1.
‫مستعار‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نام‬‫بی‬ ‫ادبی‬ ‫آثار‬
Anonymous and Pseudonymous
Literary Works
‫برزی‬ ‫مهدی‬ ‫فاطمه‬
‫طباطبایی‬ ‫عالمه‬ ‫دانشگاه‬-‫پاییز‬1393

2.
‫مستعار‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نام‬ ‫بی‬ ‫آثار‬ ‫تعریف‬
‫اثر‬‫نام‬‫بی‬(‫گمنام‬)anonymous/orphan works
‫اثر‬‫مستعار‬
‫نام‬‫قلمی‬(‫برای‬‫نویسنده‬)pen-name/nickname
‫نام‬‫هنری‬(‫برای‬‫هنرمند‬‫و‬‫بازیگر‬)stage-name
‫تخلص‬(‫برای‬‫شاعر‬)pseudonym

3.
‫در‬ ‫مستعار‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نام‬‫بی‬ ‫آثار‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫مدت‬
‫بین‬ ‫های‬ ‫نامه‬ ‫موافقت‬ ‫و‬ ‫کنوانسیونها‬‫المللی‬
‫برن‬ ‫کنوانسیون‬:50‫عمومی‬ ‫عرضه‬ ‫زمان‬ ‫از‬ ‫سال‬
‫تریپس‬ ‫نامه‬ ‫موافقت‬:50‫مجاز‬ ‫انتشار‬ ‫از‬ ‫سال‬
‫وایپو‬ ‫رایت‬ ‫کپی‬ ‫معاهده‬
‫ژنو‬ ‫کنوانسیون‬

4.
‫حقوقی‬ ‫نظامهای‬
‫نظام‬‫حقوق‬‫ی‬‫روم‬‫ی‬-‫ژرمن‬‫ی‬(Civil Law)
‫نظام‬‫حقوقی‬‫کامن‬‫ال‬(Common Law)
**‫آبی‬:‫رومی‬-،‫ژرمنی‬‫قرمز‬:‫کامن‬‫ال‬‫ای‬‫قهوه‬:‫ترکیب‬‫ال‬‫کامن‬‫و‬‫رومی‬-،‫ژرمنی‬‫نارنجی‬:‫فقه‬(‫حقوق‬‫اسالمی‬)

5.
‫متفاوت‬ ‫نظامهای‬ ‫با‬ ‫کشورها‬ ‫قوانین‬ ‫مقایسه‬
‫از‬ ‫پس‬ ‫حمایت‬
‫انقضا‬‫مدت‬
‫قانونی‬ ‫حمایت‬ ‫مدت‬ ‫مولف‬ ‫نماینده‬ ‫حقوقی‬ ‫نظام‬ ‫کشور‬ ‫نام‬
-- 95‫یا‬ ‫انتشار‬ ‫از‬ ‫سال‬120‫سال‬
‫اثر‬ ‫خلق‬ ‫زمان‬ ‫از‬(‫کدام‬ ‫هر‬
‫کوتاهتر‬)
-- ‫ال‬ ‫کامن‬ ‫آمریکا‬
25‫سال‬(‫برای‬
‫وارث‬ ‫یا‬ ‫ناشر‬)
70‫اثر‬ ‫خلق‬ ‫زمان‬ ‫از‬ ‫سال‬ ‫ناشر‬ ‫رومی‬-‫ژرمنی‬ ‫فرانسه‬
-- 70‫عمومی‬ ‫عرضه‬ ‫از‬ ‫سال‬ ‫ناشر‬>‫تکثیرکننده‬ ‫رومی‬-‫ژرمنی‬ ‫ترکیه‬
-- 50‫یا‬ ‫انتشار‬ ‫اولین‬ ‫از‬ ‫سال‬
‫عمومی‬ ‫عرضه‬(‫هرکدام‬
‫زودتر‬)
‫ناشر‬ ‫ال‬ ‫کامن‬ ‫مالزی‬
-- 50‫انتشار‬ ‫از‬ ‫سال‬ ‫ناشر‬ ‫رومی‬-‫ژرمنی‬ ‫آرژانتین‬
-- 50‫عرضه‬ ‫یا‬ ‫انتشار‬ ‫از‬ ‫سال‬
‫عمومی‬(‫زودتر‬ ‫کدام‬ ‫هر‬)
‫کننده‬ ‫تهیه‬ ‫یا‬ ‫ناشر‬ ‫رومی‬-‫ژرمنی‬ ‫مصر‬

