1. 1
foto @ Seth Casteel

2. Giardia duodenalis, het leeft…
Mathilde Uiterwijk
Veterinair Microbioloog in opleiding
/dierenarts/docent
Klinische Infectiologie/VMDC
Faculteit Diergeneeskunde

3. 3
…bij de
fokker
opgelopen…
…hardnekkig…
..komt
steeds
meer
voor…
…… sneltest is
betrouwbaarder
dan microscopisch
onderzoek…
..zoönose..
…slijmerige en
bloederige
diarree…
…alle dieren
behandelen..
..Giardia is
resistent…
…darmflora…
Hoe leeft het?
…als het
gevonden is,
moet de hond
behandeld
worden..

4. 4
xxxxxxxxx
xxxxxxxxxOm dit te beantwoorden…

5. Levenscyclus Giardia duodenalis
= G. intestinalis = G. lamblia
5
Prepatent periode:
≥ 7 dagen
Incubatie periode:
≥ 5 dagen
afbeelding hond @ dreamstime.com

6. Hoeveel honden zijn uitscheiders?
6
janraes.com

7. Hoeveel honden zijn uitscheiders?
Volwassen
huishonden
zonder specifieke klachten
3-20%
Honden
met maagdarmklachten
12-25%
Puppies
met en zonder md-klachten
7-63%
Groepsgehouden
honden
zonder specifieke klachten
10-60%
Becker, Par Res 2012; Tangtrongsup, Top Comp Anim Med 2010; Upjohn, Vet Par 2010; Ballweber, Tr Par 2010; Dupont, JSAP 2013;
Overgaauw, Vet Par 2009; Claerebout, Vet Par 2009; Epe, Vet Par 2010; Carlin , 2006; Tupler, JAVMA 2012; Yang, Exp Par 2015
7
janraes.com PRIMAIRE
OORZAAK??

8. Hoeveel honden zijn uitscheiders?
Becker, Par Res 2012; Tangtrongsup, Top Comp Anim Med 2010; Upjohn, Vet Par 2010; Ballweber, 2010; Dupont, 2013;
Overgaauw, 2009; Claerebout, 2009; Epe, Vet Par 2010; Carlin , 2006; Tupler, JAVMA 2012; Yang, Exp Par 2015,
8
janraes.com
..komt
steeds meer
voor…

9. Overdracht
Cyste direct infectieus en zeer resistent (vooral in vocht)
Overdracht o.a.
- direct (feces)
- via vegetatie
- via water
- via voedsel
9
Smith et al, Parasites & Vectors 2014; Plutzer et al, Int J Hyg Environm Health, 2010
..Giardia is
resistent…
IN DE
OMGEVING
…hardnekkig…
IN DE OMGEVING
…bij de
fokker
gelopen…

10. Wat gebeurt er nadat een hond
cysten binnenkrijgt?
10

12. Wat gebeurt er nadat een hond
cysten binnenkrijgt?
1. er ontstaat géén infectie
2. er ontstaat een infectie, maar géén
symptomen hoewel het dier wel cysten
uitscheidt (symptoomloze drager)
3. er ontstaat een infectie, symptomen en het
dier scheidt cysten uit -> GIARDIASIS
12

13.  acute, kortdurende maagdarmklachten
 chronische, vaak intermitterende
maagdarmklachten
13
…hardnekkig…
INFECTIE
Als hond klachten krijgt
 vaak zelf-
eindigend
 herinfectie
kan

14. Klinische verschijnselen
‘typisch’ giardiase-beeld
 (intermitterende) brijige dunne darmdiarree
 stinkend
 met of zonder slijm
 buikpijn
 flatulentie
 groei achterstand
ondanks goede eetlust
 niet of slecht eten
 sloom
 met of zonder braken
 met of zonder gewichtsverlies
cdc.gov
14
…slijmerige en
bloederige
diarree…
…slijmerige
diarree…

15. Pathofysiologie
maldigestie & malabsorptie & malsecretie
verkorting brush border
microvilli
disaccharasen ↓
trypsine inhibitie
verstoring galzout
metabolisme
apoptose ↑/tight junctions losser
 vocht, elektrolyten en eiwit verlies
 bacteriën en allergenen
kunnen lichaam in
-> secundaire ontstekingen &
post-infectie problemen
R.C. Ellis, 2004
15
Med-chem.com
Ankarklev, Nat Rev Microbiol 2010; Solaymani, Exp Par 2010; Chen et al, Gut Pathog 2013

