរស់េនៅេលើេគក ែដលជាដំណក់ ក្រាលែដលេយើងេហៅថកូនកែងង្កែប ● អោយុក្រាលរបស់កូនក្អុក ឬកូនកែងង្កែបអោចអូសបនា្លាយរយៈេពលែវងជាងេនះេដោយសរកត្រា្តាមួយចំនួន៖ ○ ចំណី៖ ក្រារេអោយចំណីមិន គប់ គន់ ចំណីគ្មានគុណភាព ឬខះ បូេតអ៊ីន។ ○ គុណភាពទឹក៖ ទឹកមិនសូវល្អ ទឹកមនជាតិជូរ ឬភា្លាវ (ទឹកមនអោសុីត ឬបាស់)។ ○ សីតុណ្ហាភាព៖ សីតុណ្ហភាពែ ប បួលខា្លាំង េក្រៅ្ដាខា្លាំង ឬ តជាក់ខា្លាំង។
- 21. ២.៦ ចរឹតសុីចំណី ● ក្នុងធម្មជាតិកូនក្អុកចូលចិត្តសុី សតប្លង់តុង សរធាតុរលួយ ឬសធាតុសរីរាង្គ ក៏ដូចកូនក្អុកគ្នាវា។ ● េដោយែឡកកូនកែងង្កែប ឬកែងង្កែបធំចូលចិត្តសុីចំណីរស់និងមនចលនាដូចជា តី ក្រា្តាម ជេន្លន កែងង្កែបេផាសងៗ ែដលមនទំហំតូចជាងវា ឬសតល្អិតេផាសងៗេទៀត។ េដោយសរកែងង្កែបសុីគ្នាដូេច្នះ តូវេ ជើសេរីសកែងង្កែប ែដលមនទំហំប៉ុន គ◌្នាចិ ញ្ចេឹមជាមួយគ្នា និងផ្ដល់ចំណីែដលមនក មិត បូេតអ៊ីនខ្ពស់េអោយបាន គប់ គន់ (យោាងតិច ៣៥% េនៅអោយ ● ក្នុងធម្មជាតិកែងង្កែបចូលចិត្តែសងរកចំណីេពលយប់ កែន្លងស្ងាត់ និងមិនចេង្អភ្លៀត។ ● កែងង្កែបជាសតឆប់ភ័យ ឬឆប់េផ្អើល។ ● កែងង្កែបែដលយកមកចិ ញ◌ញ្ចេឹមពីក្រារបង្កាត់ភា្ញាស់ មនភាពបនាសាំខ្ពស់ក្នុងក្រាររស់េនៅបជាឈដោ្ឋានសិបាបនិម្មិត ដូចជាកែន្លងចេង្អភ្លៀត េចះសុីចំណី ● ក◌្នុងលក្ខណ្ឌៃនក្រារចិ ញ្ចេឹម កែងង្កែបចូលចិត្តសុីចំណី គប់ អែណណ្ដែត និងមនចលនា (ចលនាចំណីេដោយទឹក រលក)
- 22. ៣. ការេ ជើសេរើសទីតាំងស មាប់សាងសង់អាង ● េនៅជិតលំេនៅដោ្ឋាន ● កែន្លងមនពន្លឺៃថថ្ងៃ គប់ គន់ ● មិនលិចទឹករដូវវសាសា ● ជិត បភពទឹកស្អាត ● ងយ សួលបង្ហូរក្រាកសំណល់
- 23. ៤. ការសាងសង់អាង ៤.១ បេភទអោង ៤.២ ទំហំអោង ៤.៣ លក្ខណៈបាតអោង ៤.៤ បព័ន្ធបេ ញ្ចេញប ញ្ចេូលទឹក ៤.៥ ក្រារេធើដំបូលអោង
- 24. ៤.១ បេភទអាង ស មប់អោងបង្កាត់ ភា្ញាស់េយើងអោចេធើេទៅត្រាមលទ្ធភាព ឬវត្ថុធាតុេដើមែដលសមាបូរេនៅតំបន់េយើង។ េយើងអោចេធើអោងពី៖ ● សុីម៉ង់ត៍ ● តង់បា្លាសផ្ទៃិច ឬេក្រៅស៊ូបា្លាសផ្ទៃីក ● បេង្គាលអោងពីេឈើ ឬសាសី ឬពីែដក ● ហាបបាាបែណណ្ដែតេលើទឹក (េលើអោង ឬេលើ សះ)
- 26. ៤.២ ទំហំអាង ● ស មប់អោងសុីម៉ងត៍ េយើងអោចេធើអោងបង្កាត់ ភា្ញាស់កែងង្កែបេទៅត្រាមត មូវក្រារេយើង ប៉ុែន្តមិនេអោយធំេពកេ ពោះពិបាកក្នុងក្រារ គប់ គង (មិនេអោយេលើស ២៤ែម៉ តក្រាេរ៉)។ ● ស មប់អោងេធើពីតង់ ឬបា្លាសផ្ទៃីក េយើងអោចេធើត មូវេទៅត្រាមតង់ ឬបា្លាសផ្ទៃិគែដលមនស មប់ ឬមនលក់េលើទីផាសារ ប៉ុែន្តកុំេអោយធំេពក (មិនេអោយេលើស ២៤ែម៉ តក្រាេរ៉)។ ● អោងបង្កាត់គួរមនកំពស់ ០.៨ ែម៉ ត េទៅ ១ែម៉ ត េដើមាបីក្រារពោរកុំេអោយេមពូជេលាតេចញក្នុងេពលបង្កាត់។ ● ស មប់អោងភា្ញាស់េយើងអោចេធើកំពស់ចាប់ពី ០.៥ែម៉ តេឡើង។