6.
‫ایران‬ ‫حقوق‬ ‫در‬ ‫مستعار‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نام‬‫بی‬ ‫آثار‬
‫قانون‬‫حمایت‬‫از‬‫مولفان‬‫و‬‫مصنفان‬‫و‬‫هنرمندان‬
‫ماده‬18-‫انتقال‬‫گیرنده‬‫و‬‫ناشر‬‫و‬‫کسانی‬‫که‬‫طبق‬‫این‬‫قانون‬‫اجازه‬‫استفاده‬‫یا‬‫استناد‬‫یا‬‫اقتباس‬‫از‬‫اثری‬‫را‬‫به‬‫منظور‬‫انتفاع‬‫د‬‫ارند‬‫باید‬‫نام‬
‫پدیدآورنده‬‫را‬‫عنوان‬‫با‬‫و‬‫نشانه‬‫ویژه‬‫معرف‬‫اثر‬‫همراه‬‫اثر‬‫یا‬‫روی‬‫نسخه‬‫اصلی‬‫یا‬‫های‬‫نسخه‬‫چاپی‬‫یا‬‫تکثیر‬‫شده‬‫به‬‫روش‬‫معمول‬‫و‬‫م‬‫تداول‬
‫اعالم‬‫و‬‫درج‬‫نمایند‬‫مگر‬‫این‬‫که‬‫پدیدآورنده‬‫به‬‫ترتیب‬‫دیگری‬‫موافقت‬‫کرده‬‫باشد‬.
‫الیحه‬‫جامع‬
‫ماده‬20:‫پدید‬‫آورنده‬‫عالوه‬‫بر‬‫حقوق‬‫مادي‬،‫خود‬‫و‬‫حتی‬‫در‬‫مواردي‬‫که‬‫وي‬‫دیگر‬‫مالک‬‫حقوق‬‫یاد‬‫شده‬،‫نیست‬‫داراي‬‫حقوق‬‫انحصاري‬‫زی‬‫ر‬
‫است‬:
‫الف‬)‫حق‬‫حرمت‬‫نام‬‫پدیدآورنده‬:‫بر‬‫این‬‫اساس‬‫تنها‬‫پدید‬،‫آورنده‬‫حق‬‫دارد‬‫به‬‫هنگام‬‫چاپ‬‫یا‬‫هر‬‫گونه‬‫استفاده‬‫دیگر‬‫از‬،‫اثر‬‫نام‬‫واقعي‬‫یا‬‫م‬‫ستعار‬
‫خود‬‫را‬‫بر‬‫روي‬‫اصل‬‫یا‬‫نسخه‬‫آن‬‫به‬‫صورت‬‫آشکار‬‫و‬‫به‬‫هر‬‫روش‬‫ممکن‬‫درج‬‫یا‬‫از‬‫درج‬‫آن‬‫خودداري‬‫نماید‬.
‫ماده‬21:‫در‬‫صورت‬‫انتقال‬‫حقوق‬‫مادی‬‫انتقال‬‫گیرنده‬‫موظف‬‫است‬‫به‬‫هنگام‬‫بهره‬‫برداری‬‫از‬‫اثر‬‫نام‬‫پدیدآورنده‬‫را‬‫ذکر‬‫کند‬‫مگر‬‫بر‬‫خالف‬‫آن‬
‫توافق‬‫شده‬‫باشد‬.
‫ماده‬46:‫هر‬‫شخص‬‫حقیقي‬‫كه‬‫نام‬‫او‬‫معموال‬‫به‬‫عنوان‬‫پدیدآورنده‬‫به‬‫صورت‬‫متعارف‬‫بر‬‫روي‬‫اثر‬‫ذكر‬‫مي‬،‫شود‬‫در‬‫صورت‬‫فقدان‬‫دل‬‫یل‬
،‫مغایر‬‫پدیدآورنده‬‫آن‬‫اثر‬‫تلقي‬‫میشود‬.‫حتي‬‫اگر‬‫نام‬‫وي‬‫به‬‫صورت‬‫مستعار‬‫ذكر‬‫شده‬‫باشد‬‫و‬‫در‬‫مورد‬‫هویت‬‫پدیدآورنده‬‫اثر‬‫تردیدي‬‫نباشد‬،
‫مقررات‬‫این‬‫ماده‬‫اعمال‬‫میشود‬.

