ยกระดับคุณภาพโรงเรียน ลดความเหลื่อมล้ำ โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในการประชุม ยกระดับคุณภาพโรงเรียน ลดความเหลื่อมล้ำ ภาคเหนือ ที่เชียงใหม่ จัดโดยโครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง ของ กสศ. วันที่ ๓๑ ตุลาคม ๒๕๖๓

1. ลดความเหลื่อมล้า
วิจารณ์ พานิช
ประธานคณะอนุกรรมการกากับทิศโครงการพัฒนาครูและโรงเรียน
เพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง
ยกระดับคุณภาพโรงเรียน
กล่าวเปิดการประชุม เรื่อง “ยกระดับคุณภาพโรงเรียน ลดความเหลื่อมล้า : ภาคเหนือ” ระหว่างวันที่ 31 ตุลาคม – 1 พฤศจิกายน 2563 ณ โรงแรมฮอลิเดย์ อินน์ จังหวัดเชียงใหม
เพื่อความมั่นคงระยะยาวของประเทศชาติ

2. ข้อพึงระวัง
• เป็นการพูดแบบตีความ เป็นการเสนอความเห็นส่วนตัว
• โดยคนที่ไม่ได้เรียนมาทางการศึกษา
• ไม่ลุ่มลึก
• บางส่วนอาจผิดพลาด
• พึงฟังอย่างมีวิจารณญาณ

3. เป้าหมายของ โครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง
• พัฒนาคุณภาพของโรงเรียนขนาดกลาง ที่ดูแล นร. ด้อยโอกาส ร้อยละ
๑๐ ของทั้งหมด
• เพื่อเป็นต้นแบบให้อีกร้อยละ ๙๐
• คุณภาพดูที่ผลลัพธ์การเรียนรู้ … Whole Child Development, 21st
Century Skills, ASK development, พัฒนาตัวตน, ฯลฯ ไม่ใช่แค่รู้วิชา
• เกิด school transformation เป็นโรงเรียนแห่งความสุข ปูพื้นความสาเร็จ
ของชีวิตในอนาคตของนักเรียน

4. เป้าหมายของ โครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง
• พัฒนาคุณภาพของโรงเรียนขนาดกลาง ที่ดูแล นร. ด้อยโอกาส ร้อย
ละ ๑๐ ของทั้งหมด
• เพื่อเป็นต้นแบบให้อีกร้อยละ ๙๐
• คุณภาพดูที่ผลลัพธ์การเรียนรู้ … Whole Child Development, 21st
Century Skills ไม่ใช่แค่รู้วิชา
• เกิด school transformation เป็นโรงเรียนแห่งความสุข ปูพื้น
ความสาเร็จในชีวิตในอนาคตของนักเรียน

5. เป้าหมายของ โครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง
• พัฒนาคุณภาพของโรงเรียนขนาดกลาง ที่ดูแล นร. ด้อยโอกาส ร้อย
ละ ๑๐ ของทั้งหมด
• เพื่อเป็นต้นแบบให้อีกร้อยละ ๙๐
• คุณภาพดูที่ผลลัพธ์การเรียนรู้ … Whole Child Development, 21st
Century Skills ไม่ใช่แค่รู้วิชา
• เกิด school transformation เป็นโรงเรียนแห่งความสุข ปูพื้น
ความสาเร็จในชีวิตในอนาคตของนักเรียน

6. เป้าหมายของ โครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง
• พัฒนาคุณภาพของโรงเรียนขนาดกลาง ที่ดูแล นร. ด้อยโอกาส ร้อย
ละ ๑๐ ของทั้งหมด
• เพื่อเป็นต้นแบบให้อีกร้อยละ ๙๐
• คุณภาพดูที่ผลลัพธ์การเรียนรู้ … Whole Child Development, 21st
Century Skills ไม่ใช่แค่รู้วิชา
• เกิด school transformation เป็นโรงเรียนแห่งความสุข ปูพื้น
ความสาเร็จในชีวิตในอนาคตของนักเรียน

