1. & DILEMMA’S Yokoten
Bij de
4
DEFINITIES

2. 1 De OEE berekenen op basis van Aantallen
Yokoten
2 De Zes Machineverliezen
3 De OEE berekenen op basis van Tijd
4 Definities en Dilemma’s bij de OEE
5 Beperkingen en Valkuilen van de OEE
De 5 YouTube filmpjes over OEE:
Bekijk onze YouTube-filmpjes of lees het boek.

3. YouTube-kanaal:
Yokoten

4. Verkrijgbaar bij elke
(internet) boekhandel
Bestel ons boek
over OEE:
Yokoten

5. De OEE is een manier om de effectiviteit van machines te
meten.
Een machine heeft een OEE van 100% als die ideaal
presteert.
De meeste machines hebben een OEE tussen de 40 en de
60%. Het gaat er niet om hoe hoog de OEE is, het verschil
tussen het ideaal en de werkelijkheid, dat is interessant.
Dat is het verbeterpotentieel, de verborgen
machinecapaciteit

6. DE VERBORGEN CAPACITEIT

7. In die verborgen machinecapaciteit
zitten de zogenaamde zes machineverliezen.
Meer daarover vind je in het derde filmpje in deze reeks

8. Snelheids
verliezen
Technische
storingen
T.D.
Wachten
Afkeur en
Herbewerken
Opstart
verliezen
Korte stops
DE 6 MACHINEVERLIEZEN

9. OEE is er voor het
productieteam èn voor
managers

10. Het productieteam kijkt naar
de zes machineverliezen en
verbetert daarop

11. De OEE is er voor het productieteam,
bestaande uit productiemedewerkers en
technische mensen.
Het belangrijkste doel van de OEE voor hen is
de 6 verliezen laten zien. En die verminderen.
Deze 6 verliezen vormen een deel van de
verborgen machine-capaciteit. Ze laten het
verbeterpotentieel zien

12. Snelheids
verliezen
Technische
storingen
T.D.
Wachten
Afkeur en
Herbewerken
Opstart
verliezen
Korte stops
DE 6 MACHINEVERLIEZEN

13. De TEEP, de benuttingsgraad, is voor managers
een belangrijk kengetal. En dan vooral als er
capaciteitsgebrek is. Of als er besluiten genomen
moeten worden over de aanschaf van nieuwe
machines. De benuttingsgraad is het deel van de
totale tijd per week of werkweek dat beschikbaar is
om te produceren. Dus 7 dagen van 24 uur, of 5 van
24 uur, of nog minder. Alle ongebruikte uren minder
dan 7 dagen x 24 uur is ongebruikt potentieel.
Althans qua machines, niet qua personeel.

14. TEEP = Benuttingsgraad =
Total Effective Equipment
Performance
= alle potentiële capaciteit
TEEP

15. Opstart-
verliezen
afkeur
korte
stops
Snelheids-
verlies
stilstanden
storingen
productie
Beschikbare
productietijd
revisie
geen
orders
gepland
onderhoud
totale
bedrijfstijd
buiten
werktijd
totale
tijd
OEE
TEEP – Benuttingsgraad = 7 x 24 uur
De zes machineverliezen
Uitgeplande tijd: Geplande
stilstanden die niet ten
koste van de OEE gaan
Potentiële
productietijd
testproductie

16. Het management kijkt naar de
TEEP, de benuttingsgraad, dat
is alle potentiële vrije
capaciteit
en neemt daarop besluiten

17. Dat ongebruikte vrije potentieel is te verdelen in
1. Niet geplande tijd: dat is de tijd waarbij er
helemaal niemand bij de machine werkt. Geen
productiepersoneel en ook geen technisch
personeel. Het licht in de productiehal is uit. Er zijn
geen orders. Bijvoorbeeld de weekenden of, bij
tweeploegendiensten, de nachten. Ook wel:
”buiten werktijd” genoemd.

