Heembouw jaarverslag 2014

Jaarverslag 2014
Maatschappelijke en financiële verslaglegging
vooruit
2014
Blik
N

vooruit
2014
Blik
Jaarverslag 2014
Maatschappelijke en financiële verslaglegging

Inhoud Over dit verslag 3
Jaarverslag 2014 Heembouw Holding 4
“Klantbeleving” 8
“Lean Bouwen” 10
Bedrijfsruimten: “Eén partij
verantwoordelijk voor alle bouwaspecten” 12
Kengetallen 23
Personalia Bestuur van de Organisatie 24
Personalia Raad van Commissarissen 25
Bericht Raad van Commissarissen 27
Kantoren: “Revitaliseren in plaats van
extra pand aan leegstand toe te voegen” 28
Menselijk kapitaal 36
Opleidingen, HR strategie
“Het Nieuwe Werken” 38
Menselijk kapitaal 40
Personeelsbezetting en verloop, leerlingen en stagiaires
Jubilea, pensioen
Verzuim en ongevallen
Werving & selectie
Wonen: “De woonconsument bepaalt” 44
Duurzaam bouwen en milieu 54
“Energiepositieve woningbouw” 56
“Online marketing” 58
Maatschappij 60
“NPS” 62
Verslag Gezamenlijke OndernemingsRaad 2014 64
Jaarrekening 2014 67
Overige gegevens 89
Controleverklaring 91
GRI G3 index toepassingsniveau C 92

“Blik Vooruit”
Maatschappelijke en financiële verslaglegging 2014
Het thema van dit geïntegreerde financieel en maatschappelijk jaarverslag is
“Blik Vooruit”, want we zijn positief over onze eigen ontwikkeling en de ontwikkeling
die de markt doormaakt. We kijken met vertrouwen naar de toekomst en richten
de blik vol overtuiging vooruit.
In de 75 jaar van het bestaan van Heembouw is het altijd onze drijfveer geweest om onszelf continue te
blijven ontwikkelen en verbeteren. Zodat we de wensen van onze klanten optimaal kunnen blijven invullen.
Ook in de lastige jaren van de recente crisis is de focus op de klant steeds centraal blijven staan in onze
bedrijfsvoering. Hierbij gaat het erom onze klanten meer dan tevreden te stellen en ze te verrassen.
Met de NPS (net promoter score) meten we of en in hoeverre we daarin slagen. We zijn trots op onze NPS
van +30. De reacties van onze klanten geven ons waardevolle informatie en motiveren ons extra om ons
verder te verbeteren.
Resultaat van deze klantfocus is een financieel gezonde organisatie, met een sterk klantgericht team,
waarin volop wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe tools en mogelijkheden ten behoeve van
onze klantgroepen. We zijn een organisatie met een krachtige bedrijfscultuur, waarin we samenwerken
aan ons gezamenlijke doel: Het creëren van plekken waar mensen willen zijn.
Namens de Holdingdirectie Heembouw,
Peter Lammertink
3Geïntegreerd maatschappelijk en financieel jaarverslag Heembouw 2014

Jaarverslag 2014 Heembouw Holding
“Blik vooruit”, is het motto van dit financieel en maatschappelijk jaarverslag over 2014.
Vanuit de overtuiging dat stilstand achteruitgang betekent, hebben wij ook in de afgelopen jaren
van crisis nadrukkelijk oog gehad voor de ontwikkelingen om ons heen en dit vertaald naar onze
toekomstvisie. We zijn verder gegaan met de ontwikkeling van onze organisatie en de verdere
vormgeving van onze nieuwe organisatiestructuur.
Hoewel het herstel van de markt zeker nog niet “booming” te noemen is, kunnen wij met overtuiging
zeggen, dat we op koers liggen en we verwachten de positieve lijn door te kunnen zetten. We zijn trots
dat onze organisatie in 2014 in staat is geweest om, ondanks de moeilijke omstandigheden in de markt,
een positief resultaat te behalen. We zijn positief over de ontwikkeling die onze orderportefeuille laat zien.
De marges zijn verbeterd en ook de vooruitzichten zijn beter. We richten met vertrouwen de blik vooruit,
zoals we dat in ons 75-jarig bestaan altijd hebben gedaan.
Heembouw in 2014
Met een lichte stijging in de totale bouwproductie van 1%
waren de marktomstandigheden ook afgelopen jaar nog lastig
[EIB, januari 2015]. We merken weliswaar dat de markt zich
enigszins herstelt, maar de prijzen stonden en staan nog steeds
onder druk. Hoewel de economie al geruime tijd in zwaar weer
verkeert, zijn wij desondanks in staat geweest ons omzetniveau,
ook in een dalende markt, op een onverminderd hoog niveau te
houden van € 106 miljoen (2013: € 107 miljoen). Ons resultaat
heeft zich goed hersteld, zij het dat dit met een resultaat nà
belasting van € 0,4 miljoen nog alleszins bescheiden is.
Onze focus op de klant, in combinatie met een commercieel
sterk team, stelt ons in staat de klantvraag optimaal in te
vullen. De nieuwe organisatiestructuur, die wij vorig jaar hebben
geïmplementeerd, waardoor de kennis en expertise van een
klantgroep op één plaats geconcentreerd wordt, biedt hiervoor
de juiste basis.
Onze vermogenspositie blijft solide en vormt een betrouwbare
basis voor de samenwerking met onze opdrachtgevers. Onze
Dun & Bradstreet rating 1, voor hoogste kredietwaardigheidsklasse
en minimaal risico op faillissement, blijft onverminderd van
toepassing. De solvabiliteit blijft op een hoog niveau en is
toegenomen tot 41,9%, wat in onze markt zeer goed te noemen is.
Ook de liquiditeitspositie heeft zich verbeterd en blijft, gezien
een verbeterde positieve stand, gehandhaafd op een goed niveau.
Klantgroepen
Bedrijfsruimten
Onze turnkey aanpak heeft binnen de klantgroep bedrijfsruimten
haar sporen verdiend. Ruim 80% van de projecten die we in
2014 uitvoerden waren een combinatie van design & build.
In deze markt is Heembouw al jaren een belangrijke speler.
Met name in de logistiek branche hebben wij een sterke
marktpositie. We zijn continu op zoek naar nieuwe mogelijkheden
en kansen om onze klanten nog meer toegevoegde waarde te
bieden, bijvoorbeeld op het gebied van BREEAM. Binnen de
klantgroep bedrijfsruimten zien we de interesse voor internationaal
goed verhandelbare panden groeien. Een BREEAM-kwalificatie
draagt hieraan bij en met onze eigen BREEAM-experts kunnen wij
onze klanten hierin optimaal bedienen. In 2014 kende de DGBC
een BREEAM outstanding kwalificatie toe aan het DC dat wij
voor opdrachtgever Dok Vast turnkey hebben gerealiseerd.
Met een score van 91,22% is dit DC het meest duurzame DC
van Nederland. Wij kunnen tevreden zijn over de omzet, die wij
jaarlijks in deze markt realiseren. De marges staan evenwel ook
hier onder druk. Wij blijven continu bezig met het ontwikkelen
van nieuwe tools om nog meer klantwaarde te creëren.
Onder andere door het slim combineren en inzetten van allerlei
“big data”, zijn wij in staat klanten sneller te lokaliseren en
marktpartijen snel bij elkaar te brengen.
Geïntegreerd maatschappelijk en financieel jaarverslag Heembouw 20144

Service en onderhoud
Service en onderhoud zijn een belangrijk onderdeel van
onze integrale huisvestingsoplossing. Door onze focus op
klantgroepen kunnen wij hier een nog betere invulling aan geven.
Voor bedrijfsruimten, kantoren en wonen zijn onderhoudspakketten
ontwikkeld, die met succes bij onze klanten worden aangeboden.
Elke klantgroep heeft een eigen gespecialiseerde service- en
onderhoudafdeling, die snel en flexibel inzetbaar zijn. Dit stelt
ons in staat om ook de kleinere projecten voor de verschillende
klantgroepen goed op te pakken, tegen concurrende prijzen en
daarnaast onderhoud uit te voeren aan de diverse gebouwen die
door ons zijn gerealiseerd.
Financieel beleid
Het financieel beleid is erop gericht, met een verantwoord
risico, een goed rendement op onze projecten te behalen.
Daarnaast blijven we veel aandacht geven aan het goed managen
van ons werkkapitaal. Dit werpt zijn vruchten af, getuige het
blijvend gezonde niveau van onze liquiditeitspositie.
Goed risicobeheer is essentieel om de operationele en financiële
doelen te kunnen realiseren. Wij hebben de processen voor
wat betreft aanname van werk en de afweging van kansen en
bedreigingen nog verder aangescherpt. Zo zijn we nog beter in
staat op structurele wijze significante risico’s tijdig te signaleren
en te volgen en middels een goede dialoog op het juiste moment,
met de juiste betrokkenen, in te spelen op de mogelijke kansen
die een potentieel project in zich heeft. Heembouw hanteert
hierbij een besturingsmodel, waarbij de werkmaatschappijen
werken met korte lijnen naar de Holdingdirectie.
De interne risicobeheersings- en controlesystemen worden
jaarlijks getoetst als onderdeel van bedrijfsbrede projectaudits.
De focus ligt op de beheersing van projectrisico’s tijdens het
gehele proces, van de verwerving- en voorbereidingsfase tot
en met de uitvoeringsfase en nazorgfase.
Als belangrijkste financiële risico’s zien wij markt- en
kredietrisico’s. We handhaven ons beleid om financiële risico’s
ten aanzien van rente en debiteuren niet af te dekken met
financiële instrumenten. De onderneming beschikt momenteel
over voldoende financiële faciliteiten om te voorzien in haar
financieringsbehoefte.
Ten aanzien van de beheersing van kredietrisico’s wordt gebruik
gemaakt van erkende instellingen die zich op het leveren van
kredietinformatie hebben toegelegd. Voortdurende bewaking
van het kredietrisico, vormt onderdeel van het debiteurenbeheer.
Kantoren
De kantorenmarkt is al jaren lastig te noemen. Dit gegeven
heeft ertoe geleid dat het omzetniveau voor deze klantgroep
is achtergebleven. Het overgrote deel van de omzet bestaat uit
renovaties, waarvan de gemiddelde projectgrootte beduidend
lager is dan die van nieuwbouw. Trefwoorden bij deze
renovatieprojecten zijn een snelle start, korte doorlooptijd en
een goede samenwerking, stuk voor stuk aspecten waarop wij
goed presteren. Inmiddels is ons commerciële team uitgebreid en
versterkt en is onze uitgangspositie voor 2015 beduidend beter
dan vorig jaar. Met onze tool, gebaseerd op “big data”, stelt ons
in staat eindgebruikers te traceren. Hiermee tonen wij ons een
waardevolle partner voor onze opdrachtgevers en bieden wij
duidelijk toegevoegde waarde. Hoewel het een moeizame markt
blijft, hebben we de afgelopen jaren kunnen bouwen aan een
stabiel netwerk van terugkerende en uitermate tevreden klanten,
die zorgen voor een regelmatige stroom van projecten.
Wonen
De woningmarkt vormt een belangrijke markt. Met Heembouw
Wonen zijn wij in staat gebleken, binnen relatief korte tijd, een
mooie orderportefeuille op te bouwen. Onze integrale benadering,
waarbij we onze klanten kunnen helpen met een inventarisatie van
de markt en waarbij we door het organiseren van ontwerpsessies
met potentiële bewoners snel een goed beeld kunnen geven van
de potentie van een project, krijgt veel waardering in deze markt.
Deze aanpak past naadloos bij de omslag van product- naar
vraaggestuurde projectontwikkeling. Ons project De Oevers, in
het centrum van Roelofarendsveen, is hiervan een goed voorbeeld.
De woningen die hier door Hoorne Vastgoed en Heembouw
worden ontwikkeld, kennen een grote variëteit aan
keuzemogelijkheden voor de kopers. Zo ontstaat hier een
bijzondere woonwijk, waar elke woning een eigen identiteit
heeft. Wij spelen hiermee goed in op ontwikkelingen in de markt,
waarmee wij voorzien in de behoefte die er leeft bij potentiële
kopers. Het resultaat is dat de 1e fase inmiddels al voor ruim 90%
verkocht is.