16. Hoe Giardia aan te tonen?
16
microscopie
natief
passieve flotatie
Centrifuge Sedimentatie Flotatie
sneltesten
 PCR, IFA -> onderzoek

17. natief
– bewegende trophozoïeten
– als eerste & snelle screening
passieve flotatie
17
Microscopie
Foto VMDC
Fecalyzer
Fecalyzer

18. Resultaten onderzoeksstage C. Palmbergen
Type eieren &
(oö)cysten
CSF Passieve flotatie
Toxocara canis
T. cati
++ +
Strongylus
type eieren
++ +
Giardia
intestinalis
++ -
Cysto-isospora
spp.
++ +
18
Ook: Dryden, Vet Ther 2006; Zajac, JAAHA, 2002; Ballweber, Vet Par 2014
Microscopie:
 natief & passieve flotatie NIET als enige test gebruiken
 wel CSF

19. Centrifuge Sedimentatie Flotatie
Sensitiviteit verhogen
 klinisch dier -> meer kans op vinden cysten
 juiste techniek/apparatuur/flotatievloeistof
 CSF met bv. ZnSO4 of sucrose
 3-daags monster: sens naar >90%
 goede microscoop; 10x40
 ervaring
Specificiteit verhogen
 ervaring
 goede microscoop
B R E E D
Foto VMDC, balk 20 µm
Foto VMDC
19
Geurden, Vet Par 2008; Dryden, Vet Ther 2006; Payne, JAVMA, 2002; Ballweber, Vet Par 2014; Irwin, Int J Parasitol 2002;
Papini, J Vet Diagn Invest 2013
Foto KLIF

20. Sneltesten
20
Losse cyste-wand eiwitten

21. 21
* 3-daags
monster (in
principe) niet
nodig
* ervaring
minder vereist
* snel
* geen indruk
over de
hoeveelheid
Giardia
* infectie kan
al weg zijn
(eiwitten)
* smal
* indruk over
hoeveelheid
* breed
* bij juiste
uitvoering
gevoeliger
* 3- daags
monster kan
nodig zijn
* ervaring
nodig
* duurt langer
CSF
…… sneltest
betrouwbaarder
dan microscopisch
onderzoek…
Samengevat

22. 22
meest gevoelig: technieken combineren
 bv. brede techniek (CSF) met sneltest
 positieve uitslag:
er zijn cysten/eiwitten van Giardia
gevonden……
CAPC; Tangtrongsup, Top Comp Anim Med 2010; Dryden Vet Ther 2006
Advies

23. Therapie
Geregistreerd in Nederland voor honden:
 fenbendazol
 metronidazol
23

24. Fenbendazol
• anthelminticum
• meest effectief
• meest veilig
• geen bijwerkingen
• geen resistentie
• 50 mg/kg l.g. 1dd, gedurende 3 dgn
24ESCCAP; CAPCVet; Payne, JAVMA 2002; Zajac, Am J Vet Res 1998; Evans, J Vet Intern Med 2003; Barr, Am J Vet Res 1994;
Gibson, Epidem Infect 2011; Bowman www.dcavm.org, Decock, Rev Med Vet 2003; Chon, Par Res 2005; Escobedo, Exp Rev Anti Inf Ther 2014
..Giardia is
resistent..
TEGEN
FENBENDAZOL

25. Metronidazol
• antibioticum -> antibioticum resistentie
• minder effectief dan fenbendazol
• niet voor drachtige en zogende teven
• bijwerkingen (anorexie, braken, neurologische)
• Giardia-resistentie: in vitro en humaan
• immuunmodulerende werking -> darmflora
• 25 mg/kg l.g. 2dd, gedurende 5 dgn
25ESCCAP; CAPCVet; Payne, JAVMA 2002; Evans, J Vet Intern Med 2003; Barr, Am J Vet Res 1994; Gibson, Epidemiol Infect, 2011;
Bowman www.dcavm.org, Decock, Rev Med Vet 2003; Dow, JAVMA 1989; Chon, Par Res 2005; Escobedo, Exp Rev Anti Inf Ther
2014
..Giardia is
resistent..
TEGEN
METRONIDAZOL, BIJ
HONDEN

26. De hond (z’n immuunsysteem)
een handje helpen
26
Doel therapie

27. 27
Behandelen dier met GIARDIASIS
Risico dieren:
- groep honden met giardiasis problemen
- hond die telkens weer giardiasis heeft
- ….
…als het
gevonden is,
moet de hond
behandeld
worden..
…alle dieren
behandelen..

