1. Marta Borowiak-Dostatnia
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Język – Poznanie – Zachowanie: 26-28.09.2010

2. Część I – wstęp i komentarz
Część II – badanie:
 cel badań
 pytania badawcze
 ramy czasowe badania
 materiał badawczy
 metoda badawcza
 ograniczenia badawcze
 reprezentacja wyników
Część III – wnioski
Część IV – podsumowanie
2

3. Termin: społeczeństwo informacyjne
 Perspektywa historyczna (Umesao, Machlup, Port, Bell vs.
Weber, Castells)
 Definicja terminu:
„Społeczeństwo, w którym siła robocza składa się z pracowników informacyjnych (information
workers), a informacja jest najważniejsza.” (Juszczyk, St 2000, Człowiek w świecie elektronicznych mediów – szanse i
zagrożenia, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000)
„ (…) społeczeństwo, które nie tylko posiada rozwinięte środki przetwarzania informacji i
komunikowania się, lecz przetwarzanie informacji jest podstawą tworzenia dochodu narodowego i
dostarcza źródło utrzymania większości społeczeństw.” (Goban-Klas Tomasz., Sienkiewicz Piotr 1999, Społeczeństwo
informacyjne: Szanse, zagrożenia, wyzwania Wyd. Fundacji Postępu Technologicznego, Kraków 1999)
 Informacja, informacyjny, technologie informacyjne, technologie
komunikacyjno-informacyjne (ICT) – podstawą społeczeństwa
informacyjnego
 Jak ta idea realizowana jest w kontekście Unii
Europejskiej?
3

4.  Unia Europejska vs. Społeczeństwo informacyjne
 Raport Bangemanna (1996 r.)
 eEurope An Information Society for All (1999 r.)
 Strategia Lizbońska –plan działań na lata 2000-2010 (2000 r.)
• eEurope 2002 (2000 r. )
 eEurope+ – plan skierowany do krajów kandydujących (2001 r. )
 eEurope 2005 – 2002 r.
 i2010 – 2005r.
 Unia Europejska vs. Wielojęzyczność
 Strategia Lizbońska
 European Year of Languages
 European Year of Intercultural Dialogue
 Sokrates I, Lifelong Learning Program
 Comenius, Erasmus, Grundtvig, Lingua
4

5. Unia Europejska
vs.
Społeczeństwo informacyjne
vs.
Wielojęzyczność
5

6. Cel badania:
Przeprowadzić analizę uniwersyteckich
programów nauczania na kierunkach
filologicznych i sprawdzić, czy współczesny
filolog jest przygotowany do pracy w
społeczeństwie informacyjnym
6

7. Pytania badawcze:
 Czy w programie nauczania obecny jest przedmiot
dotyczący ICT?
 Czy treści merytoryczne przedmiotu są ukierunkowane
na pracę filologa?
 Czy studenci specjalizacji: nauczyciel języka obcego
znają możliwości wykorzystania ICT do nauczania języka
obcego?
 Czy studenci specjalizacji: językoznawstwo znają
możliwości wykorzystania technologii do badań nad
językiem?
 Czy studenci specjalizacji: tłumaczenie potrafią
zastosować narzędzia technologiczne dostępne w pracy
tłumacza?
7

8. Ramy czasowe:
Badanie przeprowadzono 01.06.-31.08.2010 i
obejmowało rok akademicki 2007/08 – 2009/10
Materiał badawczy:
 27 państw członkowskich
 114 uniwersytetów, średnio 5 uniwersytetów z każdego
kraju (wyjątek:
Malta, Cypr, Estonia, Grecja, Luksemburg, Łotwa, Słoweni
a)
 kierunki filologiczne: filologia
angielska, niemiecka, francuska oraz językoznawstwo
8

9. Metoda badawcza:
 analiza programów nauczania
 kontakt e-mailowy z wybranymi wykładowcami
Ograniczenia badawcze:
• bariera językowa,
• słaba jakość (interaktywność) stron internetowych,
• brak programu studiowania zamieszczonego online,
• struktura organizacyjna poszczególnych uniwersytetów
9

