1. จัดทาโดย
นายอวิรุทธ์ อินอุ่นโชติ เลขที่ 7
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/2
เสนอ
คุณครูสฤษดิ์ศักดิ์ ชิ้นเขมจารี

2. จัดทาโดย
นายอวิรุทธ์ อินอุ่นโชติ เลขที่ 7
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/2
เสนอ
คุณครูสฤษดิ์ศักดิ์ ชิ้นเขมจารี

3. ขรัวอินโข่ง มีชีวิตอยู่ในสมัยรัชกาลที่ 3-4 (ไม่ปรากฏวันเดือนปีเกิด)
ศิลปินผู้ได้รับการยกย่องเป็นจิตรกรเอกประจารัชกาลที่ 4 แห่งสมัย
รัตนโกสินทร์ เป็นศิลปินในสมณเพศ ศิลปินไทยคนแรกที่ใช้เทคนิคการ
เขียนภาพฝาผนังแบบตะวันตกที่แสดงปริมาตรใกล้ไกล นับเป็นศิลปิน
ก้าวหน้าแห่งยุคที่ผสมผสานแนวดาเนินชีวิตแบบไทยกับตะวันตกเข้า
ด้วยกัน ซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร กรมพระยา
ดารงราชานุภาพทรงยกย่องว่า ขรัวอินโข่งเป็นช่างเขียนไม่มีตัวสู้ในสมัย
นั้น

4. ในระยะแรกขรัวอินโข่งยังยึดแนวความคิดแบบเดิม คือวาด ภาพเกี่ยวกับ
พุทธศาสนาตามคตินิยม ภายหลังจึงเปลี่ยนเป็นเขียนภาพเรื่องราว
เกี่ยวเนื่องในพระพุทธศาสนา จนกระทั่งหลุดพ้นมาเป็นงานในรูปแบบ
ปริศนาธรรม ความสามารถพิเศษเฉพาะตัวคือการ วาดภาพธรรมชาติ
โดยเฉพาะต้นไม้และการควบคุมอารมณ์ของสีในภาพให้มีความกลมกลืน
และ เกี่ยวเนื่องกันโดยตลอด ผลงานที่สร้างชื่อเสียงคือภาพปริศนาธรรมที่
ฝาผนังภายในพระอุโบสถ วัดบวรนิเวศและวัดบรมนิวาส

5. ชีวิตในวัยเด็กของขรัวอินโข่งไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด รวมทั้งปีที่เกิด
ทราบเพียงว่าขรัวอินโข่งเกิดที่ตาบลบางจาน อาเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี
ในสมัยรัชกาลที่ 3 มีชื่อเดิมว่า "อิน" เดินทางเข้ามาบวชเป็นสามเณรที่
กรุงเทพฯ แม้อายุเกินมากแล้วก็ยังไม่ยอมบวชพระจนถูกล้อเป็นเณรโค่ง
แต่ในที่สุดสามเณรอินจึงได้ยอมบวชเป็นพระที่วัดราชบูรณะ (วัดเลียบ)
ชื่อจึงสันนิษฐานกันว่ามาจากการถูกเรียกล้อว่า “อินโค่ง”

6. ซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรง
อธิบายว่า “โค่ง” กับ “โข่ง” แปลว่า “ใหญ่” ต่อมาโค่งเพี้ยนเป็น “โข่ง” จึง
เรียกกันว่า “อินโข่ง” ส่วนคาว่า “ขรัว” ได้มาหลังจาก “พระอินโข่ง” มี
พรรษาและทรงความรู้มากขึ้นจึงได้รับการเคารพนับถือเป็นพระอาจารย์
ซึ่งเจ้านายสมัยนั้นนิยมเรียกว่า “ขรัว” คนทั่วไปจึงเรียกพระภิกษุอินว่า
“ขรัวอินโข่ง” ถึงปัจจุบัน

7. ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าขรัวอินโข่งเรียนการเขียนภาพอย่างเป็นงาน
เป็นการจากที่ใดและเมื่อใด โดยเฉพาะในวัยเด็กและวัยหนุ่ม เข้าใจกันว่า
อาศัยการมีพรสวรรค์และได้อาจได้หัดเขียนภาพแบบไทยกับช่างเขียนบาง
คนในสมัยนั้นจนเกิดความชานาญขึ้น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้า
กรมพระยานริศรานุวดติวงศ์ทรงเล่าว่า ขรัวอินโข่งเป็นพระที่ชอบเก็บตัว
ไม่ค่อยยอมรับแขก มักชอบปิดกุฏิใส่กุญแจให้คนเห็นว่าไม่อยู่เพื่อใช้เวลา
ที่สงบทาสมาธิวางแนวเรื่องเพื่อใช้สาหรับเขียนภาพฝาผนังโบสถ์วิหารซึ่ง
ในสมัยแรกๆ ยังคงเป็นภาพปริศนาธรรมแบบไทย