Integriteit
Integriteit is een thema, dat om blijvende aandacht vraagt.
De gedragsnormen die Heembouw hanteert, zijn vastgelegd
in een bedrijfscode, die is geregistreerd bij de Stichting
Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid (nummer 04-01-0032).
Deze is afgestemd op de gedragscode, zoals ontwikkeld door
het Algemeen Verbond Bouwbedrijf (AVBB) en is voor alle
medewerkers leidend.
De vertrouwenspersoon maakt jaarlijks een verslag,
dat in de Holdingdirectie wordt besproken en geëvalueerd.
De directies van de werkmaatschappijen bieden elk jaar hun
verantwoordingsbrieven aan, die met de financieel directeur
worden besproken. Cultuur is een vast agendapunt in het
overleg met de Groeps Ondernemingsraad. Wanneer er
aanleiding voor is, wordt integriteit bij dit agendapunt besproken.
Personeel en organisatie
Ons personeel is ons belangrijkste kapitaalgoed. Elke drie
jaar voeren wij een medewerkersonderzoek uit om te meten,
hoe onze medewerkers het werken bij en voor Heembouw
ervaren. In 2014 is dit onderzoek weer uitgevoerd. De hoge
respons van 92,3% zegt veel over de sterke betrokkenheid
van onze medewerkers. Net als in 2010 komt de algemene
tevredenheidscore uit op een mooie 7,7. De hoofdonderwerpen
van het onderzoek zijn verder uitgewerkt en aan de directie
binnen elk bedrijfsonderdeel van Heembouw gepresenteerd.
Vervolgens is samen vastgesteld wat goed gaat en wat nog
verbeterd kan worden en zijn acties hiervoor afgesproken.
Ook in 2014 was het ziekteverzuim laag: 3,1%. Het verloop
kwam op 5,6% uit.
In november hebben wij met ons voltallige personeel en hun
partners ons 75-jarig jubileum gevierd, met een in alle opzichten
geslaagd feest. Het thema van de avond: “Heembouw’s got
talent” werd op een fantastische wijze ingevuld, met een negental
uiteenlopende acts, die de collega’s met en voor elkaar opvoerden.
Een mooi hoogtepunt van ons jubileumjaar.
Structuur
Begin 2014 is de nieuwe werkmaatschappij Heembouw
Wonen BV opgericht. Hier is de kennis en ervaring op het
gebied van nieuwbouw, transformatie en renovatie van woningen,
die eerder op meerdere plekken in onze organisatie aanwezig was,
samengebracht. We zijn tevreden over de resultaten van deze
samenvoeging.
De focus op specifieke klantgroepen en de continue ontwikkeling
van onze specialismen, die daaruit voortvloeit, zorgen ervoor dat we
onze klanten meer en betere toegevoegde waarde kunnen leveren.
Naast deze structuurwijziging, hebben we geïnvesteerd in verdere
versterking van ons commercieel team van wonen. Dit heeft een
positieve invloed op de ontwikkeling van onze orderportefeuille.
Heembouw Ontwikkeling is inmiddels onderdeel van de
klantgroepen structuur. Dit betekent dat de kennis van
projectontwikkeling integraal onderdeel is van de klantwaarde
die geboden wordt. De ontwikkelactiviteiten zullen in 2015
verder worden vormgegeven op klantgroepniveau.
Binnen ons architectenbureau Habeon Architecten is ook
de scheiding wonen – werken inmiddels doorgevoerd.
Binnen de structuur van ons architectenbureau zullen de
specialisaties verder ontwikkeld worden.

Innovatie en kwaliteit
Klanttevredenheid en NPS
In 2004 is Heembouw gestart met de introductie van
Lean Bouwen volgens Heembouw. Continu werken wij aan
verdere verbetering van onszelf en onze organisatie, waarbij
het uiteindelijk gaat om één ding: het creëren van klantwaarde.
Om te meten of en in welke mate we daarin slagen,
voert Heembouw klantonderzoeken uit. Sinds 2014 werkt
Heembouw hierin samen met tevreden.nl. Dit bureau voor
tevredenheidonderzoeken combineert continu onderzoek met
een transparante terugkoppeling van de resultaten via digitale
platforms. Heembouw is in Nederland het eerste bouwbedrijf
dat op deze manier de meningen en reviews van haar klanten
op deze open en transparante wijze deelt. Hierbij sturen wij
op de netto promoter score (NPS): het getal tussen de -100 en
+100 dat aangeeft in welke mate klanten het bedrijf aan zouden
bevelen aan hun omgeving. Wij zijn trots op een NPS van
+30, (gebaseerd op 30 beoordelingen). Ter vergelijking: in de
bankensector ligt de gemiddelde NPS op -30, in de retail op +7,
bij de zorgverzekeraars op -8 [marketresponse, mei 2014].
BIM
Sinds 2010 werkt Heembouw met het Bouw Informatie Model
(BIM). Inmiddels worden al onze projecten hierin uitgewerkt.
Het 3D-model van een gebouw dat daarmee ontstaat, omvat alle
informatie die nodig is om een gebouw te realiseren. Een gebouw
wordt op deze manier al helemaal in een virtueel 3D-model
gebouwd, voor de uitvoering start. Heembouw en Habeon
Architecten zijn koploper in het (samen)werken met BIM. Om de
vertaalslag van de architect naar de uitvoering te optimaliseren,
zijn binnen onze organisatie drie zogenaamde BIM engineers actief.
Elke klantgroep heeft een eigen BIM engineer, die zorgt dat er een
nog betere afstemming komt tussen ontwerp en uitvoering, in een
vroegtijdig stadium. De drie BIM engineers zijn afkomstig uit de
eigen organisatie en zijn, na een aantal oriënterende gesprekken
en een assessment via het Loopbaantraject Bouw, gestart met
hun opleiding. Deze wordt door een van onze eigen opgeleide
BIM specialisten “on-the-job” gegeven.
Marketing en social media
De manier waarop Heembouw social media inzet in de
marketing- en communicatiestrategie, wordt binnen de B2B vaak
als voorbeeld genoemd. Nadat Heembouw in 2013 de eerste
Industrial Social Media Award heeft gewonnen, zijn wij verder
gegaan met het integreren van het gebruik van social media in
onze dagelijkse marketingactiviteiten. Daarbij willen wij informatie
en kennis delen die relevant is, onderscheidend en interessant
voor onze klanten en die invulling geeft aan onze merkbelofte:
Wij creëren plekken waar mensen willen zijn.
Strategische partnerships
Wij realiseren al onze projecten in nauwe samenwerking met
onze leveranciers. Samenwerken is dé voorwaarde voor succes.
Bij presteren gaat het niet om de prestaties van het individu,
maar om het vermogen als team en als collectief te presteren.
Als ketenregisseur is het ons doel kennis te mobiliseren,
de juiste partijen bij elkaar te brengen en tot een geheel te
smeden. Dat is niet alleen tijdens de uitvoering op de bouw het
geval, maar ook in het voortraject. Met verschillende leveranciers
vormen wij strategische partnerships, die ook ingezet worden in
de gezamenlijke verwerving van nieuwe projecten.
Voor 2015 staat weer een aantal leveranciersdagen gepland.
Tijdens deze sessies met vaste leveranciers, waar Heembouw
mee samenwerkt, wordt kennis gedeeld en wordt stilgestaan
bij de samenwerking: wat gaat goed en waar zijn verbeteringen
mogelijk? Immers, een goede samenwerking met onze
leveranciers leidt tot meer efficiëncy, nieuwe ideeën en levert
meer waarde voor de klant.
Vooruitzichten 2015
Volgens de voorspellingen zal de bouwproductie zich in
2015 herstellen. Het EIB verwacht een groei van 4% in
2015 en 3,5% in 2016. Vooral de woningmarkt zal, na jaren
van daling van nieuwbouw, in 2015 een forse toename van
de nieuwbouwproductie laten zien. Hoewel de aanwezige
overcapaciteit in de markt zich nog zeker zal doen gelden, zijn wij
positief over de toekomst. De kwaliteit van onze orderportefeuile
voor 2015 is van een hoger niveau. Bij een minimaal gelijkblijvend
omzetniveau, verwachten wij in 2015 een verdere verbetering
van ons resultaat. Wij verwachten voor 2016 en de jaren erna dat
deze groei doorzet, zowel in omzet als in resultaat.
Materiële investeringen worden er voor 2015 niet verwacht.
Op het gebied van liquiditeit zullen we in 2015 onverkort de
aandacht voor een goed niveau van ons werkkapitaal handhaven.
Wij zijn, gezien de lastige marktomstandigheden waarmee we
al een tijd te maken hebben, tevreden over onze prestaties van
de afgelopen jaren. Wij bedanken alle collega’s voor hun niet
aflatende inzet voor ons mooie bedrijf en danken onze klanten
voor het in ons gestelde vertrouwen.
Roelofarendsveen, 12 maart 2015
Holdingdirectie Heembouw:
Peter Lammertink
Roland van Oostrom

‘Hier kan nog
een uitspraak’
Jean-Pierre Thomassen (rechts) en Diederik Versluis
‘Een goede dienstverlening,
top service met een menselijke
maat maakt het verschil’
8 Geïntegreerd maatschappelijk en financieel jaarverslag Heembouw 2014

Een lezing van consultant Jean-Pierre
Thomassen over zijn boek “De Customer
Delight strategie”, waarin hij uitlegt dat
een tevreden klant niet genoeg is, was
hiervoor een belangrijke inspiratiebron.
‘Een klant die je met een 7 of een 7,5
waardeert was 20 jaar geleden prima,
maar dat is allang niet meer voldoende.
Onderzoek toont aan dat de kans
dat een enthousiaste klant bij je blijft
3 tot 5 maal groter is, dan een tevreden
klant. Enthousiaste klanten bevelen
je aan, tevreden klanten niet.’ Voor
Jean-Pierre Thomassen is “beleving”
het kernwoord. ‘Een goed product is
natuurlijk de basis en ook de prijs
moet scherp zijn, maar klanttrouw en de
band die je voelt met een bedrijf wordt
voor het grootste deel bepaald door
de beleving die je ervaart. Een goede
dienstverlening, top service met een
menselijke maat maakt het verschil.’
In 2004 is Heembouw gestart met de introductie van Lean Bouwen volgens
Heembouw, gebaseerd op de lean-filosofie van Toyota. Een aanpak die
inmiddels verankerd is onze bedrijfsprocessen. Hierbij draait het uiteindelijk
om één ding: het creëren van klantwaarde. Om te meten of en in welke
mate we daarin slagen, voert Heembouw klantonderzoeken uit.
Sinds 2014 werkt Heembouw hierin samen met tevreden.nl. Dit bureau voor
tevredenheidonderzoeken combineert continu onderzoek met transparante
terugkoppeling van de resultaten via digitale platforms. Heembouw is in
Nederland het eerste bouwbedrijf dat op deze manier de meningen en
reviews van haar klanten op deze open en transparante wijze deelt.
Niet vrijblijvend
In een wereld die door internet en de
social media ingrijpend is veranderd,
voldoet een brochure niet meer.
We gaan af op de ervaringen van
anderen. Willen we uit eten, dan kijken
we wat er op “Iens” over een restaurant
geschreven wordt, en voor onze volgende
vakantie oriënteren we ons via “Zoover”.
Via het platform heembouw.tevreden.nl
wordt onze klanten om feedback
gevraagd en worden de resultaten
open en toegankelijk gepubliceerd.
‘Die transparantie is vooral belangrijk,’
zegt Diederik Versluis, client service
manager van tevreden.nl. ‘Niet alleen
voor klanten, maar ook voor de eigen
collega’s. Goede resultaten maken
enthousiast, mindere zorgen
voor verbetering. Deze manier van
structureel tevredenheidonderzoek,
kan niet anders dan leiden tot betere
prestaties. Het is niet vrijblijvend; alleen
meten en er vervolgens niets mee doen,
dat werkt niet. Het gaat om de actie erna.’
Consultant Jean-Pierre Thomassen en
client service manager tevreden.nl Diederik Versluis
‘Klantenservice
is geen afdeling,
maar een mentaliteit’
Iedereen heeft
invloed op het geluk
van zijn klanten
Na Heembouw is ook Hercuton gestart
met het uitvoeren van haar tevreden
heidonderzoeken via tevreden.nl
met als doel om uiteindelijk te komen
tot een brancheplatform waar de
resultaten van meerdere bouwbedrijven
open en transparant worden gedeeld.
Diederik: ‘Daar is nog wel wat
missiewerk voor nodig; zo zijn we in
gesprek met Bouwend Nederland om
te peilen wat het gezamenlijk belang is
om zoiets op te zetten. En we nemen
de voorbeelden zoals die van Heembouw
mee, en nodigen partijen uit om eens
met jullie te praten om de ervaringen
te horen. We hopen halverwege 2015
de site “bouwbedrijven.tevreden.nl”
te kunnen lanceren.’
Klantbeleving centraal
Jean-Pierre Thomassen: ‘De toekomst
zal een duidelijke diversificatie te zien
geven: enerzijds bedrijven die puur
op prijs focussen en anderzijds
organisaties die de beleving van de
klant centraal stellen. Als je je uit
de grijze massa wil worstelen is dat
belangrijk: het neerzetten van een
beleving, en dit consistent doen,
onder verantwoordelijkheid van een
directeur “Klantgeluk”. Want klanten
service is geen afdeling, maar een
mentaliteit. Iedereen in een bedrijf heeft
invloed op het geluk van zijn klanten.’
Klantbeleving
Geïntegreerd maatschappelijk en financieel jaarverslag Heembouw 2014 9

