1. CENTRES (Creative Entrepreneurship in Schools) project has been funded with support from the European Commission.
This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which
may be made of the information contained therein.
www.centres-eu.org
With the support of the Lifelong Learning Programme of the European Union
“Piramida Skojarzeń. Metoda rozwiązywania problemów”
Scenariusz
Proponowany czas: od 1,5 godziny do nawet 2,5-3 godzin. Czas uzależniony od tego, czy rozwiązujemy problem indywidualnie czy grupowo, czy też stosujemy obydwie fazy
Cel: rozwiązanie problemu indywidualnego bądź grupy
Uczestnicy: w każdym wieku
Materiały: jeśli decydujemy się na dwie fazy to w I części każdy uczestnik powinien mieć kartę papieru, by samodzielnie narysować Piramidę Skojarzeń. Jeśli grupa pracuje wspólnie potrzebna jest tablica, flipchart. W tym scenariuszu proponujemy metodę pracy grupowej
Optymalna grupa: 15-20 osób
Uwagi o prowadzeniu zajęć: prowadzący najpierw przedstawia grupie metodę ozwiązywania problemów nazwaną przez nieżyjącego już, znakomitego pedagoga twórczości, Janusza Kujawskiego, Piramidą Skojarzeń. Przy wyborze pracy grupowej należy pamiętać, że być może nie każdy uczestnik będzie mógł wypowiedzieć się, bo (podobnie jak podczas “burzy mózgów”) skojarzenia powinny się pojawiać szybko i z reguły zapisuje się powstałe jako pierwsze (czyli tzw. “najświeższe”).
Przebieg zajęć
Prowadzący zapisuje skojarzenia zgodnie z instrukcją zamieszczoną poniżej.
PIRAMIDA SKOJARZEŃ wg techniki Janusza Kujawskiego
Janusz Kujawski (1954 – 2003), polski pedagog twórczości, wykładowca akademicki na APS (Katedra Nauk Psychologicznych), autor treningów twórczości i techniki heurystycznej* zwanej Piramidą Skojarzeń.
Metoda Piramidy Skojarzeń daje bardzo zaskakujące i twórcze efekty, jeśli spróbować rozwiązywać tą metodą pewne problemy natury osobistej, artystycznej, pisarskiej, wynalazczej, naukowej, czy społecznej. Piramida Skojarzeń jako metoda w głównej mierze opiera się na kojarzeniu słów – haseł, mini definicji, elementów wyjściowych – ze sobą parami. W efekcie otrzymujemy ciąg skojarzeń, który wieńczy analogia daleka i trafna rozpatrywanego zagadnienia, znajdująca się na wierzchołku piramidy.
Liczba użytych "elementów wyjściowych" jest dowolna, aczkolwiek optymalną liczbą elementów podstawy Piramidy, jest liczba zawierająca się w przedziale 6 do 12 wyrazów będących „elementami wyjściowymi”. W metodzie tej ważne jest to, że wyboru odpowiedniego skojarzenia pomiędzy dwoma wyrazami wyjściowymi dokonuje rozwiązujący Piramidkę.

2. CENTRES (Creative Entrepreneurship in Schools) project has been funded with support from the European Commission.
This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which
may be made of the information contained therein.
www.centres-eu.org
With the support of the Lifelong Learning Programme of the European Union
"Dzięki temu całość uzyskanych wyników będzie odzwierciedlała jego osobowość, a szczególnie jego indywidualny sposób myślenia." (Kujawski, 2002, s. 3).
Wiąże się z tym taka właściwość piramidy, że nie zawsze jesteśmy w stanie myśleć/ kojarzyć jak osoba rozwiązująca daną piramidę, a podpowiedź bywa nie taką, jakiej rozwiązujący poszukuje. Właściwe skojarzenie jest zawsze wewnątrz osoby rozwiązującej Piramidę.
/Marta Szczygłowska, nieopublikowana praca magisterska nt. Piramidy Skojarzeń Janusza Kujawskiego/
*Heureka (z gr. „heurisko” znalazłem) – okrzyk radości, wydawany zwykle przy niespodziewanym odkryciu rozwiązania jakiegoś trudnego problemu. Przypisywany Archimedesowi, błędnie spolszczony jako słowo „eureka”!
Etap I – w środkowym kole wpisujemy „nasz” problem do rozwiązana, np. zmiana sposobu spędzania wolnego czasu. W poszczególne wolne koła wpisujemy skojarzenia, jakie przychodzą nam do głowy, kiedy myślimy o wolnym czasie (czyli naszym problemie do rozwiązania). Skojarzeń może być dowolna, ale też niezbyt duża liczba. Ważne, by skojarzenia pojawiały się szybko i były prawdziwe.
Problem: sposób spędzania wolnego czasu
Wolny czas

3. CENTRES (Creative Entrepreneurship in Schools) project has been funded with support from the European Commission.
This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which
may be made of the information contained therein.
www.centres-eu.org
With the support of the Lifelong Learning Programme of the European Union
II etap – Wybieramy z naszego koła sześć skojarzeń, które wpisujemy w pola dołu piramidy. Następnie zaczynamy zderzać wybrane wyrazy „1” z „2” i wynik wpisujemy w pole powyżej. Potem „2” z „3” itd… Budujemy piramidę naszych skojarzeń.
Budowanie Piramidy Skojarzeń
Ostatnie skojarzenie – na szczycie piramidy – to:
- pomysł
- refleksja
Można dzięki temu stworzyć strategię, hasło reklamowe lub spróbować wcielić w życie pomysł, marzenie, ideę…
Przeprowadzenie tego ćwiczenia wymaga czasu, ale warto go poświęcić, bo przynosi dużo satysfakcji osobistej i skłania do refleksji nad przejściem drogi od wygenerowania problemu do jego – być może – rozwiązania zupełnie nieoczekiwanego.
Polskie Stowarzyszenie Kreatywności www.p-s-k.pl psk@p-s-k.pl www.centres.org.pl
1
2