1. 48Ενότητα
, , πΚατοχή Αντίσταση Α ελευθέρωση
π (Μ ακάλης Κώστας history-logotexnia.blogspot.com)
► Πώς συμβολίζεται
,ο κατακτητής τον
π π πο οίο ροσ αθούν
πνα α ομακρύνουν
;οι Έλληνες

2. Α. Η Κατοχή
1941-1944

3. ◄ Η κατεχόμενη Ελλάδα
3χωρίστηκε σε ζώνες:

5. ► Επέβαλαν μέτρα καταστολής:

6. ▲ Δράμα: Εκτελέσεις Ελλήνων
από Βούλγαρους Φασίστες

7. ▲ Οι κρεμασμένοι της Φλώρινας.
Τη φωτογραφία αυτή έδωσε στο Σπ. Μελετζή η Εθνική Αλληλεγγύη, το 1945.
Από το λεύκωμα του Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα
1996, εικ. 40α.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

8. ▲Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης Τόδουλος και Φαρίδης κρεμασμένοι απο
τους Γερμανούς, δίπλα στη λίμνη (κοντά στο σημερινό "12") τον Μάρτιο του 1944.
Φωτογραφία: Κώστας Μπαλάφας. Η φώτογραφία αυτή τραβήχτηκε κρυφά μιας και
απο τους κατακτητές απαγορευόταν η αποθανάτιση της σκηνής. Ο Κώστας
Μπαλάφας έχοντας την φωτογραφική του μηχανή κρυμμένη σε μια τσάντα με
κρεμμύδια, με ένα μικρό άνοιγμα απο όπου "έβλεπε" ο φακός πλησίασε τους
απαγχονισμένους και μας χάρισε μια απο τις συγκλονιστικότερες φωτογραφίες της
Εθνικής Αντίστασης

9. ▲ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

10. ΣΤΗΝ ΑΛΑΝΑ
: π πΣτίχοι Λευτέρης Πα αδό ουλος
: πΜουσική Γιάννης Σ ανός
:Ερμηνεία Γιώργος Νταλάρας
’ πΣ έστησαν σε μια γωνιά κι ήσουνα νέο αλληκάρι
’σ έστησαν σε μια γωνιά κι ήτανε τέσσεροι φαντάροι
’σ έστησαν σε μια γωνιά και σημαδεύαν την καρδιά σου
’ π πσ έστησαν σε μια γωνιά κι ήταν ρωί και αγωνιά
πΣε καρτερούσε η ζωή και μια αραδουλεύτρα μάνα
πκι έγινες κείνο το ρωί κόκκινο κρίνο στην αλάνα
’ πΣ έστησαν σε μια γωνιά κι έκλαιγε η μοίρα σου αρέκει
’σ έστησαν σε μια γωνιά κι είχε κι ο χάροντας τουφέκι
’σ έστησαν σε μια γωνιά και τους κοιτούσες και γελούσες
’ π πσ έστησαν σε μια γωνιά κι ήταν ρωί και αγωνιά
πΣε καρτερούσε η ζωή και μια αραδουλεύτρα μάνα
πκι έγινες κείνο το ρωί κόκκινο κρίνο στην αλάνα

11. ► Βασανιστήρια

12. ► Εβραίοι εκτοπίζονται…
 Εβραϊκές κοινότητες
Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων .κ
πάλλων όλεων ξεκληρίστηκαν.
▲ Έλληνες Εβραίοι υφίστανται
εξευτελισμούς από τους ναζί στη
Θεσσαλονίκη.

13. ◄ Άδεια που έδιναν οι
κατοχικές αρχές για να έχει
κανείς και να χρησιμοποιεί
ραδιόφωνο (27 Μαρτίου 1942
► Άδεια για να κυκλοφορεί
όχημα. Το ραδιόφωνο
απαγορεύτηκε για να μην
ακούνε οι κάτοικοι τα νέα
από τον πόλεμο.
Το ίδιο έγινε και με τα
οχήματα επειδή οι
κατοχικές αρχές
χρειάζονταν για τις ανάγκες
τους όλη τη βενζίνη.

14. ▲ Κατοχή. Οι Αθηναίοι παραδίδουν τα ραδιόφωνά τους.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

15. ► ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ:
ΚΑΤΑΛΗΣΤΕΥΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ

16. Η πείνα οφειλόταν στο ότι:
◄«Νεκροί από πείνα», σχέδιο του Αντώνη Κανά. 1941.