Heembouw is alweer meer dan 10 jaar geleden gestart met de introductie
van de Lean-filosofie. Stefan van der Zwet, directeur realisatie kantoren
en tevens verantwoordelijk voor innovaties binnen Heembouw, is vanaf
dag één bij Lean bij Heembouw betrokken. ‘We waren op zoek naar
een kwaliteitssysteem dat ons verder zou brengen, met ISO 9001 als
referentiekader. We hebben ons in verschillende kwaliteitssystemen verdiept,
en Lean sprak ons erg aan. Een praktische filosofie, die de mens centraal
stelt en waarbij het erom gaat te leren door te doen.’
Ik ben kritisch en vind dat we meer
uit Lean zouden kunnen halen dan
we de laatste tijd gedaan hebben.
Wat niet weg neemt dat Lean wel echt
verankerd is in onze aanpak: we durven
te leren en te evalueren, zijn kritisch
op onszelf en hebben al veel bereikt.
Pull planning bijvoorbeeld en de
wekelijkse werkbespreking, maar
ook strategie ontplooiing en BIM;
die zijn zo’n onderdeel van ons DNA,
dat projecten gegarandeerd volgens
planning verlopen. We organiseren ons
werk anders dan 10 jaar geleden voor
we met Lean startten. We betrekken
onze partners bij het proces en
realiseren samen met hen de integrale
oplossing voor de klant. Het leren is
op een hoger niveau gekomen.
Maar het geeft dus ook aan dat het een
langdurig proces is om Lean echt in de
haarvaten van het bedrijf te krijgen.’
Bevlogen medewerkers die
zich elke dag willen verbeteren
Organisaties die werken volgens de
Lean-filosofie hebben een “stip op
de horizon”: het ultieme doel waarnaar
gestreefd wordt. Voor Stefan is dat
een organisatie met medewerkers die
bevlogen aan hun doelstellingen werken
en zich elke dag willen verbeteren.
Met als doel de organisatie goed
te laten presteren. Stefan: ‘Dan is
het geen probleem om een NPS
(net promoter score) van 50 te bereiken
en verspillingen te vermijden.
We zijn overigens al goed op weg.
De NPS maakt de klantbeleving
concreet. Uitvoeringsteams zijn actief
bezig met de vraag: “wat moeten we
doen om de klant meer dan tevreden
te maken”. Dat is waar het om draait.’
Lean is vooral een kwestie
van houding en gedrag
Belangrijke voorwaarde voor een
succesvolle introductie van de
Lean-filosofie is de cultuur. Stefan:
‘De leiding van het bedrijf moet het
willen, mensen moeten ervoor open
staan, je moet consequent zijn en
de juiste cultuur hebben. Lean is 80%
houding en gedrag, en 20% techniek en
instrumenten. Onze cultuur heeft ervoor
gezorgd dat we Lean vrij snel hebben
omarmd; wel met wat strubbelingen in
het begin, omdat we onszelf teveel
onder druk zetten en de focus teveel
legden op het verkorten van de
doorlooptijd van projecten. Dan moet je
kritisch zijn “zijn onze processen goed?”
Het antwoord was toen “nee”, dus
zijn we sindsdien continu bezig onze
processen te verbeteren, hebben we
5S geïntroduceerd en de wekelijkse
werkbespreking. Daarna is Lean
steeds meer onderdeel van onze
werkwijze geworden.’
Dit betekent niet dat er geen
uitdagingen meer zijn. ‘Vijf jaar crisis laat
ook op dit gebied zijn sporen achter.
Onder druk van de markt hebben ook
wij soms nog teveel naar de korte
termijn gekeken. Werken aangenomen
om omzet te vullen, maar die niet bij
ons passen. Ook de samenwerking
met vaste leveranciers stond af en
toe onder druk.
Voor Stefan is Toyota hét voorbeeld
hoe succesvol deze filosofie kan zijn.
‘Het is heel knap hoe Toyota de top
van de auto-industrie is geworden.
Japan was na de tweede wereldoorlog
failliet, het land beschikt nauwelijks
over natuurlijke grondstoffen en toch is
Toyota het grootste automobiel bedrijf
ter wereld geworden, zowel in kwantiteit
als kwaliteit.’ De keuze voor Lean is
voor Heembouw de juiste gebleken.
‘Kwaliteit is leveren wat de klant vraagt.
Met Lean zijn we erin geslaagd dit doel
meer van ons allemaal te maken.
Ons vertrekpunt was ISO, in de ogen
van velen een bureaucratisch systeem,
dat stoffig is gemaakt door de manier
van auditen. “Het moet van ISO”,
was indertijd een gevleugelde kreet
bij Heembouw. Dat is niet goed, we
moeten het zelf willen. Samen de
kwaliteit op een hoger niveau brengen,
niet alleen op het gebied van realisatie
maar ook het ontwerp: het hele proces.’
Durven te leren, evalueren
en kritisch zijn op jezelf;
dat is de essentie van Lean
Stefan van der Zwet, directeur realisatie kantoren

Lean Bouwen
11Geïntegreerd maatschappelijk en financieel jaarverslag Heembouw 2014 11

Bedrijfsruimten

Bedrijfsruimten
”
Ton Kok en Henk Hisken, Brocacef
Voor Brocacef
stond al vast dat
er voor een turnkey
bouwtraject zou
worden gekozen;

Sinds de zomer van 2014 is farmaceutisch
groothandel Brocacef gehuisvest op
bedrijventerrein Park Forum in Eindhoven.
In dit project komen de voordelen van de integrale
aanpak van Heembouw goed naar voren.
De kavel is afkomstig uit de Heembouw
gronddatabank. Brocacef wilde hun nieuwe pand
huren. Heembouw bracht hiervoor Brocacef in
contact met logistiek vastgoedontwikkelaar WDP.
WDP heeft dit nieuwe bedrijfspand laten
bouwen en sloot hiervoor een meerjarige
huurovereenkomst met Brocacef.
Habeon Architecten maakte het ontwerp voor
het pand; in een later stadium kwam hier ook
het interieurontwerp bij. En uiteraard heeft
Heembouw het nieuwe bedrijfspand, van in
totaal bijna 10.000 m2
bvo, ook gerealiseerd.
Integrale
aanpak bewijst
meerwaarde
Nieuwbouw
distributiecentrum
Plaats: Eindhoven
Opdrachtgever: WDP Nederland
Gebruiker: Brocacef
Architect: Habeon Architecten
Advies en directievoering: BOAG

14

Rapportcijfer voor Heembouw
in klanttevredenheidsonderzoek
Bedrijfsruimten

Ton Kok (links) en Henk Hisken
‘We zijn klaar
voor de toekomst’
Ton Kok, directeur logistiek

Directeur logistiek Ton Kok en projectleider bouw Henk Hisken
inrichting enige vertraging opliep, heeft
Heembouw zijn activiteiten daarop
aangepast waardoor de totaalplanning
toch gehandhaafd kon blijven.’
Ton Kok: ‘De nieuwe locatie is
voorbereid op verdere groei van
Brocacef. Het is 2,5 keer zo groot als
ons oude pand in Eindhoven en we
hebben rekening gehouden met verdere
uitbreiding van de bruikbare m2
’s en
de technische installaties. Ook de
capaciteit van de logistieke inrichting
kan vrij eenvoudig vergroot worden.
We doen hier nu 30.000 orderregels
gemiddeld per dag maar we zouden
er hier 70.000 aan kunnen.
We zijn klaar voor de toekomst!’
Farmaceutische groothandel Brocacef is een toonaangevende leverancier voor gezondheidszorg in Nederland.
Vanuit het door Heembouw gerealiseerde pand in Eindhoven, worden geneesmiddelen en medische producten
gedistribueerd. Daarnaast worden er recepten op patiëntniveau gereedgemaakt. Met de recente overname van
Mediq apotheken kan Brocacef zich marktleider in Nederland noemen.
Eén partij verantwoordelijk
Voor Brocacef stond al vast dat er
voor een turnkey bouwtraject
zou worden gekozen: één partij
die verantwoordelijk is voor alle
bouwaspecten. Henk Hisken:
‘14 jaar geleden hebben we ons
distributiecentrum in Amsterdam op
een soortgelijke manier laten realiseren,
dat beviel goed. Op die manier konden
wij ons concentreren op de keuze
en implementatie van de logistieke
inrichting. Gezien de ambitieuze
planning moest dit deels overlappend
met de bouw van het pand gebeuren,
waardoor bouwers en inrichters extra
afhankelijk waren van elkaars voortgang.
Toen op een gegeven moment onze
Directeur logistiek Ton Kok en
projectleider Henk Hisken, zijn trots
op hun nieuwe pand. ’Ons oude pand
in Eindhoven voldeed niet meer,’ vertelt
Ton Kok over de aanleiding voor de
nieuwbouw. ‘Het was verouderd, te
klein en voldeed onvoldoende aan
de strikte eisen die ons branche heeft
op het gebied van GDP: Goede
Distributie Praktijken. Dat heeft
bijvoorbeeld betrekking op
geconditioneerde opslag van
geneesmiddelen (de geneesmiddelen
mogen in geen geval warmer worden
dan 25°C) en strenge eisen ten
aanzien van schoonmaak en hygiëne.
In ons oude pand was daar lastig
aan te voldoen. In maart 2013 is
onze zoektocht naar een locatie,
een bouwer en een belegger gestart.
In de selectieprocedure kregen we
een goede indruk van Heembouw,
het voorstel was goed en Heembouw
bracht WDP als belegger in.
Er was direct een klik.’ Het gehele
project was aan een strakke planning
gebonden. Ton Kok: ‘We moesten
22 september operationeel zijn.
We groeien enorm en onze locatie in
Amsterdam kreeg het veel te druk.’
‘Er was direct
een klik met
Heembouw’
Nieuwe huisvesting
voorbereid op verdere
groei Brocacef
Bedrijfsruimten

WDP (Warehouses De Pauw) Nederland is onderdeel van de WDP Groep
en ontwikkelt en verhuurt logistiek en semi-industrieel vastgoed.
De WDP groep heeft meer dan 2 miljoen m² panden in portefeuille.
Dit internationaal vastgoed is verdeeld over ruim honderd sites op logistieke
knooppunten voor opslag en distributie in België, Frankrijk, Nederland en
Roemenië. In 2014 is de portefeuille van WDP uitgebreid met 230.000 m2
,
ondermeer door het nieuwe distributiecentrum voor Brocacef.
Rien van Ast, directeur WDP Nederland,
licht toe: ‘Vanuit mijn vorige werkgever
had ik een relatie met Heembouw.
Het project voor Brocacef is de
eerste samenwerking van WDP met
Heembouw. Inmiddels hebben we
met de overeenkomst die we onlangs
hebben gesloten voor de realisatie
van een nieuwe huisvesting voor
Hypsos (een internationaal design- en
productiebedrijf, gericht op creatieve
concepten voor live communicatie)
hier een vervolg aan gegeven.’
Groei-ambities naar
boven bijgesteld
Welk pand wel en welk niet aan de
portefeuille van WDP wordt toegevoegd,
hangt van een aantal aspecten af.
‘Voor we besluiten te investeren, maken
we een aantal afwegingen. Past het
pand in onze portefeuille, wat kunnen
we hier later nog mee doen, is het voor
een klant waarmee we een langere
termijn relatie kunnen opbouwen,
is het een aansprekende naam?
Joost Uwents, CEO WDP Groep en Rien van Ast, directeur WDP Nederland
Onze positie als
marktleider verder
uitbouwen, vooral door
activiteiten in Nederland
Verder is de locatie belangrijk.
We ontwikkelen alleen panden die aan
of nabij de logistieke assen liggen.’
Ook duurzaamheid is een belangrijk aspect.
‘We gaan standaard voor WKO-installaties
(warmte koude opslag) en passen op een
aantal van onze panden zonne-energie toe.
In principe streven we naar panden met
een BREEAM-kwalificatie, maar het is een
kostenafweging of we alleen alle BREEAM-
aspecten in de uitvoering meenemen,
zonder officiële certificering dan wel het
totale kwalificatietraject doorlopen.’
WDP is sinds de oprichting in 1971
gegroeid tot marktleider in de verhuur van
logistiek vastgoed in de Benelux. En de
plannen voor de toekomst zijn ambitieus,
vertelt Joost Uwents, CEO WDP Groep.
‘Twee jaar geleden hebben wij ons een
groei van 50% voor onze portefeuille
in de Benelux ten doel gesteld, van
€ 1.2 miljard naar € 1.8 miljard, te bereiken
in een periode van vier jaar. Inmiddels
hebben wij ons doel naar boven bijgesteld,
naar € 2 miljard en willen wij onze positie
als marktleider in de Benelux verder
uitbreiden.’ Dit gebeurt vooral door
activiteiten in Nederland. Joost Uwents:
‘In deze markt zit meer beweging dan in
België; Nederland beslaat niet alleen een
groter gebied, maar heeft ook een gunstige
ligging als toegangspoort tot Europa
en een goede infrastructuur.’ Rien van Ast:
‘We richten ons op alles wat met opslag
in de brede zin van het woord te maken
heeft. Van food, farma (zoals Brocacef) tot
koel- en vrieshuizen. Onze groei zal vooral
uit onze eigen projectontwikkeling komen,
en uit samenwerkingen met partners als
Heembouw. We zien volop kansen.’
‘Onze plannen
voor de toekomst
zijn ambitieus’

Rien van Ast, directeur WDP Nederland
‘Onze groei komt vooral uit
de eigen projectonwikkeling
en samenwerkingen zoals
die met Heembouw’
Rien van Ast (links) en Joost Uwents
Bedrijfsruimten

Projectleider en architecten
nieuwbouw Brocacef
‘Samen
slimme dingen
bedenken’

Welzijn medewerkers
Het eindresultaat is iets waar Ard,
Mijke en Martijn alle drie trots op zijn.
Ard: ‘Het is een mooi pand geworden,
met een hoogwaardige afwerking;
best luxe voor een bedrijfspand.’
Mijke: ‘Er is echt oog voor het welzijn
van de medewerkers. Mijn ontwerp
voor de keuken en kantine bijvoorbeeld,
betekende een aardige investering.
Maar voor Ton Kok van Brocacef was
het helder: als je iets moois maakt
voor je personeel, dan krijg je dat terug.
Het zorgt voor loyaliteit, waardering.
Dat vind ik een mooie houding.’
Martijn: ‘Het is altijd leuk om voor
een eindgebruiker te werken, we
hebben hier echt iets voor een bedrijf
gemaakt. Met een leuk team, en voor
een leuke klant. In alle opzichten een
geslaagd project.’
Architect Martijn Glas, verantwoordelijk
voor het gehele ontwerp van het pand
en de logistieke inrichting, onderschrijft
dit. ‘Het stedenbouwkundig plan
is erg uitgesproken; het gaat uit van
een concept van gekleurde containers
op een bedrijventerrein. De kleur
van je pand moet verplicht 30 graden
in het kleurwiel afwijken van het
gebouw ernaast en er zijn strenge
eisen aan de vorm: alles moet
binnen de gebouwmassa passen.
Als ontwerper wil je meer vrijheid,
maar het bedrijventerrein als geheel
is heel netjes geworden.’
Kennis logistieke processen
doorslaggevend
Het één richting-verkeer dat op
Park Forum plaatsvindt, stelde Martijn
voor wat hoofdbrekens in zijn ontwerp.
‘Door de vorm van de kavel en de
stedenbouwkundige randvoorwaarden
dreigden de vrachtwagens “over de
verkeerde kant” te moeten docken.
We hebben daarom bedacht om alle
logistiek aan de achterzijde van het
gebouw te laten plaatsvinden.
Door een schijngevel te plaatsen,
onttrekken we “rommeltjes” aan
het zicht en voldoen we aan alle
randvoorwaarden. Bovendien verloopt
het logistieke proces op deze manier
optimaal. Het ontwerp is heel efficiënt
en functioneel.
‘Een van de leukste projecten die ik bij Heembouw heb gedaan.’
Projectleider Ard Planken is enthousiast zodra het over ‘zijn’ project
Brocacef gaat. ‘Er was een goede klik met de klant, we hebben open
samengewerkt en met elkaar een pand gerealiseerd dat helemaal voldoet
aan de wensen van de klant, volgens de afgesproken - strakke - planning.’
Hier komt de toegevoegde waarde
van de combinatie Heembouw -
Habeon Architecten optimaal tot zijn
recht. Onze kennis van de logistieke
processen waren hier doorslaggevend.’
Het nieuwe pand van Brocacef is
niet alleen functioneel en efficiënt.
Er is ook veel aandacht besteed
aan het interieur, zij het dat het hele
interieurontwerp-traject wat later op
gang kwam. Architect Mijke Rood van
Habeon Architecten: ‘De bouw was al
gestart toen ook het interieurontwerp
aan de opdracht werd toegevoegd.
Voor mij was het de uitdaging om niet
alleen een mooi ontwerp te maken,
maar dit ook gelijk af te stemmen op
wat er al was ingekocht. Aanvullende
wensen moesten snel goedgekeurd
worden om nog op tijd verwerkt te
kunnen worden op de bouw. Het is
mooi om te ervaren hoe flexibel er dan
gehandeld wordt.’ Ard: ‘Terwijl we een
hele strakke planning hadden. Dan is
het absoluut een voordeel dat je elkaar
zo goed kent en erop gericht bent om
samen slimme dingen te bedenken.’
Projectleider Ard Planken en architecten Martijn Glas en Mijke Rood
Toegevoegde waarde van
de combinatie Heembouw
en Habeon Architecten komt
hier optimaal tot zijn recht
Interieur bedrijfspand Brocacef
‘Ontwerp is
efficiënt en
functioneel’
‘Een van onze
leukste projecten’
Bedrijfsruimten

