Prezentacja z webinarium z 26.4.2016 "Jak kreować rozwój gospodarczy gminy?" Nagranie dostepne na stronie: http://www.pwc.pl/pl/wydarzenia/webinaria/webinaria-samorzadowe.html
2. PwC
Agenda
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
2
kwiecień 2016
Rozwój gospodarczy gminy
Kluczoweobszary wzrostu
Podejście strategicznedo rozwoju gminy
Cele i korzyścistrategicznego podejścia
Współpracaz partneramii interesariuszami
Dobre praktykiwe współpracy samorządów
Narzędzia polityki rozwoju gospodarczego
Podejście do obsługiinwestoraw gminie
Najczęściej popełnianebłędy w obsłudze inwestorów
Narzędzia wspierania lokalnej przedsiębiorczości
Diagnozai monitoringpotrzeb lokalnych przedsiębiorców
Programy edukacyjnedla eksporterów
Finansowanie
4. PwC
• wzrost liczby i rozwój
działających w gminie
podmiotów gospodarczych
• wzrost liczby i rozwój
instytucji otoczenia biznesu
• wzrost skłonności
mieszkańców gminy do
podejmowania działalności
gospodarczej na własny
rachunek
Rozwój gospodarczy gminy
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
4
kwiecień 2016
Kluczowe obszary wzrostu gospodarczego gmin
• zwiększenie liczby miejsc
pracy
• dostosowanie popytu i
podaży miejsc pracy
• zmniejszenie liczby osób
bezrobotnych
• zmniejszenie zjawiska
nielegalnego zatrudnienia
• wzrost liczby i rozwój
podmiotów świadczących
usługi turystyczno-
rekreacyjne
• rozwój infrastruktury
turystycznej
• wzrost liczby osób
korzystających z funkcji
turystyczno-rekreacyjnych
1 2 3
Rozwój lokalnej
przedsiębiorczości
Rozwój lokalnego
rynkupracy
Rozwój turystyki i funkcji
rekreacyjnychgminy
6. PwC
Strategia rozwoju gminy
Strategie
rozwojowe
Inwestycje w system
transportowy i infrastrukturę
Usprawnienie zarządzania
Przedsięwzięcia gospodarcze
przyciągające inwestorów
Promocja lokalnych
przedsiębiorców (w tym
eksporterów)
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
6
kwiecień 2016
Podstawowe cele strategii (programu)
rozwoju:
Pobudzenieaktywności gospodarczej
Podnoszeniepoziomu konkurencyjności i rozwój
przedsiębiorczości lokalnej
Zachowanie wartości środowiska kulturowego i
przyrodniczego z uwzględnieniem potrzeb przyszłych
pokoleń
Kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego
Strategie rozwojowe mogą przyjmować różne priorytety, jednak główne cele
strategii rozwoju gminy pozostają takie same
Strategie
zachowawcze
Oświata
Zdrowie
Mieszkania komunalne
Opieka społeczna
7. PwC
Inne strategie, programy i plany rozwoju
7
Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020 – potencjalne źródło finansowania
Strategia Rozwoju
Województwa
Regionalna Strategia
Innowacji
Plan rozwoju
przedsiębiorczości
oparty o inteligentne
specjalizacje regionu
Inne dokumenty
o charakterze
strategicznym
Regionalne strategie rozwoju i programy rozwoju przedsiębiorczości
Lokalne strategie rozwoju i programy rozwoju przedsiębiorczości
Konkurencyjność i lokalna
przedsiębiorczość, aktywność
gospodarcza
• Strategia przyciągania inwestorów
krajowych i zagranicznych
• Strategia promocji eksportu
• Program rozwoju
przedsiębiorczości społecznej
• Strategia promocji gminy/miasta
w kraju i za granicą
Ład przestrzenny
• Program rozwoju infrastruktury
• Program rozwoju publicznego
transportu zbiorowego
• Program rewitalizacji
• Wieloletni program sporządzania
miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego
Środowisko przyrodnicze i
kultura
• Strategia rozwoju turystyki
• Plan gospodarki niskoemisyjnej
8. PwC
