Actuele ontwikkelingen in het cultuurbeleid, begrepen vanuit een korte historische terugblik op het bibliotheekbeleid en de ontwikkelingen rond de interne staatshervorming.

1. Actuele ontwikkelingen in het cultuurbeleid
Perspectief Openbare Bibliotheken

2. |
Introductie
12.10.2015

3. |
Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek,
Archief & Documentatie vzw
 °1921 als vereniging van bibliothecarissen
 Einde jaren 1970: eerste vaste medewerker
 1987: sectie Archief
 Jaren 1990: ook instellingen lid
 2015
– 1100 leden (50-50 instellingen-personen)
– 6 medewerkers
12.10.2015

4. |
VVBAD
 Alle bibliotheken en archieven
Naast Cultuur ook Onderwijs, Bestuurszaken,
Wetenschapsbeleid …
 Opdrachten:
– Professionaliseren (studiedagen, studiereizen)
– Informeren
(Bibliotheekgids → Bibliotheek- & archiefgids
→ META, tijdschrift voor bibliotheek & archief)
– Belangenbehartiging
12.10.2015

5. |
Terugblik
Bibliotheekbeleid 1978-2015
12.10.2015

6. |
Decreet 1978
 Einde van de verzuiling
 Een (gemeentelijke) bibliotheek in elke gemeente
 Strikte regels:
– Personeel
– Collectie
– Infrastructuur
 Financiering:
– Infrastructuur en collectie lokaal
– personeel Vlaams
12.10.2015

7. |
Decreet 2001
 Bibliotheek als onderdeel lokaal cultuurbeleid
– Cultuur- en gemeenschapscentra
– Cultuurbeleidscoördinatoren
 Minimale regels
 Beleidsplannen en actieplannen
– Bibliotheekbeleidsplan
– Cultuurbeleidsplan
12.10.2015

8. |
Zijsprong
Interne staatshervorming
12.10.2015

9. |
Peeters II (2009-2014)
12.10.2015
CD&V
sp.a
N-VA

10. |
Groenboek interne staatshervorming
 Herdefiniëren verhoudingen bestuursniveaus:
– Lokale besturen
– Provincies
– Vlaanderen
 Probleemstelling voorafgaand aan consultatie
12.10.2015

11. | 12.10.2015
5%
24%
44%
14%
10%
3%
1%
0%
10%
29%
24%
20%
10%
6%
4%
1%
3%
18%
38%
29%
6%
< 5 5-9 10-19 20-29 30-49 50-99 > 100
Inwoners per gemeente (x 1000)
VL NL DK

12. | 12.10.2015

13. | 12.10.2015

14. |
Groenboek interne staatshervorming
Overlappend of complementair?
 Bibliotheekbeleid
– Lokale bibliotheek
– Provinciaal bibliotheeksysteem
Streekgericht bibliotheekbeleid
– Vlaamse ondersteuning
 Cultureel-erfgoedbeleid
– Musea en archieven:
indeling op lokaal, regionaal of Vlaams niveau
12.10.2015

15. | 12.10.2015

16. |
Groenboek interne staatshervorming
Samenvatting
Analyse Groenboek o.a.
 Te kleine gemeenten
→ Gebrek aan bestuurskracht
 Wildgroei intermediaire structuren
→ ‘verrommeling’
 Overlappende bevoegdheden
 Regelneverij vanuit Vlaanderen
12.10.2015

17. |
Witboek interne staatshervorming
Voorgestelde oplossingen
 Vrijwillige fusies
 Regioscreening
 Inperking provinciale taakstellingen
– Grondgebonden bevoegdheden
– Bevoegdheden op basis van regelgeving
 Planlastendecreet
12.10.2015

18. |
Witboek interne staatshervorming
Gevolgen
 Decreet Lokaal Cultuurbeleid artikel 60
– Sociaal-cultureel werk
– Kunsten
– Amateurkunsten
– Circusorganisaties
– Cultureel-erfgoedbeleid
– …
12.10.2015

19. |
Witboek interne staatshervorming
Gevolgen
 Planlastendecreet, art. 6, 2°
“de Vlaamse beleidsprioriteiten (kunnen) alleen
betrekking hebben op te verrichten activiteiten,
te leveren prestaties en/of te bereiken effecten.
De subsidieregelingen kunnen geen
voorwaarden bevatten met betrekking tot de
aard van de in te zetten middelen of de
organisatorische structuur van het lokale bestuur”
12.10.2015