2014 2013 2012 2011 2010

Omzet (x e 1 miljoen)
Som der bedrijfsopbrengsten 105,7 107,2 114,8 110,0 102,9
Resultaat (x e 1000)
Resultaat voor belasting 542 -1.695 1.065 2.139 2.028
(incl. resultaat deelnemingen voor belasting)
Resultaat na belasting 396 -1.295 797 1.601 1.516
Resultaat in percentage van de omzet
Resultaat voor belasting 0,5 % -1,5 % 0,9 % 1,9 % 1,9 %
(incl. resultaat deelnemingen voor belasting)
Balansverhoudingen
Current ratio 1,6 1,4 1,6 1,6 1,6
Solvabiliteit 41,9 % 38,8 % 40,8 % 41,4 % 40,6 %
Rendement eigen vermogen (na belastingen) 2,5 % -8,1 % 4,8 % 10,1 % 10,2 %
Personeel
Aantal personeelsleden per 31/12 215 223 251 256 266
Aantal personeelsleden in FTE’s per 31/12 205 212 238 244 253
Ziekteverzuim 3,1 % 3,0 % 3,7 % 3,9 % 4,1 %
Personeelsverloop 5,6 % 11,8 % 5,8 % 8,6 % 6,8 %
Productiviteit (x e 1000)
Omzet per gem. aantal FTE 507 476 475 442 405

Kengetallen

Personalia
Bestuur van de organisatie
Ing. P.J. (Peter) Lammertink (1954), voorzitter
Directeur Heembouw Holding
Nederlandse nationaliteit
Benoemd tot lid van de Holdingdirectie in 1993.
Werkzaam bij Heembouw Groep sinds 1984.
Heeft het algemeen beleid, marketing, sales,
projectmanagement, projectontwikkeling en
Habeon Architecten als specifieke aandachtspunten.
Belangrijkste nevenfunctie:
Bestuurder Stichting Administratiekantoor Mahegro
R.P.M. (Roland) van Oostrom RC (1972)
Financieel directeur Heembouw Holding
Benoemd tot lid van de Holdingdirectie in 2013.
Werkzaam bij Heembouw Groep sinds 2009.
Heeft finance control, personeel organisatie,
legal, Lean en ICT als specifieke aandachtspunten.
Belangrijkste nevenfunctie:
Bestuurder Stichting Administratiekantoor Mahegro
Roland van Oostrom (links) en Peter Lammertink

Raad van Commissarissen
R. (Ruud) van Berkel (1942), voorzitter
Benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen
van Heembouw Holding in 1998, na beëindiging van zijn
loopbaan als directeur Heembouw Holding (1973-1998).
Belangrijkste nevenfuncties:
Directeur Heembouw Beheer B.V. | Directeur Habejo Holding B.V.
en dochterondernemingen | Directeur Hestaro B.V.
Drs. J.G. (Jaap) Blokhuis (1958)
CEO/Chairman bij Multi Corporation. Benoemd tot lid van
de Raad van Commissarisen van Heembouw Holding in 2013.
Drs. H.W. (Henk) Breukink (1950)
van Heembouw Holding in 2008.
Lid Raad van Commissarissen ING Group
Voorzitter Raad van Commissarissen Nieuwe Steen Investments
Lid Raad van Commissarissen Brink Groep B.V.
Voorzitter raad van Toezicht Hogeschool Inholland | Executive Coach
Ir. G.A. (Gerrit) Witzel (1951)
Voorzitter Raad van Toezicht St. Anna Zorggroep Geldrop
Voorzitter Raad van Commissarissen G. Wijma Zn NV Kampen
Voormalig voorzitter Raad van Bestuur Heijmans NV
Ir. M.A.P. (Marlon) Huysmans (1976)
Bestuurder SoBuildings BV, Management Consultant MH Projects.
Lid Raad van Commissarissen WonenBreburg
Lid Raad van Commissarissen Woonwenz
Lid Raad van Advies Deerns Nederland
Staand v.l.n.r.: Gerrit Witzel, Ruud van Berkel, Henk Breukink
Zittend: Marlon Huysmans (links) en Jaap Blokhuis

Verslag over 2014
In 2014 is het herstel van de bouw ingezet met een
bescheiden productiegroei van 1%. De utiliteitsbouw en
gww-sectoren lieten weer groei zien, de nieuwbouwproductie
van woningen liet echter ook in 2014 nog een daling zien.
We zien dat Heembouw, met haar keuze voor een nieuwe
organisatiestructuur, volledig ingericht op de verschillende
klantgroepen, de juiste koers heeft gekozen. De organisatie
en haar medewerkers zijn volledig gefocust op het volledig en
naar tevredenheid invullen van de klantvraag. Dat Heembouw
daarbij als eerste in de bouwbranche haar klanttevredenheid
en NPS (net promoter score) transparant deelt met de markt,
onderstreept deze klantbewuste instelling.
We hebben veel waardering voor het feit dat dit jaar met zwarte
cijfers is afgerond. De vooruitzichten voor de bouw zijn voor dit
en komend jaar wat gunstiger. Heembouw heeft laten zien ook
in moeilijke omstandigheden goed te kunnen presteren, continu
gericht op het optimaal invullen van de klantwens. Als RvC zien
wij de toekomst daarom met vertrouwen tegemoet.
Naast de reguliere onderwerpen die op de agenda van een
RvC horen te staan, zoals de kwartaalcijfers, financieel
jaarverslag, accountantsverslag, management letter en budget,
kwamen de volgende specifieke punten op de agenda:
Verdere invulling van de nieuwe organisatiestructuur,
met focus op klantgroepen en rol van Heembouw Ontwikkeling
en Habeon Architecten daarbinnen, de resultaten van het
medewerkersonderzoek, de commerciële aanpak van
Heembouw, beloningsbeleid, pensioenen en, met enige
regelmaat, de grotere projecten zoals bijvoorbeeld
De Oevers en Wonen boven de Hoven.
Preadvies aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders. (AvA)
Hierbij bieden wij u het jaarverslag 2014 van Heembouw Holding B.V. aan. De jaarrekening
is opgesteld door de Directie, gecontroleerd door Ernst Young Accountants LLP en door
hen voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring.
De Raad van Commissarissen (RvC) adviseert de aandeelhouders de jaarrekening vast te
stellen conform de huidige opstelling en adviseert tevens het dividendvoorstel over te nemen.
Tot slot adviseren wij de AvA om decharge te verlenen aan de Directie voor het gevoerde beleid
en aan de RvC voor het gehouden toezicht gedurende het boekjaar 2014.
De RvC, die geen subcommissies kent, bestond voor het jaar 2014
uit de heren Ruud van Berkel (voorzitter), Henk Breukink, Jaap Blokhuis
en Erik-Jan Bulstra (tot 6 februari 2014). De samenstelling van de
RvC is daarna op enkele plaatsen gewijzigd. Met ingang van
1 januari 2015 is de RvC uitgebreid met de komst van mevrouw
Marlon Huysmans en de heer Gerrit Witzel. De heer Henk Breukink
zal met ingang van 18 maart 2015 afscheid nemen als commissaris
bij Heembouw. Henk Breukink was 7 jaar actief als commissaris
bij Heembouw. De RvC is hem zeer erkentelijk voor zijn inzet en
betrokkenheid bij Heembouw. De RvC vergaderde in 2014 in totaal
zes keer formeel, waarvan eenmaal in de (gedeeltelijke) aanwezigheid
van EY, de externe accountant. Daarnaast was er meerdere keren
informeel overleg. De heer Jaap Blokhuis was namens de RvC
aanwezig bij de presentatie van de jaarcijfers aan de OR.
Op 4 november 2014 heeft de RvC het terugtreden van de heer
Erwin van Berkel als directeur van Heembouw Holding bekend gemaakt.
Er is steeds meer gebleken dat er een onoverbrugbaar verschil van
inzicht was ontstaan. Om deze reden heeft de heer Van Berkel besloten
zijn carrière buiten Heembouw voort te zetten. De algemene leiding van
Heembouw blijft in handen van de heer Peter Lammertink, die samen
met Roland van Oostrom het bestuur van de organisatie vormt.
We danken de leiding en de medewerkers voor hun professionaliteit
en inzet. Het was geen gemakkelijk jaar, maar de passie voor de klant
èn Heembouw hebben tot een positief resultaat geleid.
Roelofarendsveen, 12 maart 2015
Ruud van Berkel, voorzitter
Jaap Blokhuis
Henk Breukink
Marlon Huysmans
Gerrit Witzel
Bericht van de Raad van Commissarissen over 2014

Kantoren

Kantoren
”
Wytze Boonsma en Theo Dikkes, Dunea Duin Water
Goed om anderen
te laten zien hoe hier
een bestaand pand is
gerevitaliseerd,

Heembouw heeft het hoofdkantoor van Dunea in
Zoetermeer gerenoveerd, een project dat in meerdere
opzichten duurzaam is. Niet in de laatste plaats omdat
hier van twee verouderde panden een inspirerende
nieuwe werkomgeving is gemaakt.
Verdere “wapenfeiten” renovatie Dunea
Transformatie van energielabel G naar A
40 à 50% daling van het energieverbruik
Door centralisatie en invoering Het Nieuwe Werken
reductie van 316 werkplekken en 2.140 m2
Flexfactor van 0,75 per 1 FTE
50% minder koffie automaten
50% minder printers
1,2 kilometer kastruimte opgeschoond
3e prijs in de strijd om “Award duurzame
architectuur 2014”
Bestaande
bouw optimaal
getransformeerd
Opdrachtgever: Syntrus Achmea Real Estate Finance
Gebouweigenaar: Pensioenfonds Vervoer
Gebruiker en huurder: Dunea Duin Water
Herontwikkelaar: Local
Architecten: Nina Graziosi (exterieur) en OIII (interieur)
30

Rapportcijfer voor Heembouw
in klanttevredenheidsonderzoek
Duurzame renovatie
Kantoren

‘Klimaat en
akoestiek,
bepalend voor
de beleving, zijn
hier prima in orde’
Wytze Boonsma (links), programmamanager
huisvesting en Theo Dikkes, manager services