Współpraca z partnerami i interesariuszami
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
8
kwiecień 2016
Strategia rozwoju gminy powinna przewidywać wykorzystanie na zasadzie
partnerstwa kontaktu z wszelkimi instytucjami mającymi na celu wsparcie
rozwoju gospodarczego
Zasada
partnerstwa
oznacza nawiązanie
stałej i w miarę
możliwości oraz
potrzeb
sformalizowanej
współpracy między
instytucjami
uczestniczącymi a
partnerami
w realizacji
przedsięwzięć
rozwojowych
Podmioty zaangażowane w rozwój gospodarczy gminy:
• Urzędy Marszałkowskie
• CentraObsługi Inwestorów iEksporterów
• LokalneAgencjeRozwojuRegionalnego
• Specjalne Strefy Ekonomiczne
• Agencje RozwojuGospodarczego(sektorprywatny)
• Agencja RozwojuPrzemysłu
• Krajowa Izba Gospodarcza
• Gminy Sąsiadujące (w tym gminy partnerskie zagraniczne)
• PolskaAgencjaInformacjiiInwestycjiZagranicznych
• Lokalneprzedsiębiorstwa
• Izby Handlowe
• Klastry
9. PwC
Dobre praktyki we współpracy
samorządów
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
9
kwiecień 2016
Laureaci konkursu „Samorządowy Lider
Zarządzania 2015 - Razem dla rozwoju”
Aglomeracja Wałbrzyska
Tworzenie programów rozwoju
obszarufunkcjonalnego
AglomeracjiWałbrzyskiej w duchu
partnerstwa, dialogui debaty
między partnerami i
interesariuszami
Zawarcie porozumienia pomiędzy Gminą
Wałbrzych a gminami tworzącymi
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne
Aglomeracji Wałbrzyskiej, którego celem
jest określenie zasad współpracyprzy
programowaniu, wdrażaniu, finansowaniu,
ewaluacji, bieżącej obsłudze i rozliczeniach
Partnerstwo Królewiecki Obszar
Funkcjonalny
KrólewieckiObszarFunkcjonalny –
Porozumienie Przasnyskie jako
modellokalnegopartnerstwa
samorządów
Partnerska współpraca samorządów
powiatu przasnyskiego zawiązała się dla
realizacji założonychcelówpublicznychi
zakłada współpracę 3 sektorów
(publicznego, społecznego igospodarczego)
niezbędną do ich realizacji
10. PwC
Środki UE w ramach programów rozwoju
regionalnego 2014-2020
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
10
kwiecień 2016
• Promocja gospodarcza
regionu przyciągająca
inwestycje
• Wsparcie procesu
inwestycyjnego w regionie
• Promocja eksportu, wsparcie
lokalnych firm w zakresie
działalności eksportowej
• Modernizacja energetyczna budynków
• Ekologiczny transport publiczny
• Produkcja energii ze źródeł odnawialnych
• Modernizacja sieci przesyłowych
• Inwestycje ograniczające ruch
drogowy w centrach miast
• Rozbudowa połączeń
drogowych i kolejowych
• Renowacja dworców
• Zakup taboru kolejowego
• Inwestycje komunikację
publiczną
• Podniesienie innowacyjności
i konkurencyjności
• Działalność B+R
• Powiązania sektora biznesu i nauki
• Wykorzystanie badań naukowych
do opracowania nowych
produktów i usług
Wybrane
priorytety
województw
12. PwC
Strategia przyciągania inwestorów
i promocji eksportu
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
12
kwiecień 2016
Opracowanie strategii promocji gospodarczej regionu/gminy powinno
opierać się na jasnej wizji oraz precyzyjnie określonych założeniach.
Koncentracja na
przedsiębiorcach
(eksporterach
i inwestorach)
obecnych
w regionie
Wsparcie nowych
inwestycji
w wybranych
kluczowych branżach
oraz branżach
perspektywicznych
Wsparcie
przedsiębiorców
lokalnych
z wybranych
kluczowych
branż w
internacjonalizacji
Strategia promocji gospodarczej
Pozyskanie nowych
(dużych) inwestorów
Podejście do tworzenia strategii
13. PwC
Typowy proces wyboru lokalizacji
1. 2.
