6Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ Δ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ_ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ_ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ-ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ-ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ-ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ-ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΗΜΙ-- ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ -ΤΕ-ΤΑΙ-ΜΑΙ-ΜΕ-ΝΤΑΙ

1. 6η Ενότητα
Δ΄ ΤΑΞΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΟΝΟΜΑ:………………………………………………………….……………………

2. 1
Το τελικό ν
1. Να βάλετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην αιτιατική του ενικού
προσέχοντας αν διατηρείται το τελικό ν:
ο καιρός τον καιρό ο βράχος ………………………………..……………
ο Θεός ………………………..………... ο άνθρωπος ………………………………….……..….
ο ψαράς ……………………..……. ….. ο ηλεκτρολόγος ……………………………..……….
ο τζίτζικας …………………………..……. ο γκρεμός ..………………………………………
ένας σαλίγκαρος…………..………………… ο μπαμπάς …………………………………………..
η ακρογιαλιά………………………….………… η λίμνη …………………………………..……
η θέληση …….…………………………..…. η ξενιτιά …………………………………….....
η φωτιά ……………………………..……... η κασετίνα ………………………………….……….
η μηχανή……………………………………….…. η ψυχραιμία …………………………………………….
η παραλία………………………………..……….. η τηλεφωνήτρια……………………………………
η τσούχτρα…………………………………….…. η γρίπη …………………………………….……………
η ντουλάπα………………………………….…….. η ζέστη…………………………………….…………….
η σάλπιγγα ……………………………….………. η βροχή ………………………………………………….
η νύχτα……………………………………………….. η δροσιά…………………………..……………………..
η ροδιά………………………………..………………. η χαρά…………………………….……………………….
η ειρήνη ……………………………………………..…. η ημέρα………………………………………………………
Διατηρούν πάντα το ν στο τέλος τους:
Τα άρθρα τον και έναν
Η προσωπική αντωνυμία αυτόν και τον και το επίρρημα σαν
Το άρθρο την και τα αρνητικά μόρια δεν, μην
διατηρούν το ν και δεν το χάνουν
όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από
 φωνήεν ( α, ε, η, ι, ο, υ, ω)
 τα σύμφωνα κ ,π ,τ, ξ, ψ ( ψάξε το κουπί )
 τα δίψηφα σύμφωνα (μπ, ντ , γκ, τσ , τζ)

3. 2
2. Συμπληρώνω τα κενά των προτάσεων επιλέγοντας τη σωστή λέξη από
αυτές που δίνονται στην παρένθεση:
 ………... (Μην – Μη) ξεχνάς ότι ………..… (δεν – δε) πρέπει να ανοίγεις ……….…. (την
– τη) πόρτα σου ……….…… (στον – στο) οποιονδήποτε σου …………..(την – τη) χτυπάει.
 Απέδωσε ……..… (την – τη) επιτυχία του ………… (στον – στο) πατέρα και ……………...…
(στην – στη) μητέρα του που ……….… (τον – το) βοήθησαν, λέγοντάς του να ………..….
(μην – μη) σταματήσει ………….. (την – τη) προσπάθειά του.
 ………… (Την – Τη) τελευταία Κυριακή κάθε μήνα πηγαίνω μαζί με …………. (τον – το)
αδελφό μου και ……….... (την – τη) φίλη μου …………. (την – τη) Τζένη ……………….
(στον – στο) θείο μου, που μένει σ’ ……….... (έναν – ένα) οικισμό ……….. (στην – στη)
άκρη του δάσους. …………….. (Τον – Το) μήνα που μας πέρασε, όμως, ………….…. (δεν
– δε) γινόταν να κάνουμε ……………... (την – τη) συνηθισμένη μας επίσκεψη.
3. Διαγράφω το τελικό ν απ’ όπου δε χρειάζεται:
τον κήπο τον χρόνο την λέξη την ώρα
στην ζωή την ξεκούραση τον βλέπω την ρωτώ
την μπάλα δεν ξυπνάει την μνήμη έναν μαθητή
μην φωνάζεις την ντάλια την νεράιδα σαν φαρδύς δρόμος
τον άνθρωπο σαν φως τον κοίταξα την βαλίτσα
4. Συμπληρώνω τους τύπους των ρημάτων που λείπουν:
Αόριστος Παρατατικός Συνοπτικός
Μέλλοντας
Εξακολουθητικός
Μέλλοντας
εγώ μέτρησα
εσύ έκλαιγες
αυτός θα δείξει
εμείς θα πιάνουμε
εσείς μπήκατε
αυτοί χόρευαν
αυτός κρύωσε
εσύ θα γράφεις
αυτοί άναβαν