18. NIET GEPLANDE TIJD
Ongebruikte machine-capaciteit
(niet ten koste van de OEE)
-Weekends (buiten werktijd)
-Nachten?

19. 2. En in Uitgeplande tijd: dan zijn de mensen er
wel, maar hoeft de machine niet te produceren.
De mensen zijn bijvoorbeeld in overleg, op een
cursus of een training of hebben pauze.
Zowel de niet-geplande tijd als de uitgeplande tijd
gaan NIET ten koste van de OEE. Wel van de
benuttingsgraad, de TEEP

20. UITGEPLANDE TIJD
-Overleg
-Cursus / Training
-Pauze
Ongebruikte machine-capaciteit
(niet ten koste van de OEE)

21. Of een bepaalde uitgeplande stilstandstijd,
zoals pauzetijd, wel of niet ten koste van de
OEE gaat is een keuze. Die per situatie zal
verschillen. Hoe dan ook: als je er voor kiest
om het ten koste van de oee te laten gaan, is
het meteen verspilling en dus
verbeterpotentieel.
En wil je je daarop richten als je een hogere
oee wil of capaciteit wilt winnen? Op het
verkorten van pauzes? Of het verminderen
van opleidingstijd?

22. In dit grafiekje ziet het er zo uit:
De potentiële capaciteit is het verschil
tussen de werkelijke oee en de totale
tijd, bijvoorbeeld 7 dagen van 24 uur.
Een deel daarvan is het
verbeterpotentieel. Met daarin de 6
machineverliezen.

23. 100%
50%
0%
OEE
OEE-weekgemiddelden
Verbeter
potentieel
Tijd (weken)
6 machineverliezen
Potentiële
capaciteit
7 x
24
uur
NIET GEPLANDE
TIJD
UITGEPLANDE TIJD

24. Door veranderingen in de
planning kan de OEE van een
machine dalen, terwijl de
output niet veranderd.
En zonder dat het
productieteam daar invloed op
heeft.

25. Kijk hier maar eens naar. In de situatie links
produceert een machine in twee diensten per
werkdag, aan het einde van elke werkdag gaat
het team 4 uur schoonmaken. Dat is 20 uur per
week
In de situatie rechts neemt het management het
besluit, als gevolg van toegenomen vraag, om 5
dagen lang drie diensten per werkdag te gaan
produceren. Aan het einde van de week 12 uur
schoonmaken, anderhalve dienst per week, dat
blijkt genoeg om de machine op orde te houden.

26. 5 x 4 = 20
5 x 16 = 80
= 25%
12
5 x 24 = 120
= 10%
MINDER GEPLANDE REINIGINGEN
% reinigingstijd/week: % reinigingstijd/week:

27. Als gevolg van dit besluit zal de OEE stijgen, zonder
dat er een verbetering aan ten grondslag ligt.
Andersom geldt natuurlijk ook, dat als er van 3 naar
2 diensten per dag wordt overgegaan, het %
reinigingstijd per week neemt spectaculair af van
25% naar 10% en de OEE zal dalen, terwijl het
productieteam daar niets aan kan doen of heeft
gedaan.
Zo geven de OEE en de benuttingsgraad wel nuttige
informatie aan managers en hun planners. Over de
effecten van belangrijke beslissingen.

28. De mensen van het productieteam zullen wel
begrijpen waar de verandering in de oee vandaan
komt, maar het getal en de trend zal hen niet erg
enthousiast maken. Er is niet verbeterd.

29. Nog lastiger wordt het als er wel degelijk door het
productieteam verbeterd is. Als zij bijvoorbeeld
met SMED de gemiddelde schoonmaaktijd
gehalveerd hebben. Dan zullen ze de te
verwachten oee-stijging door deze verbetering
niet zien vanwege de genoemde
planningswijziging. En dat is jammer.
Het is altijd goed als er een directe oorzaak-
gevolg relatie te zien is in de oee cijfers na een
verbeteractie. Want dat smaakt naar meer.

30. De ideale machineprestatie:
- Draait altijd  BESCHIKBAARHEIDSGRAAD
- Op maximale snelheid  PRESTATIEGRAAD
- 100% goede producten  KWALITEITSGRAAD
OEE = 100%

31. De OEE heeft drie graden, de
beschikbaarheidsgraad, de prestatiegraad en de
kwaliteitsgraad.
Bij elke graad spelen definitiekwesties om de oee te
berekenen. Zoals bij de beschikbaarheidsgraad de
vraag: Welke stilstanden gaan ten koste van de
oee?
Het algemene antwoord is eenduidig: alle, zolang er
personeel met de machine bezig is. Om te
produceren, te repareren en te onderhouden. Maar
er zijn dilemma’s, uitzonderingen.

