1. Nummer 31 (1 augustus 2015), pagina 60. © Elsevier
Nalaten over
de grens
makkelijker
ERFRECHT/ In het buitenland erven is
ingewikkeld en tijdrovend. De Euro-
pese Erfrechtverordening brengt
daarin binnenkort verandering.
S
Oliviervan Paasschen
S
inds hun pensioen wonen
Henk (70) en Anneke Rood-
bol (56) in de Franse regio
Limousin, waar ze een eigen huis
hebben. Ze willen hun nalaten-
schap in Nederland en Frankrijk
graag goed regelen.
Zo moet de opbrengst van het
Franse huis eerlijk tussen hun
kinderen uit eerdere huwelijken
worden verdeeld: lastig, omdat
het Franse en het Nederlandse erf-
recht sterk afwijken. Henk Rood-
bol: ‘In Frankrijk kunnen stiefkin-
deren niet erven, terwijl wij ze in
ons testament graag als gelijk-
waardig willen behandelen.’
Als overledenen bezit nalaten
in meerdere landen, kunnen inge-
wikkelde situaties ontstaan, die
zelfs tot langdurige juridische pro-
cedures kunnen leiden. De Euro-
pese Erfrechtverordening, die op
17 augustus ingaat, moet daaraan
een einde maken. De verordening
geldt voor alle EU-landen, be-
halve voor Denemarken, het Vere-
nigd Koninkrijk en Ierland.
Nu is namelijk niet altijd dui-
delijk welk erfrecht op welk bezit
van toepassing is. Vaak moet
daarom in elk land een procedure
worden gestart om een nalaten-
schap af te handelen. Een tijdro-
vende en soms kostbare klus.
Een testament uit het ene land
is bovendien niet zomaar geldig in
het andere land. Dat kan proble-
men opleveren, want landen ken-
nen grote verschillen in hoe het
bezit na de dood wordt verdeeld.
Zo erft in het Nederlandse erf-
recht de partner het eigendom
over een huis, terwijl in Frankrijk
de kinderen doorgaans direct het
eigendom krijgen. De partner
krijgt het vruchtgebruik. Door de
Erfrechtverordeningkunnenmen-
sen die op of na 17 augustus over-
lijden hun ‘internationale’ nala-
tenschap in de aangesloten EU-
landen volgens één erfrecht
afhandelen.
Hoofdregel is: het erfrecht van
het land waar je op het moment
van overlijden verblijft, is van toe-
passing. Verblijf je in Frankrijk,
dan is dus het Franse erfrecht op
de hele erfenis van toepassing.
Maar testamentopstellers kunnen
ook kiezen voor het land waarvan
ze een paspoort bezitten: een zo-
geheten rechtskeuze voor het land
van nationaliteit.
Internationale nalatenschap-
pen komen geregeld voor. Totaal-
cijfers ontbreken, maar ter indica-
tie: in het tweede kwartaal van
2015 informeerden notarissen 99
keer naar de aanwezigheid van
een testament in het buitenland
bij het Europees netwerk van tes-
tamentenregisters ARERT. Dit zegt
niet alles. Een notaris kan ook
rechtstreeks zo’n ‘testamentver-
zoek’ indienen bij het register van
een land.
Wat verandert er? Nu moet
voor het bezit in elk land apart bij
een notaris of de rechtbank een
Verklaring van Erfrecht worden
afgegeven. Na 17 augustus kan na
overlijden een notaris een Euro-
pese Verklaring van Erfrecht afge-
ven. Deze sleutel geeft overal in
Europa toegang tot de nalaten-
schap, dus ook bijvoorbeeld tot
een tweede huis in Frankrijk. In
zo’n verklaring staat wie de erfge-
namen zijn en welke rechtskeuze
is gemaakt: voor Nederlands of
Frans erfrecht?
Het is niet per definitie het
handigst om bezit in, zeg Frank-
rijk, onder het Nederlandse erf-
recht te laten vallen. Het Franse E
erfrecht kan, afhankelijk van ie-
mands situatie, beter uitpakken.
Iedere notaris kan een testa-
ment opstellen met rechtskeuze,
maar ze zijn niet allemaal op de
hoogte van de verschillen in erf-
recht tussen landen. De notaris
die Henk en Anneke Roodbol had-
den ingeschakeld, had ‘toevallig’
kennis over het Franse erfrecht,
vertellen ze. Dat is niet altijd zo.
Nederlandse notarissen zullen
zich moeten specialiseren in het
erfrecht van een ander Europees
land, denkt de notaris die hen ad-
viseerde, Monique Rombouts (43)
van frankrijknotaris.nl. Zo kun-
nen ze opstellers van een testa-
ment adviseren wat in hun situa-
tie het beste is.
Let op: vererving van bezit in
andere landen is eenvoudiger ge-
worden, maar fiscaal verandert er
niets. De verordening zorgt er al-
leen voor dat er één erfrecht geldt
voor alle aangesloten landen. De
belasting over de nalatenschap
moet gewoon worden afgerekend
volgens de regels van het land
waar het bezit staat.
ChrisPennarts/HH
In Frankrijk krijgen
de kinderen doorgaans
directheteigendom
©ELSEVIER BRON: KNB (TWEEDE KWARTAAL2015)
Vaak aan België
Testamentverzoeken uit
Nederland aan het buitenland
België
Frankrijk
Rusland
Polen
Luxemburg
Roemenië
44
41
5
3
3
3
TESTAMENT