- 27. ៤.៣ លក្ខណៈបាតអាង ● បាតអោងស មប់បង្កាត់ តូវរាបេស្មើ និងរេលាង េដើមាបីកុំេអោយមនភាពកកិតែដលអោងេធើេអោយកែងង្កែប េមពូជរលាក ឬរបកែសាបកែដលនាំេអោយបងង្កែរជាជំងឺ។ ● បាតអោង ត ◌ូវមនជ មលេទៅរកកែន្លងបង្ហូរក្រាកសំណល់ េដើមាបីេអោយមនភាពងយ សួលក្នុងក្រារផ្លាស់ ប្ដូរទឹក និងងយ ● បាតអោងគូរេ បើេក្រៅសុី ឬតង់ ក្រាលមួយជាន់េទៀតពីេលើករណីអោងេធើពីសុីម៉ង់ត៍និងមិនបាន ក្រាលក្រារ៉ូ។
- 28. ៤.៤ បព័ន្ធបេញច្ចេញ បញច្ចេូលទឹក ● បព័ន្ធបេ ញ្ចេញេចាល៖ ○ បំពង់បង្ហូរទឹកគូរេ បើបំពង់ទីបជ័រមុខក្រាត់ ៤០ េទៅ ៦០មីលីែម៉ ត និង តូវេ បើសំណញ់េធើជាចេ មះ ែផ្អកខាងក្នុងអោងេដើមាបីកុំេអោយបង្ហូរេដោយកូនក្អុក ឬកូនកែងង្កែប។ ○ បំពង់បង្ហូរទឹកេចញ ត ◌ូវដោក់េនៅទីែដលមនទំនាបជាងេគៃនបាត់អោងេដើមាបីេអោយងយ សួលបង្ហូរ ក្រាកសំណល់េចញអស់ ន ● បព័ន្ធប ញ្ចេូលទឹក៖ ○ បំពង់បង្ហូរទឹកចូលអោចេ បើបំពង់ទីបជ័រ ឬទុេយោទឹកជ័រ។ ○ បំពង់ទីបបង្ហូរទឹកចូលគូរេ បើទំហំមុខក្រាត់ ២១ េទៅ ៤០មីលីែម៉ ត ពីេ ពោះងយ សួលេ បើ បាស់ និង ប ញ្ចេូលទឹក ឬងយ សួលបាច់លាងសម្អាត េ ពោះកំលាំងទឹកបាច់េចញខា្លាំង។ ○ បំពង់បង្ហូរគូរដោក់េនៅទីែដលបាតអោងខ្ពស់ េ ពោះវាងយ សួលក្នុងក្រារបង្ហូរេដញក្រាកសំណល់។
- 29. ៤.៥ ការេធើដំបូលអាង ● ដំបូលអោងបង្កាត់ ភា្ញាស់គូរេធើពីៃសាបម្លប់ ែដលមនម្លប់ ៦០% េទៅ ៧០% និងគូរេ ជើសេរីសពណ៌ៃបតង ឬ ពណ៌េខៀវខញ្ចេីេដើមាបីេអោយកែងង្កែបមនពណ៌ សស់ស្អាត់។ ● កំពស់ដំបូលសម សប់គឺ ២ែម៉ ត េ ពោះេបើេធើទាបេពកអោចេអោយកូនកែងង្កែបេក្រៅ្ដា ពិបាកេចញចូល ឬេបើេធើ ខ្ពស់េពកងយរងនឹងកំលាំងខាយល់។ ● ស មប់អោងបង្កាត់ភា្ញាស់េបើអោចគូរេធើដំបូលពីស័ងង្កែសីសថ្លា ឬេក្រៅស៊ូក្រារពោរកំេដៅយូវីសថ្លា (UV) េដើមាបី ក្រារពោរទឹកេភ្លភ្លៀងហូរចូលក្នុងអោង។
- 30. ៥. ការេ ជើសេរើស និងែថទាំេមពូជ ៥.១ ក្រារេ ជើសេរីសេមពូជ ៥.២ ក្រារ គប់ គង និងែថទាំេមពូជ ៥.៣ លក្ខណៈសម្គាល់េមពូជែដលអោចបង្កាត់បាន
- 31. ៥.១ ការេ ជើសេរើសេមពូជ កែងង្កែបែដលេ ជើសេរីសយកមកេធើេមពូជ តូវមនលក្ខណៈដូចខាងេ ក្រាម៖ ● អោយុយោាងេ ចើន២ឆ្នាំ។ ● មនក្រាយសមាបទា គប់ គន់ និងមនសុខភាពល្អ។ ● េមមនទំងន់ចាប់ពី ៥០០ េទៅ ៩០០ ក្រាម ក្នុង១កាបាល។ ● េ ្មាលមនទំងន់ចាប់ពី ៣០០ េទៅ ៦០០ ក្រាម ក្នុង១កាបាល។ ● កែងង្កែបញី និងកែងង្កែបេ ្មាលគូរេ ជើសេរីសពីេមបាេផាសងគ្នា (ក្រារពោរជាន់ ម)។
- 32. ៥.២ ការ គាប់ គង និងការែថទាំេមពូជ ● ែថទាំមុនេពលបង្កាត់៖ ○ មុនបង្កាត់ពីរែខ តូវបំែបកេមពូជថ្មីដោក់អោងពីរដោច់េដោយែឡកពីគ្នា។ ○ ផ្ដល់ចំណីែដលមន បូេតអ៊ីនខ្ពស់ និងលាយបែន្ថមនូវវីត្រាមីនច មុះ ១ៃថថ្ងៃ២ដង។ ○ េធើជ មកអោងែដលមនសំេណើមេដើមាបីេអោយមនកែន្លង ក្រាំង។ ● ែថទាំេ ក្រាយេពលបង្កាត់៖ ○ េ ក្រាយេពលប ង្កាត់ តូវចាប់េមពូជេទៅដោក់កែន្លងពីរេដោយែឡកពីគ្នា (ញីដោក់េផាសង េ ្មាលដោក់េផាសង)។ ○ េធើក្រារបំប៉នេមពូជែដលបានបង្កាត់េហើយេអោយល្អេដើមាបីទុកបង្កាត់នូវវគ្គេ ក្រាយ ឬរដូវេ ក្រាយ។ ○ ផ្ដល់ចំណីែដលមន បូេតអ៊ីនខ្ពស់ (យោាងតិច ៣៥%) បែន្ថមវីត្រាមីនច មុះ និងទីជ មកែដលទូលាយ និងធម្មជាតិដល់េមពូជ េដើមាបីក្រារលូតលាស់ និងវិវត្តន៍កេនាសាមពង ក៏ដូចែស្ពមេលឿន។