17. ◄ Άντρας, εξαντλημένος από την
πείνα, σε δρόμο της Αθήνας.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο
Ιστορικής και Εθνολογικής
Εταιρείας της Ελλάδος.
http://www.fhw.gr/chronos/14
/gr/general/gallery/index.html
► Μεταφορά νεκρών από ασιτία.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο
Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/g
eneral/gallery/index.html

18. ▲ π 1941 ~Σκου ίδια του GARBAGE-1941
Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη
http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

19. ◄ Κατοχή, Αθήνα. Περαστικοί βοηθούν
άνθρωπο που σωριάστηκε από την πείνα.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ιστορικής
και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/gener
al/gallery/index.html
► Μεταφορά νεκρών από ασιτία.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο
Ιστορικής και Εθνολογικής
Εταιρείας.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr
/general/gallery/index.html

20. ▲ . π π !" Δεν το θέλω Σκότωσες τον μ αμ ά μου
"YOU KILLED MY DADDY«
Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη
http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

21. ▲ Κέντρο όπου μοίραζαν γάλα
στην Αθήνα. 1941–1942.

22. ◄ Κατοχή. Ουρά για το συσσίτιο...
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο
Ιστορικής και Εθνολογικής
Εταιρείας.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/
general/gallery/index.html
► Συσσίτιο για τα πεινασμένα παιδιά
της Αθήνας το 1943,
Αθήνα, φωτ. Ι. Ευαγγελίδη,
ΕΛΙΑ

23. ► Στη διάρκεια της
κατοχής οι μισθωτοί
πουλούσαν τα σπίτια
τους για λίγους
τενεκέδες λάδι ή μερικά
σακιά αλεύρι, ενώ οι
μαυραγορίτες, που
συχνά συνεργάζονταν με
τους κατακτητές,
πλούτιζαν.

24. ,Μικροί μεγάλοι γίνανε μαυραγορίτες όλοι
κι αφήσανε όλο τον ντουνιά με δίχως
π .ορτοφόλι
,Ακόμα κι οι γυναίκες τους τη μαύρη κυνηγάνε
τσάντες τσουβάλια κουβαλούν κανέναν δεν
.ψηφάνε
Μέρα και νύχτα τριγυρνούν στους δρόμους
,σαν κοράκια
πελάτες ψάχνουν για να βρουν να γδάρουνε
.κορμάκια
π πΠουλήσαμε τα σ ίτια μας και τα υ άρχοντά
,μας
πγια δυο ελιές κι ένα ψωμί να φάνε τα αιδιά
μας.
«Οι μαυραγορίτες», – :στίχοι μουσική Μιχάλης
Γενίτσαρης
Του Κυριάκου το γαϊδούρι
’ ,το χαν όλοι τους για γούρι
πσαν γυρνούσε στο αζάρι
’ .το χαν για κρυφό καμάρι
,Με κουδούνια στολισμένο
,λαχανίδα φορτωμένο
’ ,μεσ στις γειτονιές γυρνούσε
’ .ταλιράκια κονομούσε
πΤο είχε σαν μικρό αιδάκι
’ ’ ....και γι αυτό το χε μεράκι
’Του το φάγαν ένα βράδυ
.για μοσχάρι στο σκοτάδι
’του το φάγαν ένα βράδυ
π .με την είνα τη μεγάλη
« »Του Κυριάκου το γαϊδούρι
– :στίχοι μουσική Μήτσος
–Γκόγκος
Στέλιος Χρυσίνης► Σε ποια προβλήματα της Κατοχής
αναφέρονται αυτά τα τραγούδια; Τι λένε;

25. Β. Αντίσταση
1941-1944Από την πρώτη στιγμή…

26. 30 1941Μαΐου :
φοιτητές Μανώλης
&Γλέζος
πΑ όστολος
Σάντας κατεβάζουν
πτην ναζιστική σημαία α ό
π .την Ακρό ολη
Πλήγμα γοήτρου
.κατακτητών

27. ▲ Σήμερα, περπατώντας στο κέντρο της Αθήνας, μπορεί κανείς
να προσέξει στη γωνία της Πατησίων με τον πεζόδρομο της
Γλάδστωνος μία επιγραφή σε σχήμα ανοιχτού βιβλίου. «Εδώ ήταν
στην Κατοχή 1941-1944 το Αρχηγείο της Ναζιστικής ΕΣΠΟ.
Ανατινάχθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 από την Αντιστασιακή
Οργάνωση ΠΕΑΝ - Πανελλήνιος Ενωσις Αγωνιζομένων
Νέων¨».

