1.
Tái bản lần 1

2.
Tác phẩm: CỐ ĐỊNH MỘT ĐÁM MÂY
Tác giả: Nguyễn Ngọc Tư
Bản quyền tác phẩm © 2018 Nguyễn Ngọc Tư
Xuất bản theo hợp đồng sử dụng tác phẩm giữa Phanbook
và tác giả Nguyễn Ngọc Tư, 2018
Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ. Mọi hình thức sử dụng, sao chụp,
in ấn dưới dạng sách in hoặc sách điện tử mà không có sự cho phép
bằng văn bản của công ty Phanbook và tác giả đều là vi phạm pháp luật
và vi phạm đến quyền sở hữu tác giả tác phẩm theo Luật Sở hữu trí tuệ
và Công ước quốc tế Berne.

3.
cố định một đám mây . 5
những biển
Vào buổi sáng của ngày thứ mười hai, khi kéo
tấm rèm không thể đoán nổi từng có màu gì, nhìn
mặt trời ủ lửa bên dưới lớp sóng thớ lợ, Nhị tưởng
đã ở đây một trăm lẻ chín năm rồi.
Chồng, vẫn chưa ngoi lên thở.
“Lại một ngày nữa”, Nhị nghĩ, hít một hơi ở
hành lang, trước khi bước ra gieo rắc không khí tang
tóc lên sảnh lễ tân, khoảng sân, con đường mé biển
rồi chúng nhanh chóng lan khắp bãi Côi, nhuốm
độc lên dãy hàng quán vừa mở cửa, những chiếc
ghe câu lác đác trở về. Thấm hút sạch sự thơ ngây
của ban mai, Nhị thay gió muối sảng khoái bằng
thứ gió oặt bất hạnh.

4.
6 . nguyễn ngọc tư
“Chưa thấy gì đâu. Tụi này mà gặp cậu ta là
báo cô hay rồi”, một ngư phủ ẩn mặt sau đụn khói
thuốc, nói luôn ngay khi Nhị trờ tới. Vẻ như không
nghe thấy, nó nhón chân nhìn vô lòng ghe, như có
ai đó đang rúc trốn dưới hầm nước đá đầy vẩy cá,
hay ém mình giữa nùi chiếu gối phía ca bin.
“Gần chục bữa đâu phải ít, nằm ngoài đó cá
cũng rỉa sạch”, tổn thương bởi cái sự không được
tin tưởng, anh ngư phủ xẵng giọng. Hoặc anh ta đã
hết chịu nổi mỗi buổi sáng từ biển trở về, buộc gặp
một người đàn bà mà anh không biết phải nói gì.
Ngoài chửi bậy và phun những chuyện gái trai tục
tĩu ra, lưỡi của một gã ăn sóng nói gió không quen
uốn những lời phù phiếm. Mất tích ở biển nhiều
ngày, chỉ có đường chết, vậy thôi.
“Thì cũng phải thấy đống xương đó mới tin”,
Nhị nói.
Nhị coi cái câu rằng chồng giờ chỉ còn bó
xương sạch bong là lời an ủi nghe được, so với mấy
dỗ dành kiểu “sống chết có số cả”, “trời kêu phải
dạ”, mà người bãi Côi đắp lên nó suốt từ buổi sáng
chồng biến mất. Trưa ngày thứ hai, một du khách
đã níu Nhị lại kể chuyện ngoài quê, thằng em họ chị
ta cũng mất tích theo bè cá trong trận bão. Ba năm