- 33. ៥.២ ការ គាប់ គង និងការែថទាំេមពូជ ● ែថទាំមុនេពលបង្កាត់៖ ○ មុនបង្កាត់ពីរែខ តូវបំែបកេមពូជថ្មីដោក់អោងពីរដោច់េដោយែឡកពីគ្នា។ ○ ផ្ដល់ចំណីែដលមន បូេតអ៊ីនខ្ពស់ និងលាយបែន្ថមនូវវីត្រាមីនច មុះ ១ៃថថ្ងៃ២ដង។ ○ េធើជ មកអោងែដលមនសំេណើមេដើមាបីេអោយមនកែន្លង ក្រាំង។ ● ែថទាំេ ក្រាយេពលបង្កាត់៖ ○ េ ក្រាយេពលប ង្កាត់ តូវចាប់េមពូជេទៅដោក់កែន្លងពីរេដោយែឡកពីគ្នា (ញីដោក់េផាសង េ ្មាលដោក់េផាសង)។ ○ េធើក្រារបំប៉នេមពូជែដលបានបង្កាត់េហើយេអោយល្អេដើមាបីទុកបង្កាត់នូវវគ្គេ ក្រាយ ឬរដូវេ ក្រាយ។ ○ ផ្ដល់ចំណីែដលមន បូេតអ៊ីនខ្ពស់ (យោាងតិច ៣៥%) បែន្ថមវីត្រាមីនច មុះ និងទីជ មកែដលទូលាយ និងធម្មជាតិដល់េមពូជ េដើមាបីក្រារលូតលាស់ និងវិវត្តន៍កេនាសាមពង ក៏ដូចែស្ពមេលឿន។
- 34. ៥.៣ លក្ខណៈសម្គាល់េមពូជែដលអាចបងង្កែាត់បាន ● េមពូជេម៖ ○ មនេពោះេបាាងធំ ○ ស្ទាបសងខាងេពោះមនលក្ខណៈេ គើមៗ ● េមពូជេ ្មាល៖ ○ បេ ញ្ចេញសេម្លងែ សក ○ ស្ទាបសងខាងេពោះមនលក្ខណៈេ គើមៗ ○ យកៃដស្ទាបេពោះ តង់េជើងមុខវាឱបរឹតៃដេយើងជាប់ ○ ថង់សេម្លងេ ្មាខា្លាំង
- 35. ៦. បេចច្ចេកេទសបងង្កែាត់ ភ្ញាស់កែងង្កែប ៦.១ រដូវក្រាល និងេពលេវលាបង្កាត់ភា្ញាស់ ៦.២ បង្កាត់ត្រាមែបបធម្មជាតិ ៦.៣ ក្រារបង្កាត់ត្រាមែបបពោក់កណ្ដាលសិបាបនិម្មិត ៦.៤ បេភទ និងរេបៀបេ បើ បាស់អរម៉ូន ៦.៥ រេបៀបេ បើ បាស់អរម៉ូន សុីណហា្វាក់ និងម៉ូទីលីលាយូម ៦.៦ ក្រារេធើចរន្តទឹកេភ្លភ្លៀងសិបាបនិម្មិត ៦.៧ ក្រារភា្ញាស់ពងកែងង្កែប
- 36. ៦.១ រដូវកាល និងេពលេវលាបងង្កែាត់ ● រដូវក្រាលបង្កាត់សម សបចេនា្លាះពីែខកុម្ភះ ដល់ែខតុលា ឬវិច្ឆិក្រារ ប៉ុែន្តេយើងក៏អោចេធើក្រារបង្កាត់បានេពញ ១ឆ្នាំ បសិនេបើេយើងេធើក្រារែថបំប៉នេមពូជបានល្អ (រកាសារេមពូជក្នុងសីតុណ្ហភាពពី ២៨ េទៅ ៣០អងាសារេស)។
- 37. ៦.២ បងង្កែាត់តាមែបបធម្មជាតិ ● បង្កាត់ត្រាមែបបធម្មជាតិ៖ ○ មិនមនក្រារេ បើអរម៉ូន។ ○ សមម តេមពូជ េម១ េ ្មាល១។ ○ ដង់សុីែតេមពូជ ១គូរ (េម១ េ ្មាល១) ក្នុង១ែម៉ តក្រាេរ៉។ ○ េធើេភ្លភ្លៀងសិបាបនិម្មិត្តពីេមាង៦លា្ងាចដល់ ១យប់ ឬទាល់ភ្លឺ។ ○ អោចដោក់ទឹកកកខ្លះក្នុងអោងេដើមាបីេធើេអោយទឹក ក្នុងអោង តជាក់ ែដលវាជ មុញដល់ក្រារឱបគ្នាៃនេមពូជេលឿន។ ○ អោចចាក់សេម្លងកែងង្កែបែ សក េបើអោច។ ○ េនៅេពល ព ◌ឹក តូវចាប់េមពូជេចញពីអោងបង្កាត់ និងបំែបកគ្នារវាងេមែដលជ មុះពង និងេមែដលមិន ទាន់ជ មុះពង។ *សម្គាល់៖ ក្រារបង្កាត់ែបបធម្មជាតិភាគរយៃនក្រារជ ម ◌ុះពងទាបជាងក្រារបង្កាត់ត្រាមែបបពោក់កណ្ដាលសិបាបនិម្មិត ែតក្រារវិវត្តន៍កេនាសាមពងស មប់ក្រារបង្កាត់េលើកទី២មន