10. Reprezentacja wyników
1. Korespondencja e-mailowa: e-maile wysłane vs. otrzymane
kraj Polska Malta Szwecja Finlandia Dania Belgia Luksemburg ogółem (1)
liczba maili wy słany ch 15 4 14 9 5 6 0 53
liczba otrzy many ch odpowiedzi 8 1 2 2 2 4 0 19
kraj Estonia Austria Francja Grecja Słowenia Łotwa Wielka Bry tania ogółem (2)
liczba maili wy słany ch 6 18 11 6 2 6 0 49
liczba otrzy many ch odpowiedzi 1 5 2 1 1 0 0 10
kraj Rumunia Węgry Portugalia Hiszpania Niemcy Czechy Litwa ogółem (3)
liczba maili wy słany ch 11 9 7 7 20 16 13 83
liczba otrzy many ch odpowiedzi 1 3 1 2 14 6 1 28
kraj Holandia Cy pr Irlandia Wochy Słowacja Bułgaria ogółem (4)
liczba maili wy słany ch 11 3 9 5 15 6 49
liczba otrzy many ch odpowiedzi 5 2 0 0 2 1 10
liczba maili wy słany ch(1+2+3+4) 234
liczba odpowiedzi otrzymanych (1+2+3+4) 67
10

11. Reprezentacja wyników
2. Kategorie i kryterium zaszeregowania wyników:
 nauczanie języków obcych: zastosowania narzędzi Web 2.0 , tablica
interaktywna, programy typu CALL,
 tłumaczenie: tłumaczenie mechaniczne, obsługa programów specjalistycznych
typu TRADOS, CAT, wykorzystanie korpusów językowych w celach
tłumaczeniowych, tworzenie glosariuszy,
 językoznawstwo: tworzenie korpusów językowych i baz danych, aplikacji
językowych (analizatory semantyczne, składniowe, taggery), językoznawstwo
komputerowe, technologia językowa,
 Information Technology: podstawowe zagadnienia z zakresu IT nieukierunkowane
na pracę filologa,
 jednostki badawcze: ośrodki naukowo-badawcze działające z ramienia
uniwersytetu
11

12. Reprezentacja wyników:
3. Graficzna reprezentacja badań z uwzględnieniem kraju, uczelni oraz
kategorii przedmiotu, w którym ma miejsce połączenie technologii i
języka
Nauczanie
Information
Kraj uczelnia języków Tłumaczenie Językoznawstwo Jednostki badawcze Uwagi
Technology
obcych
Univ ersity of Vienna √
Univ ersity of Innsbruck
Karl-Franzens Univ ersity of Graz
Austria Univ ersity of Klagenf urt Institut für technologia inf oramcy jna
Sprachwissenschaft und na poziomie studiów
Computerlinguistik doktoranckich
Univ ersity of Salzburg
Univ ersity of Liege √
Ghent Univ ersity √
Linguapolis: Institute for
Belgia
Antwerp Univ ersity √ Language and Comunication
Free Univ ersity of Brussels √
Free univ ersity of Brussel (FL)
Sof ia Univ ersity √
New Bulgarian Univ eristy
Bułgaria Plov div Univ ersity √ ICT in Education
Burgas Prof . Assen Zlatarov Univ ersity
Univ ersity of Veliko Turnov o √ √
12

13. Nauczanie
Information
Kraj uczelnia języków Tłumaczenie Językoznawstwo Jednostki badawcze Uwagi
Technology
obcych
Cypr The Univ ersity of Cy prus √ Language Centre
Centre for Language akty wny ośrodek w
Univ ersity of Copenhagen √ √ Technology projektach unijny ch
Aarhus Univ ersity
Dania
Univ ersity of Southern Denmark
Aalborg Univ ersity
Roskilde Univ ersity
Univ ersity of Tartu
Estonia brak jakichkolwiek oznak
Tallinn Univ ersity zainteresowania tematy ką
Univ ersity of Helsinki √ √ Graduate School of Language obok Univ ersity of
Technology, Language Helsinki, Univ ersity of
Jy v äsky lä jest drugim
Technology Documentation
ośrodek naukowy
Centre in Finland
uczestniczący w projektach
Finlandia Univ ersity of Jy v äsky lä √ unijny ch
Univ ersity Tampere
Univ ersity of Turku
Univ ersity of Oulu
Univ ersity of Paris 07 √
Univ ersity of Strasbourg √
Francja P aris -Sorbonne U nivers ity √
Univ ersity of Ly on II √ √
Univ ersity of Montpellier III √
13

