1.
Cuốn sách này ra đời từ một cuộc đối thoại
trước công chúng giữa Alain Badiou và Nicolas
Truong, vào ngày 14 tháng Bảy năm 2008,
trong khuôn khổ hoạt động “Sân khấu ý tưởng”,
chuỗi các cuộc gặp gỡ trí thức và triết học của
Festival Avignon.

2.
“Cần phải tái tạo tình yêu, ai chẳng biết.”
Arthur Rimbaud,
Một mùa ở địa ngục, Loạn ngôn I

3.
TỤNG CA TÌNH YÊU 9
Giới thiệu
Rất quan trọng, cái việc triết gia nhớ đến
vô số hoàn cảnh cuộc đời nơi anh ta chẳng hề
khác chút nào với bất kỳ ai. Vả lại, nếu anh ta
cólỡquênmất,thìtruyềnthốngkịchnghệ,đặc
biệt là hài kịch, cũng sẽ nhắc ngay cho anh ta,
theo một cách thức có chút cộc cằn. Quả thật,
trên sân khấu có một típ vai diễn xác định rất
rõ, vai triết gia yêu, ở đó người ta được chứng
kiến toàn bộ sự thông thái đậm màu sắc khắc
kỷ của anh ta, toàn bộ nỗi nghi ngại chất chứa
luận điểm của anh ta đối với các dục vọng, tan
biến thành bụi bởi vì một phụ nữ đầy quyến
rũ vừa bước vào phòng khách, và thế là anh ta
vĩnh viễn lĩnh cú sét dữ dội.

4.
10 ALAIN BADIOU - NICOLAS TRƯƠNG
Đã từ lâu tôi là như vậy, trong cuộc sống
cũng như trong suy nghĩ. Tôi từng tuyên bố
rằng triết gia (và bên dưới từ ấy, cái từ cần
được hiểu theo nghĩa trung tính, lẽ dĩ nhiên
cũng có luôn cả triết học) chắc hẳn cần phải
là một nhà khoa học cứng cựa, một người am
hiểu thơ ca và một người tranh đấu chính
trị, nhưng anh ta cũng phải tự nhận thấy là
suy nghĩ không bao giờ có thể tách rời khỏi
những biến cố dữ dội của tình yêu. Nhà bác
học, người nghệ sĩ, nhà tranh đấu và người
tình, đó là những vai mà triết học đòi ở chủ
thể của nó. Tôi từng gọi đó là bốn điều kiện
của triết học.
Chính vì thế tôi đã ngay lập tức trả lời
“đồng ý” khi Nicolas Truong mời tôi tham
gia một cuộc đối thoại về tình yêu trước công
chúng, thuộc vào loạt “Sân khấu ý tưởng” mà
ông tổ chức cùng Festival Avignon. Hỗn hợp
của kịch, đám đông, đối thoại, tình yêu và
triết học đó gây nhiều hào hứng. Ngoài ra,
hôm ấy là 14 tháng Bảy (năm 2008), cho nên

5.
TỤNG CA TÌNH YÊU 11
tôi vui sướng vì tình yêu, cường lực phổ quát,
quái lạ, đẫm tính dục đó, cái thứ xâm phạm
các đường biên giới và vị thế xã hội, lại được
vinh danh tại cái chỗ lẽ ra thuộc về Quân đội,
Quốc gia và Nhà nước.
Xin được vơ vào một chút: Nicolas, người
đặt câu hỏi, và tôi, vào vai triết gia yêu vốn
dĩ đa nghĩa, đã tỏ ra không hề tệ, và đó là
một thành công. Nào, ta đừng ngần ngại: một
thành công vang dội.
Nhà xuất bản Flammarion đã muốn
hưởng ứng thành công đó, trước tiên dưới
dạng âm thanh (một đĩa CD ghi lại buổi
hôm ấy), rồi dưới dạng viết (một cuốn sách).
Những gì các bạn sắp đọc là một sự trình
bày lại những gì được nói ngày hôm ấy. Vẫn
còn lại từ đó nhịp ngẫu hứng, sự sáng sủa,
đà bật, nhưng đầy đủ hơn, sâu sắc hơn. Tôi
cho rằng nó, từ đầu đến cuối, thực sự là cái
mà nhan đề nói lên: Một lời tụng ca tình
yêu, phát xuất từ một triết gia cũng giống
Platon, nhân vật mà tôi trích dẫn, triết gia ấy

6.
nghĩ rằng: “Ai không khởi sự từ tình yêu sẽ
chẳng bao giờ biết triết học là gì”. Vậy nên,
tiếp sau đây là triết gia-người tình Alain
Badiou chống đỡ những cuộc tấn công của
người đặt câu hỏi đầy sắc sảo, cũng không
kém phần triết gia, và dĩ nhiên, cũng là một
người tình, Nicolas Truong.