- 38. ៦.៣ ការបងង្កែាត់តាមែបបពាក់កណ្ដាលសិបស្បែនិម្មិត ● បង្កាត់ត្រាមែបបពោក់កណ្ដាលសិបាបនិម្មិត្ត៖ ○ មនក្រារេ បើ បាស់អរម៉ូន។ ○ សមម តេមពូជ េម១ េ ្មាល១។ ○ ដង់សុីែតេមពូជ ១គូរ (េម១ េ ្មាល១) ក្នុង១ែម៉ តក្រាេរ៉។ ○ េរៀបចំចាក់អរម៉ូនេនៅេមាង ៤ ឬ ៥លា្ងាច។ ○ េធើេភ្លភ្លៀងសិបាបនិម្មិត្តពីេមាង៦លា្ងាចដល់ ១យប់ ឬទាល់ភ្លឺ (មិនចាំបាច់ក៏បាន)។ ○ អោចដោក់ទឹកកកខ្លះក្នុងអោងេដើមាបីេធើេអោយទឹក ក្នុងអោង តជាក់ែដលវាជ មុញដល់ក្រារឱបគ្នាេលឿនៃនេមពូជ។ ○ ចាក់សេម្លងកែងង្កែបែ សក (មិនចាំបាច់ក៏បាន)។ ○ េនៅេពល ព ◌ឹក តូវចាប់េមពូជេចញពីអោងបង្កាត់ និងបំែបកគ្នារវាងេមែដលជ មុះពង និងេមែដលមិន ទាន់ជ មុះពង។ *សម្គាល់៖ ក្រារបង្កាត់ែបបពោក់ក ណ◌្ដាលសិបាបនិម្មិត្តភាគរយៃនក្រារជ មុះពងខ្ពស់ ែតក្រារវិវត្តន៍កេនាសាមពងស មប់ ក្រារបង្កាត់េលើក ទី២មនដំណក់ក្រាល
- 39. ៦.៤ បេភទ និងរេបៀបេ បើ បាស់អរម៉ូន ● បេភទអរម៉ូន៖ ○ ស៊ុប ពីហា្វាក់ (Suprefact) ែដល តូវេ បើជាមួយថ្នាំ គប់ម៉ូទីលីលាយូម (Molitlium)។ ○ សុីណហា្វាក់ (Cnafact) ែដល តូវេ បើជាមួយថ្នាំ គប់ម៉ូទីលីលាយូម (Molitlium)។ ○ អូវា៉ា ពីម (Ovaprim)។ ○ កេពញខួរកាបាលទី៣របស់ តីក្រាបសម ្ញ ឬ តីរ៉ូហ៊ូ (Pituitary Gland)។ ○ ហះេសេសាស (HCG) ○ អិល េអក អោ េអក ◌ាេអ៣ (L.H.R.H A3) *សម្គាល់៖ ក្នុងចំំេណមអរម៉ូនខាងេលើគឺ បេភទ Suprefact និង Cnafact ែដលមនក្រារេ បើ បាស់ចំេណញ និងមន បសិទ្ធិភាព។ Cnafact ជាអរម៉ូនែដលខាងកសិដោ្ឋានមគ៌ាជលសេ បើ បាស់ជា បចាំ។
- 40. ៦.៤ បេភទ និងរេបៀបេ បើ បាស់អរម៉ូន (រូបភាព) ស៊ុប ពីហាក់ អិល េអក អា េអក េអ៣ ហាស់េសេស្ស អូវ៉ា ពីម ស៊ុណាហាក់
- 41. ៦.៥ រេបៀបេ បើ បាស់អរម៉ូន សុីណាហាក់ និងម៉ូទីលីល្យូម ● ក មិតអរម៉ូនេ បើ បាស់៖ ○ អរម៉ូនសុីណហា្វាក់ ១េសេស (1 cc) លាយជាមួយម៉ូទីលីលាយូម ២៥ គប់ និងលាយេសរ៉ូមៃ ប ៩េសេស (9 cc)។ ○ ចាក់លាបាយអរម៉ូនែដលបានលាយខាងេលើចំនួន ០.៤េសេស (0.4 cc) ស មប់កែងង្កែបញី១គីឡូ ក្រាម និង ០.២េសេស (0.2 cc) ស មប់កែងង្កែបេ ្មាល១គីឡូ ក្រាម។ ● េពលេវលាចាក់អរម៉ូន៖ ○ េពលេវលាសម សបេនៅេមាង ៤ េទៅ ៥លា្ងាច។ ○ ជាទូរេទៅកែងង្កែបជ មុះពងេនៅេមាង ១២យប់ ដល់េមាង៤ភ្លឺ។ ○ េ ក្រាយពីជ មុះពងរួច ពងកែងង្កែបនឹងញាស់ចាប់ពី ១៨ េទៅ ៣៦េមាង។ ○ សុីតុណ្ហភាពសមស មបស មប់ភា្ញាស់គី ២៥ េទៅ ២៨អងាសាេស។ *សម្គាល់៖ េលាបល្បឿនៃនញាស់របស់ពងកែងង្កែបអោ ស័យេទៅេលើសីតុណ្ហភាព។ សីតុណ្ហភាពខ្ពស់ ពងកែងង្កែបញាស់ បានេលឿន។
- 42. ៦.៥ រេបៀបេ បើ បាស់អរម៉ូន សុីណាហាក់ និងម៉ូទីលីល្យូម (រូបភាព) សុីណាហាក់ អ៊ី ម៉ូទីលីល្យូម អឹម េសរ៉ូមៃ ប
