1. Βιώσιμη Επαγγελματική Ανάπτυξη και Ψυχικό Σθένος.
Έρευνα επισκόπησης σε φοιτητικό πληθυσμό
Στέλλα Γεωργιάδου, Φοιτήτρια MA Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Συμβουλευτική, ΕΠΚ, Δρ. Κατερίνα Αργυροπούλου,
Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Δρ. Νίκος Δρόσος, Επίκουρος Καθηγητής Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου
Επικοινωνία:
stemgeor@gmail.com, k.argyropoulou@external.euc.ac.cy, n.drosos@euc.ac.cy
Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας καλείται να ανταποκριθεί στη σύγχρονη
πραγματικότητα και να διευκολύνει τα άτομα να καλλιεργήσουν τις θετικές
ψυχοκοινωνικές δυνάμεις τους, όπως το ψυχικό σθένος και να ενδυναμώσουν την
ικανότητά τους για βιώσιμη επαγγελματική ανάπτυξη. Σκοπός της παρούσας
έρευνας ήταν η διερεύνηση της βιώσιμης επαγγελματικής ανάπτυξης και του
ψυχικού σθένους στον φοιτητικό πληθυσμό.
«Βιώσιμη Επαγγελματική Ανάπτυξη» αναφέρεται σε ένα νέο εννοιολογικό
κατασκεύασμα, που λειτουργεί ως καινοτόμο πλαίσιο παρέμβασης πρωτογενούς
πρόληψης. Έρχεται να συμπληρώσει τον προληπτικό ρόλο του επαγγελματικού
προσανατολισμού και της συμβουλευτικής της σταδιοδρομίας, ο οποίος έχει στόχο
την ενδυνάμωση των νέων με κατάλληλα εφόδια και δεξιότητες, ώστε να είναι
ικανοί να αξιοποιούν τους προσωπικούς πόρους και τις δυνάμεις τους,
προκειμένου να πετυχαίνουν και να επιβιώνουν στο σύγχρονο, αβέβαιο και
πολύπλοκο εργασιακό περιβάλλον, αλλά και στη ζωή τους γενικότερα
(Μουράτογλου, Αργυροπούλου & Χαροκοπάκη, 2022).
«Ψυχικό Σθένος» σύμφωνα με την Duckworth (2016) θα μπορούσε να οριστεί «η
επιμονή και το πάθος για την επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων». Ο συνδυασμός
των δύο αυτών χαρακτηριστικών είναι που περιγράφει καλύτερα αυτή την έννοια.
Μεθοδολογία
Δείγμα:
325 φοιτητές από τις 8 Σχολές του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (69,54%
γυναίκες και 30,46% άνδρες, 60,62% προπτυχιακοί και 39,38% μεταπτυχιακοί,
53,23% άνεργοι και 46,77% εργαζόμενοι φοιτητές).
Εργαλεία Συλλογής Δεδομένων:
Κλίμακα Βιώσιμης Επαγγελματικής Ανάπτυξης (Αργυροπούλου, Κ.,
Μουράτογλου, Ν., Χαροκοπάκη, Α., 2021): Περιλαμβάνει τρεις (3) διαστάσεις:
«Διαχείριση ζωής/ σταδιοδρομίας» (12 προτάσεις): αναφέρεται στην ικανότητα
του ατόμου να κινείται με ευελιξία και να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τη ζωή
και τη σταδιοδρομία του.
«Μελλοντικά σχέδια ζωής/σταδιοδρομίας» (5 προτάσεις): αναφέρεται στην
αυτογνωσία του ατόμου όσον αφορά στις αξίες, στις ανάγκες, στα
συναισθήματα, στα δυνατά και αδύνατα σημεία του καθώς και στους ρόλους
και στις προτεραιότητες της ζωής του.
«Επίγνωση ταυτότητας» (8 προτάσεις): αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να
προσδιορίζει μελλοντικά σχέδια της ζωής και της σταδιοδρομίας του.
Πρόκειται για ένα ερωτηματολόγιο αυτό-αξιολόγησης με τις προτάσεις να
βαθμολογούνται με μία 5-βαθμη κλίμακα Likert.
Ερωτηματολόγιο Ψυχικού Σθένους – Grit-O (Duckworth, Peterson, Matthews και
Kelly, 2007): Βασίζεται στις δύο (2) διαστάσεις του ψυχικού σθένους, τη
«διατήρηση του ενδιαφέροντος» (Consistency of Interest) και την «επιμονή στην
προσπάθεια» (Perseverance of Effort). Πρόκειται για ένα ερωτηματολόγιο αυτό-
αξιολόγησης αποτελούμενο από 12 προτάσεις, οι οποίες βαθμολογούνται με μία
5-βαθμη κλίμακα Likert.
