More Related Content Similar to สื่อการสอนเรื่องโลกและการเปลี่ยนแปลง Similar to สื่อการสอนเรื่องโลกและการเปลี่ยนแปลง (20) สื่อการสอนเรื่องโลกและการเปลี่ยนแปลง3. โลกและการเปลี่ยนแปลง
ทฤษฎีการแปรสัณฐานแผ่นธรณี ภาค (plate tectonic Theory)
อธิบายถึงการเปลี่ยนแปลงของแผ่นธรณี ภาค ซึ่งมีลกษณะ
ั
เป็ นแผ่นขนาดใหญ่และขนาดเล็กเรี ยงต่อกัน แผ่นธรณี ภาคนี้เคลื่อน
ไปมาอย่างช้า ๆ ประมาณ 2–10 เซนติเมตรต่อปี โดยมีการเคลื่อนตัวใน
แนวราบเข้าหาหรื อออกจากรอยต่อของแผ่นธรณี ภาค
(plate = แผ่นหรื อจาน, tectonics มาจากภาษากรี กว่า tekton แปลว่า ช่างไม้ (carpenter) หรื อ
ช่างแปรรู ปไม้)
23. โลกและการเปลี่ยนแปลง
1.หลักฐานที่สนับสนุนทฤษฎีการเลื่อนไหลของทวีปของ อัลเฟรด เวเกเนอร์
หลักฐานความคล้ ายคลึงกันของกลุ่มหิน และแนวภูเขา
ชุดของชั้นหิ นบริ เวณทวีปอเมริ กาใต้ แอฟริ กา อินเดีย แอนตาร์ กติกา และ
ออสเตรเลียจะประกอบด้วย ชุดหิ น 3 ชุด เรี ยงจากอายุแก่ไปหาอายุอ่อน ดังนี้
ชุดบนสุ ด เป็ นชั้นของหิ นบะซอลต์
ยุคจูแรสซิก (JR)
ชุดกลาง ประกอบด้วยถ่านหิ น และหิ นทราย
ยุคเพอร์ เมียนและยุคไทรแอสซิก (P, TR)
ชุดล่างสุ ด ประกอบด้วยหิ นทิลไลท์ (tillite)
(แก่สุด) ซึ่ งเป็ นตะกอนจากธารน้ าแข็ง
ยุคคาร์ บอนิเฟอรัส ( C )
31. โลกและการเปลี่ยนแปลง
2. หลักฐานและข้อมูลทางธรณี วิทยาอื่นๆ
สั นเขาใต้ สมุทร (Oceanic ridge) และร่ องลึกใต้ สมุทร (trench)
ร่ องลึกใต้ สมุทร
เกิดจากแผ่นธรณี ภาคที่เป็ นมหาสมุทรเคลื่อนตัวเข้ามาชนกัน โดยขอบ
ของแผ่นหนึ่งมุดลงไปใต้ขอบของอีกแผ่นหนึ่ ง ทาให้เกิดร่ องลึกตรงแนว
ที่แผ่นธรณี ภาคมุดจมลง เช่น ร่ องลึกก้นสุ มทรมารี แอนา (Mariana
Trench) ในมหาสมุทรแปซิ ฟิก
35. โลกและการเปลี่ยนแปลง
2. หลักฐานและข้อมูลทางธรณี วิทยาอื่นๆ
ภาวะแม่ เหล็กโลกบรรพกาล (paleomagnetism)
สนามแม่เหล็กโลก (The Earth’s magnetic field)
เกิดจากพลังงานความร้อนจากแก่นโลกชั้นใน ถ่ายเทขึ้นสู่แก่น
ชั้นนอกด้วยการพาความร้อน (Convection) ทาให้เหล็กหลอมละลาย
เคลื่อนที่หมุนวนอย่างช้าๆ เกิดการเคลื่อนที่ของกระแสไฟฟ้ า และ
เหนี่ยวนาให้เกิดสนามแม่เหล็กโลก
39. โลกและการเปลี่ยนแปลง
2. หลักฐานและข้อมูลทางธรณี วิทยาอื่นๆ
ภาวะแม่ เหล็กโลกบรรพกาล (paleomagnetism)
เมื่อหิ นหนืดโผล่ข้ ึนจากชั้นฐานธรณี ภาค กลายเป็ นลาวาหิ นบะซอลต์
่