28. ► Από το φθινόπωρο του 1941 δημιουργήθηκαν οι πρώτες
αντιστασιακές οργανώσεις:
1. πΕθνικό Α ελευθερωτικό
πΜέτω ο (ΕΑΜ):
 ,η μεγαλύτερη οργάνωση
 πμε ρωτοβουλία του ΚΚΕ και
συνεργασία άλλων αριστερών
,κομμάτων
 πσκο ός :του η οργάνωση του
αγώνα εναντίον των
κατακτητών & η διασφάλιση
πτης ελεύθερης ε ιλογής της
διακυβέρνησης της χώρας
πμετά την α ελευθέρωση

29. ▲ Συνθήματα στο χωριό Κρανιώνας στην περιοχή Κορεστείων Καστοριάς

30. ◄ Αφίσα του ΕΑΜ-
ΕΛΑΣ με τις
σημαίες των τριών
Συμμάχων
(ΗΠΑ, Μεγάλη
Βρετανία και
Σοβιετική Ένωση)
καλεί τους
Έλληνες να
ενωθούν και να
πολεμήσουν το
φασισμό.

31. *Τόσο δεν αγγίζουν η φωτιά με το άχτι
π που ένεται ο λαός μου
*Του Θεού το στάρι στα ψηλά καμιόνια
πτο φόρτωσαν και άει
* πΜες στην έρμη κι άδεια ολιτεία μένει
πτο χέρι ου μονάχα
π *Με μ ογιά θα γράψει στους μεγάλους τοίχους
ΨΩΜΙ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
,Οδυσσέας Ελύτης Άξιον Εστί
( π π )α όσ ασμα η΄

32. 2.Εθνικός Δημοκρατικός
Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ):

33. ► ΕΔΕΣ

34. ▲ Ο αρχηγός του ΕΔΕΣ Ναπολέων Ζέρβας και αντάρτες του ΕΔΕΣ.

36. ◄ Οι μορφές αντίστασης
Το ΕΑΜ κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο
του 1942 ένα ολιγοσέλιδο κείμενο στο
οποίο παρουσίαζε τις επιδιώξεις του.
Συντάκτης του κειμένου ήταν ο
παιδαγωγός Δημήτρης Γληνός.
Απόσπασμα από αυτό είναι το κείμενο
που ακολουθεί στην επόμενη διαφάνεια.

37. Οι μορφές της πάλης είναι άπειρες. Αρχίζουνε από τις πιο απλές ενέργειες
[...] και φτάνουν ως την ένοπλη σύγκρουση στο πεδίο της μάχης. [...]
Πρώτα-πρώτα η άρνηση κάθε συνεργασίας με τους ξένους. [...] Ν’
αποφεύγετε να τους μιλάτε, ν’ αποφεύγετε να δίνετε κάθε πληροφορία [...].
Κάθε δουλική προθυμία στην εξυπηρέτησή τους είναι εγκληματική. [...] Ν’
αποφεύγετε όσο μπορείτε κάθε συναλλαγή με τους ξένους καταχτητές, κάθε
αγοραπωλησία. [...] Να κυνηγάτε και να στιγματίζετε όλους τους χαφιέδες,
τους προδότες, τους καταδότες, τους συνεργάτες της Γκεστάπο και των
Καραμπινιέρων να τους περιβάλλετε με την κοινή καταφρόνηση και με την
απειλή της φοβερώτερης τιμωρίας. [...]
Περνώντας τώρα στην ενεργητική αντίσταση, πρέπει να αγωνίζεστε για τα
δικαιώματά σας, κάθε στιγμή [...]. Τα απεργιακά κινήματα είναι η
σπουδαιότερη μορφή της ομαδικής πάλης και η αποτελεσματικότερη. [...] Αν
σκύβαμε το κεφάλι θα είμαστε πεθαμένοι και ελεεινοί δούλοι του κατακτητή.
[...] Μα η ενεργητική αντίσταση προχωρεί όλο και σε ανώτερες μορφές
πάλης, φτάνοντας ως τον ανταρτοπόλεμο [...] και τέλος ως την μαζική
ένοπλη αντίσταση, όταν θα παρουσιαστεί η κατάλληλη στιγμή.
Δ. Γληνού, Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο;, Αθήνα 1942,
σ. 59-62.