- 43. ៦.៦ ការេធើចរន្តទឹកេភភ្លៀងសិបស្បែនិម្មិត ● េដើមាបីជ មុយក្នុងឱបគ្នារបស់េមពូជកែងង្កែប។ ● ក្រារេធើេភ្លភ្លៀងសិបាបនិម្មិតគឺេធើេនៅេ ក្រាយចាក់អរម៉ូន និងឈប់េនៅេមាង១២យប់។ ● ក្នុងករណីមនេភ្លភ្លៀង េយើងពុំចាំបាច់េធើេភ្លភ្លៀងសិបាបនិម្មិតេទ។
- 44. ៦.៧ ការភ្ញាស់ពងកែងង្កែប ● កំពស់ទឹកអោងភា្ញាស់ពី ០.៥ េទៅ ២សង់ទីែម៉ ត។ ● ក្នុងករណីមនេភ្លភ្លៀងគូរ គបអោងភា្ញាស់េដើមាបីកុំេអោយទឹកេភ្លភ្លៀងហូរចូលអោងភា្ញាស់េ ពោះទឹកេភ្លភ្លៀង មនជាតិអោសុីេ ចើនែដលអោចេធើេអោយពងកែងង្កែបខូចបាន។ ● េ ក្រាយញាស់នូវដំណក់ក្រាល៣ៃថថ្ងៃដំបូង ពុំចាំបាច់ផ្ដល់ចំណីដល់កូនក្អុកេទ េ ពោះកូនក្នុងមនចំណីប មុង ពីធម្មជាតិស មប់ ● តូវផ្ដល់ចំណីដល់កូនក្អុកបនា្ទាប់ពីញាស់បាន ៣ៃថថ្ងៃ។ ●
- 45. ៧. បេចច្ចេកេទសផ្សាំកូនក្អុក និងកូនកែងង្កែប ៧.១ បេភទចំណី និងក្រារផ្ដល់ចំណី ៧.២ ក្រារ គប់ គងគុណភាពទឹក
- 46. ៧.១ បេភទចំណី និងការផ្ដល់ចំណី ● បនា្ទាប់ពីញាស់បាន៣ៃថថ្ងៃ តូវផ្ដល់ចំណីេអោយកូនក្អុកត្រាមដំណក់ក្រាលដូចខាងេ ក្រាម៖ ○ ៣ េទៅ ១០ៃថថ្ងៃ តូវេអោយសុីស៊ុត កហមេស្ងា ឬេមាម្សៅចំណីម៉ត់(េមាម្សៅ) ែដលមន បូេតអ៊ីន៤០% ចំនួន ២០%ៃនទំនង់ខ្លួន ពី ៥ េទៅ ៦ដងក្នុង១ៃថថ្ងៃ (េរៀងរាល់ ៣េមាងម្ដង) ○ រយៈេពលពី ១០ េទៅ ២១ៃថថ្ងៃ ប ន◌ផ្ទៃាប់ តូវេអោយសុីចំណី គប់ (០.៦ មីលីែម៉ ត) ែដលមន បូេតអ៊ីន៤០% ចំនួន ១០ េទៅ ១៥% ៃនទំងន់ខ ○ រយៈេពល ២១ េទៅ ៣០ៃថថ្ងៃ ប ន◌ផ្ទៃាប់ តូវផ្ដល់ចំណី គប់ (១ មីលីែម៉ ត) ែដលមន បូេតអ៊ីនយោាងតិច៣៥% ចំនួន ៥ េទៅ ១០% ៃនទំងន់ខ ○ រយៈេពលពី ៣០ េទៅ ៤៥ៃថថ្ងៃ ប ន◌ផ្ទៃាប់ តូវផ្ដល់ចំណី គប់ (១.៥ ឬ ២មីលីែម៉ ត) ែដលមន បូេតអ៊ីនយោាងតិច ៣០% ចំនួន ៣ េទៅ ៤ដង ក
- 47. ៧.១ បេភទចំណី និងការផ្ដល់ចំណី (តារាង) អាយុកាលកូន ក្អុក/កូនកែងង្កែប (ៃថថ្ងៃ) ដំណាក់កាល ក ម ◌ិត បូេតអ៊ីន តូវផ្ដល់ (%) ទំហំ គប់ចំណី (មីលីែម៉ ត) បរិមាណផ្ដល់ (%) ចំនួនផ្ដល់ ក្នុង១ៃថថ្ងៃ (ដង) េ ្មះចំណី ០ - ៣ កូនក្អុកេទើបញាស់ គ្មន គ្មន គ្មន គ្មន គ្មន ៣ - ១០ កូនក្អុក ៤០ េមម្សៅចំណី ឬស៊ុត កហម ១៥% េទៅ ២០% ៃនទំងន់ខ្លួន ៥ - ៦ Nanolis P0 ១០ - ២១ កូនក្អុក ៤០ ០.៦ ១០% េទៅ ១៥% ៃនទំងន់ខ្លួន ៥ - ៦ Nanolis P1 ២១ - ៣០ កូនក្អុកេទៅកូនកែងង្កែប ៣៥ ១ - ១.៥ ៧% េទៅ ១០% ៃនទំងន់ខ្លួន ៤ - ៥ Nanolis P2, P3 ៣០ - ៤៥ កូនកែងង្កែប ៣៥ ២ - ៣ ៥% េទៅ ៧% ៃនទំងន់ខ្លួន ៣ - ៤ Tilaphi 1 ៤៥ - ៦០ កូនកែងង្កែបេទៅកែងង្កែបេពញវ័យ ៣០ ៣ - ៤ ៣% េទៅ ៥% ៃនទំងន់ខ្លួន ៣ - ៤ Tilaphi 2 ៦០ - ៩០ កែងង្កែបេពញវ័យ ២៨ ៥ - ៦ ៣% ៃនទំងន់ខ្លួន ២ - ៣ Tilaphi 3L ៩០ - ១២០ កែងង្កែបេពញវ័យ ២៦ ៦ - ៧ ៣% ៃនទំងន់ខ្លួន ២ Tilaphi 3L
- 48. ៧.១ បេភទចំណី និងការផ្ដល់ចំណី (រូបភាព)
