1.
Modern materiaalgebruik
in cultureel erfgoed
dr.ir. Taco Hermans
senior onderzoeker instandhouding

2.
Tot ca. 1850: traditionele
bouwmaterialen:
hout, baksteen, natuursteen, ijzer
2

3.
Vanaf eind jaren ‘90 aanwijzing nieuwe rijksmonumenten van na 1850;
deels nog traditionele materialen
3 Postkantoor, Utrecht 1924, J. Crouwel jr.

4.
4 Evoluon, Eindhoven 1966, Louis Kalff & Leo de Bever

5.
5
Nieuwe bboouuwwmmaatteerriiaalleenn ((ccaa 11887700--nnuu))::
ddeeeellss nnoogg oopp bbaassiiss vvaann ttrraaddiittiioonneellee
mmaatteerriiaalleenn::
ttrriipplleexx,, hhaarrddbbooaarrdd,, kkeerraammiieekk,, ssttaaaall,, eettcc..
ddeeeellss oopp bbaassiiss vvaann nniieeuuwwee mmaatteerriiaalleenn::
kkuunnssttssttooff,, aalluummiinniiuumm,, aassbbeesstt,, eettcc..

6.
6
Productinnovatie
- materialen
- asbest
- asfalt
- kunststoffen
- lijmen
- plaatmaterialen
- constructies
- systeemvloeren
- gelamineerd hout
- gelaste spanten
- schokbeton
- voorgespannen beton
- bouwsystemen
- kleine elementenbouw
- grote elementenbouw

7.
7
TTooeenneemmeenndd aaaannttaall vvrraaggeenn::
WWeellkkee mmaatteerriiaalleenn zziijjnn wwaannnneeeerr oopp ddee
mmaarrkktt ggeekkoommeenn??
WWeellkkee sscchhaaddeess kkoommeenn eerr vvoooorr??
ZZiijjnn zzee ttee hheerrsstteelllleenn??
IIss eerr eerrvvaarriinngg mmeett rreessttaauurraattiiee//hheerrsstteell??
ZZiijjnn zzee nnoogg lleevveerrbbaaaarr??

8.
Utrecht, A. van Ostadelaan, 1952
A.P. Koster & A. van Overhagen
8
1956
De Vries Robbé & Co.
1941

9.
9 plaatmaterialen

10.
ca 1965, = tempex,
bestaat nog 1964-2004
10

11.
11
asbestvinyltegels, veiligheidsglas, plastic,
stalen leuningen, etc.
Almelo, kantoor Nijverdal- Ten Cate,
1953 Van den Broek & Bakema
ook in interieur

12.
12
HHEERRBBEESSTTEEMMMMIINNGG

13.
13
AAccttuueeeell::
KKaarrwwiijjhhooff NNaaggeellee 11995544
PPrroocceell ggeevveellppllaaaatt
ZZaacchhttbbooaarrdd ppllaaffoonnddss

14.
14
Ca. 1965
Asbest

15.
15
TTooeenneemmeenndd aaaannttaall vvrraaggeenn::
WWeellkkee wwaaaarrddee kkeennnneenn wwee ttooee aaaann ddee
nniieeuuwwee mmaatteerriiaalleenn??
MMooeetteenn aallllee mmaatteerriiaalleenn wwoorrddeenn
ggeewwaaaarrddeeeerrdd??
MMooeetteenn aallllee mmaatteerriiaalleenn hheettzzeellffddee wwoorrddeenn
ggeewwaaaarrddeeeerrdd??

16.
16
DDooeell pprroojjeecctt::
aannttwwoooorrdd ggeevveenn oopp vvrraaggeenn
aaaannlleeggggeenn ddaattaabbaassee
ppuubblliicceerreenn ffaaccttsshheeeettss
kkeennnniisscceennttrruumm wwaaaarrmmaakkeenn

17.
17
Project:
‘‘MMooddeerrnnee bboouuwwmmaatteerriiaalleenn 11887700--11998800’’
termijn: 2014- 2018
onderdeel van programma:
‘Erfgoed van de moderne tijd’
t.hermans@cultureelerfgoed.nl