Programmanager huisvesting Wytze Boonsma
en manager services Theo Dikkes van Dunea
Positieve reacties medewerkers
Een belangrijke eis bij de renovatie
was de verduurzaming van het pand.
Wytze: ‘Ons pand hier was behoorlijk
lek; we zijn van een G naar een A-label
gegaan. Dit komt onder andere door
een heel goede isolatie; verder hebben we
veel LED-verlichting, bewegingssensoren
voor het licht, betere armaturen.
We hebben veel aandacht besteed
aan het klimaat en de akoestiek, twee
aspecten die erg bepalend zijn voor
de beleving. Dat is prima in orde hier,
merken we aan de resultaten van de
tevredenheidsmeting.’
De renovatie heeft uiteindelijk
opgeleverd wat Dunea voor ogen
had. Wietze: ‘We zijn zo een goede
werkgever en een mooi voorbeeld
voor andere bedrijven. We krijgen veel
collega waterbedrijven op bezoek, de
ondernemersvereniging is komen kijken.
Het is voor een organisatie als Dunea,
waarvoor duurzaamheid erg belangrijk
is en die draait op geld van anderen,
heel goed om te laten zien hoe we
hier een bestaand pand hebben
gerevitaliseerd. We hebben geen pand
toegevoegd aan de leegstand, maar in
plaats daarvan dit hele plein een boost
gegeven. Ook voor Heembouw is dit
een visitekaartje. Door het casco en
de inbouw tegelijkertijd door een partij
(Heembouw) uit te laten voeren, is het
hier zo goed gegaan. Daar heeft ook de
Lean-werkwijze een belangrijke rol in
gespeeld. Al na een paar maanden wist
Heembouw het weekend van oplevering
vast te stellen; die datum (7 maanden
later) is nooit gaan schuiven. Zo konden
we de verhuizing optimaal plannen en
afstemmen met alle andere partijen.’
Sinds januari 2014 is Zoetermeer een mooi kantoorpand rijker;
het hoofdkantoor van Dunea Duin Water onderging een ingrijpende
verduurzaming en renovatie. Heembouw was verantwoordelijk voor
de complexe transformatie van twee bestaande, aan elkaar grenzende
kantoorpanden tot één modern, hedendaags en duurzaam pand. Dunea
wilde haar medewerkers, die eerder verspreid over drie locaties werkten,
samenbrengen en overgaan op Het Nieuwe Werken. Uit de verschillende opties
die er waren, kwam het plan om het bestaande kantoor van Dunea samen
te voegen met het ernaast gelegen leegstaande pand, als het beste naar
voren. Programmamanager huisvesting Wytze Boonsma en afdelingsmanager
services Theo Dikkes waren namens Dunea intensief bij dit project betrokken.
Tijdens de renovatie moesten de
medewerkers die al in een deel van het
huidige pand werkten, tijdelijk verhuizen.
Theo: ‘Dat was een mooi natuurlijk
moment om alvast op te ruimen, spullen
te schonen en te wennen aan de nieuwe
situatie zoals we die nu hier hebben,
zonder vaste werkplek en met een meter
kastruimte.’ Het Nieuwe Werken is zonder
problemen geïmplementeerd. Wytze:
‘Het is belangrijk om de medewerkers
erbij te betrekken. Ga uit van hoofdlijnen
en een aantal spelregels (clean desk,
bureau’s die langer dan 1,5 uur niet
gebruikt worden, leeg achter laten, zoek
een andere plek als je met veel collega’s
in gesprek bent), maar laat het aan de
medewerkers zelf over hier structuur aan
te geven. Geen dogma’s.’
De tevredenheidsmeting onder de
medewerkers geeft vooral positieve
reacties. Theo: ‘We zijn uitgegaan van een
bezettingsgraad van 75%, dat komt dik
uit. Mensen roemen de laagdrempeligheid;
werken in een open ruimte maakt het
makkelijker elkaar aan te spreken.
Het ontmoeten en verbinden gaat als
vanzelf. Ook ICT, een belangrijk hulpmiddel
bij deze manier van werken, maakt
stappen. Daar worden mensen blij van.’
Theo Dikkes is nu verantwoordelijk voor
het beheer van het pand, en was vooral in
de voorbereiding tot de renovatie namens
Dunea actief. ‘Onze organisatie zat
verspreid over drie locaties, huurcontracten
liepen af, en we hebben onszelf de vraag
gesteld: wat gaan we doen? Dit was een
mooie aanleiding om de zaken goed aan te
pakken. We hebben een PvE opgesteld en
in 2009 zijn we gestart met onze zoektocht
naar potentieel geschikte panden in ons
verzorgingsgebied. De mogelijkheid om
hier ons bestaande kantoor te upgraden
en te renoveren sprak ons erg aan.’
Geen dogma’s
Wytze Boonsma: ‘In ons visiedocument
“Koers 2015” hebben we onder andere
vastgelegd dat we willen werken aan
doelmatigheid en meer samen werken.
Een meer efficiënte kantoorhuisvesting
is hieruit voortgekomen. Verspreid over
drie locaties is natuurlijk niet doelmatig
en daarbij hadden we de wens over te
gaan op Het Nieuwe Werken. Dat hebben
we hier gerealiseerd.’
Deze revitalisatie is
een voorbeeld voor
andere organisaties
‘Visitekaartje
voor Heembouw’
Kantoren

‘Een kantoor moet een plek zijn waar mensen hun werk goed kunnen doen.
Het moet een gevoel van “thuis” geven.’ Voor Eric Wezenberg, eigenaar
van Zenber interieur | architectuur, staat de eindgebruiker centraal in zijn
interieurontwerpen. ‘Ik ben blij dat het besef dat het om de eindgebruiker gaat
nu eindelijk breed gedragen wordt. In de hoogtij-dagen voor de crisis werden
kantoren ontwikkeld zonder dat de eindgebruiker bekend was, en dus ook
zonder te weten hoe het ging functioneren. Ik ben blij dat dat nu veranderd is.’
Eric Wezenberg is verantwoordelijk voor
het interieurontwerp voor het kantoor
van Dunea. ‘Dat was een project met een
hele lange aanloopperiode. Eerst was er
sprake van nieuwbouw, en werd ik door
de aannemer die dat zou gaan uitvoeren
gevraagd mijn visie te geven op
Het Nieuwe Werken voor Dunea.
Toen het bestaande bouw werd, ben
ik opnieuw uitgenodigd. Om een goed
concept neer te leggen, is het belangrijk
in gesprek te gaan met de toekomstige
gebruikers. Ik heb veel mensen
gesproken binnen Dunea, gevraagd
“hoe ziet je werkproces eruit, wat is
belangrijk, wat wil je ons meegeven,
waar maak je je zorgen over?”.
Dat kost veel tijd maar het zorgt er wel
voor dat er een ontwerp is gekomen
dat goed aansluit bij de behoeften
van de gebruikers. Ik ga tijdens zo’n
proces ook het liefst een dagje ter
plekke werken, tussen de mensen in.
Dan krijg je goed mee wat de cultuur is,
hoe de bewegingen zijn in een kantoor.
Onmisbare input voor het ontwerp.’
Eric Wezenberg, Zenber interieur | architectuur
Weten wat er gebeurt
in een kantoor,
wie er werken en
wat de cultuur is
De ambities van een organisatie
komen terug in ontwerp
Het hedendaagse kantoor weerspiegelt de
identiteit van de organisatie. Eric: ‘Vroeger
had je het cellenkantoor, een kamer met een
bureau, fotolijstje erop en klaar. Nu gaat het
erom een kantoor te creëren dat aansluit
op de werkprocessen van nu. Organisaties
zijn zich meer bewust hoe belangrijk een
prettige werkomgeving is. En wat mij betreft
gaat het verder. Ik geloof dat de omgeving
sturend kan zijn in het gedrag.’ Bij Dunea
komt het concept van duin en water
nadrukkelijk terug. ‘Dat was de kapstok,
iedereen herkent dit. “Duin” staat voor
geborgenheid, rust; “water” voor verbinden,
dynamiek, ontmoeten. Dat komt terug in het
kleurgebruik, de graphics die gebruikt zijn.’
Dat bij Dunea Het Nieuwe Werken vertrek
punt was, maakt de aanpak van Eric niet
wezenlijk anders. ‘Het gaat erom een
ontwerp te maken dat bij de organisatie
past. Het is geen kwestie van “one size
fits all”, je moet doorvragen en helder
krijgen waar het om gaat. Ik zit graag bij
een directie of Raad van Commissarissen
aan tafel om te horen wat de ambities zijn
voor de organisatie. Het is belangrijk te
weten wat er in het interieur gaat gebeuren.
Zet een organisatie bijvoorbeeld in op
samenwerken of meer efficiency, dan is dat
inspiratie voor het ontwerp. Daarnaast moet
je ook vakinhoudelijk je vak verstaan; weten
wat verlichting doet, hoe de akoestiek
het beste ondersteunend kan zijn aan de
werkomgeving. Het gaat erom een sterk
concept te ontwikkelen dat iedereen
in de organisatie begrijpt. Een prettige
werkomgeving, die mensen stimuleert
en waar het comfortabel is.’
‘Een kantoor
moet een gevoel
van “thuis” geven’

Eric Wezenberg, Zenber interieur | architectuur
‘Om een goed concept neer
te leggen, is het belangrijk
in gesprek te gaan met de
toekomstige gebruikers’
Kantoren

2010 2011 2012 2013 2014
6
5
4
3
2
1
0
1,5 1,5
2,0
1,3 1,3 1,2
3,1
1,3
2,3
2,7
2,2
0,7
1,5
2,0 2,1
Menselijk kapitaal
Opleidingen
Ontwikkeling van medewerkers, zowel op het gebied van
kennis als van vaardigheden, blijft in alle tijden van belang.
Door de economie stond het aantal opleidingen onder druk,
maar waar noodzakelijk (zoals BHV en VCA-trainingen)
én waar mogelijk organiseerden wij opleidingen.
Dit resulteerde in 2014 in een mooie stijging aan opleidingsdagen.
Dit is toe te schrijven aan een toename van interne workshops,
waaronder Solibri en Social Media, en de introductie van Stofvrij
Werken onder het bouwplaatspersoneel, waarvoor een aantal
kennisbijeenkomsten is georganiseerd.
HR strategie
Vanaf 1 januari 2014 is de ingezette structuurwijziging
een feit en werken we vanuit een klantgroepstructuur
waarbij de eindgebruiker leidend is. Deze structuurwijziging
leidde voor een aantal medewerkers tot verschuivingen
van werklocatie, met als gevolg dat teamsamenstellingen
wijzigden en ook relaties leidinggevende-medewerker
veranderden. Ons doel was dat medewerkers zo
spoedig mogelijk hun ‘plek’ weer zouden hervinden in
de veranderde organisatie. Hiervoor hebben wij een
aantal zaken ingezet.
Bouw UTA-U UTA
Doelstelling Bouw
Doelstelling UTA/UTA-U
Opleidingsdagen
Gemiddelde opleidingsdagen per medewerker Heembouw Groep
Opleidingskalender
Heembouw /
Lean
Introductie- en Cultuurworkshop
Cultuurtraining
Lean “Game”
Introductie- Leanworkshop
Wekelijkse werkbespreking
Inkoop Inkoop en Onderhandelen
Juridisch
UAV contracten
WKA (Wet Keten Aansprakelijkheid)
Vaardigheden
Coaching voor Coaches “basis”
Time Management
Automatisering
IBIS TRAD “gevorderen”
Navision “uitvoerders”
Navision projecten “gevorderen”
Navision “managers”
Communicatie
LinkedIn workshop
Twitter workshop
Bouwgerelateerd
Bouwbesluit “basis”
Fysieke belasting
Steigerbouw
Veilig werken met de heftruck
Veilig werken met de hoogwerker
Veilig werken met de verreiker
Voorkomen van bouwfouten / tekening lezen
Leermeester
Veiligheid
BHV
EHBO
VCA
VOL VCA
‘Onze medewerkers
hebben klant en kwaliteit
hoog in het vaandel staan’
Ons menselijk kapitaal is één van onze belangrijkste succesfactoren. Het is belangrijk zorgvuldig met ons menselijk kapitaal om
te gaan. Met onze medewerkers behalen we onze resultaten en successen. In 2014 hebben we op verschillende manieren extra
tijd en aandacht gegeven aan onze medewerkers, gericht op hun welzijn, ontwikkeling en werkplezier bij onze mooie organisatie.

Succesvol samenwerken
Op basis van de theorie van Fry en Bouwen hebben wij
het model “succesvol samenwerken’’ geïntroduceerd.
Dit model is in klantgroepen, in teams en bij het opstarten
van projectteams interactief besproken. Door toepassing
van het model werd er door medewerkers gericht aandacht
gegeven aan de gezamenlijke doelstelling, rolverdeling en
werkafspraken. Dit leidde tot levendige gesprekken, waardoor
er ruimte ontstond voor goede onderlinge verhoudingen in
de nieuw samengestelde teams.
Groepslifo’s
Om elkaar beter te leren kennen en bewust te zijn van
elkaars kwaliteiten en valkuilen zijn per organisatieonderdeel
groepslifo’s gehouden. Lifo is een gedragsstijlenonderzoek en
geeft de voorkeur voor gedrag weer in vier gedragsstijlen, verdeeld in
gunstige en ongunstige omstandigheden. De groepslifo’s waren, door de
kwetsbare opstelling van onze medewerkers en het ludieke interactieve
gedeelte, waarin het gedrag vaak in de praktijk zichtbaar werd, één voor
één mooie en zinvolle bijeenkomsten.
Kop koffie gesprekken
De jaarlijkse functioneringsronde werd vervangen door de zogenoemde
“kop koffiegesprekken”. Dit omvatte twee tot drie gesprekken in de eerste
9 maanden van het jaar, om met name aandacht te geven aan de medewerker,
te weten wat er bij de medewerker leeft en wat de verwachtingen zijn.
Deze herhaaldelijke persoonlijke aandacht werd zeer gewaardeerd en heeft voor
een groot deel bijgedragen aan het door medewerkers hervinden van hun ‘plek’.
Medewerkersonderzoek
Begin 2014 vond ons medewerkersonderzoek weer plaats. Een goed moment om te toetsen hoe onze medewerkers Heembouw
beoordelen. Ondanks de lastige jaren in de bouw behaalden wij een goed cijfer voor de algemene tevredenheid, namelijk een 7,7.
Dit leverde ons een mooie 22e plaats op in het overzicht van de Beste Werkgevers 2014. Het is mooi om te constateren dat wij zeer
betrokken medewerkers hebben, die de klant en kwaliteit hoog in het vaandel hebben staan en die trots zijn op onze organisatie en
de samenwerking onderling prettig vinden. Als aandachtspunt voor de organisatie werden werkdruk en ontwikkelingsmogelijkheden
genoemd. Elk organisatieonderdeel heeft naar aanleiding van de uitslagen van het onderzoek, groepsbijeenkomsten georganiseerd.
Hierin is men de dialoog aangegaan over de resultaten per onderdeel.
Ons menselijk kapitaal in de toekomst
Om de aanhoudende en bewuste aandacht die wij voor onze medewerkers in
2014 hebben getoond voort te zetten, zijn eind 2014 twaalf HR thema’s vastgesteld
en is hierin gezamenlijk prioritering aangebracht. Het eerste halfjaar van 2015 zullen
wij deze twaalf thema’s gezamenlijk uitwerken en uiteindelijk vormgeven in een
HR-marsroute, waarin beschreven wordt op welke wijze wij de komende drie jaar
volop aandacht gaan besteden aan de verdere ontwikkeling van ons menselijk
kapitaal. Daarnaast wordt 2015 een jaar met extra aandacht voor cultuur.
Naam werknemer:
Helder
doel
Bekende
rolverdeling
Duidelijke werkwijze
Goede onderlinge relaties
Wanneer 1 tot en met 3 zijn ingevuld, komt 4 vaak vanzelf.
model: Succesvol samenwerken
Hoe is de synergie?
Hoe pakken we het aan?
Wie doet wat?
Wat willen we bereiken?
Our People