8. จากการสันนิษฐานเช่นเดียวกันว่า อิทธิพลของตะวันตกที่เริ่มหลั่งไหลเข้า
มามากตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3 จึงมีการเร่งรัดพัฒนาประเทศเป็นแบบ
ตะวันตกมากขึ้นทั้งด้านวัฒนธรรมและวิทยาการ ซึ่งรวมถึงรูปแบบศิลปะ
แบบตะวันตกจากทั้งยุโรปและอเมริกา เชื่อกันว่าขรัวอินโข่งเป็นศิลปินที่มี
ความคิดสร้างสรรค์ที่แหวกแนวจากรูปแบบประเพณีเดิมอยู่แล้ว จึงกล้ารับ
เทคนิคแบบตะวันตกมาประยุกต์ด้วยตนเอง

9. อย่างไรก็ดี ในระยะแรก ขรัวอินโข่งยังคงเขียนภาพจิตรกรรมไทยเป็นแบบ
ดั้งเดิม โดยเขียนภาพเกี่ยวกับชาดกและพระพุทธศาสนาเป็นภาพแบบ 2
มิติ เช่น ภาพยักษ์หน้าลิง ภาพวาดที่วัดมหาสมณารามและหอราชกรมานุ
สร

10. สมเด็จกรมพระยาดารงราชานุภาพ ตรัสเล่าประทานหม่อมราชวงศ์สุมน
ชาติ สวัสดิกุลว่า "…เป็นช่างเขียนไทยคนแรกที่มีความรู้ไม่แต่เขียนได้ตาม
แบบโบราณเท่านั้น ยังเขียนได้ตามแบบฝรั่งสมัยใหม่ได้ด้วย เป็นการ
แสดงความก้าวหน้าในทางเขียนรูปของไทย รูปภาพต่าง ๆ ที่ขรัวอินโข่ง
เขียนนั้นมีเงา เป็นการเขียนที่มีชีวิตจิตใจผิดกับนักเขียนไทยคนอื่นๆ เคย
โปรดฯ ให้เขียนรูปต่างๆ เป็นฝรั่งๆ ไว้ที่พระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหารรูป
พวกนี้เป็นพวกแรกๆ ของขรัวอินโข่ง ต่อมาเขียนรูปพระนเรศวรชนช้างไว้
ในหอราชกรมานุสรหลังพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดารามฝีมือดีนัก "
(จากบทวรรณคดี ฉบับพฤศจิกายน 2495)

11. นอกจากนี้พระองค์ยังได้กล่าวถึงเทคนิคการเขียนภาพของขรัวอินโข่งว่า
"...ท่านเป็นช่างเขียนไทยที่คิดค้นหาวิธีเขียนภาพ
ให้มีชีวิตจิตใจ เขียนได้เหมือนของจริงและนิยม
ใช้สีหม่น ๆ เช่น สีน้าเงินปนเขียวเขียน ซึ่งถ้ามิได้
เป็นช่างฝีมือดีจริงแล้วก็หาอาจทาให้ภาพงดงามได้ด้วยสี 2 สีนี้ไม่และเป็น
คนแรกที่ได้เริ่มนาคตินิยมอันนี้มาเป็นศิลปะของไทย สมเด็จเจ้าฟ้ากรม
พระยานริศฯ ตรัสไว้ว่า "ความนิยมเขียนอย่างฝรั่งนั้น พระอาจารย์อินโข่ง
เป็นผู้นาขึ้นในรัชกาลที่ 4" (จากวารสารศิลปากรปีที่ 6 เล่ม 7 หน้า 55)
เพราะฉะนั้นจึงนับว่าพระอาจารย์อินโข่งเป็นจิตรกรเอกผู้หนึ่ง

12. น. ณ ปากน้า กล่าวถึงงานของขรัวอินโข่งว่า
"....ภาพต่าง ๆ ของขรัวอินโข่งเขียนไว้นุ่นนวล มี
ระยะใกล้ไกลถูกหลักเกณฑ์ทุกอย่างทั้งๆ ที่ขรัวอินโข่งไม่เคยเห็นภาพตัว
จริงของฝรั่งเลย นอกจากมโนภาพที่ฝันไปเท่านั้น เป็นประจักษ์พยานว่า
แม้คนไทยจะหันมาเขียนภาพเรียลลิสม์ (Realism) แบบฝรั่งก็สามารถเขียน
ได้ดีอย่างไม่มีที่ติ และไม่แพ้เขาเลย...."

