1.
Fakultə:İqtisadiyyat və Menecment
İxtisas: Marketinq
Qrup: 753.20
Fənn: Marketinqdə əmtəənin rəqabətə
davamlılığı
Hazırladı: İsgəndər Quliyev
Müəllimə: Mirheydərova Arzu

2.
Plan
Keyfiyyət anlayışı
Sənaye müəssisələrində
keyfiyyətin idarə edilməsi
1
3
2
Mövzu: Keyfiyyətin idarə edilməsinə çəkilən
xərclərin qiymətləndirilməsi
Keyfiyyətin idarə edilməsi
prosesinin statistik
qiymətləndirilməsi və nəzarəti

3.
1
Müəssisələr qarşısında duran əsas
problemlərdən biri bazar iqtisadiyyatı
şəraitinə uyğunlaşmaqdır. Bu problemin həlli
- yaşamaq və sonrakı inkişaf üçün zəruri
şərtdir. Müasir bazar iqtisadiyyatı buraxılan
əmtəənin keyfiyyətinə qarşı prinsipcə başqa
tələblər irəli sürür. Hazırkı zamanda hər bir
şirkətin yaşaması, onun əmtəə və xidmətlər
bazarındakı sabit vəziyyəti rəqabətə
davamlılıq həddi ilə ölçülür.

4.
Öz növbəsində rəqabətə davamlılıq iki göstərici -
qiymətin səviyyəsi və məhsulun keyfiyyətinin
səviyyəsi ilə bağlıdır. Digər ikinci amil tədricən
birinci yerə çıxır. Əmtəə istehsalı və bütün növ
ehtiyatların qənaəti öz yerini əmtəənin
keyfiyyətinə verir.

5.
Keyfiyyət - şirkətin nüfuzunun artması,
gəlirinin çoxalması, çiçəklənməsinin
yüksəlməsidir. Buna görə də şirkətin keyfiy-
yətinin idarə olunması üzrə iş rəhbərdən
tutmuş konkret icraçiyədək hər bir heyət üzvü
üçün mühüm fəaliyyət növüdür. Keyfiyyəti
piramida şəklində təqdim etmək olar:
Keyfiyyət
Şirkətin keyfiyyəti
Işin keyfiyyəti
Məhsulun keyfiyyəti

6.
Məhsulun keyfiyyəti - müəssisənin fəaliyyətinin ən
mühüm göstəricisidir. Məhsulun keyfiyyətinin
yaxşılaşdırılması müəssisənin bazar şəraitində
yaşamasını, elmi-texniki tərəqqinin tempini,
istehsalat effektivliyinin artmasını, müəssisədə
istifadə olunan ehtiyyatların qənaətliyini müəyyən
edir. Məhsulun keyfiyyətinin yüksəldilməsi
dünyanın aparıcı şirkətlərinin işinin xarakterik
tendensiyasıdır.

7.
Müasir dünya istehsalının üstünlüyü həm istehlak dəyərini,
həm də malların dəyərini özündə cəmləşdirir. Deməli,
keyfiyyət, şirkətin fəaliyyətinin bütün tərəflərinin effektivliyini
əks etdirən kompleks anlayışdır.Rəqabətin güclənməsi
müəssisə rəhbərindən məhsulun keyfiyyətinin yüksəldilməsi
və onun layihələndirilməsi, istehsalı və həyata keçirilən
proseslərin məqsədyönlü həllini tələb edir.

8.
Keyfiyyətin idarə edilməsi metodologiyasının əsasını
aşağıdakılar təşkil edir:
1) İqtisadi 2) Təşkilati-inzibati 3) Sosial-psixoloji
Və hər bir metod özü özlüyündə də müxtəlif
əlamətlərə görə müxtəlif hissələrə ayrılırlar. Keyfiyyəti
idarə etməkçün onun obyektlərinin öz aralarında
qarşılıqlı əlaqədə olduqlarını təyin edən metodlar
sistemindən istifadə olunur.

9.
CREDITS: This presentation template was
created by Slidesgo, including icons by
Flaticon, infographics & images by Freepik
1) Keyfiyyətin idarə edilməsinin iqtisadi metodlar
sistemi. Bu, kollektivi və işçiləri məhsulların keyfiyyət
səviyyəsini yuxarı qaldırılmağa sövq edən iş və əmək
şəraitinin yaxşılaşdırılması tədbirlərindən ibarət
metodlar sistemidir. Tərkibində iqtisadiyyatla bilavasitə
bağlılığı olan hər bir metod keyfiyyətin idarə
olunmasının iqtisadi metodu sayılır. Bu metodların
istifadəsinin əyani təzahürü kimi maddi stimullaşdırma
prosesini misal göstərmək mümkündür.

10.
Məsələn, sadə şəkildə desək, əmək haqqının artırılması nəticəsində şirkətin əməkdaşı öz şəxsi
qabiliyyətlərini daha yüksək qiymətləndirir və öz üzərində daha yaxşı işləyir, daha keyfiyyətli və
səmərli fəaliyyət göstərməyə çalışır ki bu da məhsulun keyffiyətini daha da artırır. Təbii ki, əmək
haqqının artırılması prosesi zamanı ədalət prinsipinə görə hərəkət etmək lazımdır. Əks halda, bu,
kollektiv daxilində narazıçılıq və konfliktlərin yaranmasına gətirib çıxaracaq. Daha geniş maştabda
və düzgün şəkildə əmək haqqının artırılması prosesinin həyata keçirilməsi ümumi rifah halına təsir
göstərəcək.

