Zelfsturende organisaties
Zelfsturende organisaties kennen een combinatie van optimaal rendement van het
menselijk kapitaal met méér werkplezier. Veel managers menen dat een dergelijke vorm
van leidinggeven berust op het kunnen delegeren. Echter, dat is veel te kort door de bocht.
Om een organisatie te creëren van medewerkers die zelfstandig kunnen functioneren zou
de leider daarvan een dienende leider moeten zijn. Een leider die het beste uit zijn
medewerkers weet te halen en voor hen een omgeving weet te creëren waarin iedere
individuele medewerker zich optimaal kan ont-wikkelen en groeien.
Dit ‘kost’ de leider wat. Want hij gaat daarbij niet van zichzelf uit, waarbij zijn mensen zich
aan hem moeten aanpassen, maar hij neemt zijn teamleden als uitgangspunt en past zijn
leiderschapstijl aan hen aan. We noemen een dergelijke leider daarom een dienende leider.
Hij dient niet alleen zijn werkgever, maar ook zijn externe klanten en interne klanten;
ofwel zijn medewerkers.
Wat kenmerkt deze vorm van leidinggeven:
Emotionele balans:
Dit principe gaat over de emotionele bankrekening. Wie heeft krediet of tegoed bij wie?
Wie voelt zich moreel ‘verplicht’ iets voor de ander te doen. Bij het principe van: ‘geven en
nemen’ geef je iets én neem je iets. Daarbij lijkt de emotionele balans op 1:0 te staan.
Maar, je hebt zowel iets gegeven als genomen. +1-1=0 De stand is dus 0:0. Echter, de
ander voelt zich helemaal niet verplicht iets voor je terug doen. Sterker nog, hij had iets
gekregen en dat is hem weer afgenomen. En als iets is afgenomen voelt dat emotioneel 2x
zwaarder dan iets te krijgen. Daarom sta je bij geven en nemen uiteindelijk met 0:2
achter.
Ook bij ‘geven en krijgen’ staat de emotionele balans ogenschijnlijk op 1:0 voorsprong voor
jou. Immers, je hebt gegeven. Echter, je verwacht wél dat je er iets voor terugkrijgt. Je
ruilt iets. Zoals een ober die zijn best voor je doet, maar er in feite wel een goede fooi voor
terug verwacht. De ander weet dat je voorwaardelijk gegeven hebt en daarom is de balans
uiteindelijk 0:0
Een emotionele balans op 1:0 voor jou is alleen mogelijk als je onvoorwaardelijk geeft,
zonder daar iets voor terug te verwachten. Dán heb je écht gegeven. De ander zal als
reactie daarop iets terug willen geven, maar niet omdat hij zich min of meer verplicht
voelt, maar omdat hij het gráág doet. Dit is het principe van ‘geven en ontvangen’.
En hoe gaat de sfeer, zelfsturing en productiviteit van je team eruit zien denk je, als men
zich gráág inzet?!

Aandacht voor elk individu
Creëer een omgeving voor elk individueel teamlid waarin deze binnen zijn eigen
mogelijkheden het beste floreert. Ken hun (on)mogelijkheden. Verbind de aan elkaar
aanvullende competenties en karakters van de verschillende medewerkers. Pas je
communicatie persoon- en situatieafhankelijk aan. Dat leidt tot organisch management.
Complimenteus
Over het algemeen zijn managers correctief ingesteld. Het nadeel daarvan is dat voor de
ontvanger van kritiek dit 3x zwaarder weegt dan een compliment. Geef daarom veelvuldig
gemeende complimenten voor wat ze wél goed doen. Streef, om emotioneel in het
voordeel te blijven, een verhouding van 4:1 na. (complimenten versus correctie)
Persoonlijke groei
Help je teamleden zich persoonlijk te ontplooien. Investeer in, en help met, hun
persoonlijke groei. Dat zal belangrijke gunstige gevolgen hebben voor hun mentale
houding.
Verantwoordelijk- en betrokkenheid
Delegeer, laat hen verantwoordelijkheid nemen en schep daarvoor veilige kaders. Hierdoor
creëer je zelfsturende medewerkers, hetgeen hun motivatie en productiviteit verhoogt.
Je medewerkers willen zich gewaardeerd, gerespecteerd en betrokken voelen.
Net als jij!
De moderne leider durft zich kwetsbaar op te stellen. Hij geeft, schakelt naar het niveau
van ieder individu, dient zijn organisatie. Weet dat het rendement van mensen niet
onmiddellijk komt, niet afdwingbaar is, maar een proces is van veel geven met de juiste
intentie.
Leid, met de focus je mensen het maximale te geven van wat je kunt in kennis, kunde en
houding.
Leid dienend, ondersteunend, verbindend en met passie voor mensen.
Arjan Koopmans
Optimalist®