5.
cố định một đám mây . 7
nước mắt nguội, cỏ lợp trên mộ gió, ba cái giỗ cô vợ
góa thất thần gọi hương hồn chồng về. Một bữa coi
tin tức trên truyền hình phát hiện ra thằng đó vẫn
sống nhăn răng, ở tuốt miền Giữa, đứng cạnh con
đàn bà mang bụng chửa lặc lè, mặt chảy ra trước
máy quay kêu ca năm nay hạn dài bầy cừu kiệt sức.
“Cưng thấy chưa, mất tích đâu có nghĩa là đã
chết”, chị ta nói, giọng hết sức hài lòng vì đã tưới
tắm cho sinh linh vắt không ra nước mắt này cơn
mưa hy vọng.
Một cơn giận vô cớ bóp nghẹt Nhị, nó muốn cào
mặt chị ta cho vỡ lớp son phấn trang trí kia ra. Giờ
thì không thể lờ đi cái ý nghĩ mọc gai trong Nhị ngay
sau buổi chồng chơi sóng, rằng anh đang trả đũa
chuyện nó thù nghịch suốt đường đi, bởi món nợ
không đòi được, bởi anh đã đưa chiếc xe máy già lạc
vài chục cây số chỉ vì “nghe đằng trước tiếng trống
múa lân, tưởng gần”, và lúc chồng vuốt cổ chân rủ
thử giường khách sạn có kêu không, nó đã xô anh
văng vào vách không chút xót.
Chồng chuẩn bị vào cuộc biến mất ấy ngay
trước mặt Nhị, với vẻ trẻ nít thường ngày. Chơi sóng
một lúc, chồng trườn lên bãi uống cạn ly nước mía
trong tay Nhị, hớn hở nói muốn lặn đua với gã nào

6.
8 . nguyễn ngọc tư
đó đằng kia, “So với phổi cá của anh thì thằng chả
là đồ bỏ”. Rồi anh hụp khỏi lớp sóng khảm bạc, một
tay bịt mũi, như thể bằng cách đó anh có thể nhịn
thở lâu hơn. Ngay trước mặt Nhị. Không quẫy đạp,
vùng vẫy. Chuồi vào đáy biển như đứa trẻ tuôn vào
lòng mẹ, như lá rơi về đất. Sóng trải lên chỗ chồng
vừa biến mất không có xoáy hay vết nứt gãy nào. Cả
khi không thấy chồng trồi lên lắc bờm rũ nước, Nhị
cũng chẳng chút gợn lo, trong lúc lặn chắc anh đã
di chuyển sang chỗ khác, và lẫn vào đâu đó giữa bầy
người đang ngụp lặn trong biển giữa hè.
Sau này, đội cứu nạn bãi biển cứ dằn vặt Nhị,
thấy người không trồi lên mà cô tỉnh khô, cả buổi
rồi mới báo. “Sóng gió như vầy cái xác đâu có nằm
yên đó mà chờ”, họ nói, khi cho tàu kéo lưới quây
bãi. Nhị im lặng, ghì lấy mạn tàu nhìn mũi dãi cùng
mớ dịch trào ngược từ dạ dày tuôn vào biển.
Chồng không theo dấu.
Ngày xám thứ ba, Nhị trèo lên dốc núi chia cắt
bãi Côi với thị trấn phía bên kia. Nó nhìn lại dãy
hàng quán được chằng néo tạm bợ trước bầy ngựa
gió điên dại xô vào từ biển, mấy cái nhà vệ sinh
công cộng không cửa, những cây dương mọc không
hàng lối thân xăm chằng chéo những lời thề ước lẫn

