Czyli o tym, że kredytobiorcy w Polsce płacą dziś wyższe raty praktycznie za nic

1. O wiarygodności
polityki pieniężnej
Czyli o tym, że kredytobiorcy w Polsce
płacą dziś wyższe raty praktycznie za nic

2. Jak wygląda
książkowa
polityka
pieniężna?
ZARZĄDZA OCZEKIWANIAMI INFLACYJNYMI
NAWET JEŚLI IMPULS INFLACYJNY
POJAWIŁ SIĘ Z ZEWNĄTRZ
Czyli co robi bank
centralny, gdy zagrożony
jest cel inflacyjny?
Ogłasza poziom stóp, który zapewnia powrót
do celu inflacyjnego + zaczyna podnosić stopy
Sygnalizuje zmianę nastawienia.
„Uwaga, koniec z luzowaniem”
Komunikuje na bieżąco ocenę, czy sytuacja
rozwija się zgodnie z oczekiwaniami
1
2
3
=

3. Zarządzanie oczekiwaniami
inflacyjnymi w USA

4. -2
0
2
4
6
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
bieżąca inflacja oczekiwana inflacja: analityków konsumentów
Oczekiwania inflacyjne w USA

5. USA obecnie
Po, przyznajmy to, wielomiesięcznym trwaniu w błędnej diagnozie,
że inflacja okaże się przejściowa

6. Wiosna 2022:
ooops,
inflacja!
-7% (dla skali)
ogłoszenie
wzrostu
stóp
procentowych
0
2
4
6
8
10
2019 2020 2021 2022
bieżąca inflacja
oczekiwana inflacja: analityków konsumentów
Analitycy na razie
nie bardzo wierzą Fed
Oczekiwania inflacyjne
konsumentów przestają
rosnąć
(potem się przyda)

7. Lato 2022:
robi się
serio
bieżąca inflacja
oczekiwana inflacja: analityków konsumentów
nominalna stopa %
Analitycy nadal
nie bardzo wierzą Fed,
ale przestają rosnąć
ich oczekiwania
Oczekiwania inflacyjne
konsumentów
zaczynają spadać
Bo Fed konsekwentnie
podnosi stopy
-7%
0
2
4
6
8
10
2019 2020 2021 2022
ogłoszenie
wzrostu
stóp
procentowych
do 4%
Fed realizuje co obiecał.
Zmienia totalnie ton
komunikacji.

8. Polityka
pieniężna
działa
bieżąca inflacja
realna stopa %: analityków konsumentów
nominalna stopa %
Choć Fed podniósł
stopy procentowe o 3 pp.,
polityka pieniężna
jest prawie tak samo
restrykcyjna, jak przed pandemią
pomimo znacznie wyższej
inflacji bieżącej.
Rośnie realna stopa
procentowa oczami
analityków
Rośnie też oczami
konsumentów
-7% (dla skali)
-5
0
5
10
2019 2020 2021 2022
ogłoszenie
wzrostu
stóp
procentowych
do 4%

9. Skąd taki
mechanizm?
Żeby faktycznie ograniczyć inflację, trzeba podnieść:
realna stopa % = nominalna stopa % - oczekiwana inflacja
Dla nikogo nie ma znaczenia, jaka inflacja BYŁA,
bo stopę procentową dostaniemy w PRZYSZŁOŚCI.
Dlatego najważniejsze są oczekiwania.
Dwa sposoby:
A. podnieść nominalną stopę % (polityka pieniężna)
B. obniżyć oczekiwaną inflację (zarządzanie oczekiwaniami)
Fed najpierw zrobił B,
a potem stopniowo i systematycznie A
1
3
2
4

10. Identycznie to działa w strefie euro
Mimo, że tam w praktyce zacieśnianie polityki pieniężnej dopiero się zaczyna

11. Analitycy
uwierzyli ECB...
...jeszcze zanim faktycznie
zaczęły się podwyżki stóp.
A pamiętajmy, że stopy
w strefie euro nadal
są ujemne. -7%
-5
0
5
10
2019 2020 2021 2022
bieżąca inflacja
realna stopa % wg analityków
nominalna stopa %
ogłoszenie
wzrostu
stóp
procentowych
ECB komunikuje, że:
– będzie systematycznie
zacieśniać politykę
pieniężną
– uważnie monitoruje
oczekiwania inflacyjne