38. . 1942: πΦεβρ ιδρύεται με ρωτοβουλία του ΕΑΜ ο Εθνικός
πΛαϊκός Α ελευθερωτικός Στρατός
(ΕΛΑΣ).
. 1942: πΙούν εμφανίζεται μια ομάδα ανταρτών με ε ικεφαλής έναν
π πκομμουνιστή γεω όνο α ό τη Λαμία τον Θανάση Κλάρα, γνωστό
με το ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης, καλώντας τον λαό της
π .Ευρυτανίας σε ένο λο αγώνα

39. ▲ π . π ,Ο Αρχικα ετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης Δημιούργησε ένα ατριωτικό
π .α ελευθερωτικό στρατό

40. ▲ Αφίσες του ΕΛΑΣ που δείχνουν την ανάπτυξη της δύναμής του από το 1941
μέχρι το 1943

41.  π (1942) πΤην ίδια ε οχή εμφανίζονται και οι ένο λες ομάδες του ΕΔΕΣ.
Τμήματα του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ μαζί με Βρετανούς καταδρομείς ανατίναξαν
τη γέφυρα του πΓοργο οτάμου ( . 1942) πΝοέμ διακό τοντας
τον εφοδιασμό του γερμανικού στρατού της Αφρικής μέσω της Ελλάδας.

42. Παράλληλη αντίσταση στις πόλεις
π . 1942: π π π , πΑ ρ α εργία υ αλλήλων τηλε ικοινωνιών υ οχρέωσε τις αρχές
π π .κατοχής να ροβούν σε αροχές
. 1943: π πΙαν μεγάλη γενική α εργία εμ όδισε αρχές να στείλουν Έλληνες στη
.Γερμανία για εργασία
1943: Κηδεία Κωστή Παλαμά έδωσε αφορμή για ένα ογκώδες
.συλλαλητήριο κατά των κατακτητών

43. ▲ Νεαροί διαδηλωτές κατεβαίνουν στους δρόμους στα Γιάννενα, αψηφώντας τις
αρχές Κατοχής.
Αθήνα, αρχείο Κώστα Μπαλάφα.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

44. Μεγάλη συμμετοχή νεολαίας
πΊδρυση α ό το ΕΑΜ της Ενιαίας Πανελλαδικής
Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ).
π π π ,Ε ίσης ολλές γυναίκες ήραν μέρος στον αγώνα τόσο στην
π παντίσταση στις όλεις όσο και στον ένο λο αγώνα των
.ομάδων του ΕΛΑΣ

45. ▲ "Τα μάτια της κι' η λευτεριά
ποτέ δεν ησυχάζουν"
Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες
στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ.
249.
http://www.fhw.gr/chronos/14
/gr/general/gallery/index.html
Η Ελληνίδα στον αγώνα για εθνική
και κοινωνική ελευθερία
« πΔεν ντρέ εστε να βγαίνετε κι εσείς οι
πγυναίκες στα εζοδρόμια αντί να κάθεστε
π π »,στο σ ίτι σας να κοιτάξετε τα αιδιά σας
π π « »εί ε κά οιος ασυνείδητος Έλληνας σε
.μια νέα Κι αυτή τον κοίταξε με
π π : «εριφρόνηση και του α άντησε Οι
πΕλληνίδες δεν μ ορούν να είναι σκλάβες
. πκαι μάνες σκλάβων Σήμερα ο ροορισμός
μας είναι ο αγώνας για τη ζωή και τη
π ».λευτεριά όλων των αιδιών της Ελλάδας
πΜε το στόμα της α αντούν όλες οι
.Ελληνίδες
« ‘43», , 25-3-Ηρωίδες του Γυναικεία δράση
43.
: . ,Πηγή Τ Βερβενιώτη Η γυναίκα της
, , 1994, .Αντίστασης Οδυσσέας Αθήνα σ
275-276.