13. อิทธิพลสาคัญอีกประการหนึ่งอาจเกิดจากความคุ้นเคยของขรัวอินโข่งที่มี
อยู่กับพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อครั้งดารงพระยศเป็น
สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้ามงกุฎระหว่างผนวชที่วัดราชาธิวาสวร
วิหาร สืบเนื่องจากการที่ได้ทรงศึกษาพระพุทธศาสนาอย่างจริงจังจนได้
ทรงตั้งธรรมยุตินิกายขึ้น ได้ทรงคิดแนวเรื่องปริศนาธรรมขึ้นแล้วโปรด
เกล้าให้ขรัวอินโข่งเป็นผู้เขียนภาพประกอบ

14. อิทธิพลภาพเขียนแบบตะวันตกเชื่อกันว่าได้มาจากภาพพิมพ์ที่หมอสอน
ศาสนาหรือมิชชันนารีนามาจากต่างประเทศ รวมทั้งภาพของยุโรปที่ส่งมา
จาหน่ายแพร่หลายในเมืองไทยในสมัยนั้น ขรัวอินโข่งได้นามาพัฒนาและ
ประยุกต์ในงานจิตรกรรมไทยเป็นภาพทิวทัศน์แบบตะวันตกโดยใช้ตัว
ละครและสถานที่แบบตะวันตก เช่น ภาพปริศนาธรรมที่วัดบวรนิเวศวิหาร
และวัดบรมนิวาส

15. งานจิตรกรรมไทยของขรัวอินโข่งในช่วงแรกยังคงเป็นแบบไทยดั้งเดิมดัง
ได้กล่าวมาแล้ว ในระยะหลังแม้จะได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมและศิลปะ
ตะวันตกโดยเฉพาะด้านการเขียนภาพหรือจิตรกรรม ซึ่งใช้วิธีการเขียน
ภาพแบบตะวันตกที่ใช้แสงและเงาสร้างเป็นภาพ 3 มิติทาให้เห็นภาพมี
ความลึกได้รับแสงไม่เท่ากันตามจริง แต่ภาพไทยที่เขียนแบบตะวันตกของ
ขรัวอินโข่งก็ยังคงลักษณะไทยไว้ได้โดยยังคงแสดงลักษณะท่าทางและ
ความอ่อนช้อยที่เน้นท่าพิเศษแบบไทยดังปรากฏในภาพเขียนแบบไทย

16. นอกจากนั้น น. ณ ปากน้าก็ยังได้อธิบายเปรียบเทียบงานของขรัวอินโข่ง
กับช่างเขียนมีชื่อชาวตะวันตกไว้อย่างน่า สนใจว่า
"....ภาพหนึ่งเป็นภาพชีวิตในหมู่บ้าน ผู้คนกาลังตักบาตรในตอนเช้า ไกล
ออกไปมีกระท่อม ซึ่งปลูกบนเนินใต้ต้นไม้ กลางทุ่งที่เจิ่งไปด้วยน้า แสดง
ถึงชีวิตที่สงบสันติ ชาวนาที่ขยันขันแข็งกาลังไถนาอยู่ นับว่าเป็นชีวิตที่
ผาสุกน่าชื่นชม ถัดหมู่บ้านนี้ไปไม่ไกลนักมีอีกหมู่บ้านหนึ่ง ซึ่งในภาพ
แสดงให้เห็นความชุลมุนวุ่นวาย มีคนกลุ่มหนึ่งกาลังรุมตีกัน และบางคนก็
ไล่ตีพระซึ่งวิ่งหนีทิ้งตาลปัตร ล้มลุกคลุกคลานการเขียนด้วยวิธีนี้ทาให้นึก
ถึง ยอชโต ศิลปินของอิตาลี ซึ่งเน้นถึงปรัชญาของชีวิต เปรียบให้เห็น
ความดี ความเลว ให้เป็นคติธรรมที่ดีแก่คน ทั่ว ๆ ไป..."

