Zuritutako dirua agerian

1. 24 Hitz bitan
Egitura •2012ko uztailaren 22a
Bakarrizketan
Zuritutako
dirua agerian
Joanes Segurola
1 Zergatik utzi du kargua David Ba-gley
HSBC bankuko kontrolerako
departamentu buruak? AEBetako
Senatuko ikerketa batzorde baten
arabera,droga trafikoko eta ekintza
terroristetako dirua zuritzeko baime-na
eman duelako HSBCk urteetan.
Bagleyek zuen hori kontrolatzeko ar-dura.
2 Nongo dirua zuritu dute? Droga
trafikoarena,Mexikon; Al Rajhi Bank
bankuarena —Al-Qaedarekin lotura
du bankuaren sortzaile nagusiak,
ikerketa batzordeak dioenez—,Saudi
Arabian; eta zigorrak saihestu nahi zi-tuzten
herritarrena —AEBek ez dute
inongo harremanik—,Iranen.
3 Zergatik egin du hori? AEBetako
finantza sisteman legez kanpoko di-rua
sartzeko erabili du HSBCk bere
bankua,ikerketa batzordearen esa-netan.
4 Nola zuritu dute dirua? Mexikon,
esaterako,HSBCren filialak milaka
milioi dolar bidaltzen zizkion
AEBetakoari errepidez edo hegazki-nez.
Saudi Arabiako filialak zalantzak
izan arren,HSBCk baimena eman
zion Al Rajhi Banki bere bidalketa zer-bitzuak
erabiltzeko. Iranen,diruaren
jatorriaren erregistroak ezabatzen zi-tuzten
dirua nork bidaltzen zuen ez ja-kiteko.
5 Nolatan sortu dute ikerketa ba-tzordea?
Bankuak 2006 eta 2010 ar-tean
izandako jarduera aztertzeko
sortu zuten,frogatzeko mundu mai-lako
banku batek AEBetako filial bat
dirua zuritzeko eta terrorismoa finan-tzatzeko
erabiltzeak sortzen duen
ahulezia.
6 HSBCk zerbait esan du? Bai,bar-kamena
eskatu du,eta dio jarduera
duen herrialdeetako legea aintzat
hartzen duela.
7 Zer zigor jaso dezake? AEBetako
Justizia departamentua diru zuritze
horiek aztertzen ari da. Frogatuko ba-litu,
krimen salaketa bat eta 814 milioi
euroko zigorra ezar liezazkioke.
Izorratuak izorratzen
Itun eta hitzarmenei buruz hizke-tan
hasi dugu astea, eta desados-tasunen
eta gatazken irudi gordi-nekin
bukatu. Krisia hasi zene-tik,
bosgarren greba orokorrera
deitu dute ELAk, LABek eta beste sindi-katu
batzuek, irailaren 26rako. CCOOk
eta UGTk oraindik ez dute erabaki urrats
hori egingo ote duten, baina ez daude gel-di:
ostegunean milaka lagun kalera atera
zituzten Espainiako Gobernuaren azken
neurri sorta salatzeko. Oraingoz protes-tak
lasaiak izan dira hemen, baina Madril
aldean giroa asko berotzen ari da. Poli-ziak
uniforme eta guzti protesta egiten
ikustea ezohikoa da, nahiz eta orain arte
haietako gehienek barrikadaren ohiko al-dean
izan.
Krisiaren bosgarren urtean irteerarik
ez zaio ikusten bizi-mailaren okertzeari,
zerbitzu publikoen argaltzeari eta kostata
lortutako gizarte eskubideen higatzeari.
BEZaren igoerak eta funtzionarioen Egu-berrietako
saria kentzea —barka, «gero-ratzea
», Cristobal Montoro Ogasun mi-nistroaren
eufemismo festaren arabera—
herritarren, dendarien eta tabernarien
patrikak hustuko ditu.
Horri gehituz gero mendekoak zaintze-ko
diru gutxiago izango dela, pentsioa ja-sotzeko
lan gehiago egin behar dela, kale-ratzeak
asko erraztu direla eta langabeen
sariak txikitzeko atea jadanik irekia da-goela,
ez da harritzekoa herritarren aldar-tea
gero eta ozpinduagoa izatea. Eta Olin-piar
Jokoekin batera, banderek eta ere-serkiek
plazebo efektua egiten dutenean,
ez askorik harritu goiko zerrendari beste
«neurri desatsegin baina beharrezko»
gehiago etortzen badira.
PPko diputatu Andrea Fabraren ekar-pen
ezin estimatuagoari esker, haserreak
dagoeneko badu bere leloa: «Izorra daite-zela!
». Klase politikoaren aurkako oihua
da, krisia kudeatzeko darabilten modu
baldar, alderdikoi eta gezurtiarengatik.
Eta, batez ere, herritar gehienek uste du-telako
sakrifizio guztiak bidegabekeria
baten ondorio direla, boteretsuenek sor-tutako
krisi batengatik, eta, agian, oke-rragoa
dena, boteretsu horiek salbatzeko.