46. Η γνωστή στιχομυθία κατά την ανάκριση της
:στην Ασφάλεια
- π π ;Α ό ού είσαι
- π !Α ό την Ελλάδα
- ;Πού κατοικείς
- !Στην Ελλάδα
- ;Πώς σε λένε
- !Είμαι Ελληνίδα
- ;Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου
- !Όλοι οι Έλληνες
- ;Τι δουλειά κάνεις
- π !Υ ηρετώ τον Ελληνικό Λαό
- π π π ;Α ό οιόν αίρνεις εντολές
- π !Μόνο α ό την Πατρίδα μου
Ηλέκτρα
πΑ οστόλου
(1912 - 26 1944) Ιουλίου
π π 26 1944 πΤο τώμα της ετάχτηκε φριχτά βασανισμένο στις Ιουλίου έξω α ό το
.ξενοδοχείο Κρυστάλ

47. ( ) 1898Η Λέλα Ελένη Καραγιάννη γεννήθηκε το στο
χωριό Λίμνη της Εύβοιας αλλά έζησε το μεγαλύτερο
.μέρος της ζωής της στην Αθήνα Παντρεύτηκε τον
π , πφαρμακο οιό Γεώργιο Καραγιάννη με τον ο οίο
π π π .α έκτησαν ε τά αιδιά
,Κατά την Γερμανική κατοχή έγινε μέλος της
, π παντίστασης μετατρέ οντας το σ ίτι της σε αρχηγείο
« π π ».της οργάνωσης Μ ουμ ουλίνα Την οργάνωση
, 1941.δημιούργησε και χρηματοδότησε η ίδια το
Στόχος της οργάνωσης ήταν η φυγάδευση
Βρετανών στρατιωτών στο Κάιρο αλλά και
.δολιοφθορές κατά του εχθρού
1944,Τον Ιούλιο το η Λέλα Καραγιάννη συνελήφθη
π π π π π ,α ό την Γκεστά ο μαζί με έντε α ό τα αιδιά της
,βασανίστηκε στα κρατητήρια της οδού Μέρλιν
πμεταφέρθηκε στο στρατό εδο συγκέντρωσης
πΧαϊδαρίου και ύστερα α ό λίγο διάστημα
πεκτελέστηκε α ό τους Γερμανούς κατακτητές στο
π 27αρακείμενο άλσος Χαϊδαρίου μαζί με άλλους
, 8 π 1944,αγωνιστές της Αντίστασης στις Σε τεμβρίου
π π π π π .ερί ου ένα μήνα ριν α ό την Α ελευθέρωση
π Μετά θάνατον της α ενεμήθη το Βραβείο Αρετής και
π .Αυτοθυσίας α ό την Ακαδημία Αθηνών
( )Λέλα Ελένη
Καραγιάννη

48. Η πΗρώ Κωνσταντο ούλου, η
π 16 1927 5ο οία γεννήθηκε στις Ιουλίου και εκτελέστηκε στις
π 1944 17 ,Σε τεμβρίου σε ηλικία χρονών ήταν αγωνίστρια της εθνικής
.αντίστασης
- 31Τα Ες Ες τη συνέλαβαν για δεύτερη φορά στις
, π π πΙουλίου ύστερα α ό ένα σαμ οτάζ σε τρένο ου
πμετέφερε υρομαχικά για λογαριασμό των δυνάμεων
.κατοχής Την έκλεισαν στα κρατητήρια της
« »Κομαντατούρ στη οδό Μέρλιν και τη βασάνισαν για
, πτρεις εβδομάδες ροκειμένου να μαρτυρήσει τους
.συντρόφους της στην οργάνωση Αλλά ούτε τα
, π πβασανιστήρια ούτε οι δελεαστικές ροτάσεις ου τις
πέκαναν α έδωσαν και τελικά την οδήγησαν στην
π π .τέρυγα μελλοθανάτων του στρατο έδου Χαϊδαρίου
5 π 1944 49Στις Σε τεμβρίου οδηγήθηκε μαζί με άλλους
πκρατουμένους στο Σκο ευτήριο της Καισαριανής και
17 - -εκτελέστηκε με σφαίρες όσα τα χρόνια της για
«π », π π .αραδειγματισμό ό ως εί αν οι χιτλερικοί Η Ηρώ
π π , 37έ εσε για τη λευτεριά της ατρίδας μέρες
π π .ροτού α ελευθερωθεί η Ελλάδα
http://www.sansimera.gr/biographies/689#ixzz2xzkvC
S2J

49. 22 1943, πΗ μεγαλειώδης συγκέντρωση στην Αθήνα στις Ιουλίου ου συνδυάστηκε με
π . 17 πγενική α εργία Η χρονη ε ονίτισσα πΠαναγιώτα Σταθο ούλου πέτρεξε να άρει τη
, π π π .σημαία αλλά το τανκ έρασε α ό άνω της και τη συνέθλιψε
πΠαναγιώτα Σταθο ούλου