7.
cố định một đám mây . 9
chửi bới nhau, miệng cống tuôn bọt trắng lên rãnh
cát sẫm màu. Chồng đang núp ở đâu đó, đắc ý ngó
Nhị mắc kẹt trong vũng lửa cuối hè, ý nghĩ làm nó
tức điên. Với sự đồng lõa của biển, quá dễ để đào
thoát khỏi Nhị, khỏi cái vườn sầu riêng bịnh, khoản
nợ nhà băng.
Lặn xuống và biến mất. Xong.
Lần biến mất gần nhất, chồng nhảy xe theo một
đoàn xiếc thú ngang qua. Một tuần sau, chiếc xe vẽ
một ả trăn béo phì cuộn quanh con voi trầm cảm
mửa chồng xuống đầu dốc. Đói lả. Nhị nhìn gã đàn
ông nuốt trộng họng cơm, ngờ rằng chồng không
phải nhớ mình mà về, như anh mơn trớn khi vào
đến cửa. Nó cay đắng nhận ra có giấu giấy tờ tùy
thân, vét sạch tiền trong túi chồng thì cũng không
ngăn nổi anh trốn đi chơi như thường.
“Thấy chưa, đã nói rồi mà”, mẹ Nhị hả hê. Bà đã
không làm gì để ngăn chặn Nhị lấy một đứa trẻ lâu
năm làm chồng, giống như không làm gì khi Nhị bị
dượng ghẻ vô cớ vụt roi, ngoài cái câu “thấy chưa,
đã nói rồi mà”. Quên cách hạnh phúc khi nhìn con
cái hạnh phúc, nhưng có một câu mẹ Nhị không
quên, khi một bữa Nhị nói sẽ ưng một anh lêu lổng
cuối dốc.

8.
10 . nguyễn ngọc tư
“Có sao đâu, miễn là thoát khỏi cái nhà này.”
Lúc đó, Nhị chưa biết đứa trẻ kia lớn xác từ
những tùy hứng, bốc đồng. Mỗi buổi sáng, anh xách
dao ra làm cỏ vườn, Nhị không chắc anh sẽ trở vô
vào bữa cơm trưa. Dao cắm lên gò mối, người thì
không biết đang chổng mông cuộc cờ nào, hoặc vào
thị trấn theo một đám hát, hay đi xa hơn qua bên
kia núi coi đua ngựa. Và đói xiêu chân, lúc về.
“Để coi lần này thằng chả trốn được bao lâu”,
Nhị nghĩ, lúc nhìn mặt trời thỏa mãn chìm xuống
sau một ngày hết mình nung đốt.
Trở về phòng, Nhị nằm lên cái hõm nệm trải
giường, nơi chồng từng nằm, hãy còn hơi ấm. Thứ
hơi ấm khiến Nhị bất an, hàng mấy chục tiếng đồng
hồ trôi qua rồi, sao nó vẫn chưa chịu nguội. Nó bật
dậy, mở toang tủ áo, ngó vào gầm giường, ngờ mình
sẽ bóp chết chồng nếu bắt gặp anh núp trong đó,
cười toe với bộ răng vàng khói thuốc, nói hay quá
ta, trốn vậy mà cũng tìm ra. Nhưng ở gầm giường
chỉ có vài cái bao cao su đã dùng rồi, mớ lăng quăng
mang sứ mệnh nhân giống nòi đã chết khô, và phía
trên nóc tủ là cái chổi lông gà phủ bụi.
Đội cứu nạn bờ biển thông báo ngừng tìm kiếm
chồng Nhị vào ngày thứ năm. Nó dọn qua phòng rẻ

9.
cố định một đám mây . 11
nhất, tận áp mái. Ở đó chỉ có thể ngó ra biển, một
thứ xa lạ với Nhị. Nhìn sóng lao mình điên cuồng
vào mỏm núi bên kia, khác với vẻ thớ lợ khi liếm
vào bờ cát, Nhị hình dung sáng mai dưới chân miếu
Nam Hải, xác sóng nằm phơi trắng. Những cái xác
hãy còn tươi, ướt, sùi bọt.
Xuất hiện một nỗi trống trải ngay chỗ dái tai
Nhị, nơi đôi bông vừa bị gỡ ra gởi lại một tiệm vàng.
Ở đó giờ chỉ còn một đốm trắng xanh tái bằng đầu
ngón út, nổi bật giữa cháy rám. Vết lõm trên chiếc
nệm cao su rốt cuộc không phải của chồng để lại, nó
là dấu vết của bao nhiêu người đã thuê căn phòng,
và mặt trời mùa hè rọi qua cửa chớp làm ra thứ hơi
ấm gây hoang mang. Phát hiện đó vẫn không làm
Nhị chấp nhận chuyện chồng giờ đã lạc vào một hải
lưu nào.
“Chồng tôi đâu chết dễ vậy”, Nhị nói. Dân bãi
Côi chẳng nhận ra sự mỉa mai trong ấy, chỉ thấy sự
tự huyễn hoặc khi không chịu mở mắt nhìn hiện
thực xám tro.
Nhưng Nhị mộng du ở bãi Côi lâu hơn họ
tưởng. “Cô ghi số điện thoại lại đây, tụi tôi sẽ gọi
nếu có tin gì mới”, người của đội cứu nạn gần cạn
sạch kiên nhẫn, khi mỗi cuối chiều, Nhị tì tay lên