Werken waar, wanneer en hoe je dat wilt, dat is in het kort Het Nieuwe Werken
(HNW). Het moderne kantoor bestaat niet langer uit vaste standaard, uniforme
kamertjes, maar biedt werknemers de mogelijkheid te kiezen uit meerdere
soorten werkplekken, afgestemd op de aard van hun werkzaamheden.
Samen met interieurarchitectenbureau
Concern en het bureau Veranderen met
Ruimte, heeft Heembouw in 2014 de
herhuisvestingswerkzaamheden voor
het Openbaar Ministerie (OM) Rotterdam
uitgevoerd. Vanwege de vernieuwde
indeling van de landelijke gerechtelijke
organisatie zijn meerdere onderdelen
samengevoegd in een gebouw
in Rotterdam. Hier is een nieuwe
hedendaagse kantooromgeving gecreëerd.
Gekozen is voor een kantoorconcept met
een flexfactor van 0,7, wat betekent dat er
voor elke 10 medewerkers 7 werkplekken
beschikbaar zijn. Zo worden in alle OM-
vestigingen in het land de principes van
het nieuwe werken gefaseerd in praktijk
gebracht. Een hele operatie voor het OM,
waar medewerkers met veel papieren
dossiers en ordners werken. Beleidsofficier
van Justitie Hélène du Croix van het
arrondissementsparket Rotterdam was als
implementatiemanager voor Het Nieuwe
Werken samen met Gerry Hofkamp,
adviseur voor Het Nieuwe Werken,
zeer actief betrokken bij deze transitie.
Nieuwe werkomgeving draagt
bij aan organisatieverandering
‘Ons kantoor was hard toe aan
vernieuwing,’ vertelt Hélène du Croix.
‘Lange gangen, met aan weerszijden
deuren met kamertjes erachter, de
werkomgeving leek op een ziekenhuis.
Hélène du Croix, Openbaar Ministerie Rotterdam
en Gerry Hofkamp, eigenaar Veranderen met Ruimte
Een nieuwe, moderne
werkomgeving
leidt niet vanzelf tot
Het Nieuwe Werken!
We zaten verspreid over drie (huur)
panden, concentratie van de
medewerkers in dit gebouw scheelt in
de kosten. Daarnaast wil het OM een
open en transparante organisatie zijn.
We werken voor de maatschappij, er is
veel samenwerking met ketenpartners
zoals politie, gemeenten, reclassering,
raad voor de kinderbescherming.
Daardoor is er veel contact en
overleg met externe partijen.
Het Nieuwe Werken faciliteert deze
samenwerking en maakt het mogelijk
om overal toegang te hebben tot
informatiebronnen en daardoor
plaatsen tijdonafhankelijk te werken.’
Het bedrijfsproces van het OM
omvat veel papier. Deze papierstroom
is een belangrijk obstakel, en dus
aandachtspunt, in de transitie naar
Het Nieuwe Werken. Digitalisering van
de fysieke strafdossiers en het gehele
werkproces is een tijdrovend proces, dat
nog niet is afgerond. Hélène: ‘Rotterdam
is een pilot arrondissement voor het
digitale dossier. Gezien de aard van het
werk van het OM, vereist dit een grote
mate van zorgvuldigheid. Met name
de grote onderzoekszaken, waar nu
meters kast voor nodig zijn, zijn nog
niet digitaal. Dit gaat in de toekomst wél
gebeuren, maar vooralsnog werken we
in die zaken nog met fysieke dossiers.’
‘Het nieuwe
werken is een
leerproces’

Het Nieuwe Werken
Cultuurverandering
Hélene: ‘De verbouwing en nieuwe werkwijze
passen in de toekomstvisie van het OM.
Dit is een natuurlijke stap op weg naar
een cultuurverandering, waarbij nog meer
gestuurd wordt op resultaten in plaats
van scherp gezegd “op aanwezigheid.”’
Gerry: ‘Veranderingen in de werkomgeving
maken organisatieveranderingen tastbaar.
De veranderingen die het Nieuwe Werken
met zich meebrengt, vragen om een ander
gedrag. Medewerkers krijgen meer ruimte
om hun werk te doen op een wijze die past
bij hun leven. Maar dat betekent tegelijkertijd
een grotere eigen verantwoordelijkheid.
‘Als professional
word je hier blij van’
Dat geldt zowel voor het werk als voor
het functioneren van de werkomgeving.
Deze gedragsveranderingen gaan
meestal niet vanzelf; we zien in de praktijk
nog regelmatig dat er “oud” gewerkt
wordt in een nieuwe werkomgeving.
Soms kan dat en tijdje goed gaan, maar
op lange termijn gaat dat altijd “schuren”.
Meestal uit zich dat in klachten over
geluidsoverlast, werkplekken etc.
De overgang naar Het Nieuwe Werken
is een leerproces en vraagt een actieve
betrokkenheid van medewerkers
en management. Daar zijn wel wat
spelregels en ondersteuning bij nodig,
maar als management moet je zo’n
proces niet teveel willen “dicht-timmeren”.
Dit type veranderingen vergt tijd om het
echt “eigen” te maken.’
Van regels naar afspraken
Bij het OM gingen de renovatie en
implementatie van Het Nieuwe Werken
hand in hand. Nu iedereen in de nieuwe
situatie werkzaam is, houden Hélène en
Gerry maatwerksessies per afdeling
om te horen hoe dit bevalt en welke
aandachtspunten er zijn. Gerry: ‘Deze
sessies maken deel uit van het streven
om het eigenaarschap te versterken.
Daarin passen geen regels van buitenaf,
maar afspraken die ervoor zorgen dat
medewerkers met elkaar in gesprek
gaan wanneer er dingen mis gaan.
Samenvattend kan je zeggen dat de
kwaliteit en effectiviteit van een
werkomgeving niet alleen wordt bepaald
door fysieke aspecten; minstens
even belangrijk is de wijze waarop de
werkomgeving wordt gebruikt.’
Hélène: ‘De meeste medewerkers zijn
positief over de nieuwe situatie, maar
het is nog wel wennen. Er worden naar
aanleiding van de maatwerksessies nog
een aantal verbeteringen doorgevoerd,
om de medewerkers zo goed mogelijk te
faciliteren. In de aanloop naar de volledige
digitalisering van de werkprocessen wordt
er gewerkt aan aanvullende oplossingen
voor het omgaan met en opslaan van
fysieke dossiers. Als straks de digitalisering
van de dossiers afgerond is, breekt er
weer een nieuwe fase aan. Dit is een
doorlopend proces, er is geen eindpunt.’
Hélène zelf is enthousiast over de
veranderingen: ‘Het is leuk naar een andere
werkomgeving te gaan. Je komt in contact
met andere collega’s en de onderlinge
communicatie versoepelt. Plaats- en
tijdonafhankelijk werken geeft je de
verantwoordelijkheid je eigen werk zelf in te
vullen. Als professional word je daar blij van.’
Hèlène du Croix (links) en Gerry Hofkamp

Aantallen
Klantgroepen
HeembouwOntwikkeling
HabeonArchitecten
HeembouwHolding
HeembouwGroep
Bouwplaatsmedewerkers
Bezetting per 01-01-2014 49 0 49
Bezetting per 31-12-2014 45 0 45
UTA-uitvoerder
Bezetting per 01-01-2014 31 0 31
Bezetting per 31-12-2014 30 0 30
UTA-kantoormedewerkers / Habeon Architecten
Bezetting per 01-01-2014 102 42 144
Bezetting per 31-12-2014 99 41 140
Totaal:
Bezetting per 01-01-2014 182 42 224
Bezetting per 31-12-2014 174 41 215
Personeelsverloop in fte % 5,9% 4,6% 5,6%
20
15
10
5
0
Leerlingen per jaar
2010 2011 2012 2013 2014
16 11 4 2
1
Menselijk kapitaal
Personeelsbezetting en verloop
Het aantal medewerkers van Heembouw Groep is gedaald van 223 in 2013 naar 215 op 31 december 2014.
Op dat moment was de man-vrouw verhouding als volgt: 174 personeelsleden waren man (81%) en 41 personeelsleden
vrouw (19%). De leden van het bestuur van de organisatie en de Raad van Commissarissen horen allen tot het mannelijk
geslacht. Deze functies staan evenwel, net als andere functies in de organisatie, open voor geschikte kandidaten van
beide geslachten. Met ingang van 1 januari 2015 heeft de Raad van Commissarissen met de toetreding van mevrouw
Marlon Huysmans ook een vrouwelijk lid. Onderstaande tabel geeft de personeelsbezetting en verlooppercentages
weer van de verschillende organisatieonderdelen en de totaaltelling voor de Heembouw Groep.
Leerlingen
In 2014 hadden wij nog slechts één geschikte leerplaats. In 2015 zullen we, vanuit organisatiebehoefte
en maatschappelijk oogpunt, bekijken wat met betrekking tot het aantal leerplaatsen wenselijk is.
Alle medewerkers van Heembouw vallen onder
de CAO voor de Bouwnijverheid; de medewerkers
van Habeon Architecten onder de architecten CAO.

30
25
20
15
10
5
0
2010 2011 2012 2013 2014
Stagiaires per jaar
25 23 21 21 11
Our People
Stagiaires
In 2014 hadden wij vele stageverzoeken, waarvan wij er uiteindelijk 11 hebben toegekend.
Omdat wij kennisuitwisseling tussen stagiaires en werknemers, cq. tussen theorie en praktijk
belangrijk vinden en wij stages willen stimuleren, gaan wij hiervoor in 2015 een beleid opstellen.
Jubilea
Net als voorgaande jaren liepen de jubilea uiteen van 12,5 jaar tot 40 jaar dienstverband.
Zoals gebruikelijk zijn de jubilea op feestelijke wijze gevierd en is elke jubilaris hierbij gehuldigd.
Werknemer Functie Jubileum Klantgroep/organisatieonderdeel
Björn Bouwmeester Online marketing communicatie specialist 12,5 jaar Staf
Jim van den Berg Timmerman I 12,5 jaar Bedrijfsruimten
Andre Straver Metselaar I 25 jaar Bedrijfsruimten
Rob van Kesteren Timmerman I 12,5 jaar Wonen
Alex de Jong Voorman 25 jaar Wonen
Ron de Jong Voorman 25 jaar Wonen
Petra Snelleman PR marketing manager 12,5 jaar Staf
Jan van der Zwet Voorman 12,5 jaar Bedrijfsruimten
Ralph van der Kamp Werkvoorbereider C 12,5 jaar Wonen
Rob van den Haak Assistent uitvoerder 40 jaar Wonen
Quirien van Berkel Uitvoerder 12,5 jaar Wonen
Erwin Aleman Planontwikkelaar 12,5 jaar Kantoren
Richard Jansen Werkvoorbereider C 12,5 jaar Wonen
Pensioen
In 2014 gingen twee medewerkers met pensioen, met respectievelijk 33 en 47 jaren dienstverband.
Wij bedanken hen voor hun jarenlange inzet en wensen hen een goede en welverdiende pensioentijd.
Werknemer Pensioendatum Functie Klantgroep
Cees de Groot 31-08-14 Timmerman I Wonen
Annemiek Wicherts 31-07-14 Administrateur Bedrijfsruimten

Klantgroepen
HeembouwOntwikkeling
HabeonArchitecten
HeembouwHolding
HeembouwGroep
2012 Bouw 6,4% 6,4%
UTA/Habeon Architecten 2,7% 2,6% 2,7%
Totaal 2012 3,9% 2,6% 3,7%
2013 Bouw 5,5% 5,5%
Totaal 2013 3,3% 1,8% 3,0%
2014 Bouw 7,9% 7,9%
Totaal 2014 3,3% 2,6% 3,1%
4,1
3,9
3,7
3,0 3,1
Verzuimhistorie Heembouw Groep
2010 2011 2012 2013 2014
5,0%
4,0%
3,0%
2,0%
1,0%
0,0%
Verzuim
Hieronder en hiernaast zijn de verzuimgegevens weergegeven van de verschillende organisatieonderdelen en
het totaalpercentage voor de Heembouw Groep.
Het verzuimpercentage van Heembouw Groep is in 2014 uitgekomen op 3,1%. Het ziekteverzuimpercentage blijft
hiermee ruim onder het landelijk branchegemiddelde. Ten opzichte van 2013 is er een kleine stijging van 0,1%.
Dit is een gevolg van een stijging van de gemiddelde verzuimduur. De verzuimfrequentie is gedaald.
Het verzuimcijfer houden we beheersbaar door intensieve aandacht voor medewerkers en verzuim en waar
mogelijk preventieve interventies in overleg met de betreffende medewerkers.
Menselijk kapitaal

0,8
0,8 0,7
2,7
4,1
0,8 0,7
2,4
3,9
0,7
0,4
1,9
3,0
0,5
2,3
3,1
0,9 0,7
2,1
3,7
Kort 0 tot 6 dagen
Middel 6 tot 31 dagen
Lang 31 dagen of langer
Totaal verzuim
2010 2011 2012 2013 2014
5,0%
4,0%
3,0%
2,0%
1,0%
0,0%
4
5 5
1
23 23
27
19
16
8
0,3
1
2
3
2
Ongevallen
Het aantal (bijna) ongevallen in 2014 is uitgekomen op 27. Dit geeft een lichte stijging, die met name veroorzaakt is door toename
van het aantal bijna ongevallen. Met medewerkers die betrokken waren bij een ongeval met verzuim, zijn wij extra in gesprek gegaan
om de achterliggende oorzaak van dit verzuim te achterhalen. Hierdoor vergroten we het bewustzijn en nemen we voor de toekomst
preventieve maatregelen.
Aantal ongevallen
Aantal verzuimgevallen t.g.v. ongeval
Ongevallen Heembouw Groep
30
25
20
15
10
5
0
2010 2011 2012 2013 2014
Indiensttreders
Heembouw Bedrijfsruimten
Heembouw Kantoren
Heembouw Wonen
Habeon Architecten
Werving en selectie
In 2014 zijn acht medewerkers in dienst getreden, waarvan vier in commerciële functies bij de verschillende klantgroepen.
Our People

