Azərbaycan dilində bir slayddır.Hər kəsə tövsiyə olunur

1. Futbol
Hazırladı Bəşirov Məhəmməd

2. Tarixi
 Tarixi, ədəbi mənbələr hələ IV-V əslərdə müxtəlif ölkələrdə topla oyunun mövcudluğu
barədə məlumat veriblər. Arxivlərdən belə məlumatlar da tapılmışdır ki, daha qədim
dövrlərdə müxtəlif xalqlar ayaqla top oynamışlar: məsələn Qədim Romada, Böyük
Novqorodda, orta əsrlərdə Fransada və İtaliyada. Lakin o oyunlar indiki futbola çox az
oxşamışdır. Futbolun vətəninin İngiltərə olduğunu düşünənlər çoxdur. Amma, müasir
futbola çox oxşayan oyun nə az-nə çox-2000 il əvvəl Çində mövcud imiş. Bu oyun tsu-cu
adlanırdı. Bu oyun içinə quş tükü doldurulmuş dəri topla oynanırdı. Topa yalnız əllə
toxunmaq olmazdı, ayaqla, başla, sinə ilə, bir sözlə, əldən başqa bütün bədən üzvləri ilə
toxunmaq, vurmaq mümkün idi. Müasir terminlə desək, daha çox qol vuran qalib olurdu.
Qapılar dirəklərdən və tordan düzəldilən müasir futbol qapılarına çox oxşayırdı. Fərq
onda idi ki,torun ortasında diametri təxminən 30 santimetr olan deşik olurdu və topu
məhz həmin deşikdən keçirmək lazım idi. Komandalarda 2-dən 16-ya qədər oyunçu ola
bilərdi. Tsu-cunun bir neçə variantı vardı. Bir varinatda rəqib komandalar topu qovub
rəqibin torundan keçirməli idilər. Bəzən komandaların hər birinin yan-yana bir neçə qapısı
olurdu. Bəzən isə komandalar kontaktda olmurdu. Qapı ortada quraşdırılırdı və hər bir
komanda onu meydanın özünə aid hissəsindən vurub tordan keçirməyə çalışırdı. Tsu-cunun
adı ilk dəfə milladdan əvvəl 3-cü əsrə aid mənbədə çəkilir. «Tsu” – topu vurmaq,
„cu” isə içi doldurulmuş dəri deməkdi. İlk dövrlərdə əsgərlər üçün təmrinlərdən olan bu
oyun daha sonra zadəganlar arasında da dəb düşmüş, nəhayət saraya yol tapmışdı. Hətta
Sonq sülaləsindən olan imperator Taizu özü də tsu-cu oynayardı. Bu oyun bayramların,
festivalların da ayrılmaz hissəsi idi. Tsu-cu 17-ci əsrdən başlayaraq Çində populyarlığını
itirib. Bu oyun müasir futbola çox oxşadığına görə, Çin futbolun vətəni də sayıla bilər.
Təsadüfi deyil ki, 2004-cü ildə FİFA rəsmisi bildirmişdi ki, tsu-cu müasir futbolun sələfləri
arasında ən qədimidir.

3. Oyunun yaranması
 1863-cü ilin oktyabrında Londonda top oyunu həvəskarları
toplaşırlar. Onlar arasında mübahisə gedir: futbolu "yalnız
ayaqla" oynasınlar, yoxsa "ayaq və əllə"? "Yalnız ayaqla" oyun
tərəfdarları öz ittifaqlarını yaradırlar. Bu ittifaq da oyunun ilk
qaydalarını işləyib-hazırlayırlar. Həmin qaydalar heç də
mükəmməl deyildi və bir neçə onillik ərzində ona əlavələr
oldu, dəyişikliklər edildi. Hakim meydana fit ilə yalnız 1878-ci
ildə çıxmışdır. Həmin vaxta qədər hakim meydandan kənarda
otururdu və oyunçular ona müraciət etdikdə onların
mübahisələrini həll edirdi. Onbirmetrlik cərimə zərbəsi
(penalti) 1891-ci ildən oyunun qaydalarına daxil
edilmişdir. 1926-cı ildən isə birbaşa küncdən zərbə ilə vurulan
qolları da hesaba almağa başlamışlar.

4. Futbol Stadionu
 Futbol meydanı uzunluğu 90 - 110 metr, eni 60 - 75 metr
olan düzbucaqlı şəkildədir. Qısa tərəflərin ortasında bir-biri
ilə üzbəüz iki qapı olur, dəri topu da bu qapılardan
keçirmək lazımdır. Futbol qapısının sahəsi 18 m-dir (eni
7.32 m, hündürlüyü 2.44 m). Dünyada ən böyük
stadion Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərindəki
"Marakana" stadionudur. "Marakana" stadionu 200 min
tamaşaçı tutumuna malikdir.