10.
12 . nguyễn ngọc tư
bệ cửa sổ nhìn vào văn phòng của họ, chờ đợi như
một chủ nợ.
Sự hiện diện của con đàn bà tiều tụy làm cho
bãi biển đánh mất vẻ tự nhiên vốn có, cô ta nhắc
nhớ một kẻ bất hạnh bị biển mang đi, rồi ai đó khi
nói chuyện tiếu lâm và cười lớn, nô giỡn với con
chó, hay áp tay vào rốn người tình đều tự thấy đạo
hạnh mình có vấn đề. Cả những du khách mới tới
cũng bị tước đoạt niềm vui khi biết ngoài kia có một
kẻ đang ướt lạnh nổi trôi, và chẳng có gì bảo đảm
anh ta không kéo thêm người xuống đáy chơi cho
đỡ chán.
Có thể cảm nhận được biển hè đang bị vữa thiu
vì mình, Nhị vẫn hiện hình vào mỗi buổi sáng. Gầy
rộc, hệt như những kẻ bị biển cướp người thân,
nhưng trong Nhị chỉ có cảm giác bị gạt. Không phải
mất mát.
Đôi lần, Nhị phải chỉnh vẻ mặt mình sao cho
giống kẻ chịu tang, nhưng sẽ không tránh được xao
lãng, như đi qua chỗ người ta trưng hải sản tươi
sống trong hồ kiếng, Nhị nghĩ tụi này đắt phải biết,
và việc nhận ra một vài con số thay đổi trong thực
đơn quán ăn đã kéo Nhị ra khỏi sự tập trung vào cú
biến mất của chồng.

11.
cố định một đám mây . 13
“Nay cuối tuần, hèn chi họ mài máy chém”,
không nhịn nổi, Nhị thở hắt ra.
Những thời khắc kiểu vậy làm Nhị hổ thẹn,
chồng vẫn chưa tìm thấy, mình đang đứng trước cái
tang lớn, sao có thể để đầu óc vào chuyện không
đâu. Một lần, Nhị đã co chân sút trái banh lạc đường
về phía tụi nhỏ đang chơi, rồi giật mình nhìn quanh
sợ ai đó bắt gặp.
Người bãi Côi xui hãy thắp nhang khấn vái cho
linh hồn kia sống khôn thác thiêng dẫn thân xác
tìm về, rốt cuộc khói không tới nơi. Hoặc vì lúc cắm
những chân nhang lên cát, Nhị mỉa mai nghĩ thứ
này với người sống thì có tác dụng gì.
Phải không, buổi tối đó chồng đòi đi biển chơi
cho bằng được, chỉ là bốc đồng? Chồng tặc lưỡi
nói biển gần vậy mà không ra tắm, chẳng phải quá
uổng sao. Lúc đó họ ở gần ngã ba Bù Mắc, rẽ trái là
con đèo dẫn về nhà, biển ở bên phải cách đó non
ba mươi cây số. Mọi thứ đang đứng về phía ham
muốn bất chợt của chồng, dãy núi tối thẫm với con
đèo không cao nhưng nhiều cua tay áo, vài chiếc
miếu lạnh cất bên miệng vực chỗ những chiếc xe
trôi mang theo vài chục mạng người, đá ứa ra thứ
sương đục như sữa, đèn xe chập chờn lúc sáng lúc
tắt ngóm không theo một chu kỳ nào.