14. Nauczanie
Information
Kraj uczelnia języków Tłumaczenie Językoznawstwo Jednostki badawcze Uwagi
Technology
obcych
Laboratory of Language
Aristotle Univ ersity of Thessaloniki √ √ Didactics
Grecja
National and Kapodistrian Univ ersity of Athens √ √
Ionian Univ ersity √
Univ ersity of Barcelona √
Autonomous Univ ersity of Madrid √ (?) √
Univ ersitat Pompeu Fabra silny ośrodek, akty wny w
Hiszpania
√ √ projektach unijny ch
Univ ersitat de Valencia √
Univ ersidad de Murcia
Mimo braku jednostek
Univ ersity of Amsterdam
skoncentrowany ch na ICT
Univ ersity of Groningen w języ kach obcy ch i
Holandia inzy nierii jezy kowej,
Leiden Univ ersity
Univ ersity of Amsterdam
Radboud Univ eristy Nijmegen √ oraz Univ ersity of Utrecht
są akty wny mi
Utrecht Univ ersity
uczestnikami projektów
Univ ersity College, Cork
Univ ersity of Limerick √ ICT in Education
National Univ ersity of Ireland, Galway obok Univ ersity of
Limerick akty wny
Irlandia
uczestnik projektów
unijny ch
NUI May nooth
Trinity College, Dublin √
14

15. Nauczanie
Information
Kraj uczelnia języków Tłumaczenie Językoznawstwo Jednostki badawcze Uwagi
Technology
obcych
Vilniaus Univ ersitetas
Vilnius Pedagogical Univ ersity
Litwa Vy tautas Magnus Univ ersity √ √
Klaipedos Univ ersitetas √
Ńiauliai Univ ersity
Luksemburg Univ ersity of Luxemburg
brak jakichkolwiek oznak
Univ ersity of Latv ia
zainteresowania tematy ką
Łotwa Univ ersity of Liepaja
Daugav pils Univ ersity
Malta Univ ersity of Malta √ Centre f or Literacy
Heidelberg Univ ersity √ Seminar für Computerlinguistik
Free Univ ersity of Berlin √ √
Niemcy Univ ersity of Munich √ √
Univ ersity of Freiburg √ √
Humboldt Univ ersity of Berlin
Uniwersy tet im. Adma Mickiewicza √ √
Univ ersy tet Jagielloński √
Polska Uniwersy tet Wrocławski √ √
Uniwersy tet Warszawski √
Katolicki Uniwersy tet Lubelski Jana Pawła II √
15

16. Nauczanie
Information
Kraj uczelnia języków Tłumaczenie Językoznawstwo Jednostki badawcze Uwagi
Technology
obcych
The Univ ersity of Coimbra
Univ ersity of Porto
ICT in Education, Master in
Portugalia Technologies and
Univ ersity of Lisbona Methodologies in e-learning
Univ ersity of Minho √ √
Univ ersity of Av eiro √ √
Univ ersity of Iasi √ √ √
Babes-Boly ai Univ ersity
Rumunia Univ ersity of Bucharest
Univ ersity of Craiov a
Transy lv ania Univ ersity of Braşov √
Comenius Univ ersity in Bratislav a √
Pav ol Jozef Saf arik Univ ersity
Słowacja Univ ersity of Presov √
Univ ersity of Trnav a
Constantin the Philosopher Univ ersity Nitra
Univ ersity of Ljubljana √ √
Univ ersity of Maribor √ √
Słowenia
Univ ersity of Primorska
Univ ersity of Nov a Gorica
16

17. Nauczanie
Information
Kraj uczelnia języków Tłumaczenie Językoznawstwo Jednostki badawcze Uwagi
Technology
obcych
Jedostka współracuje z
Uppsala Univ ersity √
pozostały mi zaznaczony mi
Lund Univ ersity √ uniwersy tetami w zakresie
Univ ersity of Gothenburg Swedish National Graduate technologii języ kowej
Szwecja School of Language
√ Technology
Stockholm Univ ersity √
Umeå Univ ersity
Eötv ös Loránd Univ ersity √ √ √
Univ ersity of Szeged
Węgry Univ ersity of Debrecen √ √ √ √
Univ ersity of Pécs
Univ ersity of Miskolc √ √ √
Univ ersity of Cambridge √ √ √
Centre for Speech Technology Dominujące ośrodki
Univ ersity of Edinburgh √ √ √ Research badawcze
Wielka
Brytania Cardif f Univ ersity (Wales) √
Univ ersity of Belf ast √
Univ ersity of Ulster √
Univ ersita di Bologna √ √ √
Univ ersita degli Studi di Roma Sapienza √ √
Institute of Cognitive Sciences
Włochy Univ ersita degli Studi di Padov a and Technologies
Computer Semiotics
Univ ersità degli Studi di Milano √ Laboratory
Univ ersita degli Studi di Firenze √
17

18. Wnioski:
 sposób zastosowania technologii do pracy z
językiem,
 obecności tandemu język-technologia w programach
uniwersyteckich,
 ocena zaangażowania na poziomie uczelni
poszczególnych krajów w problematykę,
18