7.
‫آثار‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫مدت‬‫نام‬‫بی‬‫مستعار‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫و‬‫در‬‫ایران‬ ‫قانون‬
‫هنرمندان‬ ‫و‬ ‫مصنفان‬ ،‫مولفان‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫قانون‬:
‫ماده‬12-‫موجب‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫قانون‬ ‫این‬ ‫موضوع‬ ‫پدیدآورنده‬ ‫مادی‬ ‫حقوق‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫مدت‬‫وصایت‬‫وراثت‬ ‫یا‬‫منتقل‬‫از‬ ‫شود‬‫می‬‫تاریخ‬
‫وارثی‬ ‫اگر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫سال‬‫سی‬ ‫پدیدآورنده‬ ‫مرگ‬‫وجود‬‫نداشته‬‫بر‬ ‫باشد‬ ‫نشده‬ ‫منتقل‬ ‫کسی‬ ‫به‬ ‫وصایت‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫یا‬ ‫باشد‬‫مدت‬ ‫همان‬ ‫ای‬
‫به‬‫منظور‬‫استفاده‬‫گرفت‬ ‫خواهد‬ ‫قرار‬ ‫هنر‬ ‫و‬ ‫فرهنگ‬‫وزارت‬ ‫اختیار‬ ‫در‬ ‫عمومی‬.(‫سال‬ ‫در‬ ‫مدت‬ ‫این‬89‫به‬ ‫مجلس‬ ‫تصویب‬ ‫با‬
50‫یافت‬ ‫افزایش‬ ‫سال‬)
‫ماده‬22-‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫برخوردار‬ ‫قانون‬ ‫این‬ ‫حمایت‬ ‫از‬ ‫موقعی‬ ‫پدیدآورنده‬ ‫مادی‬ ‫حقوق‬‫که‬‫اثر‬‫ایران‬ ‫در‬ ‫بار‬‫نخستین‬ ‫برای‬‫چاپ‬
‫در‬ ً‫ال‬‫قب‬ ‫و‬ ‫باشد‬ ‫شده‬‫اجرا‬ ‫یا‬ ‫نشر‬ ‫یا‬ ‫پخش‬ ‫یا‬‫هیچ‬‫کشوری‬‫باشد‬ ‫نشده‬ ‫اجرا‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫پخش‬ ‫یا‬ ‫نشر‬ ‫یا‬ ‫چاپ‬.
‫جامع‬ ‫الیحه‬:
‫ماده‬47:‫مادی‬ ‫حقوق‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫مدت‬ ، ‫نام‬‫بی‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫مستعار‬ ‫اثر‬ ‫خصوص‬ ‫در‬50‫باشد‬ ‫می‬ ‫اثر‬ ‫مجاز‬ ‫انتشار‬ ‫تاریخ‬ ‫از‬ ‫سال‬.
‫مو‬ ‫مفاد‬ ،‫مورد‬ ‫حسب‬ ،‫شود‬ ‫زایل‬ ‫تردید‬ ‫او‬ ‫هویت‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫افشا‬ ‫پدیدآورنده‬ ‫هویت‬ ،‫مذکور‬ ‫مدت‬ ‫انقضاء‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫گاه‬ ‫هر‬‫این‬ ‫اد‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫اعمال‬ ‫فصل‬.
‫ماده‬63:‫خ‬ ‫پدیدآورنده‬ ‫وی‬ ،‫اثر‬ ‫واقعی‬ ‫پدیدآورنده‬ ‫هویت‬ ‫بودن‬ ‫معلوم‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫نام‬‫بی‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫مستعار‬ ‫اثر‬ ‫خصوص‬ ‫در‬‫واهد‬
‫پدیدآورنده‬ ‫هویت‬ ‫افشای‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫تا‬ ‫غیراینصورت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بود‬‫اصلی‬ ‫ویراستار‬‫امکان‬ ‫عدم‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫و‬‫ناشری‬‫نا‬ ‫که‬‫بر‬ ‫او‬ ‫م‬
‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫محسوب‬ ‫حق‬ ‫اعمال‬ ‫در‬ ‫او‬ ‫نماینده‬ ‫مغایر‬ ‫دلیل‬ ‫فقدان‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫درج‬ ‫اثر‬ ‫روی‬.