11.
2) Keyfiyyətin idarə olunmasının təşkilati- inzibati metodlar sistemi. Keyfiyyətin idarə
olunmasının bu metodlar sisteminin əsasını kollektici müxtəlif əmr və sərəncamlar,
direktivlərlə, məcburi tapşırıqlarla yönəltmək və idarə etmə yə yönəlmiş tədbirlər sistemidir.
Hansı ki, bunlar da özü-özlüyündə keyfiyyətin artırılmasını təmin etməyə istiqamətlənmiş
əməliyyatlardır. Təşkilati-inzibati metodlar sisteminin tətbiq etmək fərqli-fərqli mövqeyə malik
sənədlər toplusunun yaradılması ilə daha da əlverişli olur.

12.
Bu sənədlərin əksəriyyətinin tərkibi onunla xarakterizə
olunur ki, bu sənədlərin çoxusunda keyfiyyətlə bağlı
həddən artıq sərt tələblər qoyulur. Keyfiyyətin idarəsi ilə
bağlı olan həmin sənədlərə qoyulan tələblərdən bəziləri
aşağıdakılardır: a) Məlumatların çatdırılması zamanı
ardıcıllığa riayət olunması; məlumatların dəqiqliyi; b)
İfadələrin sadəliyi, lakonikliyi, ifadəlilik səviyyəsi; c)
Arqumentlərin inandırıcılığı; d) İnformasiyaların nadir
hallarda dəyişilməsi, məlumatların sabitliyi; və.s

13.
3) Keyfiyyətin idarə olunmasının sosial-pxisoloji metodlar sistemi Keyfiyyətin idarə olunmasının bu metodlar
sistemi öz təsir formasına görə dolayı təsirə malikdir. Yəni, bu metodların tətbiqinin birbaşa istehsal prosesi
zamanı məhsulun keyfiyyətinə təsiri olmur. Bu metodun əsas təsir vasitələri əvvəldə qeyd etdiyimiz “keyfiyyətli
idarəetmə”-yə əsaslanır. Yəni, işçilərin mənəvi, psixoloji və maddi stimullaşdırılması, şirkətin ümumi
mənafeyinin bəlli olması və s. kimi vasitələrdən istifadə edərək bunun ilk öncə işçilərin əmək qabiliyyətinin
artırılmasına şərait yaratması üçün addımlar atılır, növbədə isə əmək prosesində stimullaşdırılmış bir
kollektivin keyfiyyətli məhsul istehsal edəcəyinə ümid etmək qalır.

14.
İstehsal prosesində statistik üsulların tətbiqinə başlamazdan
əvvəl bu üsulların tətbiqinin məqsədini və onların tətbiqindən
istehsalın faydasını dəqiq təsəvvür etmək lazımdır. Verilənlər
keyfiyyət haqqında nəticə kimi alındıqları sxemdə çox nadir
hallarda istifadə olunur. Adətən, verilənlərin təhlili üçün keyfiyyətə
nəzarətin yeddi statistik üsulu və ya vasitəsindən istifadə edilir:
verilənlərin laylaşdırılması (stratifıkasiyası); qrafiklər, Pareto
diaqramı, səbəb-nəticə diaqramı (İsikava diaqramı və ya "Balıq
skeleti"), nəzarət vərəqəsi və histoqramma, səpələnmə diaqramı,
nəzarət xəritələri.
3

15.
1. Qrafiki metod.
İstehsal praktikasında verilənlərin qrafik göstərilməsi
əyaniliyi və onların asan başa düşülməsi üçün geniş
tətbiq olunur. Qrafıklərin aşağıdakı növləri var:
a) sınıq xətt şəklində olan qrafik. Məsələn, hər hansı
verilənlərin zaman keçdikcə dəyişməsini əks etdirmək
üçün tətbiq olunur.

16.
b)dairəvi və lentvari nəzərdən
keçirilən verilənlərin faiz
nisbətlərinin ifadə olunması üçün
tətbiq olunur.
Dairəvi qrafiki nümunəsi:
İstehsalatın maya dəyərinin tərkib
hissələrinin nisbəti:
- bütövlükdə məhsulun istehsalının maya
dəyəri;
- bilavasitə xərclər;
- birbaşa xərclər və s.

17.
1. Laylaşma (stratifikasiya).
Laylaşmanın müxtəlif üsullarının tətbiqi konkret məsələlərdən asılıdır. İstehsalatda çox zaman
insan (man); maşın (machine); material (material), metod (method) amillərini nəzərə alan 4M
adlanan metoddan istifadə olunur.Yəni laylaşmanı belə həyata keçirmək olar:
 icraçılar üzrə (cinsi, iş stajı, ixtisası və s. üzrə);
 maşın və avadanlıq üzrə (yeni və ya köhnəsi, markası, növü və s. üzrə);
 material üzrə (istehsal olunduğu yer, partiyası, növü, xammalın keyfiyyəti və s. üzrə);
 istehsal üsulu üzrə (temperaturu, texnoloji üsulu və s. üzra).

18.
Laylaşma üsulu olduğu
kimi ayrıca məmulat və
partiyalar üzrə birbaşa və
bilavasitə xərclərin
qiymətləndirilməsi tələb
olunduqda məmulatın
dəyərinin
hesablanmasında, ayrıca
müştəri və məmulatların
satışından əldə edilən
gəlirlərin-
-qiymətləndirilməsində
və s. tətbiq
olunur..Laylaşma
həmçinin səbəb-nəticə
diaqramlarının, Pareto
diaqramlarının,
histoqramların və nəzarət
xəritələrinin tətbiqi
zamanı da istifadə edilir.

19.
İstinadlar
Mühazirə konspekti
Vikipediya
Dərslik PDFləri

20.
Diqqətinizə
görə
təşəkkürlər!