50. Γ. Μαζικά
αντίποινα
και εκτελέσεις

52. Αντιστάθηκαν όλοι οι Έλληνες στον κατακτητή; Ποιοι πήραν το μέρος
του; Γιατί; Στα αντίποινα των ναζί πώς συμμετείχαν τα τάγματα
ασφαλείας;
3. Οι μαζικές εκτελέσεις και τα τάγματα
ασφαλείας
1944, π .Με την είσοδο του η ρακτική των μαζικών εκτελέσεων γενικεύτηκε
[...] π πΠολύ δύσκολα βρίσκεται εριοχή της Ελλάδας ου να μην έχει τη
π .δική της μερίδα σε αυτή τη θανατηφόρα λαίλα α Ο συνολικός αριθμός
π .των θυμάτων είναι ακόμα δύσκολο να ροσδιοριστεί με ακρίβεια Οι
­ , πδιαρκείς εκτελέσεις σε μικρή κλίμα κα δεν καταγράφονταν ό ως δεν
π « »καταγραφόταν μεγάλο οσοστό του μεριδίου των ταγμάτων
π ­ ,ασφαλείας και των άλλων αρα στρατιωτικών αστυνομικών ή άλλων
­ ,σχηματισμών των συνεργα τών του κατακτητή εξαιρετικά
π .θανατηφόρων στις ε ιδρομές τους
. , « π »,Γ Μαργαρίτης Η ένο λη Αντίσταση ,Ιστορία του νέου ελληνισμού
, . 8 , . 141-142.Ελληνικά Γράμματα τόμ ος σ

53. ► Ταγματασφαλίτες: συνεργάτες των Γερμανών
«Είναι φίλοι
μας οι
»Γερμανοί

54. ► Ο ντόπιος «Εφιάλτης» ταγματασφαλίτης

55. ▲ ~Συναγερμός THE ALARM
Σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη
http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

56. ▲ Μασκοφόρος συνεργάτης των
κατοχικών δυνάμεων.
▲ Κατοχή. Μετά το μπλόκο...
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο
Ιστορικής και Εθνολογικής
Εταιρείας της Ελλάδος
http://www.fhw.gr/chronos/
14/gr/general/gallery/index.
html

57. , ,Ένα γλυκό ξημέρωμα βαράγαν οι τσολιάδες
π πτα σ ίτια μας μ λοκάρανε με τους
.Γερμαναράδες
π πΠρωί ρωί ηγαίναμε όλοι στη δουλειά μας
, !και οι τσολιάδες φώναζαν βουρ Για την Κοκκινιά
.μας
π π πΣτο δρόμο ου μας ήγαιναν ρος την Οσία Ξένη
[= π ],μια εριοχή στην Κοκκινιά
π’ π π , πα τη γωνιά ου ρόβαλα βλέ ω δυο
.σκοτωμένοι
, π , π ,Ε ρε αιδιά τι να σας ω ράγισε η καρδιά μου
π .κι α ό τα δόλια μάτια μου τρέχαν τα δάκρυά μου
π , ,Ένα ρωί ξημέρωμα δεκαεφτά Αυγούστου
,οι Γερμανοί μας σκότωσαν έτσι για χάρη
.γούστου
« π »Ο μ λόκος της Κοκκινιάς
– : πΣτίχοι μουσική Νίκος Δημό ουλος

58. ... ~Κατηγορώ J' ACCUSE
Σκίτσο του Φωκιωνα Δημητριάδη
http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

59. Δεν είχε φέξει ακόμα, όταν εβούιξε τριγύρω: «Προσοχή, προσοχή!
Όλοι οι άντρες κρυφτείτε!». Δεν πρόλαβαν. Μέσα στο μισοσκόταδο
δεν εξεχώριζες καλά. «Μπλόκος!» φώναζαν, «μπλόκος! Μας κυκλώσανε
παντού!». Βγαίνανε οι γυναίκες, τις λόγχιζαν [=τις σκότωναν με τη λόγχη]
μπρος στο κατώφλι τους. Αποσπούσανε [=έπαιρναν] τα παιδιά από τους
πατεράδες. Τους άντρες, τους εσέρνανε απ’ τα πόδια κι απ’ τα μαλλιά.
Μέσα στο μισοσκόταδο ξεχώριζες ένα βογγητό, δεν έβλεπες το πρόσωπο.
Ξημερωθήκανε όλοι οι άντρες γονατιστοί. Ώσπου έσκασε ο ήλιος, ήρθε
τότε κι η μάσκα [=ο Έλληνας συνεργάτης των Γερμανών που φορούσε
μάσκα]. Ένα πανί κατάμαυρο της σκέπαζε την κεφαλή, φαίνονταν μόνο
μάτια, κι έδειχνε με το δάχτυλο [...]. Έδειχνε με το δάχτυλο η μάσκα και
προχωρούσε.
Στήσανε πολυβόλα, και τους εγάζωσε η ριπή [...]. Τους άλλους που
απομείνανε, τους βάλανε στη μέση και [...], τραβούσαν προς τη
δύση. Δεν τους ξανάδε κανείς, επέρασαν πολλά σύνορα, εχάθηκαν
στην Ευρώπη, μέσα στα στρατόπεδα.
Μέλπω Αξιώτη, Εικοστός αιώνας, έτος 1982