8.
‫بندی‬ ‫جمع‬
‫مستعار‬ ‫نام‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نام‬ ‫بی‬ ‫آثار‬‫حاکم‬ ‫حقوقی‬ ‫نظام‬ ‫از‬ ‫صرفنظر‬
(‫رومی‬-‫ال‬ ‫کامن‬ ‫یا‬ ‫ژرمنی‬)‫تمامی‬ ‫در‬‫این‬ ‫آماری‬ ‫جامعه‬ ‫کشورهای‬
‫گیرند‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫حمایت‬ ‫تحت‬ ‫پژوهش‬(‫استثناء‬:‫ایران‬)
‫مشخص‬ ‫آن‬ ‫مولف‬ ‫که‬ ‫صورتی‬ ‫در‬ ‫آثار‬ ‫برای‬ ‫حمایت‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬
‫و‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫بانام‬ ‫ادبی‬ ‫آثار‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫با‬ ‫برابر‬ ‫باشد‬
‫متعلق‬ ‫نویسنده‬ ‫شناسایی‬ ‫عدم‬ ‫صورت‬ ‫در‬‫اثر‬ ‫کننده‬ ‫تهیه‬ ‫یا‬ ‫ناشر‬ ‫به‬
‫برای‬‫باشد‬ ‫می‬ ‫محدود‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬.
‫هر‬ ‫مولف‬‫از‬ ‫زمان‬‫نام‬ ‫افشای‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫برخوردار‬ ‫حق‬ ‫این‬
‫تا‬ ‫خود‬‫مدت‬ ‫انقضای‬ ‫از‬ ‫پیش‬‫گردد‬ ‫برخوردار‬ ‫مولف‬ ‫حقوق‬ ‫از‬ ‫قانونی‬.
(‫استثناء‬:‫فرانسه‬)
‫افشا‬ ‫از‬ ‫پیش‬ ‫تا‬ ‫ناشر‬ ‫مکتسبه‬ ‫حقوق‬ ‫به‬ ،‫مولف‬ ‫نام‬ ‫افشای‬ ‫صورت‬ ‫در‬
‫شود‬ ‫نمی‬ ‫وارد‬ ‫ای‬ ‫خدشه‬.
‫و‬ ‫است‬ ‫متفاوت‬ ‫مختلف‬ ‫کشورهای‬ ‫در‬ ‫مذکور‬ ‫آثار‬ ‫از‬ ‫حمایت‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬
‫برن‬ ‫کنوانسیون‬ ‫در‬ ‫مشخص‬ ‫مدت‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫یا‬ ‫برابر‬(50‫سال‬)‫برای‬
‫استاندارد‬ ‫حداقل‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫هنری‬ ‫و‬ ‫ادبی‬ ‫آثار‬ ‫از‬ ‫حمایت‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫حمایت‬ ‫دوره‬.

9.
‫سپاس‬ ‫و‬ ‫تشکر‬