20. |
Witboek interne staatshervorming
Gevolgen
Decreet Lokaal Cultuurbeleid (Art. 5)
“De ondersteuning gebeurt op basis van de
volgende Vlaamse beleidsprioriteiten:
(…)
2° de gemeente organiseert een laagdrempelige
bibliotheek, aangepast aan de hedendaagse
behoeften;”
12.10.2015

21. |
Het cultuurbeleid onder Bourgeois I
12.10.2015

22. |
Bourgeois I (2014-2019)
12.10.2015
N-VA
CD&V
Open Vld

23. |
Regeerakkoord
 Vrijwillige fusies
 “zoveel mogelijk samenvallende
samenwerkingsverbanden”
12.10.2015

24. |
Regeerakkoord: gemeentefonds
“We integreren de sectorale subsidies aan lokale
besturen (cultuurbeleid, jeugd, sport,
ontwikkelingssamenwerking…) in het
gemeentefonds, wat hen meer autonomie en
minder planlast oplevert.”
12.10.2015

25. |
Regeerakkoord: provincies
“We slanken de provincies verder af. Ze focussen
vanaf nu op de grondgebonden bevoegdheden.
De persoonsgebonden bevoegdheden verliezen
ze (…)”
12.10.2015

26. |
Regeerakkoord
 Actieplan taal- en leesbevordering
 Mediawijsheid
 Cultuureducatie
12.10.2015

27. |
Middelen naar het gemeentefonds
Gevolgen
12.10.2015

28. |
Gemeentefonds
 Gatz:
“Deze legislatuur wordt de verantwoordelijkheid
voor het eigen lokaal cultuurbeleid volledig bij de
lokale besturen zelf gelegd.”
 Middelen niet geoormerkt
→ minister zonder middelen?
12.10.2015

29. |
Gemeentefonds: gevolgen
 Geen ‘bibliotheekplicht’ meer
 Geen ‘normen’ meer
 Monitoring?
12.10.2015

30. | 12.10.2015

31. |
Gemeentefonds: gevolgen
 Vlaanderen: ondersteunen i.p.v. sturen
 Lokale bestuur beslist
– Samenwerking?
– Kwaliteit?
– Uniformiteit?
– Recht op informatie?
 Sector: belangenbehartiging lokaal en Vlaams
 Situatie in 2020?
12.10.2015

32. |
Overdracht provinciale bevoegdheden
Gevolgen
12.10.2015

33. |
Provincies: methodiek
 Inventaris
– Instellingen
– Decretale opdrachten
– ‘Varia’: prijzen, subsidiereglementen …
 Refertejaar: 2013 – 2014 – 2015?
 Afbakening grondgebonden-persoonsgebonden?
12.10.2015

34. | 12.10.2015
www.vvbad.be > Opinie > Standpunten

35. |
Provincies:
bezorgdheden cultuur en jeugd
 Besparingen?
Gatz: “De overheveling van deze taken en
bevoegdheden gebeurt steeds met bijhorende
budgettaire middelen, patrimonium,
personeelsleden en rechten en verplichtingen.”
 Overleg met betrokken sectoren
 Snel duidelijkheid
 Bevoegdheden naar Vlaanderen
12.10.2015

36. |
Provincies:
bezorgdheden cultuur en jeugd
 ‘Tussenruimte’
– Regionale samenwerking bibliotheken
– Regionale musea en archieven
– Regionale erfgoedconvenants
– Bovenlokale organisaties (amateurkunsten,
sociaal-cultureel werk, jeugd …)
– Provinciale prijzen
 Kwaliteitsverschil Vlaams – provinciaal
12.10.2015

37. |
Provincies: vooruitzichten
 Deadline = 1 januari 2017
 Instellingen: gesprekken gestart
 Decretale bevoegdheden: naar Vlaanderen
→ ‘gedecentraliseerd centraliseren’?
 Overige: ad hoc bekijken
12.10.2015

38. |
Provincies: het goede nieuws
 Overdracht provinciale bevoegdheden
en middelen naar Vlaanderen
→ ruimte voor ‘nieuw’ beleid
 Nieuw decreet regionaal cultuurbeleid?
– Cultuur- en gemeenschapscentra: inzetten op
cultuurspreiding?
– Regionale samenwerking bibliotheken?
– Regionale organisaties
12.10.2015

39. Bruno Vermeeren
bruno.vermeeren@vvbad.be
www.brver.blogspot.com
voettekst