12.
14 . nguyễn ngọc tư
“Bởi cái thứ ăn hại anh, phải không đi lạc thì
đã tới nhà đời nào rồi”, Nhị rít lên cho dịu bớt cơn
thèm nện thứ gì đó vào gáy chồng. Nhưng Nhị chỉ
có bó đậu đũa trong tay. Thứ duy nhất Nhị lấy được
từ nhà con nợ, sau chặng đường đi non trăm cây
số. Biết được mục đích của chuyến thăm, họ đã bày
ra một màn kịch sầu thảm. Đứa trẻ nhỏ nhất đeo
bên vú tóp khô của mẹ, mỗi lần vuột mất lại khóc ỉ
eo, hai đứa lớn hơn đánh nhau giành mấy trái mận
non, và gã đàn ông từng nhận xấp tiền từ tay chồng
Nhị đang cơn sốt rét.
Gói tiền đó bọc trong tờ lịch nhét vào một cái bì
thư, bên ngoài gói thêm tờ giấy báo, Nhị đưa chồng
đi đáo hạn ngân hàng. Ghé ngang quán nước,
chồng nghe gã thợ hồ than vợ đẻ mẹ đau dưới quê
mà không tiền về, bèn vỗ đùi kêu cho mượn, “Tiền
sẵn đây”. Chiều ấy Nhị nổi điên, anh không hối lỗi
còn cãi lem lẻm, nói:
“Cô lấy tiền làm chồng, không phải tôi”.
Phải không, từ lúc đó anh đã lên kế hoạch một
cuộc biến mất theo phương cách độc địa nhất,
khiến Nhị có khóc ra nước mắt thì cũng không thể
phân biệt nổi đó là nước mắt gì?

13.
cố định một đám mây . 15
Khuya của ngày thứ bảy, Nhị thức giấc sờ mặt
thấy ướt, tưởng mình đã khóc được trong lúc ngủ.
Nhưng chỉ là trần nhà nứt, dột ngay mặt Nhị. Mưa
đêm.
Chỉ chút nước trời tráng mỏng, sáng ra nắng
nóng vẫn đặc quánh, cả gió cũng im. Mưa như là
cơn chiêm bao của mùa hè, tỉnh dậy chẳng dấu vết
nào ngoài cơn váng vất. Lũ ruồi kéo tới đông hơn,
đi tới đâu Nhị khuấy cơn lốc đen tới đó, đôi khi nó
còn chọc vào đống vỏ tôm du khách bỏ lại trên cát,
như chồng đang núp trong ấy. Cái vệt thương cảm
sau lưng nó giờ đã tàn, chỉ mỗi bà già bán cá khô
còn thở dài, “Tội nghiệp, hồi nào cả đôi mà giờ còn
lại mỗi mình”. Buổi tối hôm bọn Nhị tới, chóng mặt
bởi rừng khách sạn chong đèn, đã ghé hỏi bà già
mướn phòng chỗ nào thì rẻ.
“Cái thằng thiệt cao ráo, vậy mới uổng chớ”, bà
già bùi ngùi mỗi khi có ai hỏi về người mất tích. Bà
là người thứ hai chứng thực là chồng Nhị từng tới
đây, ngoài lễ tân khách sạn. Không thì cái thân xác
nặng sáu mươi tư ký đó trở nên vô hình, chưa từng
tồn tại. Anh đội phó đội cứu nạn, sau những ngày
vớt bọt nước, có lần ngó Nhị với ánh nhìn một con
bịnh hoang tưởng.