28. 1. Giardia positief
therapie goed gegaan?
extra steuntje & geduld nodig?
andere primaire oorzaak?
herinfectie?
relaps?
28
Escobedo, Expert Rev Anti Infect Ther 2014; Payne, Vet Clin North Am 2009; Tysnes, Tre Par 2014
Niet klachtenvrij na behandelen

29. Extra maatregelen
• feces verwijderen!!
• dier schoonmaken (achterhand)
• verplaatsen naar schone omgeving
• omgeving zo droog mogelijk
• let op: stress, voedingstoestand
• omgeving: kokend water, stoom, quaternaire
ammoniumverbindingen
• besmette (water)bronnen vermijden
• evt. andere uitscheidende honden ook
behandelen
• nieuwe dieren: quarantaine 29
…INDIEN INFECTIE
hardnekkig…

30. 2. Giardia negatief
andere oorzaak?
‘te snel’?
post-infectieuze veranderingen? bv.
 (tijdelijke) voedsel overgevoeligheid
 irritable bowel syndrome
?
30
Niet klachtenvrij na behandelen
Escobedo, Expert Rev Anti Infect Ther 2014; Payne, Vet Clin North Am 2009; Tysnes, Tre Par 2014

31. 31
bacteriën en voedseldeeltjes
kunnen rest van het lichaam in
 (tijdelijke) voedsel
overgevoeligheid
 irritable bowel syndrome
darmlumen
restlichaam
restlichaam
 niet exclusief door Giardia
 natuurlijk ook mogelijk als Giardia nog
gevonden wordt
Post-infectieuze
veranderingen

32. (darm) immuniteit op peil
andere ziektes
behandelen
let op stress
ouder worden….
32
leeftijd in jaren
%positievedieren,CSF
Gates, Vet Par 2009
voer voor gevoelige darmen
prebiotica/vezels
aangepaste eiwitten
probiotica
Singer & Nash, J Inf Dis 2000; Deng & Swanson, Br J Nutr 2015
Andere mogelijke ‘duwtjes in de rug’
..darmflora…

33. 33
Deng et al, British J Nutr 2015
Een gezond darm microbioom:
• levert voedingsstoffen (en energie) aan
het lichaam
• helpt in de strijd tegen pathogenen
• helpt bij het ontwikkelen en
functioneren van het immuunsysteem
Darm flora = microbioom

34. 34
Deng et al, British J Nutr 2015
Darm microbioom bestaat uit:
 bacteriën
 archae (‘oerbacteriën’)
 virussen
 schimmels en gisten
 ééncelligen (protozoa)
 wormen
Darm microbioom
Deng et al, British J Nutr 2015

35. 35
helpt bij het ontwikkelen en
functioneren van het
immuunsysteem
pathogeen

36. 36
…bij de
fokker
gelopen…
…hardnekkig…
..komt
steeds
meer
voor…
…… sneltest
betrouwbaarder
dan microscopisch
onderzoek… ..zoönose..
…slijmerige en
bloederige
diarree…
…alle dieren
behandelen..
..Giardia is
resistent…
..darmflora…

37. Zoönose?
Giardia duodenalis assemblages:
A mens, vele zoogdieren
B mens, vele zoogdieren
C honden, hondachtigen
D honden, hondachtigen
E herkauwers, varkens
F katten, katachtigen
G ratten, muizen
H zeehonden
Feng & Xiao, Clin Microbiol Rev 2011
37

38. Zoönose?
Subassemblages Komt voor bij In mindere mate bij
A I dieren (honden, vee) mensen
A II mensen honden
A III dieren -
A IV dieren -
B I dieren -
B II dieren -
B III mensen -
B IV mensen -
38
Inpankaew, Par Vect 2014; Ryan & Cacciò, Int J Par, 2013
..zoönose..

39. 39
Take home message
Meer info:
www.uu.nl/onderzoek/veterinair-microbiologisch-diagnostisch-centrum/ziektekundige-informatie

40. 40
schets door Jan Raes
met toestemming
Dank voor de aandacht!
m.uiterwijk@uu.nl