5. Futbol
üzrə dünya
çempionatı(FİFA)
 Futbol üzrə dünya çempionatı dörd ildən bir təşkil edilir.
1930-cu ildə keçirilən ilk çempionatın qalibi "Uruqvay"
olmuşdur. Sonuncu çempionat 2014-cu ildə 11 iyun-11
iyul tarixləri arasında Braziliya-da keçirilmiş və çempion
adına finalda "Argentinanı"nı 1-0 hesabı ilə məğlub edən
"Almaniya " millisi layiq görülmüşdür. Futbol üzrə
dünya çempionu adına ən çox "Braziliya" millisi layiq
görülmüşdür (5 dəfə).

6. Oyunun qaydaları
 Rəqibə təpik vurmaq, badalaq gəlmək, təhlükəli hücum
etmək, onun üstünə atılmaq, onu əl ilə tutmaq və
itələmək futbolçuya qadağan edilir. Qapıçıdan başqa heç
kim bilərəkdən əllə oynamamalıdır. Oyunun bu
qaydaları pozulduqda hakim cərimə zərbəsi təyin edir.
Əgər oyunçu oyunun qaydalarını pozmaqda davam
edərsə, hakim ona xəbərdarlıq edir. Futbolçu bundan
sonra da oyun qaydalarını pozursa onu meydandan
çıxarırlar.

7. Offside
 Futbolda "oyundankənar vəziyyət" deyilən çox mühüm
bir anlayış var. Belə bir vəziyyət yarandıqda oynamaq
olmaz. Əgər futbolçu topu öz komanda yoldaşına
ötürərkən yoldaşı ilə rəqib qapıçı arasında təkcə rəqib
qapıçı qalıbsa, onda "oyundankənar vəziyyət yaranır"
yaranır. Başqa sözlə, ön hücum xəttində mövqe seçərkən
qarşında qapıçı da daxil olmaqla azı 1 oyunçu olmalıdır.

8. Əsrin matçı
 23 oktyabr 1963-cü ildə Londonda qeyri-adi bir futbol
matçı keçirildi. Dünyanın yığma komandası oynayırdı.
"Əsrin matçı" adını almış bu oyunu televiziya bütün
dünyaya göstərirdi. Futbolun yüzillik yubileyi bu cür
qeyd edilirdi. Oyunun Londondakeçirilməsinin və
komandalardan birinin İngiltərənin yığma komandası
olmasının izahı sadədir: futbolun vətəni İngiltərə sayılır.
Oyunun qalibi İngiltərə oldu (2:1).

9. Adətlər-Köynək
dəyişdirmək
 Dünyada futbol matçından sonra ilk dəfə rəqiblə
könək dəyişdirmək ritualı 1921-ci ildə baş
vermişdir. 1921-ci il 14 mayına kimi Fransa İngiltərə
ilə 15 oyun keçirsə də, yalnız 1921-ci ildə qələbə
qazana bilmişdi. Qeyri-peşəkar fransız futbolçular
35.000 azarkeşin önündə 5:2 hesabla peşəkar ingilis
futbolçuları üzərində qələbə qazanırlar. Deyilənə
görə, fransızlar o qədər sevinirlər ki, xatirə olsun
deyə, rəqib oyunçulara köynəklərini dəyişdirmək
təklifi edirlər. İngilislər təklifi qəbul etməyə məcbur
olurlar. Bu zam fransızların köynəkləri pambıqdan,
ingilislərinki isə ipəkdən imiş.

10. Futbol mövqeləri
 Qapıçı__________________
 Müdafiəçi_______________
 Yarımmüdafiəçi___________
 Hücumçu_________________

11. Qapıçı
 Qapıçı — futbolda müdafiənin ən arxasında dayanan və
ilk vəzifəsi topun qapıya girməsinin qarşısını almaq olan
oyunçudur.
 Qapıçılar, əksəriyyətlə GK qısaltması ilə (İngiliscədən
qapıçı: goalkeeper) göstərilir. Azərbaycanca qısaltmasıQK-dir.
Qapıçılar çox vaxt 1 nömrəsini daşıyırlar.

12. Müdafiəçi
 Müdafiə - futbolda vəzifəsi rəqib komandanın qapıya qol vurmasını
əngəlləməkdir.
 Libero-Libero, futbolda müdafiə ilə qapıçı arasında iştirak edən və süpürücü
vəzifəsi boynuna götürən oyunçulara verilən ad. Azərbaycanca müdafiə
ilə yarımüdafiəçi arasında oynayan oyunçular üçün də ön libero termini
istifadə edilməkdədir. Bu oyunçular əksəriyyətlə bir növ müdafiəçi
xüsusiyyətlərinə malikdilər. Yüksək yarımmüdafiə oyunçularından ya da
topu oyuna daxil edə bilərək müdafiə oyunçularından seçilir.
 Mərkəz müdafiəçilər-Mərkəz müdafiəçilərinin vəzifəsi əsasən orta
hücumçuların qol vurmağınım qarşısını kəsməkdi. Mərkəzi müdafiəçiləri
tez-tez baş oynamaq və yüksək boyları onlara qol vurmaq üçün imkan kimi
bir küncündən zərbə və ya sərbəst vuruşda rəqibin cəza xətinə gəlirlər. Belə
oyunçulardan Fabio Kannavaro, Paolo Maldini, Karles Puyolu misal
gətirmək olar.
 Cinah müdafiəçiləri-Cinah müdafiəçiləri əsasən hücuma qatılmaqlarıyla
seçilirlər. Onların əsas cəhətləri sürət və dözümlükləriylə seçilirlər. Belə
oyunçulardan Roberto Karlosu, Pavel Nedvedi misal gətirmək olar.