32. Om goede definities te bepalen bij de inrichting
van de OEE zijn er een paar basisregels.
Te beginnen bij: Zichtbare verbeter-effecten. Dat
wil zeggen dat gerealiseerde verbeteringen die
effect hebben op de output van de machine
zichtbaar moeten zijn in de OEE-registratie.
Simpel gezegd: Als er verbeterd is moet de OEE
als gevolg daarvan een stijgende lijn laten zien.
En andersom: Een stijgende trend moet
verklaard kunnen worden door verbeteracties.

33. •ZICHTBARE VERBETER-EFFECTEN
•UITLEGBAAR ZIJN
•CONSEQUENT ZIJN
BASISREGELS

34. Regel 2: Elke verandering in de OEE en de zes
machineverliezen moet uitlegbaar zijn. En te
begrijpen voor de mensen van het
productieteam. Ook als de veranderingen door
een verandering in de planning of de
geproduceerde productenmix komen.
En de 3e basisregel: Als je iets in de OEE
verrekent, doe dat dan consequent altijd op
dezelfde manier.

35. We beginnen met de
beschikbaarheidsgraad.
De hamvraag is: welke tijdbestedingen
neem je daarin mee en welke niet?

36. De
BESCHIKBAARHEIDSGRAAD
Yokoten

37. Naast niet-geplande tijd en uitgeplande tijd zijn er
de Geplande stilstanden, dat is 1 van de 6
categorieën machineverliezen. Zoals: Ombouwen,
productwissels, schoonmaken en
onderhoudswerkzaamheden. Meestal uitgevoerd
door, een deel van, het productieteam.
Omdat het gaat om de zes machineverliezen
adviseer ik om deze allemaal ten koste van de OEE
te laten gaan. Omdat het productieteam op de duur
ervan en op de totale tijd invloed heeft.

38. GEPLANDE STILSTANDEN
-Ombouwen
-Productwissel
-Schoonmaken (o.a. CIP)
-Preventief Onderhoud
-(uitgestelde reparatie na een storing)

39. Een bepaalde soort stilstand in
de OEE meerekenen,
maakt het meteen verspilling,
en dus verbeterpotentieel.

40. Alle stilstanden die je niet ten
koste van de OEE laat gaan, zie
je niet terug als
machineverliezen.

41. Een ombouw duurt altijd ongeveer even
lang, met wat variatie. Er is goed rekening
mee te houden in de planning.
Maar andere geplande stilstanden niet
altijd. Neem preventief gepland onderhoud.
Doe je dat in een uurtje met 4 mensen of in
2 uur met de helft van het aantal mensen?
En boek je gepland onderhoud alleen als
die doordeweeks plaats vindt? Of ook die
in het weekend? En wat als een
buitenfirma het uitvoert?

42. DILEMMA 1
Geplande stilstand = Duur x bezetting
60 minuten met 4 mensen
of
120 minuten met 2 mensen

43. DILEMMA 2
Als je gepland onderhoud ten koste van de
OEE laat gaan, maakt het dan uit of:
-De TD het onderhoud doordeweeks doet?
-Of een buitenfirma in het weekend?

44. Bij sommigen leeft het idee dat er een
heldere en calculeerbare balans is tussen
alle tijd besteedt aan preventief onderhoud
ten opzichte van alle storingstijd. Die balans
is er mogelijk in theorie, maar in de praktijk is
die slecht aantoonbaar. Sterker nog: vanaf
morgen stoppen met al het preventief
onderhoud kan zomaar een mooie OEE-
stijging geven. Tenminste als onderhoudstijd
ten koste van de OEE gaat.

45. ONDERHOUD TECHNISCHE
STORINGEN
DE BALANS?

46. Er zijn ook slimmerds die, als een machine een
storing heeft, en die ze na wat reparatiewerk een
beetje provisorisch weer aan de praat krijgen en op
halve kracht laten draaien, en dan een of meer
dagen later, onder het mom van preventief
onderhoud, de gehele benodigde uitgestelde
reparatie te doen. Hoe boek je dat in de OEE?
Want er is een technische storing geweest,
snelheidsverlies en een geplande stilstand voor de
uitgestelde definitieve reparatie

47. DILEMMA 3
Als je gepland onderhoud niet ten koste van
de OEE laat gaan, wat doe je dan met een
-uitgestelde reparatie na een technische
storing

48. Of en hoe je preventief gepland onderhoud in de
OEE verrekent:
- Doe het altijd consequent op dezelfde manier
- Mijn advies: laat het buiten de OEE, zie het als
geplande stilstand, maar dan niet ten koste van
de OEE.