4. 3
5. Διαβάζω το κείμενο, υπογραμμίζω τα ρήματα και γράφω που βρίσκονται
στον Εξακολουθητικό Μέλλοντα. ή στον Συνοπτικό μέλλοντα:
Θα σκεφτώ και θα φτιάξω μια δική μου κρυφή γλώσσα. Π.χ. στην κρυφή μου τη
γλώσσα θα λέω τον σκύλο μου το Μυριζοάλογο. Ένα αληθινό άλογο θα το λέω γάτα
και τον γάτο μας θα τον λέω Καμπλομπιρμπίλη. Αλλά φοβάμαι μην τα μπερδέψω με
τις τόσες πολλές κρυφές λέξεις που θα φτιάξω. Το δίχως άλλο θα τις μπερδέψω.
Και τότε η αδελφή μου η Κλάρα θα με πάρει στον μεζέ και δε θα ξαναπιστέψει ότι
έχω μια κρυφή καταδική μου γλώσσα.
- Ξέρεις κάτι; είπε ο Τώνης. Εμείς οι δυο θα φτιάξουμε μια πιο εύκολη κρυφή
γλώσσα. Θα τη μιλάμε οι δυο μας μπροστά στην Κλάρα και δε θα καταλαβαίνει τίποτα.
Εξακολουθητικός Μέλλοντας : ……………………………………………………………………………...........
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Συνοπτικός Μέλλοντας : …………………………………………………………………………….……………………
…………………………………………………………………………………………………………………………….……………….
6. Γράφω σε κάθε πρόταση τη σωστή σύνθετη λέξη που αποδίδει το νόημά της:
(ημιμαθής, ημισφαίριο, ημιαργία, ημίγλυκος, ημικρανία, ημιανάπαυση, ημίχρονο)
Εργάσιμη ημέρα με μειωμένο ωράριο εργασίας και ολόκληρη αμοιβή.
________________
Δυνατός πονοκέφαλος που εστιάζεται σε ένα μόνο μέρος του κεφαλιού.
_______________
Το καθένα από τα δύο ίσα κομμάτια στα οποία διαιρείται μια σφαίρα.
_________________
Το καθένα από τα δύο ίσα μέρη της χρονικής διάρκειας ενός αθλητικού αγώνα.
________________
Αυτός που ξέρει λιγότερα από όσα νομίζει. ______________
Με σχεδόν γλυκιά γεύση. ___________________
Παράγγελμα και στάση της γυμναστικής. ________________

5. 4
ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική
πλένομαι να πλένομαι θα πλένομαι
πλένεσαι να πλένεσαι ------ θα πλένεσαι
πλένεται να πλένεται θα πλένεται
πλενόμαστε να πλενόμαστε θα πλενόμαστε
πλένεστε/
πλενόσαστε
να πλένεστε/
πλενόσαστε
πλένεστε θα πλένεστε/
πλενόσαστε
πλένονται να πλένονται θα πλένονται
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
Οριστική
πλενόμουν
πλενόσουν
πλενόταν
πλενόμαστε/πλενόμασταν
πλενόσαστε/πλενόσασταν
πλένονταν
7. Γράφω δίπλα στο ρήμα σε ποια φωνή και σε ποιο χρόνο βρίσκεται:
καθόμουν Παρατατικός Παθητική φωνή
φόβισα
φοβήθηκα
γράφτηκα
έγραψα
θα τρέχουμε
θα τρέξουν
έχω ρωτήσει
είχε παίξει
θα χτενιστώ