60. . *Γύρισα τα μάτια δάκρυα γιομάτα
πκατά το αραθύρι
*Και κοιτώντας έξω καταχιονισμένα
τα δέντρα των κοιλάδων
, π *Αδελφοί μου εί α ως κι αυτά μια μέρα
'κι αυτά θα τ ατιμάσουν
πΠροσω ιδοφόροι * μες στον άλλον
αιώνα
τις θηλιές ετοιμάζουν
,Οδυσσέας Ελύτης Άξιον Εστί
( π π )α όσ ασμα η΄

61. π' ...Α τα κόκκαλα βγαλμένη ~ HYMN TO
LIBERTY
Σκίτσο του Φωκιωνα Δημητριάδη
http://sendec.blogspot.gr/2009/10/blog-post_28.html

62. ► Στο κάψιμο των χωριών συμμετέχουν μαζί με τους ναζί
και ταγματασφαλίτες

63. ▲ Η καταστροφή του Διστόμου.
Τη φωτογραφία αυτή έδωσε στο Σπ. Μελετζή η Εθνική Αλληλεγγύη, το 1945.
Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 37.
© Σπύρος Μελετζής
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/gallery/index.html

64. ◄ 1944. Δίστομο.
Dmitri Kessel, Ελλάδα
1944,ΑΜΜΟΣ, 1997,
εικ. 19.
© ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΑΜΜΟΣ
http://www.fhw.gr/chr
onos/14/gr/general/ga
llery/index.html

65. 65
Φύλλο Εργασίας
π πΔραστηριότητα η ο οία αφορά τη ναζιστική άσκηση αντι οίνων
. :στην Ελλάδα Θέμα
π ;Εάν οι τό οι είχαν φωνή τι θα μας έλεγαν
π π πΚάθε ομάδα μαθητών αίρνει φωτογραφίες εριοχών ου
π « »υ έστησαν τη βία του εθνικοσοσιαλισμού και τους δίνει λαλιά
π .δημιουργώντας στίχους ή ένα σύμβολο για ανό ή γκράφιτι
Πηγή: Ζέτα Παπανδρέου: «Ναζιστική κατοχή στην Ελλάδα και άσκηση
αντιποίνων» .

66. 66
► Μία ταινία για την
παντιμετώ ιση του
π προσω ικού θρήνου και
.του ιστορικού χρέους
Σκηνοθεσία Στεφαν
π -Director StefanΧαου τ
Hauppt(2006)

67. .Δ «Ελεύθερη
Ελλάδα»

68. Έτσι ονομάστηκαν οι
περιοχές της Ελλάδας, που
χάρη στην Αντίσταση δεν
ελέγχονταν πλέον από τους
κατακτητές. Εκεί, με
πρωτοβουλία του ΕΑΜ:

69. Η «Κυβέρνηση του βουνού»
 1944:Μάρτιος ΕΑΜ δημιούργησε την
π πΠολιτική Ε ιτρο ή Εθνικής
πΑ ελευθέρωσης (ΠΕΕΑ),
«γνωστή ως Κυβέρνηση του
Βουνού».
 Αυτή ανέλαβε τη διοίκηση των
π π .α ελευθερωμένων εριοχών
 Λίγο αργότερα οργανώθηκαν
εκλογές για την ανάδειξη Εθνικού
( ), πΣυμβουλίου Εθνοσυνέλευση ο ου
πγια ρώτη φορά ψήφισαν γυναίκες
π π 18 .και νέοι άνω α ό ετών
 Το Εθνικό Συμβούλιο συνήλθε στο
χωριό Κορυσχάδες .της Ευρυτανίας