3. 4.
Inwestor wyraża zainteresowanie
inwestycją w gminie…
…i po nawiązaniukontaktuzwładzami
gminy decydujesię na wizytę.
Inwestor powinienbyć przekonany
do lokalizacji popierwszej wizycie
Inwestor powinienwrócićna
drugą wizytę – dokonać decyzji
dotyczących kluczowych
partnerówprocesuinwestycyjnego
13
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy kwiecień 2016
14. PwC
Przed pierwszym kontaktem z władzami
gminy…
Podjęcie
decyzji o
inwestycji
Określenie
wymagań
względem
lokalizacji
dla
inwestycji
Co może zwiększyć
szanse gminy w
rywalizacji o
zainteresowanie
inwestora?
czyli
Jakie są czynniki
sukcesu w relacjach z
inwestorami?
Wstępna
analiza
możliwych
lokalizacji
Wybór
kilku
lokalizacji
i kontakt z
władzami
regionów
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
15
kwiecień 2016
PwC
15. PwC
Nawiązanie kontaktu z inwestorem
Kto może się
kontaktować?
• Inwestorzy bezpośrednio
• Firmy doradcze (Big4, butiki)
• PAIiIZ
• Stowarzyszenia(ABSL, Aspire, itd.)
• Izby Gospodarcze
• Agencje pośrednictwa
nieruchomości
• Firmy rekrutacyjne
• Inne
Kanały komunikacji
• Stronainternetowaregionu
• Strona PAIiIZ
• Stowarzyszeniabranżowe
• E-mail
• Telefon
• Konferencje
• Agencje rządowe
• Kontakt bezpośredni
• Inne
1. Nawiązanie kontaktu – wzbudzenie zaufania
2. Analiza potrzeb i preferencji inwestora
3. Udzielenie niezbędnego wsparcia
4. Podtrzymywanie relacji z inwestorem
Etapy
budowania
relacji:
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
16
kwiecień 2016
16. PwC
10 zasad kontaktu z inwestorem
W miarę możliwości nawiązanie
kontaktutelefonicznego/
bezpośredniego
Szybka odpowiedźna pierwszy
kontakt
Przygotowane formatki
odpowiedzi na zapytania /
zakresuinformacjioinwestycji
Przesłanie zweryfikowanych i
przydatnych informacji
Dedykowanaosoba kontaktowa
Odpowiedźw językuzapytania-
poprawność językowa i
przejrzystośćwiadomości
Podtrzymywanie kontaktui
zapewnienie dyspozycyjności
Stosowanie zwrotów
grzecznościowych
(różnice kulturowe)
Gotowość dopośredniczenia w
kontaktach zpartnerami
biznesowymi
Każdorazowe dostosowanie
odpowiedzi dopotrzeb inwestora
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
17
kwiecień 2016
17. PwC
Koszty pracy
• Poziom płac i inflacja
• Dodatkowe koszty
pracodawcy
Przestrzeń biurowa /
tereny inwestycyjne
• Koszty dzierżawy
powierzchni
biurowych/działek
• Elastyczność umów
• Bieżąca i przyszła
dostępność budynków
biurowych/terenów pod
inwestycję
• Uzbrojenie terenów
inwestycyjnychich
odległość odgłównych
ciągów komunikacyjnych
Siła robocza
• Liczba mieszkańców i
studentów
• Kwalifikacje siły roboczej
• Znajomość języków
obcych
Infrastruktura IT
• Szybkość transmisji
danych
• Liczba lokalnych
dostawcówusług IT
Dostępność lokalizacji
• Lotnisko międzynarodowe
i siatka połączeń
• Sieć transportu
publicznego
Informacje i dane ważne dla inwestorów
Podatki i subsydia
• Podatkiodosób
fizycznych i
przedsiębiorstw
• VAT
• Dostępne dofinansowania
i zwolnienia podatkowe
Uwarunkowania
rynku pracy
• Związki zawodowe