Egia asko.Azalpen hori, bere sinpleta-sunean,
erakargarria da, eta gogoz errepi-katzen
dute sindikatuek eta ezkerreko
taldeek. Baina, zoritxarrez, egiaren zati
bat baizik ez da. Bidegabeena ziur, baina
ez bakarra. Eusko Jaurlaritzak, Nafarroa-ko
Gobernuak eta diputazioek, nik daki-dala
behintzat, ez dute zuzenean zentimo-rik
jarri Bankia salbatzeko. Eta haiek ere
ari dira gerrikoa estutzen, baita irailean
greba egingo dutenek gidatzen dituzte-nak
ere. Gastuak eta diru sarrerak nola
orekatzen diren, horretan daude ñabar-durak;
eta ez dira garrantzi gutxikoak,
murrizketek eta zerga igoerek ere ideolo-gia
dutelako. Horretan galtzaile ateratzen
dira kapitalaren errentei edo aberatsenei
gehiago estutzea uko egiten dietenek edo
amnistia fiskalak ematen dituztenak, bai-na
baita boterean izan zirenean halakorik
egin ez zutenek ere. Sinbolismoak badu
bere garrantzia.
Berez, politikariei leporatu behar zaien
okerrena ez da orain ezpata lepoan dutela
egiten ari direna, krisiaren aurreko urteo-tan
egindakoa baino. Edo egin ez zutena.
Kreditu merkeak etxegintzaren burbuila
puztu zuen, baina ez zen bakarra izan.
Salbuespenak salbuespen, ekonomia
osoa puztu zuen, eta, harekin batera, zer-ga
bilketa. Betiko iraungo ez zuela jakite-ko
adina kobratzen dute batzuek, baina
inork ez zuen festaren bolumena jaitsi
nahi izan. Orain, noski, BEZa edo beste
zerga bat igotzeak atzeraldia elikatzen
du, eta garai onetan kontrolatu behar zi-ren
gastuak mozteak traba egiten du.
Zulotik ateratzeko itunen beharra alda-rrikatzen
dute politikariek, sindikatuek
eta patronalak, bakoitzak horrekin zer-bait
desberdina esan nahi duen arren. Ez
da giro orain, baina hau luzerako doa.
Titulutik haratago
Iker Aranburu
Izorra daitezela! bihurtu da protesten leloa. Irudian,Valladoliden. NACHO GALLEGO / EFE
Nokia
Estaldura
gutxitzen
Nokia sakelako telefonoen
ekoizleak 1.400 milioi euro
(-%18,6) gutxiago irabazi
ditu urteko bigarren hiruhile-koan,
iazko garai berarekin
alderatuz gero.Guztira,
7.542 milioi euro irabazi ditu.
Munduko sakelako ekoizle-rik
handiena da.Smartpho-ne
etasakelakoen salmen-ten
jaitsierak eragin dute
diru sarrerak gutxitzea.No-kiaren
salmentek %17 egin
dute behera Europan,eta
%60 Ipar Amerikan.
Gaia
Atzerrira begira,
hazteko asmoz
Araba,Bizkai eta Gipuzkoa-ko
Gaia Elektronika, Infor-matika
eta Telekomunika-zioen
klusterrak 1.500 lan-postu
sortuko dituela
aurreikusi du 2016ra bitarte-an.
Klusterra osatzen duten
267 enpresek martxan jarri-tako
nazioartekotzeko plan
baten bidez lortu nahi dute.
Hala,esportazioengatik lor-tutako
diru sarrerak %32tik
%50era handitzea espero
dute.EAEko BPGaren
%4,35 osatzen du Gaiak.
Microsoft
26 urtean lehen
aldiz,galerak
Microsoft teknologia enpre-sak,
azken 26 urteetan le-hen
aldiz, hiruhileko batean
galerak izan ditu. Izan ere,
apiril eta ekain bitartean
492 milioi dolar galdu ditu
enpresak.Urtarriletik mar-txora
bitartean ere ohi baino
irabazi txikiagoak lortu zi-tuen.
Microsoftek finantza
urtea ekainean bukatzen du,
eta jakinarazi du azken urte-an,
16.978 milioi dolar iraba-zi
dituela,aurreko urtean
baino %26 gutxiago.
Gestamp
Murrizketen
aurka, lanuzteak
Gestamp taldeak Zamu-dion
eta Igorren (Bizkaia) di-tuen
lantegietan aste hone-tan
egin dituzte lehen bi la-nuzteak.
Langileek lehengo
astean iragarri zuten uztaile-an
eta abuztuan asteartero
eta ostegunero protestak
egingo dituztela,enpresak
hartu nahi dituen neurrien
aurka.Soldata %20 jaitsi
nahi die langileei,eta urteko
lanordu kopurua handitu.
2009tik soldatak izoztuta
dauzkate langileek.
Asteko enpresak
KERIM OKTEN/EFE