70. ◄ Ίσα δικαιώματα και οι γυναίκες.
Από το λεύκωμα του Σπ. Μελετζή, Με
τους αντάρτες στα βουνά, Αθήνα 1996,
εικ. 101.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/gener
al/gallery/index.html
► Λαϊκό δικαστήριο.
Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες
στα βουνά, Αθήνα 1996, εικ.
107. http://www.fhw.gr/chronos/
14/gr/general/gallery/index.html

71. ◄ Θέατρο στην ελεύθερη Ελλάδα.
Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα
βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 252.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/gen
eral/gallery/index.html
► Τα μέλη της Π.Ε.Ε.Α. Από αριστερά προς τα
δεξιά διακρίνονται οι: Κ. Γαβριηλίδης, Στ.
Χατζήμπεης, ’γγελος Aγγελόπουλος,
Στρατηγός Μανόλης Μάντακας, Γιώργ.
Σιάντος, Πέτρος Κόκκαλης, Αλεξ. Σβώλος,
Ιωακείμ Κοζάνης, Ευρ. Μπακιρτζής, Ηλίας
Τσιριμώκος και Νίκος Ασκούτσης.
Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα
βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 102.
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/general/
gallery/index.html

73. Ε. Απελευθέρωση

74.  Όλα έδειχναν ότι ο
πόλεμος τελείωνε
( 1944, 1945).γεγονότα
 Όλες οι ελληνικές
π &ολιτικές
αντιστασιακές
,δυνάμεις καθώς και
η ελληνική
κυβέρνηση του
πΚαΐρου υ έγραψαν
τη συμφωνία του
(20Λιβάνου
1944)Μαΐου , η
π π πο οία ροέβλε ε τον
σχηματισμό
κυβέρνησης
.εθνικής ενότητας
▲ Ο Π. Ρούσος, ο Αλ. Σβώλος και ο Στ.
Σαράφης, φεύγοντας από την Ευρυτανία
για το Λίβανο.
Σπ. Μελετζή, Με τους αντάρτες στα
βουνά, Αθήνα 1996, εικ. 108.
© Σπύρος Μελετζής
http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/gener
al/gallery/index.html

75. ► Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας
του Γ. Παπανδρέου.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο
Ιστορικής και Εθνολογικής
Εταιρείας της Ελλάδος.
http://www.fhw.gr/chronos/14/
gr/general/gallery/index.html
◄ Το ξενοδοχείο όπου έγινε το συνέδριο του
Λιβάνου (Μάιος του 1944). Στο συνέδριο αυτό
πήραν μέρος η εξόριστη κυβέρνηση, τα ελληνικά
προπολεμικά κόμματα, ο ΕΔΕΣ, το ΚΚΕ, η
ΠΕΕΑ, το ΕΑΜ κ.ά. Το «Εθνικό Συμβόλαιο» που
υπογράφτηκε όριζε, ανάμεσα στα άλλα, ότι θα
σχηματιζόταν ενιαία κυβέρνηση, χωρίς όμως να
αναφέρει ποιες θέσεις θα έπαιρνε το ΕΑΜ ούτε
ποιο πολίτευμα θα ίσχυε στην Ελλάδα μετά την
Απελευθέρωση.

76.  πΜετά την Α ελευθέρωση
(12 . 1944Οκτ ) αυτή η
Κυβέρνηση με
π πρωθυ ουργό τον
Γεώργιο
πΠα ανδρέου,
εγκαταστάθηκε στην
Αθήνα και ανέλαβε την
.εξουσία

77. ► Οκτώβριος 1944. Η στιγμή της
Απελευθέρωσης. Ο πρωθυπουργός
Γεώργιος Παπανδρέου υψώνει την
ελληνική σημαία στον ιερό βράχο
της Ακρόπολης, Αθήνα, ΕΛΙΑ

79. π «Συχνά υ ό το κράτος της οργής» για την
πολιτική διαχείριση της σύγχρονης κρίσης
πολλοί δείχνουν να ξεχνούν κι οι νεότερες
γενιές να μην γνωρίζουν καν τι συνέβη στη
.χώρα μας στα χρόνια της κατοχής Δουλειά
,των ιστορικών είναι να ενθυμούνται ό τι οι
, πάλλοι ξεχνούν άρα να ε αναφέρουν στη
.συγχρονία τη μνήμη της κατοχής