6. 5
8. Κλίνω όμοια στο τετράδιό μου το ρήμα ζεσταίνομαι στον Ενεστώτα σε
όλες τις εγκλίσεις, στον Παρατατικό και στον Εξακολουθητικό Μέλλοντα.
9. Συμπληρώνω τις καταλήξεις των ρημάτων με –ε ή –αι:
Ο Νίκος σκέφτετ….… να πάτ……. μαζί.
Να ανοίγετ……. τα παράθυρα για να αερίζετ….… ο χώρος.
Απαγορεύετ…… να αφήνετ…… εδώ τα σκουπίδια σας.
Μαθαίνουμ….. πολύ καλά την προπαίδεια για να λύνουμ….. εύκολα τις διαιρέσεις.
Σκέφτομ…… τι δώρο να ζητήσω από τον Αη –Βασίλη.
Να απαγορεύετ……. στο παιδί σας να έρχετ……. εδώ. Είναι επικίνδυνα!
Διαβάζουμ…….. προσεκτικά τις εκφωνήσεις των ασκήσεων και μετά τις λύνουμ……
Αναρωτιέμ…… αν θα χιονίσει τα Χριστούγεννα.
Να αγοράζετ….… ότι χρειάζετ……. το σπίτι, να το καθαρίζετ….. και φροντίζετ……
ώστε να διατηρείτ……. η τάξη.
ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική
σκέφτηκα
10. Κλίνε όμοια στο τετράδιό σου το ρήμα κρύβομαι στον Αόριστο (σε όλες τις
εγκλίσεις) και στον Συνοπτικό Μέλλοντα.
11. Διαβάζω το κείμενο, υπογραμμίζω τα ρήματα και γράφω που βρίσκονται
στον παρατατικό ή στον αόριστο:
«Τα ουράνια τόξα, ελεύθερα πια, ξεδιπλώθηκαν, τεντώθηκαν για να
ξεμουδιάσουν και σκόρπισαν ολόγυρα, σαν κοπέλες με πολύχρωμα πέπλα που
χόρευαν. Ο Παγετώνας δεν άντεχε πια τόσα χρώματα, τόσο φως. Άρχισε να
μικραίνει, ν’ απομακρύνεται, να χάνεται, γύρισε πίσω στη μακρινή χώρα του. Απ’ τη
μια στιγμή στην άλλη ο Τίκι και η Ήρα ξαναβρέθηκαν στο μονοπάτι της Βροχής.
Τα ουράνια τόξα έκαναν τσουλήθρες πάνω στα βουνά, ξέπλεναν τις χορταριασμένες
πλαγιές τους. Έμπαιναν στα δάση, τυλίγονταν γύρω απ’ τους κορμούς των δέντρων,

7. 6
χάνονταν μέσα στα φυλλώματά τους και τα δάση ξαναγίνονταν φρέσκα και πράσινα.
Γλιστρούσαν πάνω στις λίμνες και η επιφάνεια του νερού γινόταν σαν ράχη γκρίζου
χνουδωτού πουλιού…»
Παρατατικός : ………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………..………………
Αόριστος : ………………………………………………………………………….…………………………………………………
12. Συμπληρώνω τον πίνακα γράφοντας τα ρήματα της πρώτης στήλης στο
ίδιο πρόσωπο του ενεστώτα, του παρατατικού και του εξακολουθητικού
μέλλοντα της παθητικής φωνής, όπως στο παράδειγμα :
Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή
Ενεστώτας Παρατατικός Εξακ.Μελ.
πλένεις πλένεσαι πλενόσουν θα πλένεσαι
γράφω
πληρώνουν
δένετε
χάνουμε
αγκαλιάζει
στολίζει
μαζεύετε
13. Τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων βρίσκονται σε λάθος χρόνο.
Ξαναγράφω τις προτάσεις βάζοντας τα ρήματα στο σωστό χρόνο.
Διαβάζω τα μαθήματά μου αύριο το πρωί.
………………………………………………………………………………………………………………..….………………………….
Κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα στολίσαμε δέντρο.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………..….
Χθες όλο το απόγευμα θα καθαρίζει το σπίτι.
………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….
Θα μαζέψουν τα πράγματά τους και θα φύγουν χθες βράδυ.
………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….

