Vrste biljnih hormona
Matija Stanojević 3/3
Gimnazija Ćuprija

Biljni hormoni
 Biljni hormoni (fitohormoni) su organske materije koje uticu na rast i
razvoj biljaka.
 U minimalnim koncentracijama regulisu brojne procese, kao sto su:
deoba, rast, cvetanje, opadanje listova, klijanje…
 Mogu da deluju kao aktivatori (stimulisu odredjeni fizioloski proces) ili
inhibitori (usporavaju odredjeni fizioloski proces)

Biljni hormoni

Uloga i vrste biljnih hormona
 Zahvaljujuci biljnim hormonima zivotni ciklusi biljaka su uskladjeni sa
uslovima spoljasnje sredine.
 Biljni hormoni se najvise sintetisu u vegetacionim kupama stabla i
korena kao i u listovima. Odatle se prenose do ciljnih mesta u kojima
ostvaruju fizioloski efekat.
 Vrste biljnih hormona na osnovu nacina delovanja:
 Auksini
 Giberelini
 Citokinini
 Absicinska kiselina
 Etilen
 Jedan proces je regulisan delovanjem vise hormona istovremeno.

Uloga Auksina
 Deluju na rast biljke;
 Indukuju pojavu adventivnih korenova;
 Uticu na deobu i diferencijaciju celija;
 Ucestvuju u regulaciji razvica ploda;
 U velikim kolicinama stete biljci – imaju herbicidno dejstvo (selektivno
ili neselektivno);
 Izazivaju opadanje listova ili plodova – kada deluju u vecim kolicinama
i uticu na susenje listova;

Uloga Giberelina
 Stimulacija izduzivanja stabla;
 U njegovom nedostatku nastaju patuljasti oblici biljaka;
 Kod dvogodisnjih biljaka, dejstvom giberelina dolazi do cvetanja jos u
prvoj vegetacionoj periodi;
 Izaziva klijanje semena koja u sebi imaju skrob – izazivaju lucenje
amilaze za razlaganje skroba;
 Deluje na stvaranje krupnijih plodova koji ubrzano sazrevaju.

Uloga Citokinina
 Predstavlja derivat adenina;
 Osnovna uloga:
 izaziva deobu celija
 Sporedne uloge:
 stimulisu kretanje organskih materija ka
mladim listovima i plodovima;
 usporavaju starenje listova

Uloga Apscisinske kiseline
 Izaziva opadanje listova i plodova;
 Stvara uspavane pupoljke kojima biljka prezivljava nepovoljne uslove;
 Sprecava klijanje semena u periodima koji su nepovoljni za klijanje;
 Sprecava isusivanje biljke tako sto u periodima suse dovodi do
zatvaranja stoma.
• Količina apscisinske kiseline se povećava
u listovima nekih biljaka u uslovima suše.
Ona utiče na rad stominog aparata, tako
što pri naglom gubitku vode izaziva
zatvaranje stoma. Time se sprečava
transpiracija i dalji gubitak vode iz biljke

Uloga Etilena
 Jedini gasoviti hormon u zivom svetu;
 Njegova koncentracija u tkivima zavisi od
stadijuma razvica biljke. Zreli plodovi
oslobađaju etilen koji utice na sazrevanje
nezrelih plodova, ako su zajedno uskladisteni.
Eten u biljkama nastaje
razgradnjom aminokiseline metionina, i kao
slabo rastvorljiv u vodenoj sredini celije, brzo
napusta mesto sinteze.
Dejstvo etena na biljke je dvojako:uzrokuje
sazrevanje plodova;
 inhibira izduzivanje celija korena i stabla.
 Proizvode ga zreli plodovi i odaju u okruzenje,
gde dovode do zrenja susednih nezrelih
plodova.

Kultura tkiva (dejstvo auksina i citokinina na tkivo
biljke)
 Predstavlja metodu kojom se pod dejstvom hormona od delica
tkiva moze dobiti mlada biljka;
 Kada hranljiva podloga sadrzi auksine i citokinine u istoj kolicini
– dolazi do deobe celija i njihovog uvecanja;
 Ako se takvo tkivo prebaci na podlogu gde ima vise auksina –
razvice se adventivni korenovi;
 Kada se takvo tkivo prebaci na podlogu gde ima vise citokinina –
doci ce do razvoja pupoljaka;
 Takva biljka se moze dalje regenerisati u novu jedinku; na ovaj
nacin se vrsi vegetativno (bespolno) razmnozavanje.