19. Uszeregowanie sposobu zastosowania technologii do pracy z
językiem i obecności tandemu język-technologia wg.
kategorii:
 nauczanie języków obcych: Belgia, Czechy, Cypr, Grecja, Niemcy, Węgry;
 tłumaczenie: Wielka Brytania, Włochy, Węgry, Słowenia, Rumunia, Portugalia;
 językoznawstwo: kraje skandynawskie oraz
Hiszpania, Grecja, Słowenia, Węgry, Wielka Brytania, Włochy;
 Information Technology:
Niemcy, Polska, Francja, Portugalia, Włochy, Bułgaria, Węgry;
 jednostki badawcze:
 kraje skandynawskie, Grecja, Wielka Brytania, Włochy , Austria;
 Belgia, Grecja, Cypr, Malta , Niemcy;
19

20. Ocena zaangażowania państw członkowskich na poziomie
uczelni, co do sposobu wykorzystania technologii do pracy z
językiem:
 bardzo dobra – gdy w 5 z 5 uniwersytetów jest przynajmniej 1 przedmiot
(podmiot) obecny w 1 z 4 kategorii,
 dobra – gdy w 4 z 5 uniwersytetów jest przynajmniej 1 przedmiot (podmiot)
obecny w 1 z 4 kategorii,
 zadowalająca – gdy w 3 z 5 uniwersytetów jest przynajmniej 1 przedmiot
(podmiot) obecny w 1 z 4 kategorii,
 rokująca – gdy w 2 z 5 uniwersytetów jest przynajmniej 1 przedmiot (podmiot)
obecny w 1 z 4 kategorii,
 niezadowalająca – gdy w 1 z 5 uniwersytetów jest przynajmniej 1 przedmiot
(podmiot) w 1 z 4 kategorii lub gdy w badanym kraju nie występuje żaden
przedmiot (podmiot),
20

21. Graficzna reprezentacja ocen
kraj Austria Belgia Buł garia Cz echy Cypr Dania Estonia
ocena rokująca zadowalająca rokująca dobra zadowalająca niezadowalająca niezadowalająca
komentarz na cy prze badano 1 niska ocena mimo
ogólną ocenę
uniwrsy tet, na który m silnego ośrodka brak jakiejkolw iek
podnosi silna wy stepował przedmiot University of aktyw ności
pozycja Linguapolis 9podmiot) w 2 kategoriach Copenhagen
kraj Finlandia Francja Gracja Hisz pania Holandia Irlandia Litwa
ocena rokująca niezadowalająca bardzo dobra dobra niezadowalająca rokująca rokująca
komentarz na 3 badnych Mimo braku jednostek
stosunkow o niska uniw ersytetach w skoncentrowanych na ICT w
uwaga skupiona na szczególnie silny językach obcych i inzynierii
ocena mimo 2 silnych każdym przedrmiot
umijetnościach z ośrodek University of jezykowej, University of Amsterdam
ośrodków nuakow o- (podmiot) w ystepuję oraz University of Utrecht są
zakresu IT Pompeu Farba
badaw czych średnio w 2 aktywnymi uczestnikami projektów
unijnych
kategoriach
21

22. Graficzna reprezentacja ocen
kraj Luksemburg Ł otwa Malta Niemcy Polska Portugalia Rumunia
ocena niezadowalająca niezadowalająca niezadowalająca bardzo dobra rokująca rokująca rokująca
komentarz niskoa ocena mimo
podobna sytuacja co uczestnictw a jednostki
w Estonii Language Literacy w
projektach unijnych
kraj Sł owacja Sł owenia Sz wecja W ęgry W ielka Brytania W ł ochy
ocena rokująca rokująca bardzo dobra dobra barszo dobra bardzo dobra
komentarz mimo, że tylko w
w dwóch
dziedzinie
uniwersytetach
technologii
przedmiotych
językowej to jendak
wystepują w 2
na każdej z badnych
kategoriach
uczelni
22

23. Ocena:
 niezadowalająca : 7 państw
 rokująca: 10 państwa
 zadowalająca: 2 państwa
 dobra: 2 państwa
 bardzo dobra: 6 państw
Oceny negatywne vs. pozytywne: 2:1
23

24. Wykorzystanie technologii do pracy z językiem:
 brak generalizacji terytorialnej, duże rozwarstwienie;
 Grecja, Włochy, Węgry, Wielka Brytania → Szwecja i
Finlandia ↔ Łotwa, Estonia, Luksemburg;
 założenia UE vs. ogólnoeuropejskie rozwiązania
systemowe.
24

25. borowiak.marta@gmail.com