7. เป้าหมายของ โครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง
• พัฒนาคุณภาพของโรงเรียนขนาดกลาง ที่ดูแล นร. ด้อยโอกาส ร้อย
ละ ๑๐ ของทั้งหมด
• เพื่อเป็นต้นแบบให้อีกร้อยละ ๙๐
• คุณภาพดูที่ผลลัพธ์การเรียนรู้ … Whole Child Development, 21st
Century Skills ไม่ใช่แค่รู้วิชา
• เกิด school transformation เป็นโรงเรียนแห่งความสุข ปูพื้น
ความสาเร็จในชีวิตในอนาคตของนักเรียน

8. เป้าหมายของ โครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง
• พัฒนาคุณภาพของโรงเรียนขนาดกลาง ที่ดูแล นร. ด้อยโอกาส ร้อย
ละ ๑๐ ของทั้งหมด
• เพื่อเป็นต้นแบบให้อีกร้อยละ ๙๐
• คุณภาพดูที่ผลลัพธ์การเรียนรู้ … Whole Child Development, 21st
Century Skills ไม่ใช่แค่รู้วิชา
• เกิด school transformation เป็นโรงเรียนแห่งความสุข ปูพื้น
ความสาเร็จในชีวิตในอนาคตของนักเรียน

9. คุณค่าของโครงการ
• ลดความเหลื่อมล้าทางการศึกษา ... ผลที่นักเรียน จากครอบครัวด้อย
โอกาส
• เพิ่มศักดิ์ศรีครู ... ครูที่มีวิญญาณ “ครูเพื่อศิษย์” … ครูที่มีวิญญาณ
“นักเรียนรู้” … Q-PLC
• ปฏิรูปการศึกษา ... พัฒนาจากฐาน
• ปฏิรูปการเรียนรู้ จากถ่ายทอด เป็นสร้างใส่ตัวและแบ่งปัน ใช้
เทคโนโลยีช่วยลดภาระ … Q-Classroom

10. ฐานคือโรงเรียน … Whole School Development
• หน่วยของการพัฒนาคือโรงเรียน ... โรงเรียนที่สมัครใจ มีแรงบันดาลใจ
• โรงเรียนพัฒนาตนเอง
• ให้เป็น “ชุมชนเรียนรู้” (Learning Community)
• เป็น “ศูนย์เรียนรู้” แก่ ....
• เป็น “เครือข่ายเรียนรู้”
• เป็น “โรงเรียนที่เรียนรู้” (Learning Organization)
• มีระบบนิเวศ ที่เอื้อต่อการเรียนรู้

11. การสนับสนุนจากโครงการ
• พี่เลี้ยง / โค้ช (ไม่ใช่เจ้าสานัก) … Q-Coach
• เครือข่าย … Q-Network
• ระบบ IT … Q-Info ช่วยอานวยความสะดวกในการทางาน
• ระบบประเมินเพื่อพัฒนานักเรียน (Formative Assessment) +
Constructive Feedback … Q-Classroom
• การประเมินเพื่อหนุนการพัฒนาโรงเรียน (DE – Developmental
Evaluation) ... หนุนการเรียนรู้ของภาคี

12. สาเหตุของความเหลื่อมล้าด้านการเรียนร้
• ความเครียดเรื้อรัง สาเหตุที่บ้าน และ ที่โรงเรียน
• ความหลงผิดเรื่องพหุปัญญา (multiple intelligence)
• ตีความผิด เรื่องเด็กก้าวร้าว เด็กหลังห้อง
• ตีความ “การเรียนรู้” แคบ และตื้น
• จัดกระบวนการเรียนรู้ผิดยุค
• ความผิดพลาดเชิงระบบ

15. สรุป ยกระดับคุณภาพโรงเรียน ลดความเหลื่อมล้า
• โดยโรงเรียน เพื่อนักเรียน เพื่อครู เพื่อประเทศชาติ
• หนุนโดยระบบ (หนุนแบบใดจึงจะได้ผลดีและยั่งยืน) มีระบบ
สนับสนุน (ไม่ใช่บังคับบัญชา)
• คุณภาพที่ซับซ้อน และพหุมิติ
• ความเหลื่อมล้าที่ซับซ้อนและพหุมิติ พหุรากเหง้า
• พหุภาคีดาเนินการ
• เครือข่ายเรียนรู้