• Długość trwania: urlopu
wypoczynkowego,
zwolnienia lekarskiego,
urlopu macierzyńskiego
• Okres wypowiedzenia
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
18
kwiecień 2016
18. PwC
Podejście do obsługi inwestora w gminie
Modelowy instytucjonalny system wsparcia inwestycji i eksportu realizuje
trzy podstawowe funkcje, które spełniają najważniejsze oczekiwania
przedsiębiorców
Funkcja informacyjna Dostarczanie wiarygodnych
informacji
Funkcja usługowa
Funkcja operacyjna
Wsparcie w przygotowaniu
do realizacji i w trakcie
realizacji projektu
Opieka poinwestycyjna
związana
z funkcjonowaniem projektu
w regionie
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy kwiecień 2016
18
19. PwC
Podejście do obsługi inwestora w gminie
Ogólna promocja inwestycyjna
– budowa wizerunku
odróżniającego region/gminę
od pozostałych
Promocja kierunkowa:
• branżepriorytetowe
• wyselekcjonowani inwestorzy
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
19
kwiecień 2016
Dostarczenieszczegółowych
sprofilowanychindywidualnie
danych –w tymoferty inwestycyjnej
Pomoc w przejściuprzezprocedury
związanez rozpoczęciem
działalności
Odpowiedzi nadodatkowe
zapytaniazwiązanez procesem
inwestycyjnym
Regularnedostarczanie
informacji dot. lokalnego rynku
pracy, dotacji i zachęt
inwestycyjnych,infrastruktury
Dialogz przedsiębiorcami/
obecnymiinwestoramint.
potrzebi ewentualnych
problemówwymagających
wsparcia władz lokalnych
Reakcjana problemyinwestora
Modelowo wsparcie realizowane jest w ramach trzech etapów, z których
każdy wymaga różnego wykorzystania poszczególnych funkcjiwsparcia
Pozyskiwanie
inwestorów
Pomoc w realizacji
inwestycji
Opieka
poinwestycyjna
Informacyjna
Usługowa
Operacyjna
20. PwC
Podejście do obsługi inwestora w gminie –
sposoby pełnienia funkcji wsparcia
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
20
kwiecień 2016
Funkcja informacyjna
Udostępnianie informacji o gminie i możliwościach
zainwestowania na stronie internetowej lub dedykowanej
podstronie „invest in…”
Systematyczne przygotowanie i przekazywanie informacji
do powiatu i UM, dotyczących zaplecza do inwestycji na
poziomie gminy – bazy terenów inwestycyjnych, informacji
administracyjnych, aktualizacji danych o zasobach,
Promowanie gospodarki i zasobów regionu w różnego typu
publikacjach
Działania promocyjne podejmowane na konferencjach,
targach, misjach gospodarczych
Przygotowanie profilowanych informacji o gminie w zakresie
istotnym dla preferowanych branż (w obcych językach)
Współpraca z lokalnymi i regionalnymi instytucjami w
zakresie promocji inwestycyjnej
Dobre praktykiprzy
tworzeniustrony „invest in…”:
• Strona w różnych wersjach
językowych
• Lokalizacja danych kontaktowych
(w tym adresu e-mail) w widocznym
miejscu
• Stworzenie na stronie osobnej
zakładki „dla inwestora”
• Umieszczenie informacji o terenach
inwestycyjnych oraz łącza do pliku
z planem zagospodarowania
przestrzennego
• Publikacja elektronicznego
poradnika „Jak rozpocząć działalność
gospodarczą?”