Wonen

”
Jan Heeremans, Hoorne Vastgoed
en Peter Lammertink, Heembouw
De woonconsument
bepaalt, wil mee
beslissen
Wonen

De Oevers van
Roelofarendsveen:

In het centrum van Roelofarendsveen wordt druk
gewerkt aan de realisatie van een fraai nieuw woon-
en winkelgebied: De Oevers van Roelofarendsveen.
Prachtig gelegen nabij de Hollandse meren, omringd
door water, worden hier in fasen in totaal 292 woningen
ontwikkeld en wordt het bestaande winkelgebied
uitgebreid. In de ontwikkeling van de plannen
nadrukkelijk rekening is gehouden met de wensen
en behoeften van de toekomstige bewoners.
Zo is er een plan ontstaan, dat volop keuze
mogelijkheden biedt aan de toekomstige bewoners.
Dit zorgt ervoor dat elke woning zijn eigen identiteit
heeft en een uitstraling die past bij zijn bewoners.
Een succesvol voorbeeld van vraaggestuurd ontwikkelen,
getuige de vlotte verkoop van de eerste fasen.
Schoolvoorbeeld
van vraaggestuurd
ontwikkelen
Opdrachtgever: Centrumplan Roelofarendsveen VOF
Plaats: Roelofarendsveen
Stedenbouwkundig ontwerp en architectuur:
KK Architecten en Mulleners + Mulleners

Wonen
47

‘Het gaat naar verwachting,’ zegt
Peter Lammertink. ‘We zijn in een
lastige periode gestart, maar het
is natuurlijk een prachtige locatie.
Ik denk dat het succes ook te danken
is aan een aantal goede keuzes die we
gemaakt hebben. Zoals de keuze voor
KK Architecten en Mulleners + Mulleners
voor het stedenbouwkundige plan en de
architectuur, en de marktconsultatie die
we gedaan hebben.’ Voor Jan Heeremans
en Peter Lammertink is het duidelijk:
de consument bepaalt. ‘De tijd dat de
ontwikkelaar bepaalde wat er gebeurt,
ligt definitief achter ons. De consument
wil mee beslissen en laat ook nadrukkelijk
van zich horen. De traditionele advertentie
in de dagbladen raakt uit de tijd,
de invloed van social media is enorm.
Kopers laten zich direct horen; daar
moet je snel en adequaat op reageren.’
Sentiment is goed
‘Het sentiment bij De Oevers is goed.
In het voorjaar van 2013 is de verkoop
gestart, en direct na de zomer van 2013
ging het erg hard; in twee maanden
tijd hadden we 12 tekenafspraken.
Inmiddels zijn de 44 woningen van
fase 1 opgeleverd, wordt fase 2
gerealiseerd en is de verkoop van
fase 3 gestart. In 2017 start de realisatie
van de Vomar, die zal in 2018 opgeleverd
worden. Dan is het gehele project
De Oevers zo goed als afgerond.
We liggen prima op schema,’
aldus Peter Lammertink tot besluit.
Het nieuwe woon- en winkelgebied De Oevers van Roelofarendsveen
is een gezamenlijk project van Heembouw en Hoorne Vastgoed.
Een ontwikkeling die tegen het heersende sentiment in succesvol verloopt.
Hoe deze samenwerking tussen twee complementaire organisaties tot stand
is gekomen vertellen Jan Heeremans, algemeen directeur Hoorne Vastgoed
en Peter Lammertink, algemeen directeur Heembouw Holding.
Wij zijn doorgegaan, maar deze
ontwikkeling was voor ons veel te
groot. We hebben toen twee dingen
gedaan: we hebben de focus gericht op
specifieke gebieden in dit omvangrijke
plan, waarvan het centrumgebied een
belangrijke was; en verder hebben we
een partner gezocht om samen het
centrumplan te ontwikkelen. Toen Hoorne
ons belde, zijn we samen verder gegaan.
Door deze focus en samenwerking
kunnen we meer aan dan we alleen
zouden kunnen. Het is goed te weten
wat je kan, maar minstens zo belangrijk
is het te weten wat je niet kan.’
Jan Heeremans: ‘We versterken elkaar.
Hoorne Vastgoed faciliteert als belegger
ons zusterbedrijf Vomar Voordeelmarkt
en Heembouw ontwikkelt èn bouwt.
Onze belangen versterken elkaar.’
Peter Lammertink: ‘Wat ook belangrijk is:
de culturen van onze bedrijven matchen
goed; Heembouw en Hoorne Vastgoed
zijn beide een familiebedrijf, financieel
solide. Een goede basis voor een
evenwichtige samenwerking.’
De ontwikkeling van De Oevers
verloopt, zeker gezien de
marktomstandigheden, succesvol.
Hoorne Vastgoed is oorspronkelijk
de vastgoedtak van zusterorganisatie
Vomar Voordeelmarkt. Sinds 2009
is Hoorne Vastgoed een zelfstandig
bedrijf. De primaire doelstelling bij de
projecten van Hoorne Vastgoed is het
huisvesten van de supermarktketen
Vomar Voordeelmarkt en de tuincentra
van Ranzijn tuin dier. Jan Heeremans:
‘Sinds de vierde Nota Ruimtelijke
ordening richt Hoorne Vastgoed het vizier
op uitleglocaties; wij wilden graag in deze
regio een Vomar Voordeelmarkt realiseren.
We hebben daarvoor een overeenkomst
gesloten met een van de grondeigenaren
in dit gebied, en zijn daarna met
Heembouw in gesprek gekomen.
Vervolgens hebben we de ontwikkeling
van dit centrumgebied samen opgepakt.’
Onze belangen
versterken elkaar
‘Toen de contouren van de ontwikkeling
van Braassemerland duidelijk werden,
is Heembouw gestart een strategie te
ontwikkelen voor het verwerven van
posities,’ vertelt Peter Lammertink.
‘In eerste instantie samen met een
andere ontwikkelaar, maar door de
crisis moest die pas op de plaats maken.
Jan Heeremans, algemeen directeur Hoorne Vastgoed
en Peter Lammertink, algemeen directeur Heembouw Holding
De tijd dat de
projectontwikkelaar
bepaalde wat er
gebeurt, ligt definitief
achter ons

Peter Lammertink Jan Heeremans
Wonen

v.l.n.r. Pedro van Luling, René Lem
en Danielle de Haan
‘Kopers hebben
zelf invloed op
de plannen’

Pedro van Luling, senior
projectontwikkelaar bij Heembouw:
‘We hadden samen met de gemeente
het project Waterryck gedaan:
een ontwikkeling in centrum van
Roelofarendsveen waarbij we in fasen
92 woningen en een uitbreiding van
het winkelgebied hebben gerealiseerd.
Kort daarna sloten we met de
gemeente een intentieovereenkomst
om ons gezamenlijk in te spannen voor
uitbreiding van het winkelgebied in het
centrum van Roelofarendsveen. Met het
ontstaan van het plan “Braassemerland”,
voor de transitie van oude glastuinbouw
naar woningen, kwamen deze plannen
samen in wat eerst het Centrumplan
heette, inmiddels De Oevers.’
Goede klik met
Hoorne Vastgoed
Heembouw ging in eerste instantie
een samenwerking met een andere
projectontwikkelaar aan voor het
verwerven en ontwikkelen van gronden;
door de gevolgen van de crisis stapte
deze partij hier vlak voor ondertekening
van de overeenkomst met de
gemeente uit. Heembouw is alleen
verder gegaan en heeft in november
2010 de overeenkomst met de gemeente
gesloten, met de optie eventueel een
andere samenwerkingspartner te zoeken.
De Oevers is een bijzonder woon- en winkelgebied in het centrum van
Roelofarendsveen, dat door Heembouw samen met Hoorne Vastgoed
wordt ontwikkeld. Een mooi project, dat ondanks de crisis met succes
tot ontwikkeling is gebracht. Begin maart 2015 zijn de eerste 44 woningen
van project De Oevers opgeleverd.
We kwamen in contact met Hoorne
Vastgoed en dat bleek goed te klikken.
We zijn samen het traject in gegaan.’
Nadat het contract met de gemeente
in 2011 definitief werd, is het snel
gegaan. In 2012 werd het Berlijnse
architectenbureau KK Architecten
als stedenbouwkundige geselecteerd,
en vrij snel daarna het Amsterdamse
bureau Mulleners + Mulleners als
architect voor het ontwerp van
de woningen. Het stedenbouwkundig
plan is zo vormgegeven dat het volledig
aansluit bij het dorpse karakter van
Roelofarendsveen en bij het overal
aanwezige water. De bestaande
dorpskern wordt op een hele natuurlijke
manier uitgebreid: een mooi plan.
Toen rond de zomer van 2012 het
definitieve uitwerkingsplan klaar was,
ging ook de marketingcampagne
van start.
Bloemencorso aftrap voor
marketingcampagne
Wooncoördinator Daniëlle de Haan
van Heembouw, die de marketing en
verkoop-activiteiten van de Oevers
coördineert, vertelt over de enthousiaste
ontvangst van de plannen.
Sr. projectontwikkelaar Pedro van Luling,
wooncoördinator Daniëlle de Haan en bouwplaatsmanager René Lem
De Oevers is uniek
in Nederland,
een project om
trots op te zijn
‘Tijdens de kermisweek, een echte
feestweek hier in Roelofarendsveen,
hebben we De Oevers voor het eerst
onder de aandacht gebracht. We deden
met een prachtige rijdende sloep mee
aan de bloemencorso, en deelden
bloemen uit aan het publiek met een
uitnodiging voor een bijeenkomst waar
de plannen gepresenteerd zouden
worden. Op de presentatie-avond
kwamen ruim 350 mensen langs.
Dat was ontzettend leuk, en de mensen
waren echt positief verrast over de
plannen.’ Plannen waar ze ook zelf
invloed op konden uitoefenen.
‘We hadden collages van verschillende
bouwstijlen opgehangen en voorbeelden
van inrichting van de openbare ruimte.
Met “like”-stickers kon iedereen
aangeven wat ze wel en wat ze niet leuk
vonden. Daar hebben we in de verdere
planvorming rekening mee gehouden.’
Pedro van Luling in de Oevers-sloep
tijdens bloemenscorso
Wonen

Daarna waren er twee inspiratiesessies
met potentiële kopers die op schets
bladen konden aangeven hoe hun
droomhuis eruit zou komen te zien.
Daniëlle: ‘Tijdens deze avonden hebben
we uitvoerig met de mensen gesproken.
Zo kregen we een goed gevoel hoe de
plannen ontvangen werden en konden
we ook nog zaken aanpassen als dat
nodig was. Er ligt nu een plan waar
mensen heel veel zelf kunnen kiezen:
welk woningtype, welk geveltype, wel
of geen uitbreiding met een dakkapel
of topgevel, kleur metselwerk, wel of
geen uitbouw en/of een andere indeling
van de woning: De Oevers biedt de
bewoners heel veel keuze. Dat maakt
de wijk die ontstaat verfrissend;
elke woning heeft zijn eigen identiteit.
Dan is jouw huis niet meer de 5e van
het rijtje, maar die ene met de topgevel.
Je merkt ook dat dit project echt leeft
in het dorp. De verschillende
beleefdagen met de mogelijkheid
langs het plangebied te varen zijn
druk bezocht, mensen komen graag
kijken hoe het in werkelijkheid wordt.
Nu de weg klaar is, komt het hele
dorp hier een rondje lopen.’
Geen enkele woning hetzelfde
De Oevers kenmerkt zich door de
grote variatie. Voor bouwplaatsmanager
René Lem wel een uitdaging.
‘We zijn gestart met 5 verschillende
woningtypes, inmiddels hebben we
er 6 en door alle keuzemogelijkheden
die er zijn, is eigenlijk geen enkele woning
hetzelfde. Het casco is gebaseerd op
onze OptimaalWoning, maar in de verdere
uitvoering is alles anders.’ Om dit allemaal
in goede banen te leiden, is er per woning
een kopersmap. In de woning staan alle
gekozen kopersopties op de zogenaamde
meterkastlijst. ‘Verder is alles natuurlijk
op tekening verwerkt. Tijdens de inmeet-
en kijkdagen kunnen de kopers nog
op- of aanmerkingen maken, die wij
voor de oplevering nog kunnen verwerken.
En nu deze eerste 44 woningen er
staan, zien nieuwe kopers echt wat
ze kopen. Dat maakt het voor hen een
stuk gemakkelijker dan voor de kopers
van fase 1, hoe zeer de brochures en
de virtuele maquette ook geholpen
hebben bij de beeldvorming.’
De eerste 44 woningen zijn inmiddels
dus opgeleverd. De bouw van fase 2,
dat bestaat uit een appartementengebouw
en 13 grondgebonden woningen is in volle
gang, en ondertussen is de verkoop van
fase 3 ook gestart. Daniëlle: ‘De eerste
contracten voor de woningen die we in
fase 3 realiseren, zijn getekend en er zijn
er al aardig wat onder optie. Het is ons
streven om voor de zomer van 2015 de
bouwbeslissing voor deze fase te nemen.’
René Lem: ‘De Oevers is één project dat
bestaat uit verschillende losse trajecten.
Het is belangrijk goed mee te denken
over de routing. De bouw gaat als de
brandweer; we maken veel gebruik van
prefab. Dat betekent dat de kopersopties
goed bekend moeten zijn en kopers ook
realiseren dat op x-moment er niets meer
veranderd kan worden. Het voortraject
moet goed zijn, en we moeten zorgen
voor voldoende controle momenten en
een optimaal uitvoeringsproces. We leren
van de eerdere fasen, kijken bij onze
leveranciers wat er slimmer kan, passen
onze bouwmethodiek aan. Dit is ook
in dat opzicht een geweldig project.’
De Oevers wordt een heel
onderscheidende woonwijk
Pedro: ‘Voor we begonnen met dit project
zijn we in Vleuterweide gaan kijken,
waar KK Architecten ook aan het werk
was geweest, en waar een prijs mee is
gewonnen. Ik heb daarna onze algemeen
directeur Peter Lammertink de foto’s laten
zien en gezegd: “Dit is als het aan mij ligt
ons ambitieniveau voor het centrumplan.”
Dat was de reden KK Architecten uit te
nodigen voor De Oevers met de opdracht
hier iets te maken dat nog mooier zou
zijn dan Vleuterweide. En we zijn hard op
weg dit werkelijkheid te maken. Ik denk
dat dit project uniek is in Nederland, door
zijn diversiteit, de invloed van de kopers,
de uitgebreide keuzemogelijkheden, de
ligging aan het water. De Oevers wordt
een heel onderscheidende woonwijk,
waar we trots op mogen zijn.’
‘Mensen kunnen
hier heel veel
zelf kiezen’
‘De bouw gaat door
gebruik van prefab
supersnel’
Bouwplaatsmanager René Lem