 Έλεγχος της αξιοπιστίας με τον συντελεστή αξιοπιστίας εσωτερικής συνέπειας
alpha (α) του Cronbach.
 Κλίμακα Βιώσιμης Επαγγελματικής Ανάπτυξης (ΒΕΑ) : α = .941
Κλίμακα ΒΕΑ - «Διαχείριση ζωής/σταδιοδρομίας» : α = .875
Κλίμακα ΒΕΑ - «Μελλοντικά σχέδια ζωής/σταδιοδρομίας» : α = .911
Κλίμακα ΒΕΑ - «Επίγνωση ταυτότητας» : α = .850
 Ερωτηματολόγιο Ψυχικού Σθένους - Grit-O : α = .692
Grit-O - «Διατήρηση του ενδιαφέροντος» : α = .734
Grit-O - «Επιμονή στην προσπάθεια» : α = .823
 Χρησιμοποιήθηκαν μη παραμετρικές μέθοδοι καθώς:
Το δείγμα ήταν βολικό και όχι τυχαίο.
Οι διαστάσεις των ψυχομετρικών εργαλείων δεν ακολουθούσαν την κανονική
κατανομή.
Αποτελέσματα
 Επίδραση των δημογραφικών χαρακτηριστικών των φοιτητών στην
Βιώσιμη Επαγγελματική Ανάπτυξη:
Οι Άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες έχουν υψηλότερη: Βιώσιμη Επαγγελματική
Ανάπτυξη [U(NΑ=99, ΝΓ=226)=8883, z=-2.96, p=.003], Διαχείριση
ζωής/σταδιοδρομίας [U(NΑ=99, ΝΓ=226)=9320, z=-2.40, p=.016], Επίγνωση
ταυτότητας [U(NΑ=99, ΝΓ=226)=8133, z=-3.94, p<.001].
Οι Μεταπτυχιακοί Φοιτητές σε σχέση με τους Προπτυχιακούς έχουν υψηλότερη:
Βιώσιμη Επαγγελματική Ανάπτυξη [U(NΜ=128, ΝΠ=197)=20141, z=9.11, p<.001],
Διαχείριση ζωής/σταδιοδρομίας [U(NΜ=128, ΝΠ=197)=19511, z=8.36, p<.001],
Μελλοντικά σχέδια ζωής/σταδιοδρομίας [U(NΜ=128, ΝΠ=197)=19508, z=8.39,
p<.001], Επίγνωση ταυτότητας [U(NΜ=128, ΝΠ=197)=17503, z=5.95, p<.001].
Οι Εργαζόμενοι Φοιτητές σε σχέση με τους Άνεργους έχουν υψηλότερη: Βιώσιμη
Επαγγελματική Ανάπτυξη [U(NΕ=152, ΝΑ=173)=19288, z=7.27, p<.001],
Διαχείριση ζωής/σταδιοδρομίας [U(NΕ=152, ΝΑ=173)=18555, z=6.41, p<.001],
Μελλοντικά σχέδια ζωής/σταδιοδρομίας [U(NΕ=152, ΝΑ=173)=19028, z=7.00,
p<.001], Επίγνωση ταυτότητας [U(NΕ=152, ΝΑ=173)=17475, z=5.15, p<.001].
Η Ηλικιακή Ομάδα φοιτητών ≥35 σε σχέση με την 17-34 έχει υψηλότερη:
Βιώσιμη Επαγγελματική Ανάπτυξη [U(N≥35=73, Ν17-34=252)= 15370, z=8.74,
p<.001], Διαχείριση ζωής/σταδιοδρομίας [U(N≥35=73, Ν17-34=252)= 14653,
z=7.74, p<.001], Μελλοντικά σχέδια ζωής/σταδιοδρομίας [U(N≥35=73, Ν17-
34=252)= 14809, z=7.99, p<.001], Επίγνωση ταυτότητας [U(N≥35=73, Ν17-34=252)=
14599, z=7.68, p<.001].
 Επίδραση των δημογραφικών χαρακτηριστικών των φοιτητών στο Ψυχικό
Σθένος
Το Ψυχικό Σθένος και οι διαστάσεις του ΔΕΝ διαφέρουν σημαντικά μεταξύ
ανδρών και γυναικών (όλα τα p > .05).