• Wstawienie odnośników do
podmiotów i instytucji wspierających
rozwój przedsiębiorczości,
• Dbanie o estetykę, pozycjonowanie
i regularne aktualizowanie strony
• Intuicyjna nawigacja na stronie
21. PwC
Podejście do obsługi inwestora w gminie –
sposoby pełnienia funkcji wsparcia
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
21
kwiecień 2016
Funkcja usługowa
Dostarczanie szczegółowych i sprofilowanych
indywidualnie danych - przygotowanie oferty
inwestycyjnej
Wsparcie w procedurach np. indywidualna ścieżka
zakładania działalności gospodarczej
Wprowadzenie inwestora do gminy poprzez inicjowanie
kontaktu z potencjalnymi pracownikami, różnymi
instytucjami i wsparcie networkingu
Zachęty inwestycyjne – ulgi w opłatach lokalnych, dotacje
na tworzenie miejsc pracy, na inwestycje
Wspieranie współpracy ze szkołami i uczelniami przy
programach szkoleniowych oraz dostosowania
programów do potrzeb inwestorów
Wsparcie „pilotów inwestycyjnych” w realizacji projektów
Najważniejsze informacje
umieszczane w ofertach
inwestycyjnych:
• Informacje gospodarcze na temat
gminy, regionu, zachęt
inwestycyjnych, zasobów ludzkich
• Oferta inwestycyjna nieruchomości
• Informacje dotyczące poddostawców
i kooperantów
• Aspekty prawne działalności
gospodarczej, procedury podatkowe
i celne
• Odpowiedź na dodatkowe szczegółowe
zapytania związane z procesem
inwestycyjnym
22. PwC
Podejście do obsługi inwestora w gminie –
sposoby pełnienia funkcji wsparcia
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
22
kwiecień 2016
Funkcja operacyjna
Monitorowanie rynku lokalnegoi
regularne dostarczanie informacjidot.
lokalnego rynkupracy, dotacjii zachęt
inwestycyjnych, infrastruktury
Dialog z przedsiębiorcami/obecnymi
inwestorami dot. potrzeb i ewentualnych
problemów wymagającychwsparcia
władz lokalnych
Reakcja na problemy inwestora
Aktywne działania w ramach funkcji operacyjnej pozwalają na
zachowanie bieżącego kontaktu z inwestorami i dają realne szanse na
reinwestycje
23. PwC
Podejście do obsługi inwestora w gminie
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
23
kwiecień 2016
Ponadto, należy wdrożyć szereg działań umożliwiających podejście
zorientowane na aktywne wspieranie przedsiębiorczości
Przykłady działań możliwych do realizacji bezpośrednio przez gminy
podnoszące ich atrakcyjność inwestycyjną:
tworzenielokalnych stref przemysłowych
objęcie terenów gminy statusem SpecjalnejStrefy Ekonomicznej
przygotowanie infrastruktury/uzbrojeniewybranych terenów inwestycyjnych
rozwój infrastruktury transportowej
uregulowanieplanów zagospodarowania przestrzennego
przygotowaniepakietuzachęt dla inwestorów
szeroka współpraca i koordynacja działańzregionalnymi podmiotami
odpowiedzialnymi za promocjęgospodarczą w regionie
spójna promocja inwestycyjna regionu/województwa– „mówienie jednymgłosem”
24. PwC
Najczęściej popełniane błędy w obsłudze
inwestora
brak silnego
przekazu budującego
markę gminy
niska efektywność
funkcji usługowej
niewykorzystany
potencjał
reinwestycji
24
kwiecień 2016Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
Na każdymetapie realizacjistrategii pojawiają sięryzyka popełnienia błędów.
Świadomość ich występowaniaumożliwiuniknięcielub minimalizacjęich efektów.