ไหลบนพื้นผิวโลก อะตอมของธาตุเหล็กที่มีอยูในแร่ แมกนีไทต์ (Fe3O4) จะถูก
เหนี่ยวนาให้เรี ยงตัวตามทิศทางของสนามแม่เหล็กโลกในยุคสมัยนั้น ซึ่ งจะเห็น
่
ได้วาเส้นแรงแม่เหล็กโลกสลับทิศทางไปมาในทุกๆ หลายแสนปี เนื่องจาก
สนามแม่เหล็กโลกสลับขั้วไปมา
47. โลกและการเปลี่ยนแปลง
1. แผ่ นธรณีเคลือนทีแยกออกจากกัน (Divergent plates)
่ ่
เกิดจากการดันตัวของสารร้อนในชั้นฐานธรณี ภาค ทาให้แผ่น
ธรณี โก่งตัวขึ้น เกิดรอยแตกและยุบตัวลงกลายเป็ นหุบเขาทรุ ด
“ rift valley” ทาให้หินชั้นฐานธรณี ภาคหลอมละลาย บางส่ วน
กลายเป็ นแมกมา แทรกตัวดันขึ้นมา ทาให้แผ่นธรณี ภาคแยกออกจาก
กัน
การเคลื่อนที่ลกษณะนี้ทาให้เกิดแผ่นดินไหวไม่รุนแรง
ั
่
โดยมีศูนย์กลางอยูในระดับตื้น
มี 2 ลักษณะ คือ
1.1 แผ่นธรณีทวีปเคลื่อนที่ออกจากกัน
1.2 แผ่นธรณีมหาสมุทรเคลื่อนที่ออกจากกัน
53. โลกและการเปลี่ยนแปลง
2. แผ่ นธรณีเคลือนที่เข้ าหากัน (Convergent plates)
่
แผ่นธรณี มหาสมุทรชนกัน
แผ่นธรณี ที่มีอายุมากกว่า มีอุณหภูมิต่ากว่า และมีความหนาแน่นมากกว่า
จะจมตัวลงในเขตมุดตัว และหลอมเป็ นหิ นหนืด ซึ่ งมีความหนาแน่นต่ากว่าเนื้อ
โลกในชั้นฐานธรณี ภาค จึงลอยตัวขึ้นสู่ ผวโลกเกิดเป็ นหมู่เกาะภูเขาไฟรู ปโค้ง
ิ
(Volcanic island arc)
ตัวอย่าง หมู่เกาะฟิ ลิปปิ นส์
หมู่เกาะญี่ปุ่น
55. โลกและการเปลี่ยนแปลง
2. แผ่ นธรณีเคลือนที่เข้ าหากัน (Convergent plates)
่
แผ่นธรณี มหาสมุทรชนกับแผ่นธรณี ทวีป
แผ่นธรณี มหาสมุทรเป็ นหิ นบะซอลต์ มีความหนาแน่นมากกว่าแผ่นธรณี
ทวีปซึ่ งเป็ นหิ นแกรนิต เมื่อแผ่นธรณี ท้ งสองปะทะกัน แผ่นธรณี มหาสมุทรจะจม
ั
ตัวลงและหลอมเป็ นหิ นหนืด ดันเปลือกโลกทวีปให้กลายเป็ นเทือกเขาสู ง บนแผ่น
ทวีป และเกิดแนวภูเขาไฟเรี ยงรายตามชายฝั่ง
ตัวอย่าง เทือกเขาแอนดีส บริ เวณชายฝั่ง
ตะวันตกของทวีปอเมริ กาใต้
57. โลกและการเปลี่ยนแปลง
2. แผ่ นธรณีเคลือนที่เข้ าหากัน (Convergent plates)
่
แผ่นธรณี ทวีปชนกัน
แผ่นหนึ่งจะมุดตัวลงสู่ ช้ นฐานธรณี ภาค อีกแผ่นหนึ่งจะถูกยกเกย
ั
สู งขึ้น กลายเป็ นเทือกเขาที่สูงมาก เป็ นแนวยาวขนานกับแนวปะทะ
ตัวอย่าง เทือกเขาหิ มาลัย เทือกเขาแอลป์
60. Cordillera (A), Appalachians (B), Caledonian Belt (C), Andes (D), Urals
(E), Himalaya (F), Alps (G), and the Tasman Belt (H). (Source of
Modified Image: NOAA, National Geophysical Data Center).