49. De meeste OEE-software biedt de mogelijkheid
om per stilstand te bepalen of die ten koste van de
OEE gaat. En kunnen aan de hand daarvan zowel
de OEE als de benuttingsgraad berekenen.
- Boek daarom alle geplande stilstanden wel, in de
software is bepaald of die ten koste van de OEE
zal gaan

50. Dezelfde en andere dilemma’s gaan op voor
schoonmaken en reinigen:
- Doet het productieteam dat zelf of komt er een
speciale schoonmaakploeg?
- Of is er niemand tijdens het reinigen aanwezig omdat
het volautomatisch gaat via een CIP-installatie?

51. Maak een keuze,
Maar boek elke soort geplande
stilstand wel consequent op
dezelfde manier

52. Yokoten
De
PRESTATIEGRAAD

53. Het voornaamste dilemma bij de prestatiegraad is
met welke maximum snelheid je die gaat
berekenen? Ofwel de zogenaamde NPC, de name
plate capacity, die geldt voor alle producten die op
de machine geproduceerd worden. Of heeft elke
productgroep een eigen maximum snelheid. Hier
geldt als je voor het laatste kiest, dan zal de te
produceren productmix wekelijks voor wisselende
OEE’s zorgen. Vooral veroorzaakt door wat de
planning voorschrijft om te produceren. Het
productieteam heeft daar geen invloed op.

54. SNELHEIDSDILEMMA’S
•Max snelheid voor alle producten hetzelfde
•Elke productgroep heeft een eigen Max.
snelheid

55. Kijk voor meer achtergrond daarover
naar de twee filmpjes over het
berekenen van de OEE op ons
YouTube-kanaal Yokoten.

56. YouTube-kanaal:
Yokoten

57. Zorg dat de prestatiegraad nooit
hoger boven de 100% komt,
want dan heb je een te lage
maximum snelheid gekozen.

58. Niet voor een dienst,
Niet voor een dag, een week of langer.
Nu niet of over een paar maanden of jaren ook niet.
De max. snelheid bijstellen zorgt voor een knik in de
OEE-trend.

59. Yokoten
De
KWALITEITSGRAAD

60. Bij de OEE komt de kwaliteitsgraad er altijd een
beetje bekaaid vanaf. De dilemma’s die daar
spelen gaan over het tijdstip van afkeuren,
zoals:
1. Dat je pas weet of een partij afgekeurd moet
worden als na een week de
laboratoriumuitslagen bekend zijn of als de
afkeur plaats vindt na klachten uit de markt of
na een terughaalactie.

61. DILEMMA 1
•Afkeur na quarantaine en/of onderzoek

62. 2. De andere lastigheid is dat een afgekeurde
partij, die apart is gezet, vanwege een
kwaliteitscontrole niet in zijn geheel afkeur wordt,
maar voor slechts een deel. Bijvoorbeeld maar
10% en als je een OEE per dienst of dag wilt,
weet je dan nog van welke dag welk percentage
afkeur is? Ook dat is pas na verloop van tijd
bekend.

63. DILEMMA 2
•Gedeeltelijke afkeur, bijvoorbeeld 10% uitval

64. De vraag is: ga je dat allemaal achteraf
uitzoeken en in de oee corrigeren? Dat is
best wel veel uitzoek- en administratiewerk.
En niet altijd even nauwkeurig te doen.
Veel bedrijven kiezen er voor om in de
kwaliteitsgraad van de OEE alleen de uitval
die direct tijdens productie plaats vind te
boeken. En hebben een ander kengetal
naast de OEE voor de totale
productverliezen a.g.v. uitval.

65. De totale hoeveelheid afkeur en
rework buiten de OEE-registratie
laten is soms best een werkbare
keuze.

66. Lees meer over de OEE en continu
verbeteren in ons boek Produceren met
aandacht met TPM.
Dat je bij elke boekhandel kan bestellen.
Dit zijn de 6 filmpjes op ons YouTube
kanaal over de OEE.

67. Lees meer over OEE
in ons Boek:
Produceren met aandacht
met TPM
Bert Teeuwen
Uitgeverij Yokoten
Elke (internet-)boekhandel
Yokoten

68. 1 De OEE berekenen op basis van Aantallen
Yokoten
2 De Zes Machineverliezen
3 De OEE berekenen op basis van Tijd
4 Definities en Dilemma’s bij de OEE
5 Beperkingen en Valkuilen van de OEE
De 5 YouTube filmpjes over OEE:
Bekijk onze YouTube-filmpjes of lees het boek.