• Nadmiar, niespójność i
niska przydatność
materiałów
promocyjnych
• Nieskoordynowane i zbyt
ogólne działania
promocyjne
• Chaotyczna iograniczona
współpraca w zakresie
koordynacjiprocesu
inwestycyjnego
• Niepełne inieadekwatne do
potrzeb inwestorów oferty
inwestycyjne
• Niska dostępność
nieruchomości
• Brak regularnego
monitoringu działań
inwestorówizbyt
rzadki kontakt z nimi
• Niska świadomość
konieczności opieki
poinwestycyjnej
Wspieranierealizacji
inwestycji
Opieka
poinwestycyjna
Pozyskiwanie
inwestorów
BłędySkutki
26. PwC
Diagnoza i monitoring potrzeb lokalnych
przedsiębiorców i eksporterów
Wspieranieprzedsiębiorczościpowinnojaknajlepiej wykorzystywaćpotencjał regionu
oraz być dostosowanedooczekiwań potencjalnych iobecnych inwestorów
Najważniejsze aspekty diagnozowania i monitorowania oczekiwań
przedsiębiorców
Badania (sesje dialogowe, badania CAWI, CATI, wywiady IDI)
przedsiębiorców z regionu (eksporterów i inwestorów, którzy
zainwestowali w gminie)
Podmiot/ organ opiniujący, oceniający wdrażanie działania
i narzędzia promocji gospodarczej – obejmujący
przedstawicieli lokalnych przedsiębiorców
Nowoczesne narzędzia pozyskiwania opinii i nowych pomysłów –
platforma Crowdsourcingowa, portale społecznościowe
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
28
kwiecień 2016
27. PwC
Narzędzia wspierania lokalnej
przedsiębiorczości
Przygotowanie pakietów promocyjnych dla inwestorów i eksporterów
(prezentacje branżowe, informator „Doing business”, różne wersje językowe)
Promocja nowego systemu: komunikacja (PR, Internet, media
społecznościowe),wydarzenia (konferencje,targi), współudział (crowdsourcing),
klub biznesu
Przeprowadzenie modelowych wizyt studyjnych
dla przedsiębiorców – organizacja zagranicznych misji gospodarczych lub udział
w targach
Przeprowadzenie programu edukacyjnego dla eksporterów
(akademia eksporterów)
Przeprowadzenie programu edukacyjnego dla przedsiębiorców
(akademia biznesu) w zakresie najlepszych praktyk dot. prowadzenia biznesu
Przykładowe narzędzia wsparcia pośredniego
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
29
kwiecień 2016
28. PwC
Narzędzia wspierania lokalnej
przedsiębiorczości – finansowanie
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
28
kwiecień 2016
Regionalne programy operacyjne na lata 2014 – 2020
Środkizarezerwowanedla jednostek samorząduterytorialnego,
urzędów marszałkowskich,instytucjiotoczeniabiznesu, stowarzyszeń
w większościwojewództw
Działania dofinansowane z funduszy UE –
indywidualnie określone w RPO, m.in.:
Kompleksowe i skoordynowane działania obejmujące
promocję inwestycyjnąregionu (np. udział w imprezach
targowo-wystawienniczych,konferencjach, misjach
gospodarczych, wizytach zagranicznych)
Przygotowanie (w tym uzbrojenie) terenów inwestycyjnych
Zorganizowanie i prowadzenie systemu obsługi inwestorów
i wsparcia inwestycji
Przykładowe źródła
finansowania z
funduszy UE:
RPO Wielkopolskie
Działanie 1.4.2 Promocja
gospodarcza regionu
RPO Pomorskie
Działanie 2.5 Inwestorzy
Zewnętrzni
RPO Warmińsko-
Mazurskie
Działanie 1.4.1 Promocja
gospodarcza regionu
RPO Podlaskie
Poddziałanie 1.4.1.
Promocja
przedsiębiorczości
oraz podniesienie
atrakcyjności
inwestycyjnej
województwa
29. PwC
Kreowanie rozwoju gospodarczego -
podsumowanie
Jak kreować rozwój gospodarczy gminy
29
kwiecień 2016
Klient
Inwestor/
Eksporter
Strategia
Promocja
System
Ludzie
Wsparcie przedsiębiorcy w jego działalności i promocja gospodarcza regionu
to przede wszystkim:
Zorientowanie na klienta
Zaplanowane działania
Znajomość potrzeb lokalnych
przedsiębiorców – zaangażowanie
pracowników instytucjiw bezpośredniąobsługę
inwestorai zaangażowanieprzedsiębiorców w
wypracowaniu oraz testowaniurozwiązań
Promocja regionu/gminy oraz
wsparcie w promocji lokalnych
eksporterów
Ciągłe usprawnianie istniejącego
systemu wsparcia inwestorów
i eksporterów