12. Co się zadziało w Polsce?

13. Komunikat i konferencje
po posiedzeniu RPP
relatywizują i bagatelizują
wzrost cen
Nie podano poziomu
stóp, który gwarantuje
powrót do celu
inflacyjnego
Brak horyzontu,
w którym zostanie
osiągnięty ten
poziom stóp
Eksponowanie celów,
które nie należą
do mandatu NBP,
np. wzrost gospodarczy,
bezrobocie
Ignoruje kluczowy
kanał oczekiwań
inflacyjnych
Co robi RPP, czyli polski Fed/ECB?
1. 2. 3. 4. 5.
RPP się cieszy, gdy zaskoczy swoją decyzją

14. RPP podnosiła
stopy wolniej
niż rosły
oczekiwania
inflacyjne
-7% (dla skali)
0
5
10
15
20
2019 2020 2021 2022
bieżąca inflacja
oczekiwana inflacja: analityków konsumentów
nominalna stopa %

15. Polityka
pieniężna
nie przekonała
analityków
-7%
-3.3%
-10
0
10
20
2019 2020 2021 2022
dziewięć
kolejnych
podwyżek
stóp procentowych
później
Stopa realna osiągnęła
historyczne -7%
A teraz przestają rosnąć!
Przez następne sześć
podwyżek realna stopa %
rosła powoli i dopiero
po 9 podwyżkach stopy
realnie są takie jak
PRZED nimi.
bieżąca inflacja
realna stopa % wg analityków
nominalna stopa %

16. To były oczekiwania analityków
czyli zawodowców, którzy poza komunikacją RPP,
mają dane, modele i umieją sami wyciągać wnioski

17. Konsumentów
również nie
przekonała
Gospodarstwa domowe,
pomimo wyższych kosztów
kredytu, postrzegają politykę
pieniężną jako luźniejszą
niż rok temu.
-7%
-3,3%
-10
0
10
20
2019 2020 2021 2022
Więcej o oczekiwaniach
inflacyjnych konsumentów
na ostatniej stronie
dziewięć
kolejnych
podwyżek
stóp procentowych
później
bieżąca inflacja
realna stopa %: analityków konsumentów
nominalna stopa %

18. Analitycy w Polsce też się gubią
-2
0
2
4
6
8
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
EA, analitycy
bieżąca inflacja
indywidualne oczekiwania inflacyjne
na za 12 miesięcy
mediana oczekiwań
0
5
10
15
20
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
PL, analitycy
POLSKA
STREFA
EURO
vs
[ta sama skala]
bieżąca inflacja
indywidualne oczekiwania inflacyjne
na za 12 miesięcy
mediana oczekiwań

19. Podsumowanie
Choć obciąża kredytobiorców (konsumentów i przedsiębiorstwa),
to nie oddziałuje na oczekiwania, bo nie jest poparta stosowną komunikacją.
Seria 11 podwyżek stóp procentowych w Polsce:
- dopiero pod koniec i w małym stopniu przekonała analityków
- nadal nie przekonuje konsumentów
Doprowadzenie inflacji do celu będzie w PL trwało dłużej
i generowało wyższe koszty dla kredytobiorców.
1
2
=
=

20. Oczekiwania inflacyjne konsumentów w Polsce
10
20
30
40
50
oczekiwania
inflacyjne
konsumentów
0
5
10
15
inflacja
bieżąca
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
bieżąca inflacja
oczekiwania inflacyjne
*Oczekiwania konsumentów w Polsce są wielokrotnie powyżej poziomu inflacji. Powodem może być sformułowanie
pytania w badaniu GUS. We wcześniejszej analizie przeskalowałam oczekiwania przez średnią.