7.
TÌNH YÊU
BỊ ĐE DỌA
I

8.
TỤNG CA TÌNH YÊU 15
T
rong một cuốn sách đã trở nên lừng
danh, Sarkozy là tên của cái gì?1
,
ông cho rằng “tình yêu phải được
tái tạo nhưng, hết sức giản đơn, cũng cần được
bảo vệ, bởi vì nó bị đe dọa từ tứ phía”. Nó bị đe
dọa bởi điều gì? Và ông muốn nói gì khi khẳng
định rằng những cuộc hôn nhân thông qua
sắp đặt xưa kia đã vận lên người những bộ
trang phục mới, ngày nay? Tôi nghĩ rằng một
quảng cáo gần đây của một trang web chuyên
về gặp gỡ qua Internet đã đặc biệt khiến ông
sửng sốt…
1. Tên cuốn sách của Alain Badiou xuất bản năm 2007, phê
phán mạnh mẽ quyền lực nhà nước; Nicolas Sarkozy là tổng
thống Pháp từ 2007 đến 2012, một nhân vật phái hữu.

9.
16 ALAIN BADIOU - NICOLAS TRƯƠNG
Đúng thế, ở Paris từng tràn ngập áp phích
quảng cáo cho trang web Meetic chuyên về
gặp gỡ, nội dung của chúng đã khiến tôi hết
sức sửng sốt. Tôi có thể trích lại một số slogan
cho chiến dịch quảng cáo ấy. Một trong số đó
nói – đây là biến thể từ một cụm từ thuộc lịch
sử kịch – “Hãy yêu mà không vướng vào tình
cờ!”1
. Rồi lại còn một slogan khác: “Người ta
có thể yêu mà không rơi vào tình yêu!”2
. Như
vậy thì tức là không có cú ngã nào, có phải
không? Lại thêm nữa: “Bạn hoàn toàn có
thể yêu mà không phải đau đớn!”. Và tất tật
những cái đó là nhờ vào trang web Meetic…
Hơn thế nữa nó lại còn đề xuất một sự “huấn
luyện yêu” – tôi thấy cụm từ này vô cùng
đáng nói. Tức là ta sẽ có một huấn luyện viên,
người đó chuẩn bị trước cho ta để đối mặt với
1. Nguyên văn câu slogan: “Ayez l’amour sans le hasard!” (chơi chữ
từ tên vở kịch rất nổi tiếng của Marivaux, Le Jeu de l’amour et du
hasard, có nghĩa là “Trò chơi của tình yêu và sự tình cờ”).
2. Trong tiếng Pháp, “yêu” là “tomber amoureux”, có thể hiểu là
“rơi vào tình yêu”.

10.
TỤNG CA TÌNH YÊU 17
thử thách. Tôi nghĩ cuộc tuyên truyền quảng
cáo ấy cho thấy một quan niệm về “tình yêu”
an toàn. Đó là tình yêu được bảo hiểm mọi
rủi ro: Ta sẽ có tình yêu, nhưng ta sẽ tính
toán áp phe của mình chuẩn xác đến mức,
bằng cách gõ lên Internet ta sẽ chọn trước đối
tác tốt đẹp – lẽ dĩ nhiên ta sẽ có ảnh người
ấy, miêu tả chi tiết các sở thích của người ấy,
ngày sinh, cung hoàng đạo của người ấy,…
– đến mức sau cuộc nhẩm tính lớn lao ấy ta
có thể tự nhủ: “Với anh ta, mọi chuyện sẽ êm
thấm, không có chút nguy cơ nào!”. Và cái đó
là một sự tuyên truyền, thật đáng quan tâm vì
quảng cáo lại được nói bằng thứ ngôn từ ấy.
Thế nhưng, tất nhiên, tôi tin rằng tình yêu,
khi nó là một sở thích tập thể, khi nó, đối với
gần như tất cả mọi người, là thứ mang lại cho
cuộc đời cường độ và ý nghĩa, tôi nghĩ tình
yêu không thể nào là món quà cho tồn tại
theo cách thức hoàn toàn không nguy cơ. Tôi
thấy như vậy thì hơi giống sự tuyên truyền