17. เว็บไซต์ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้า ธนบุรี เรื่องเดียวกัน
กล่าวถึงลักษณะเฉพาะในการเขียนภาพของขรัวอินโข่งไว้เช่นเดียวกันว่า
“......ขรัวอินโข่งเป็นจิตรกรหัวก้าวหน้า ผู้พัฒนาแนวทางจิตรกรรมไทย
แบบประเพณี สร้างสรรค์งานจิตรกรรมฝาผนังในแนวความคิดใหม่ โดย
นาเอารูปแบบจิตรกรรมตะวันตกที่เกี่ยวกับการจัดองค์ประกอบ ผู้คน การ
แต่งกาย ตึกรามบ้านเมือง ทิวทัศน์ การใช้สี แสงเงา บรรยากาศที่ให้
ความรู้สึกในระยะและความลึกมาใช้อย่างสอดคล้องกับเรื่องที่ได้
แสดงออกเกี่ยวกับคติและปริศนาธรรม...”

18. กล่าวกันว่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อครั้งผนวชที่วัด
ราชาธิวาสวรวิหาร ได้ทรงคิดแนวเรื่องปริศนาธรรมขึ้นแล้วโปรดเกล้าให้
ขรัวอินโข่งเป็นผู้เขียนภาพประกอบดังกล่าว พิสิฐ เจริญวงศ์ กล่าวถึงภาพ
ปริศนาธรรมของขรัวอินโข่งไว้ในสารานุกรมประวัติศาสตร์ไทยเล่ม 2
ของราชบัณฑิตยสถาน (2545) ไว้ว่า

19. “ภาพปริศนาธรรมเป็นภาพที่คนชมต้องใช้ความคิดแปลความหมายให้
ออก ไม่เหมือนภาพพุทธประวัติหรือชาดกต่างๆ ที่พุทธศาสนิกชน
ส่วนมากเข้าใจเรื่องอยู่แล้ว ตัวอย่างเช่น ภาพวาดบนผนังเหนือประตู
หน้าต่างในพระอุโบสถวัดวัดบวรนิเวศวิหารทั้ง 16 ตอน ตอนแข่งม้าซึ่ง
แสดงอาคารในสนามแบบตะวันตก รวมทั้งผู้ชมและผู้ขี่เป็นชาวตะวันตก
หมายถึงพระพุทธเจ้าผู้ทรงเป็นสารถีที่สามารถ เปรียบพระธรรมดังอุบาย
ที่ใชฝึกม้า และพระสงฆ์เป็นเสมือนมาที่ฝึกมาดีแล้ว”

20. ขรัวอินโข่งมีผลงานมากมาย แต่ยังไม่ปรากฏโดยชัดเจนว่ามีผู้ใด้จัดรวม
รวมเป็นเอกสารไว้อย่างเป็นระบบมีหมายเลขกากับเฉพาะและครบถ้วน
พิสิฐ (2545) กล่าวไว้ว่ามีบันทึกผลงานเท่าที่ปรากฏเป็นหลักฐานได้แก่
 ภาพที่เก็บรักษาไว้ที่ที่หอสมุดแห่งชาติ กรุงเทพฯ
 ในพระที่นั่งศิวโมกข์พิมาน
 ต้นร่างสมุดภาพ เป็นสมุดไทยสีขาว 2 เล่มเก็บรักษาไว้
 ในห้องเลขที่ 15 (มุขท้ายพระที่นั่งพรหเมศรธาดา)

21.  ภาพเขียนคือพระบรมรูปรัชกาลที่ 4 หนึ่งภาพ
 ภาพพระบฏมหาชาติ (เขียนค้าง) 5 ภาพ
 ภาพเรื่องพระอภัยมณีตอนศรีสุวรรณชมสวน 1 ภาพ
 พิพิธภัณฑ์หอศิลปแห่งชาติ
 ภาพวาดสีฝุ่น 5 ภาพ
 ภาพวาดในพระอุโบสถวัดบวรวิหาร