- 49. ៧.២ ការ គប់ គងគុណភាពទឹក ● ផ្លាស់ប្ដូរទឹកយោាងយូរ ២ៃថថ្ងៃម្ដង ឬក៏េ បើ បាស់អ៊ីអិចអឹម ឬអតិសុខុម បាណសេ ង្គាះបន្លឺ (ជូលីនសុី) េដើមាបីែករគុណភាពទឹកែដលវាអោចពនាយាេពលក្រារផ្លាស់ប្ដូរទឹក េទៅ ១០ៃថថ្ងៃ ឬ ២អោទិតាយ ឬ៣អោទិតាយម្ដង។ ● ក្នុងករណីទឹកែដលយកមកេ បើជាទឹកមាសុីនមនក្លរេ ចើន ឬទឹកអណណ្ដែូងែដលមន ក្លិនឆួលខា្លាំង ឬមនជាតិភា្លាវខា្លាំង តូវស្ដុកទុកក្នុង សះ ឬអោង ២ េទៅ ៣ៃថថ្ងៃសិនមុននឹងយកមកេ បើ បាស់។ ● ក្នុងករណីទឹកេលើដី ត ◌ូវដឹងថទឹកេនាះគ្មានជាតិពុល ឬទឹកស្អុយ ដូចជាទឹកែ សែដលបានបាញ់ថ្នាំពុលេហើយថ្មីៗ ឬទឹក សះ ទឹកទេន
- 50. ៨.១ ការតាមដានការលូតលាស់ និងអ តាគង់វង្សររបស់កូនកែងង្កែប ● ជាមធាយមេមពូជកែងង្កែប១អោចជ មុះពងបានចេនា្លាះពី ៧០០ េទៅ ១៧០០ ● អ ត្រាគង់វងាសេនៅ ២១ៃថថ្ងៃដំបូង បមណ ៩៥% ● អ ត្រាគង់វងាសេនៅ ២១ េទៅ ៤៥ៃថថ្ងៃបនា្ទាប់មន បមណ ៧០% *សម្គាល់៖ ជាមធាយមក្នុងកែងង្កែបេម១អ ត្រាគង់វងាសកូនកែងង្កែបែដលអោចលក់បានចេនា្លាះពី ៧០០ េទៅ ១០០០កាបាល។
- 51. ៨.២ ការតាមដានក មិតលូតលាស់ជាមធ្យមរបស់កែងង្កែប េយើងអោចត្រាមដោនក្រារលូតលាស់កែងង្កែបចិ ញ្ចេឹមត្រាមរយៈ៖ ● ចាប់កែងង្កែប ១០០កាបាលេដោយៃចដនាយមកថ្លឹង។ ● យកទំងន់កែងង្កែបែដលបានថ្លឹងែចកនិងចំនួនកែងង្កែបែដលបានថ្លឺង។ ● ផលែចកែដលទទួលបានជាទំងន់មធាយមរបស់កែងង្កែប១កាបាល។ ● ក្រារត្រាមដោនក្រារលូតលាស់របស់កែងង្កែប អោចេធើេរៀងរាល់២អោទិតាយម្ដង ឬ៣អោទិតាយម្ដង។ (ទំងន់កែងង្កែបមធាយម = ទំងន់កែងង្កែបសរុប / ចំនួនកែងង្កែបសរុប)
- 52. ៨.៣ ការតាមដានអ តាគង់វង្ស េយើងអោចត្រាមដោនអ ត្រាគង់វងាសៃនក្រារចិ ញ្ចេឹមកែងង្កែបត្រាមរយៈ៖ ● រាប់ចំនួនកូនកែងង្កែបមុនដោក់ចិ ញ្ចេឹម។ ● រាប់ចំនួនកែងង្កែបេនៅេពល បមូលផល។ ● យកចំនួនកែងង្កែបេពល បមូលផល ែចកេអោយ ចំនួនកូនកែងង្កែបេពលដោក់ចិ ញ្ចេឹម គុណនឹង ១០០។ ● អ ត្រាគង់វងាសទាប េធើេអោយលទ្ធភាពចំេណញទាប ឬក៏អោចខាត។ (អ ត្រាគង់វងាសរបស់កែងង្កែប(%) =ចំនួនកែងង្កែបេពល បមូលផល(កាបាល) / ចំនួនកែងង្កែបេពលដោក់ចិ ញ្ចេឹម(កាបាល) x ១០០)
- 53. ៩.១ បេភទជំងឺ និងការការពារ ជំងឺរបស់កែងង្កែបចិ ញ្ចេឹមេ ចើនបងង្កែេឡើងេដោយកត្រា្តាមួយចំនួនដូចខាងេ ក្រាម៖ ● ទឹក៖ ទឹកមិនស្អាត មនជាតិកំេបារ ឬអោសុីត ឬមនជាតិក្លរ ឬមនេមេរាគ។ ● គុណភាពចំណី៖ ចំណីគ្មានគុណភាព ឬ បូេតអ៊ីនមិន គប់ គន់។ ● មិនបានេធើអនាម័យបាតអោងេអោយបានស្អាតល្អ និងជា បចាំ។