13. Yarımmüdafiəçi
 Müdafiəyə meylli yarımmüdafiəçi-Müdafiəyə meylli
yarımmüdafiəçi əsasən müdafiədə olur.
 Hücuma meylli yarımmüdafiəçi-Hücumameylli
müdafiəçi irəlidə oynayır və bəzən qol da atır.

14. Hücumçu
 Hücumçu — futbolda məqsədi qol atmaq olan
hücum oyunçusu mənasını verir.

15. Haqqında çəkilən cizgi
film(Kaptan Tsubasa)
 Kaptan Tsubasa (キャプテン翼Kyaputen Tsubasa?), 1981'de Yoichi Takahashi tarafından
yaratılmış bir mangaserisidir. Manga popülerlik kazanınca aynı isimle anime olarak da
uyarlanmıştır. Öykü Japon genç takımının yıldız oyuncusu Tsubasa Oozora'nın
yaşadıklarını anlatmaktadır. Türkiye'de "Küçük Golcü" olarak da yayınlanmıştır.
 Manga olarak çıkan serileri; 1981-1988 arasında Captain Tsubasa, 1994-
1997 arasında Captain Tsubasa: "World Youth" Saga, 2001-2004 arasında Captain Tsubasa:
Road to 2002 ve 2005'ten 2008'e kadar Captain Tsubasa: Golden 23 olarak yayınlandı.
Şimdi ise Captain Tsubasa: Kaigai Gekito Hen in Calcio olarak yayınlanmaktadır.
Ancak Captain Tsubasa: Golden 23 bitmemiş, ara verilmiştir.
 Daha sonra animeye çevrilen seri 1983-1986 arasında Captain Tsubasa ismiyle
yayınlandı. 1985-1986 arasında dört tane filmi çekildi. 1989'da serinin devamı Shin
Captain Tsubasa adını aldı. Sonradan çıkan seriler 1994-1995arasında Captain Tsubasa J,
daha sonra Captain Tsubasa: Holland Youth ve 2001-2002 arasında Captain Tsubasa: Road
to Dream isimleriyle yayınlandı.
 Baş karakterler-(大空翼) Ozora Tsubasa, (日向小次郎) Kojiro Hyuga, (若林源三)
Wakabayashi Genzou, (岬太郎) Misaki Taro, (若島津健) Wakashimazu Ken, (三杉
淳) Jun Misugi, (松山光) Hikaru Matsuyama

16. Mövzusu(KaptanTsubasa)
 Tsubasa Ozora, Dünya Kupası'nı Japonya adına kazanmak isteyen ve futbolu
çok seven bir ortaokul öğrencisidir. Babası dünyayı dolaşan bir kaptan olduğu
için annesiyle yaşar. Aile, Nankatsu'ya taşınır. Nankatsu şehrindeki yerel okul
olan Nankatsu İlkokulu ve özel okul olan Şuutetsu arasından bir seçim yapması
gereken Tsubasa, Şuutetsu ilkokulundaki yetenekli kaleci Genzo
Wakabayashi'ye rakip olmak için Nankatsu okuluna kaydolmaya karar verir.
Burada Tsubasa futbol sevdalısı Ryou Ishizaki ve Nankatsu'ya destek veren,
futbolu seven bir kız olan Sanae ile tanışır. Tsubasa'nın babasının arkadaşı
Brezilyalı futbolcu Roberto Hongo, Tsubasa'yı futbol konusunda geliştirmeye
başlar. Yakın zamanda o da Nankatsu ilkokulu takımının koçu olur ve takımı
eğitirken, Tsubasa'ya özel vuruş teknikleri öğretir. Bu sırada babasının işi
yüzünden hep dolaşmak zorunda kalan Taro Misaki, takıma katılır ve
Tsubasa'nın en iyi arkadaşı olur. Tsubasa ve Misaki "Altın İkili" olarak bilinirler
ve Nankatsu bölge takımına ulusal turnuvada şampiyonluğu kazandırırlar. Bu
sırada Kojiro Hyuga, Ken Wakashimazu, Jun Misugi, Hikaru Matsuyama,Shun
Nitta gibi önemli yeteneklerle tanışır ve onlarla karşı karşıya oynarlar. Nankatsu
takımı Taro Misaki ve Genzo Wakabayashi'nin ayrılmasına rağmen Tsubasa'nın
önderliğinde 3 yıl daha üst üste ulusal şampiyon olur. Ardından Japonya'nın en
iyi oyuncularından bir Japonya genç takımı kurulur ve bu takım 16 yaş altındaki
oyuncular için dünya şampiyonluğunu kazanırlar. Hikayenin sonunda Tsubasa
mezun olur ve futbol hayatını Brezilya'da devam ettirme kararı alır.

17. Şəkillər

18. SON
Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm!!!