Οι Μεταπτυχιακοί Φοιτητές σε σχέση με τους Προπτυχιακούς έχουν υψηλότερο:
Ψυχικό Σθένος [U(NΜ=128, ΝΠ=197)=17056, z=5.39, p<.001], Επιμονή στην
Προσπάθεια [U(NΜ=128, ΝΠ=197)=17922, z=6.45, p<.001], Διατήρηση του
Ενδιαφέροντος [U(NΜ=128, ΝΠ=197)=14701, z=2.54, p=.011].
Οι Εργαζόμενοι Φοιτητές σε σχέση με τους Άνεργους έχουν υψηλότερο: Ψυχικό
Σθένος [U(NΕ=152, ΝΑ=173)=16202, z=3.62, p<.001], Επιμονή στην Προσπάθεια
[U(NΕ=152, ΝΑ=173)=17453, z=5.12, p<.001].
Η Ηλικιακή Ομάδα φοιτητών ≥35 σε σχέση με την 17-34 έχει υψηλότερο:
Ψυχικό Σθένος [U(N≥35=73, Ν17-34=252)= 14809, z=7.98, p<.001], Επιμονή στην
Προσπάθεια [U(N≥35=73,Ν17-34=252)=13730, z=6.43, p<.001], Διατήρηση του
Ενδιαφέροντος [U(N≥35=73, Ν17-34=252)= 10794, z=2.27, p=.023].
 H μέτρια θετική συσχέτιση της ΒΕΑ και του Ψυχικού Σθένους φαίνεται να
σημαίνει ότι οι φοιτητές που αναγνωρίζουν ότι αναπτύσσονται, προσωπικά και
επαγγελματικά, επιδιώκουν να μεγιστοποιούν το δυναμικό τους, να αποδίδουν
μεγαλύτερη αξία στην επαγγελματική τους διαδρομή και να προωθούν θετικούς
προσωπικούς πόρους στην επιλογή των επαγγελματικών τους προοπτικών,
γεγονός που ενισχύει τη διατήρηση της ψυχολογικής ευημερίας και τη βελτίωση
των επαγγελματικών δεξιοτήτων τους (Αργυροπούλου, 2022).
 Η ενίσχυση της ΒΕΑ, καθώς και η ενδυνάμωση του Ψυχικού Σθένους των
φοιτητών μπορεί να αποτελέσει ένα υποσχόμενο πλαίσιο για την προετοιμασία
τους, ώστε να διαχειριστούν με αποτελεσματικό τρόπο τη σταδιοδρομία και τη
ζωή τους (Μουράτογλου, Αργυροπούλου & Χαροκοπάκη, 2022).
 Περιορισμοί Έρευνας:
Μη πιθανοτική δειγματοληψία
Ηλεκτρονική συμπλήρωση ερωτηματολογίου
Ερωτηματολόγιο αυτό-αναφοράς
Στάθμιση του Ερωτηματολογίου του Ψυχικού Σθένους
Εισαγωγή
Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ημερίδα Ψυχικής Υγείας: Έρευνα και
Παρεμβάσεις στην Κυπριακή Κοινωνία, Λευκωσία, Κύπρος, 10/10/2022.
Συζήτηση
Βιβλιογραφία
• Αργυροπούλου, Κ. (2022). Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας. Ζητήματα μιας Πολυδιάστατης Διαδικασίας.
Γρηγόρη.
• Μουράτογλου, Ν., Αργυροπούλου, Κ. & Χαροκοπάκη, Α. (2022). Κλίμακα βιώσιμης επαγγελματικής
ανάπτυξης: Διερευνητική Παραγοντική Ανάλυση και εφαρμογές στη συμβουλευτική και τον
επαγγελματικό προσανατολισμό. Επιθεώρηση Συμβουλευτικής – Προσανατολισμού, 128-129, 57-68.
• Duckworth, A. (2016). Grit: The power of passion and perseverance. Scribner.
Αποτελέσματα
 Υψηλή Βιώσιμη Επαγγελματική Ανάπτυξη : M = 3,85, SD = 0,48
Υψηλή Διαχείριση ζωής/σταδιοδρομίας : M = 3,81, SD = 0,47
Υψηλή ΜΤ στα Μελλοντικά σχέδια ζωής/σταδιοδρομίας : M = 3,71, SD = 0,77
Υψηλή Επίγνωση ταυτότητας : M = 3,99, SD = 0,47
 Υψηλό Ψυχικό Σθένος : M = 3,52, SD = 0,45
Υψηλή Επιμονή στην Προσπάθεια : M = 3,72, SD = 0,70
Μέτρια Διατήρηση του Ενδιαφέροντος : M = 3,31, SD = 0,61