- 54. ៩.២ ជំងឺេហើមេពោះ ● កែងង្កែបមនេពោះរីកធំ មិនសូវមនចនលា មិនសូវសុីចំណី។ ● កែងង្កែបមនជំងឺេហើមេពោះមួយចំនួន មនលាន កសលគូទេចញមកេ ក្រៅ។ ● មូលេហតុ៖ ○ បណ្ដាលមកពីពពួក បូតូសូែអ៊ ដូចជាដងង្កែូវេពោះេវៀន ○ កែងង្កែបសុីចំណីផ្អូម (ចំណីសល់) ឬចំណីេ ចើនេពក េហើយមិនអោចបេ ញ្ចេញលាមក។ ○ ទឹកែដលយកមកេ បើមិន ស្អាត ឬទឹកក្នុងអោងកខក់បណ្ដាលមកពីមិនបានផ្លាស់ប្ដូរទឹក តឹម តូវ ឬេទៀងទាត់។ ● វិធានក្រារក្រារពោរ៖ ○ ត ◌ូវឧសាសារផ្លាស់ប្ដូរទឹកស្អាតេអោយបានេទៀងទាត់ និងសម្អាត់បាតអោងេអោយបានស្អាតល្អ និងញុឹកញាប់។ ○ តូវលាយថ្នាំSunzyme ជាមួយចំណី (៥ ក្រាម ក្នុងចំណី១គីឡូ ក្រាម) េអោយសុីក្នុងរយៈេពល២ េទៅ ៣ៃថថ្ងៃម្ដង។
- 55. ៩.២ ជំងឺេហើមេពោះ (រូបភាព) េហើមេពោះ េហើមេពោះ លាន កសាលគូទ
- 56. ៩.៣ ជំងឺរលាកែសស្បែក ● កែងង្កែបមិនសូវសុីចំណី េធើចលនាយឺតៗ។ ● េនៅេលើែផ្នកេពោះ និងេជើងែផ្នកខាងេ ក្រាមរបស់វាមន ស◌្នាមជាំពណ៌ កហម ជាពិេសសេនៅ បអប់េជើងទាំង បួន។ េបើេយើងវះវា េយើងេឃើញសច់របស់វាមនពណ៌ កហ ● មូលេហតុ៖ ○ បណ្ដាលមកពីបាក់េតរីេ ្មាះ េអរ៉ូម៉ូណស់ អ៊ី ដូភីឡា (Aeromonas Hydrophila) ○ បាតអោងមនលក្ខណៈេ គើមខា្លាំង (អោងេធើពីសុីម៉ងត៍) ○ ទឹកែដលយកមកេ បើមិន ស្អាត ឬទឹកក្នុងអោងកខក់បណ្ដាលមកពីមិនបានផ្លាស់ប្ដូរទឹក តឹម តូវ ឬេទៀងទាត់។ ● វិធានក្រារក្រារពោរ៖ ○ ត ◌ូវឧសាសារផ្លាស់ប្ដូរទឹកស្អាតេអោយបានេទៀងទាត់ និងសម្អាត់បាតអោងេអោយបានស្អាតល្អ និងញុឹកញាប់។ ○ ៃផផ្ទៃបាតអោង តូវមនលក្ខណៈរេលាង ○ លាងសំអោតអោងេអោយបានស្អាតជា បចាំ និងលាងជាមួយទឹកអំបិលេរៀងរាល ៣ៃថថ្ងៃម្ដង។
- 57. ៩.៣ ជំងឺរលាកែសស្បែក (រូបភាព) កហមេលើែសស្បែក ែ សងេលើកស្បែាល ឬែសស្បែក ដំេបៅ ឬរលាកែសស្បែក
- 58. ៩.៤ ជំងឺបូសេថើម ● មូលេហតុ៖ ○ បណ្ដាយមកពីបាក់េតរី Edwardsella (ភាគេ ចើនេកើតេនៅេលើ តីអែណណ្ដែង)។ ● សន្និដោ្ឋាន៖ ○ មនអុចពណ៌សតូចៗេនៅក្នុងេថ្លើមកែងង្កែប។ ○ កែងង្កែបចាប់េផ្ដើមឈប់សុីចំណី បនា្ទាប់មកមនអោក្រារៈស្ដូកស្ដឹង។ ● ក្រារក្រារពោរ៖ ○ េធើអនាម័យ និងសម្អាតទឹកេដោយេ បើផលិតផល ASI-POVIDINE, ASI-CIDE, ASI-BLUE COPMAX ឬក៏ ASI-BROPOL។ ផ្លាស់ប្ដូរទឹកេអោយបានញឹកញាប់េដើមាបីេអោយបរិស្ថានរស់េនៅរបស់កែងង្កែប ស្អាត។ ○ បំេពញបែន្ថមនូវ ◌ា◌ាASI-C MIN បូកជាមួយ ◌ាASI-SORTAIN េដើមាបីបេងង្កែើនភាពធន់របស់កែងង្កែប។ ● ក្រារពាយាបាល៖ ○ េនៅេពលរកេឃើញសញ្ញាណដំបូងៃនជំងឺេនះ តូវបង្អត់អោហារ ១ េទៅ ២ៃថថ្ងៃ។ េធើអនាម័យ និងសម្លាប់ េមេរាគក្នុងអោងេដោយេ បើ ASI-POVIDINE, ASI-CIDE, ASI-BLUE COPMAX ឬក៏ ASI-BROPOL កំឡុងេពលៃថថ្ងៃចាប់ពីេមាង ៨ ពឹក ដល់េមាង ៣លា្ងាច។ បនា្ទាប់ពីៃថថ្ងៃលិចេ បើ ASI–YUCCA LIQUILD or ASI–YUCCA POWDER េដើមាបីក្រាត់បន្ថយអោម៉ូញាក់ និងបេងង្កែើនគុណភាពទឹក។
- 59. ៩.៤ ជំងឺបូសេថើម (ត) ● ក្រារពាយាបាល៖ ○ បនា្ទាប់មកលាយចំណីជាមួយអង់ទីប៊ីយ៉ូទិកដូចជា (ASI –ENROFLOXACIN ជាមួយ BICO MACRO F2 ឬក៏ BICO MACRO F4), (TILMICOVID + INOVATION ឬក៏ SUPPER MAX) េយោងត្រាមក្រារែណនាំរបស់ផលិត ផល (អោ ស័យេលើក្រារេ បើ បាស់ៃនផលិតផលនីមួយៗ)។ បន្តេ បើពី ៥ េទៅ ៧ៃថថ្ងៃ។ ○ បនា្ទាប់ពីជំងឺបានធូរេសាបើយសូមេ បើ ASI-HEPA CHOPHYSOL + ASI–BETA B12 េដើមាបីជួយស្ដារមុខងរ េថ្លើម េក្រាសិក្រា ម និងភាពសំ◌ុមកវិញ។