8. 7
Μαθαίνω πώς γράφονται τα αριθμητικά επίθετα:
ΑΡΙΘΜΟΙ ΑΠΟΛΥΤΟΙ ΤΑΚΤΙΚΟΙ
1 ένας-μία-ένα πρώτος-η-ο
2 δύο,δυο δεύτερος-η-ο
3 τρία,τρεις τρίτος-η-ο
4 τέσσερις,τέσσερα τέταρτος-η-ο
5 πέντε πέμπτος-η-ο
6 έξι έκτος-η-ο
7 επτά έβδομος-η-ο
8 οκτώ όγδοος-η-ο
9 εννιά, εννέα ένατος-η-ο
10 δέκα δέκατος-η-ο
11 ένδεκα ενδέκατος-η-ο
12 δώδεκα δωδέκατος-η-ο
13 δεκατρείς-δεκατρία δέκατος τρίτος
14 δεκατέσσερις-δεκατέσσερα δέκατος τέταρτος
15 δεκαπέντε δέκατος πέμπτος
16 δεκαέξι δέκατος έκτος
17 δεκαεπτά δέκατος έβδομος
18 δεκαοκτώ δέκατος όγδοος
19 δεκαεννιά-δεκαεννέα δέκατος ένατος
20 είκοσι εικοστός
90 ενενήντα ενενηκοστός
900 εννιακόσια εννιακοσιοστός
Οι αριθμοί ως το 20 γράφονται με μία λέξη ενώ πάνω από το 20 γράφονται με δύο
λέξεις.
Οι αριθμοί που τελειώνουν σε –ήντα γράφονται με ήτα.

9. 8
14. Συμπληρώνω με τα κατάλληλα αριθμητικά:
Κάθε έτος αποτελείται από ………………. (4) εποχές και κάθε εποχή από …………
(3) μήνες, οπότε ένα έτος έχει συνολικά ………….. (12) μήνες. Ο ………….. (1ος
) μήνας
του έτους είναι ο Ιανουάριος, ενώ ο Δεκέμβριος είναι ο ………………….. (12ος
). Επίσης,
κάθε μήνας έχει …………… (30) ή ……………….. (31) ημέρες. Μόνο ο Φεβρουάριος, που
είναι ο ……………. (2ος
) μήνας του έτους, έχει ………………………. (28) μέρες και κάθε
…………… (4) χρόνια έχει …………………. (29) ημέρες.
Κάθε μέρα έχει ………………….. (24) ώρες και κάθε ώρα έχει …………………. (60) λεπτά,
επομένως κάθε μέρα έχει ……………………………………………….. (1.440) λεπτά.
Η Κατερίνα είναι …………….. (11) χρονών και πηγαίνει στην …………………. (5η
) τάξη του
…………………. (18ου
) Δημοτικού Σχολείου. Η τάξη της είναι η μεγαλύτερη του
σχολείου: έχει ………………….. (22) παιδιά, ……… (9) κορίτσια και …………………. (13)
αγόρια.
15. Να αντικαταστήσεις τους αριθμούς με τα αντίστοιχα αριθμητικά:
(1)...................................... πύργος (1)...................................... καμήλα
(1)...................................... αγόρι (3)...................................... φίλοι
(3)...................................... χρόνια (3)...................................... ημέρες
(4)...................................... ποτήρια (4)...................................... αρκούδες
(14).................................... αυτοκίνητα (13)..................................... εργάτες
(21)..................................... μέλισσες (29)...................................... κουμπιά
(34)....................................... μαθητές (43)....................................... δέντρα
(100)..................................... τουρίστες
16.Γράφω τη σύνθετη λέξη που δηλώνουν οι φράσεις των προτάσεων που είναι
γραμμένες με έντονα γράμματα:
Το σχήμα έχει τρεις γωνίες. Είναι ………………………………………..
Το μάθημα διαρκεί τρεις ώρες. Είναι …………………………………..……..
Η μπλούζα έχει δύο χρώματα. Είναι …………………………………..…..
Το σχήμα έχει τέσσερις πλευρές. Είναι ………………………………………..
Η βάση έχει έξι έδρες. Είναι …………………………….………..
Το διάλειμμα διαρκεί πέντε λεπτά. Είναι …………………………………..…..
Τα άρθρα έχουν μία συλλαβή. Είναι ……………………………….……

10. 9