61. โลกและการเปลี่ยนแปลง
3. แผ่ นธรณีเคลือนที่ผ่านกัน หรือเฉือนกัน(transform plates)
่
แผ่นธรณี มีความหนาแน่นไม่เท่ากัน ทาให้แมกมาไม่สามารถดันแผ่นธรณี
ให้ต่อยาวเป็ นแนวเดียวกัน แต่เยื้องสลับกันคล้ายรอยตะเข็บ แผ่นธรณี ที่เพิ่งเกิด
ขึ้นมาใหม่จึงเคลื่อนที่สวนทางกัน ในแนวตั้งฉากกับสันเขาใต้สมุทร เกิดเป็ นรอย
เลื่อนทรานสฟอร์ม (Transform fault)
63. โลกและการเปลี่ยนแปลง
3. แผ่ นธรณีเคลือนที่ผ่านกัน หรือเฉือนกัน(transform plates)
่
ปรากฏการณ์น้ ีทาให้เกิดแผ่นดินไหวในระดับตื้น มีความรุ นแรงปานกลาง
ตัวอย่าง บริ เวณสันเขากลางมหาสมุทรแอตเลนติก (ในมหาสมุทร )
รอยเลื่อนซานแอนเดรี ยในรัฐแคลิฟอร์เนีย USA (บนแผ่นดิน)
81. โลกและการเปลี่ยนแปลง
รอยเลื่อนมีพลังในประเทศไทย
1. กลุ่มรอยเลือนแม่ จนและแม่ อง พาดผ่านเชียงรายและเชียงใหม่
่
ั
ิ
2. กลุ่มรอยเลือนแม่ ฮ่องสอน พาดผ่านแม่ ฮ่องสอนและตาก
่
3. กลุ่มรอยเลือนเมย พาดผ่านตากและกาแพงเพชร
่
4. กลุ่มรอยเลือนแม่ ทา พาดผ่านเชียงใหม่ ลาพูน และเชียงราย
่
5. กลุ่มรอยเลือนเถิน พาดผ่านลาปางและแพร่
่
6. กลุ่มรอยเลือนพะเยา พาดผ่านลาปาง เชียงราย และพะเยา
่
7. กลุ่มรอยเลือนบัว พาดผ่านน่ าน
่
8. กลุ่มรอยเลือนอุตรดิตถ์ พาดผ่านอุตรดิตถ์
่
9. กลุ่มรอยเลือนเจดีย์สามองค์ พาดผ่านกาญจนบุรีและราชบุรี
่
10. กลุ่มรอยเลือนศรีสวัสดิ์ พาดผ่านกาญจนบุรีและอุทัยธานี
่
11. กลุ่มรอยเลือนท่ าแขก พาดผ่านหนองคายและนครพนม
่
12. กลุ่มรอยเลือนระนอง พาดผ่านประจวบคีรีขนธ์ ชุมพร ระนอง และพังงา
่
ั
13. กลุ่มรอยเลือนคลองมะรุ่ย พาดผ่านสุ ราษฎร์ ธานี กระบี่ และพังงา
่