- 60. ៩.៤ ជំងឺបូសេថើម (រូបភាព) កហមេលើែសស្បែក ែ សងេលើកស្បែាល ឬែសស្បែក ដំេបៅ ឬរលាកែសស្បែក
- 61. ៩.៤ បេភទថ្នាំស មាប់ព្យាបាលជំងឺេហើមេពោះ (ថ្នាំធម្មជាតិ) ● េ គឿងផាសំស មប់ពាយាបាលជំងឺេហើមេពោះ៖ ○ េមើមរេមៀត ២គីឡូ ក្រាម។ ○ គល់ស្លឹកៃ គ ២គីឡូ ក្រាម។ ○ ស្លឹក មះេ ព្រៅ ២គីឡូ ក្រាម។ ○ ស្លឹកវល្ល៍ តេចៀក ក្រាញ់ ២គីឡូ ក្រាម។ ● វិធីផាសំ ○ លាងសម្អាតវត្ថុធាតុេដើមទាំងអស់ រួចសំដិលទុកេអោយ សស់ទឹក។ ○ កិន ឬបុកវត្ថុធាតុេដើមទាំងអស់ចូលគ្នាេអោយសពល្អ រួចផ្អាប់ទុករយៈេពល ៥ េទៅ ៧ៃថថ្ងៃ។ ● វិធីេ បើ៖ ○ េ បើទឹកថ្នាំ ៣ េទៅ ៥មីលីលី តជាមួយចំណី ៥គីឡូ ក្រាម។ ○ ផ្អាប់ចំណីែដលបានលាយថ្នាំទុករយៈេពល ៣០នាទីេទើបយកេទៅេអោយកែងង្កែបសុី ○ លាយថ្នាំជាមួយចំណីេអោយសុី ៣ៃថថ្ងៃជាប់គ្នា និង ៧ េទៅ ១០ៃថថ្ងៃេទើបេ បើម្ដងេទៀត។
- 62. ៩.៤ បេភទថ្នាំស មាប់ព្យាបាលជំងឺេហើមេពោះ (ថ្នាំេពទ្យ) ● េ ្មាះថ្នាំ៖ ○ Enrofloxacin ○ Collistam ● វិធីេ បើ៖ ○ លាយថ្នាំ Enrofloxacin ៥មីលីលី ត ជាមួយនឹងថ្នាំ Collistam ៥មីលី ក្រាម និងទឹកស្អាតកន្លះែកវរួចកូរ េអោយថ្នាំរលាយនឹងទឹកសពល្អ។ ○ យកទឹកថ្នាំលាយជាមួយចំណី ១គីឡូ ក្រាម រួចផ្អាប់ទុក ៣០នាទីមុនយកេអោយកែងង្កែបសុី។ ○ េអោយកែងង្កែបសុី ២ េទៅ ៣ៃថថ្ងៃជាប់គ្នា និង ៧ េទៅ ១០ៃថថ្ងៃ េ បើម្ដង។
- 63. ៩.៥ បេភទថ្នាំស មាប់ព្យាបាលជំងឺរលាកែសស្បែក (ធម្មជាតិ) ● េ គឿងផាសំស មប់ពាយាបាលជំងឺេហើមេពោះ៖ ○ សំបកេដើមអង្គារដី ២គីឡូ ក្រាម។ ○ អំបិល កួស (គ្មានជាតិអ៊ីយ៉ូត) ០.៣គីឡូ ក្រាម។ ○ ទឹកស្អាត ១០លី ត។ ● វិធីផាសំ ○ បុក ឬដំសំបកអង្គារដីេអោយទក់រួចយកេទៅ ត្រាំទឹក ១០លី ត។ ○ ត្រាំទុករយៈេពល ២ េទៅ ៣ៃថថ្ងៃ។ ● វិធីេ បើ៖ ○ យកទឹកែដលបាន ត ◌ាំចំនួន ១០លី តេទៅលាយជាមួយអំបិល ៣ខាំ រួចកូរេអោយរលាយសពល្អ បនា្ទាប់មកយកេទៅបាច ឬបា ○ េធើែបបេនះេរៀងរាល់ ១អោទិតាយម្ដង។
- 64. ៩.៥ បេភទថ្នាំស មាប់ព្យាបាលជំងឺរលាកែសស្បែក (ថ្នាំេពទ្យ) ● េ ្នាះថ្នាំ៖ ○ LS 600 ○ Amoxicillin ○ Enrofloxacin ● វិធីេ បើ៖ ○ យកថ្នាំ LS 600 ៥មីលីលី តេទៅ ត្រាំទឹកអោងកែងង្កែបចំណុះ ១ គូបែម៉ តទឹក េដោយេអោយកែងង្កែប ត្រាំេដោយផ្ទាល់ក្នុងទឹក។ ○ យកថ្នាំ Amoxicillin ៥មីលី ក្រាម លាយជាមួយនឹងថ្នាំ Enrofloxacin ៥មីលីលី ត និងទឹកស្អាតកន្លះ ែកវ។ ○ យកទឹកថ្នាំលាយជាមួយចំណី ១គីឡូ ក្រាម រួចផ្អាប់ទុក ៣០នាទីមុនយកេអោយកែងង្កែបសុី។ ○ លាយេអោយកែងង្កែបសុី ៣ៃថថ្ងៃជាប់គ្នា និង ៧ េទៅ ១០ៃថថ្ងៃ មុនេ បើម្ដងេទៀត។