Wonen
‘In De Oevers heeft
elke woning zijn
eigen identiteit’
v.l.n.r. Pedro van Luling, René Lem en Daniëlle de Haan

Onze CO2-uitstoot was in 2013 1.108,99 ton. Omgerekend naar
omzet betekent dit 9,96 ton per miljoen omzet. In 2014 is de
CO2-uitstoot verder verlaagd tot 1.048,36 ton; bij een omzet van
€ 110,185 miljoen (inclusief geproduceerde omzet deelnemingen),
komt dit uit op 9,51 ton per miljoen omzet: een daling van 4,5%.
Om deze verlaging blijvend te realiseren, hebben we een
aantal acties in gang gezet, onder andere op het gebied van
elektriciteitsverbruik en mobiliteit.
Elektriciteit
OptiVolt is gespecialiseerd in het gegarandeerd reduceren
van energieverbruik en CO2-uitstoot door installatie van
energiebesparende systemen en aanpassing van
elektrotechnische installaties. In 2014 heeft OptiVolt dit in
ons kantoor in Roelofarendsveen geïmplementeerd. Dit heeft
een energiereductie van 8,3% opgeleverd.
Mobiliteit
Een groot deel van onze CO2-reductie is toe te schrijven aan
de vermindering van het brandstofgebruik. De Green Driver
Challenge heeft daar zeker aan bijgedragen. Deze rijstijlcompetitie
tussen collega’s, met het doel het realiseren van een gunstiger
brandstofverbruik en minder CO2-uitstoot, is in mei 2014 afgerond.
Het competitieve element van de Green Driver Challenge, de
wekelijkse updates en de praktische tips hebben de deelnemers bewust
gemaakt en gestimuleerd zuiniger te rijden. De 10 best presterende
collega’s zijn hiervoor beloond met een vegetarische kookworkshop.
In het verlengde van de Green Driver Challenge hebben we
In het verlengde van de Green Driver Challenge hebben we ons
lease-autobeleid aangescherpt. Per categorie lease-auto is de
maximale CO2-uitstoot vastgelegd. In ons wagenpark komen
steeds meer elektrische auto’s voor. Om dit te faciliteren is het
parkeerterrein rond ons pand in Roelofarendsveen in 2014 voorzien
van twee laadpalen.
BREEAM adviestool geeft snel inzicht in kosten
en maatregelen voor certificering
Met BREEAM wordt de duurzaamheid van vastgoed en gebieden
meetbaar gemaakt. Klanten vragen steeds vaker naar deze
internationaal erkende kwalificatie voor hun pand, omdat een
pand met een BREEAM-kwalificatie beter verhuurbaar is,
een hogere restwaarde heeft en bijdraagt aan een positief imago.
In de afgelopen jaren hebben Heembouw en Habeon Architecten
een aantal BREEAM-trajecten doorlopen. Dit heeft onder andere
geleid tot de toekenning van BREEAM-outstanding certificaten
voor ontwerp en oplevering van het DC New Logic I in Tilburg,
wat daarmee het meest duurzame DC in Nederland is.
Ondertussen is de bewijslast voor een BREEAM-certificaat voor
het DC New Logic II, ook in Tilburg, bij de DGBC aangeleverd.
Hier is al outstanding toegekend voor het ontwerp, nu moet
de oplevering nog beoordeeld worden.
Voor een BREEAM-certificaat moet nogal wat gebeuren, en
het is belangrijk om al vroeg in het voortraject te weten of een
opdrachtgever een BREEAM-traject wil doorlopen en welke
kwalificatie wordt nagestreefd. Om klanten te helpen bij deze
beslissing, is de BREEAM advies tool ontwikkeld in het kader
van een afstudeeropdracht die bij Heembouw is uitgevoerd.
BREEAM-expert en planontwikkelaar Eric Roelofswaard was
hier nauw bij betrokken: ‘De tool is ontwikkeld op basis van de
ervaringen die wij hebben opgedaan bij de BREEAM-trajecten
voor logistieke gebouwen. Het is opgezet volgens de BREEAM-NL
2011 normen, maar inmiddels hebben we de tool geactualiseerd
naar BREEAM-2014. Het is een handig middel om klanten snel
inzicht te geven in de kosten en de maatregelen die op bouwkundig
en installatietechnisch gebied noodzakelijk zijn voor een certificaat.
Dat kan voor alle BREEAM-gradaties, van pass (1 ster) tot
outstanding (5 sterren). Zo krijgt de klant in circa 1,5 uur
antwoord op de vraag: “welke BREEAM-certificering kan ik
tegen welke investering met mijn gebouw halen?” Hiermee weet
hij al vroeg in het voortraject waar hij aan toe is.’
Duurzaam bouwen en milieu
Op het gebied van duurzaamheid blijft onze doelstelling: “In 2022 produceren we 25% minder
CO2-uitstoot per miljoen omzet (na inflatiecorrectie) dan in 2012” onverminderd van kracht.
Vegetarische kookworkshop voor top 10 Green Driver Challenge

Our Planet
‘Een pand met een
BREEAM-kwalificatie
is beter verhuurbaar,
heeft een hogere
restwaarde en draagt bij
aan een positief imago’
ISO 14001
Alle klantgroepen van Heembouw zijn ook in 2014 met goed
gevolg geauditeerd voor zowel ISO 9001 en VCA** als ISO 14001.
ISO 14001 is een internationaal erkende norm voor een goed
en algemeen geaccepteerd milieumanagement systeem.
Hiermee kunnen milieueffecten (milieurisico’s) in de bedrijfsvoering
beheerst en verminderd worden.
Afvalscheiding op de bouw
Bouw- en sloopafval bestaat vooral uit puin, steen, hout, metalen,
kunststoffen, papier en karton. Ruim 90% van het bouwen
sloopafval kan worden ingezet als grondstof voor nieuwe producten.
Het is daarom essentieel om bouwen sloopafval goed te scheiden.
Al sinds 2010 is Heembouw daarom bezig deze afvalstromen bij
de bron op het bouwterrein te scheiden. In 2013 lag het percentage
bouwafval, dat gescheiden de bouwplaats verlaat op 34%.
In 2014 is dit gestegen tot ruim 46%. Het BREEAM-outstanding
project voor Dok Vast (zie hiernaast) heeft hier een belangrijke
bijdrage aan geleverd. Nu is het zaak om dit percentage tenminste
te consolideren. Ons doel van 40% gescheiden bouwafval, dat we in
2010 hebben gesteld, is inmiddels naar boven bijgesteld, naar 50%.
Tijdens de Provada 2014 (3 t/m 5 juni) werd het vijfsterren
Breeam-NL Nieuwbouw Oplevercertificaat uitgereikt voor
het DC dat Heembouw in design build realiseerde op
bedrijventerrein Vossenberg II in Tilburg. Annemarie van Doorn,
directeur van de Dutch Green Building Council, overhandigde
het oplevercertificaat aan Jos Klanderman, managing director
van Dok Vast en opdrachtgever voor dit DC. Dit DC kreeg
de hoogste Breeam-NL score ooit voor een opgeleverd
gebouw: 91,17 procent en is hiermee het meest duurzame
distributiecentrum van Nederland.
Het DC op Vossenberg West II werd ontworpen door
Habeon Architecten en door Heembouw gerealiseerd.
Over de wijze waarop dit meest duurzame DC in een recordtijd
van 4 maanden werd gerealiseerd, maakten Dok Vast en
Heembouw in samenwerking met de betrokken leveranciers
een boek: “How to build a very green DC in 4 months.”
Afvalscheiding op de bouw ligt nu op ruim 46%
Het meest duurzame DC van Nederland

In de komende jaren gaat Nederland steeds energiezuiniger bouwen,
tot energieneutraal in 2020. Dat ligt vast in Europees en Nederlands
overheidsbeleid. Dat lijkt een hele uitdaging, maar er is veel meer mogelijk
op duurzaamheidsgebied. “Niet langer denken in energieneutraal maar
in energiepositief”, is het credo van het viertal dat hier aan het woord is.
Aan de hand van een case voor het
dorp Odijk, leggen gebiedsontwikkelaar
Karel van Berk, energie-expert Gideon
Goudsmit, ontwikkelaar duurzame energie
projecten Leonie Schaart van Eneco en
commercieel directeur Heembouw Wonen
Guido Voermans het concept van de
energiepositieve wijk uit.
Karel van Berk: ‘Vorig jaar kwam ik in
gesprek met een van de wethouders van
de gemeente Bunnik. Hij vertelde over
de voorgenomen ontwikkeling van een
woonwijk, en de duurzaamheidsambitie
daarvoor: energieneutraal. Ik vind dat
daar waar het mogelijk is, de ambitie
hoger moet liggen; dan moet je voor
energiepositief gaan. Dat betekent
dat de woningen allereerst zelf
energievoorzienend zijn, en dat het
overschot aan opgewekte energie
wordt herverdeeld.’
Gebiedsontwikkelaar Karel van Berk, energie-expert Gideon Goudsmit,
ontwikkelaar duurzame energie projecten Leonie Schaart van Eneco
en commercieel directeur Heembouw Wonen Guido Voermans
Stop met denken in
energieneutrale woonwijken:
energiepositieve woningbouw
is de toekomst!
Eenvoudig te realiseren
Gideon Goudsmit werd door Karel
uitgenodigd mee te denken over hoe de
nieuw te ontwikkelen wijk energiepositief
zou kunnen worden gemaakt. ‘Eigenlijk
is dat vrij eenvoudig te realiseren.
Met een goede isolatie, gebruik van
warmte-koude opslag voor koeling en
verwarming, zonnepanelen.’ Je vraagt
je af, waarom dit niet massaal wordt
toegepast, als het zo eenvoudig is.
Gideon: ‘De perceptie is dat het duur
is, maar ook dat valt mee. Punt is wel
dat banken terughoudend zijn in de
financiering; die nemen alleen de kosten
mee in hun berekeningen en niet de
woonlasten. Dat is gelukkig wel aan
het veranderen.’
Bewustwording groeit
Leonie Schaart: ‘Je ziet ook dat de
bewustwording van de kant van de
particulier groeit. Er zijn nog niet veel
particulieren die pro-actief nadenken
hoe ze de energievoorziening in hun
nieuwe huis gaan invullen. Maar die
vraag neemt wel toe. Duurzame energie
voor iedereen, dat is wat wij willen
bereiken. Bij Eneco proberen we de
onbekendheid op dit terrein weg te
nemen. Daarbij verandert onze rol van
leverancier naar regisseur. We stemmen
vraag en aanbod op elkaar af.’
Opslag van energie nog lastig
Voorbeelden van wijken die
energiepositief zijn, zijn er in Nederland
nog niet. Gideon: ‘Er zijn wel
voorbeelden van individuele woningen
en kantoren. De opslag van energie
is nog lastig, maar dat is een kwestie
van tijd.’ Guido Voermans: ‘Op zich
is het vreemd dat we nog steeds in
energieneutrale woningen denken,
in plaats van energiepositief. Een groot
deel van de bestaande woningvoorraad
van in totaal 7.5 miljoen woningen in
Nederland, is ouder dan 50 jaar. Die
kunnen nooit eenvoudig energieneutraal
gemaakt worden. De woningcorporaties
hebben verduurzaming van hun
woningen naar energielabel B als stip
op de horizon in 2020, maar dat is niet
hetzelfde als energieneutraal. Verder
zijn veel woningen particulier bezit, en
lang niet alle particulieren zijn bereid te
investeren in duurzaamheid. Daarom is
ons voorstel voor de nieuwe woonwijk
in Odijk zo goed.’
Case Odijk: energiepositieve
nieuwbouwwoning levert
energie aan bestaande woning
Een gemiddeld huishouden verbruikt
€ 1.800,- per jaar aan elektriciteit
en gas. Bij 7.5 miljoen huishoudens
wordt er landelijk gezien jaarlijks voor
€ 13.5 miljard aan energie verbruikt.
Van het totale energieverbruik bestaat
maar 28% uit elektriciteit. De rest
bestaat uit fossiele brandstoffen.
Leonie: ‘Bij een energiepositieve woning
kan de woning ook energie leveren aan
bijvoorbeeld de straatverlichting en
laadpalen voor elektrische auto’s.
‘Een energie-
positieve woning
levert ook
energie aan
straatverlichting
en laadpalen voor
elektrische auto’s’

Heembouw jaarverslag 2014

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Heembouw jaarverslag 2014

Similar to Heembouw jaarverslag 2014 (20)

More from Heembouw

More from Heembouw (20)

Heembouw jaarverslag 2014