22.  ภาพวาดที่เสาและภาพวาดเหนือช่องหน้าต่าง เป็นภาพปริศนาธรรม
ส่วนภาพวาดระหว่างช่องหน้าต่างเป็นเรื่องเกี่ยวกับกิจวัตรของ
พระสงฆ์ หรือเทศกาลงานบุญเนื่องในพุทธศาสนา ที่เสาพระอุโบสถ
ซึ่งระบายพื้นเสาเป็นสีต่าง ๆ แสดงปริศนาธรรม อันเปรียบด้วยน้าใจ
คน 6 ประเภทที่เรียก ฉฬาภิชาติ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
 ภาพเขียนประกอบสุภาษิตคาพังเพยในพระอุโบสถ ทางซ้ายมือเป็น
ภาพเขียนเรื่อง อลีนวิตชาดก (เรื่องพระยาเผือก) และภาพสุภาษิตต่าง ๆ
ที่บานหน้าต่างพระอุโบสถ
 ภาพวาดพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ในหอราชกรมานุสรและหอ
ราชพงศานุสร (สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 เป็นหอพระขนาบพระ
อุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม) ข้างละห้อง หอพระหลังนี้เป็นหลัง
ข้างเหนือ เป็นที่ไว้พระพุทธรูปปางต่างๆ ซึ่งทรงพระราชอุทิศถวาย
พระเจ้าแผ่นดินครั้งกรุงเก่า

23.  ภาพวาดในพระอุโบสถวัดบรมนิวาส กรุงเทพฯ
 ภาพวาดในพระอุโบสถวัดมหาสมณาราม เพชรบุรีเมื่อรัชกาลที่ 4
โปรดฯ ให้ปฏิสังขรณ์วัดมหาสมณารามแล้ว ก็โปรดฯ ให้ขรัวอินโข่ง
วาดภาพจิตรกรรมฝาผนัง นับเป็นภาพวาดแห่งเดียวในเมืองเพชรบุรี
ภาพการไปนมัสการพระพุทธบาท
 ภาพการไปนมัสการสถานที่ศักดิ์สิทธิ์อื่นๆ ทางพุทธศาสนา
 ภาพนมัสการพระปฐมเจดีย์
 ภาพนมัสการพระบรมธาตุนครศรีธรรมราช
 ภาพพระนครคีรี เพชรบุรี
 ภาพพระพุทธโฆษาจารย์แปลคัมภีร์ที่ลังกาและ
 ภาพทวารบาลในพระอุโบสถวัดบรมนิวาส กรุงเทพฯ

24.  ภาพผนังและภาพเหนือช่องหน้าต่างเป็นภาพปริศนาธรรม
 ภาพวาดระหว่างช่องหน้าต่างเป็นภาพประเพณีทางพุทธศาสนาของคน
ไทย
 ภาพวาดที่มณฑปพระพุทธบาท วัดพระงามอยุธยา ภาพส่วนใหญ่ ณ
ที่นี้ มีลักษณะเป็นภาพไทยผสมเทคนิคการเขียนธรรมชาติแบบยุโรป
ซึ่งเป็นภาพอันให้อารมณ์ประทับใจ (งานชิ้นเยี่ยมที่สุดชิ้นหนึ่งของ
จิตรกรขรัวอินโข่ง)
 เรื่องพุทธประวัติบนผนังภายในมณฑปเหนือซุ้มโค้ง

25. โดยปกติแล้ว ขรัวอินโข่งผู้เป็นจิตกรคนสาคัญแห่งยุคย่อมต้องมีลูก
ศิษย์ที่เป็นลูกมือช่วยวาดภาพเป็นจานวนไม่น้อย จึงสันนิษฐานว่าขรัวอิน
โข่งน่าจะมีศิษย์จานวนมาก แต่ที่ได้เป็นจิตรกรมีชื่อเสียงเด่นได้รับการ
บันทึกไว้มีคนเดียว คือ
พระครูกสิณสังวร วัดทองนพคุณ

26. ไม่มีผู้ใดทราบว่าชีวิตในบั้นปลายของขรัวอินโข่งเป็นอย่างไร และวัน
มรณภาพเป็นวันเดือนปีใด เมื่ออายุเท่าใดและโดยสาเหตุใด แต่เชื่อกันว่า
ครองสมณเพศตลอดชีวิต แต่เชื่อแน่ว่ามรณภาพในสมัยรัชกาลที่ 4
เนื่องจากไม่ปรากฏหลักฐานใดๆ เกี่ยวกับชีวิตและงานของขรัวอินโข่งเลย
ในสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นที่หวังว่างานค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับศิลปินคนสาคัญยิ่ง
ท่านหนึ่งของชาติในภายหน้าอาจให้ความกระจ่างในเรื่องนี้ได้

27.  http://th.wikipedia.org/wiki