НЭМГ

1. Амьсгалын
дутмагшлын
,хэлбэрүүд яаралтай
тусламж
ЭХЭМҮТ, ЭТҮЧА
А.Оюунчимэг
2016 он
1

2. ХХХШ:
• Амьсгалын хямрал
• Цус эргүүллийн хямрал
• Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцооны
хямрал
2

3. Уушгины гадаад амьсгал
 Сэлгэцэл
 Хуваариламж
 Нэвтрэмж
3

4. Яаралтай шинж
/Яг хажууд нь нэн даруй эмчилгээ хийнэ, тусламж
үзүүлнэ/:
1. Амьсгалын замын бөглөршил /төвөнхөд
орсон гадны биет, хүзүү толгойн гэмтэл/
2. Амьсгал зогсох ба түүнтэй адилтгах хам
шинж /зүрх зогсолт орно, дөнгөж төрж буй нярай
хүүхдийн САТ 1 мин 30 сек , хүүхэд 3 мин амьсгал,
зүрхгүй бол тархи үхнэ/
 Амьсгалын хүнд хэлбэрийн дутагдал
 Төвийн хөхрөлт
1. С 1 - Цохиулалт /circulation-shok/
2. С 2 - Оворго /coma/
3. С 3 - Таталт /convulsion/
4. Шингэн их алдалттай суулгалт

5. ETAT: В – Breathing
Амьсгалах байдлыг ажиглах, амьсгалахад
бэрхшээлтэй байх
5
1. Төвийн хөхрөлт /хатгаа, зүрхний гажиг/
2. Амьсгал хямралын улмаас хүүхэд хооллож чадахгүй
байх /хатгаа/
3. Амьсгал хямралын улмаас хүүхэд ядарч сульдсан
байх /хатгаа/
4. Амьсгалын тоо хэт олон байх /2 сараас 5 хүртэлх нас- 1
минутанд 70-аас дээш байх/, /хатгаа/
5. Яраглах /2 сар хүрээгүй хүүхэд амьсгалах бүрдээ
яраглах/, /хатгаа/
6. Цээж хүчтэй хонхолзох /хатгаа/
7. Амьсгалд туслах булчин оролцох /хатгаа, БСС,
төвөнхийн бачуурал, эпиглотит/
8. Хамрын угалз сарталзах /хатгаа/
9. Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах /БСС, БОС/

6. Амьсгалахад бэрхшээлтэй үеийн анхны
яаралтай арга хэмжээ
1. Хүчилтөрөгч өгөх
2. Цээжийг 30 хэмийн өндөр байрлалд байлгах
3. Төвөнхийн бачуурал, эпиглотит байвал
дексаметазон 0.6 мг /кг булчинд хийх
6

7. Тулгамдсан шинж
/ Үнэлж түргэн арга хэмжээ авна, дугаарын
өмнө оруулна, тун анхааралтай үзнэ/
1. 2 сар хүртэлх өвчтэй хүүхэд
2. Хэт өндөр халууралт /цагаан/
3. Гэмтэл, бусад яаралтай мэс заслын байдлууд
4. Цонхийх
5. Хордолт
6. Өвдөлт /гэдэс чихэлдэх/
7. Амьсгалын дутал
8. Тайван биш, цочромтгой /мэнэн/
9. Хүнд тураал /маразм/
10. 2 хөл хавантай байх /кваршиоркор/
11. Их хэмжээний түлэгдэл
12. Яаралтай илгээсэн бичигтэй
Яаралтай биш шинж- Дарааллын дагуу тусламж
үзүүлнэ.

8. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
амьсгалын дутмагшил – Бронхиолит
 2 нас хүртэл вирусын гаралтай АЗЦХ-
бронхиолит
 2 наснаас дээш – астма
 Харшлын анамнез
 Амьсгал гаргалт уртассан
 Шуугиантай амьсгал
 Тогшилтоор хэнгэргэн дуутай
 Чагналтаар цоохортсон амьсгал
8

9. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
дэмжих эмчилгээ
 Цээжийг 30- 40 градус налуу байлгах
 Захын судасны хүчилтөрөгчийн ханамж
90%-с доош бол хүчилтөрөгч өгөх (хамрын
ац гуурсаар, эсвэл хошуувчаар 1-4 л/мин-с
доошгүй), 94%-д барих
 Амьсгалуулж буй агаарын хүчилтөрөгчийн
өтгөрүүлгийг 50-60% (FiO2 =0.5- 0.6)
байлгах
9

10. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
дэмжих эмчилгээ
 Шаардлагатай бол мөгөөрсөн хоолойд
гуурс тавьж, амьсгалыг бага эзлэхүүнээр
удирдах (амьсгалын эзлэхүүн: TV= 6-8
мл/кг )
 Шингэний тооцоог ФХ-ээр
 Шингэн сэлбэхдээ хүнд тураалтай эсэхийг
шалгах /маразм, кваршиоркор/
 Хориглох зүйлс: коллоид уусмал, цус,
сийвэн
10

11. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
утлага
 Утлага хийхдээ хүчилтөрөгч байнга өгөх, захын
судасны хүчилтөрөгчийн ханамж 90%-с дээш
байлгах
 Утлагаар сальбутамол (albuterol, levolin) 0.05-
0.15 мг/кг/тун, 4- 6- 8 цагаар, хүнд үед 20 мин
тутамд, эсвэл үргэлжилсэн утлага хийх
/ 1-23сүүлийн үед сартай хүүхдэд хэрэглэх
талаар эргэлзээтэй яригдаж байгааг
анхаарах/
11

12. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
утлага
 Sol Beredual 1 gtt/kg 12 цагаар
 Ipravent (атрофин сульфат)- 1.0 мл-ээр 8 цагаар
 Хүнд үед Pulmocort 12 цагаар утлага
 Budesal (гормон- сальбутамол ) -0.5- 1.0 мл –ээр
12 цагаар /1- 23 /сартай хүүхдэд анхаарах
 3% Натри хлоридийн уусмалаар утлага хийх /1- 23
/сартай хүүхдэд анхаарах
 4-Цацлагыг с дээш насанд хэрэглэнэ.
Ventolin (albuterol sulfate) – 1 цацлагаар 4-6 цаг
тутамд, үр дүнгүй бол цацах тоог нэмж болно.
12

13. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
амьсгалын дутмагшил -
Утлага үр дүнгүй бол
 Сальбутамол уухаар 0,1-0,2 мг/кг (гэрээр
уулгасан байдаг)
 Үр дүнгүй бол эпинефрин арьсан дор 1:1000
уусмалаас 0,01мл/кг, дээд тун нь 0,3 мл; 15 мин
дараа давтаж болно /1-23 сартай хүүхдэд
/анхаарах
 Бронхиальная астма-ын статуст стериод –
преднизолон 1-3 мг/кг, хэрэв дексаметазон 0,2
мг/кг судсаар, булчинд, 3 хоног. Хүнд үед
метилпреднизолон 2 мг/кг, цаашид 2 мг/кг/
хоногт, үүнийг 6 цагт хувааж хийнэ.
13

14. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
амьсгалын дутмагшил -
Утлага үр дүнгүй бол
 Магнийн сульфат 25% - ийн уусмалаас
0.2 мл / кг (25- 75 мг /кг/тун, дээд тун нь 2
гр) – ийг физиологийн уусмалаар
шингэлж, судсанд дуслаар хийх, БСС
тавигдтал
 Допамин 3 – 5 мкг/кг/мин- аар 24 цагаар
үргэлжлүүлэн, тогтвортой үр дүнд хүртэл,
эрчимт эмчилгээнд
 Амьсгал удирдах
14

15. Гуурсан хоолойн агчил давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшлын эмчилгээ
эуфиллин
 Үр дүнгүй бол судсаар эуфиллин эхний тун 5-6
мг/кг
 300 мг-с илүү болохгүй.
 Дараагийн тун 5 мг/кг, 6 цагаар хийж болно.
 20 мин-с 1 цагийн турш удаан хийнэ, хурдан
хийвэл тун нь цусанд ихэднэ.
 Бөөлжих, толгой өвдөх, хүүхэд нэмэгдэн тайван
бус болох, татах, ЗЦТ >180 удаа /мин болох шинж
илэрвэл хийхээ зогсоо!
15

16. Гуурсан хоолойн бөглөршил
давамгайлсан
-амьсгалын дутмагшил
,Төвөнх гуурсан хоолойн бөглөршилт үрэвсэл
-Төвөнхийн бачуурал үзлэгээр
 Амь насанд аюултай хам шинж
 Шалтгаан : вирус- АЗЦХ
 Хоолой сөөнгө, ларингитын өвөрмөц ханиалга
 Тайван үед хяхатнаа амьсгал , төвөнхийн зай
багассанаас
 Амьсгал авалт уртассан
 Өвчүүний дээд ба доод хонхорхой татагдах
 Чагнахад уушгинд амьсгал суларсан
16

17. -Төвөнхийн бачуурал
Эмчилгээ
–Дэмжих эмчилгээ чухал
 Төвөнхөд ачаалалгүй байлгах
 Хангалттай уулгах – ФХ
 Чийглэг орчин
17

18. -Төвөнхийн бачуурал Эмчилгээ
 Дексаметазон –0,6 мг/кг, эсвэл
преднизолон 5 мг/кг хүртэл болно,
булчинд, судсаар
 Үр дүнгүй бол дээрх тунгаар
дексаметазоныг давтах
 Үр дүнгүй бол эпинефрин арьсан дор
1:1000 уусмалаас 0,01 мл/кг, дээд тун нь
0,3 мл; 15 мин дараа давтаж болно /1-23
/сартайд анхаарах
18

19. -Төвөнхийн бачуурал
Эмчилгээ
 Судсаар физиолoгийн уусмал, эсвэл
рингер лактат 10 -15 мл/кг ердийн
дуслаар- анхааралтай хийх
 Эсвэл судсаар ФХ-ээр мл/цаг –аар-
4,2,1-ийн зарчмаар хийх нь
аюулгүйг санах
19

20. -Төвөнхийн бачуурал интубаци тавих
 Заалт: Төвөнхийн бачуурлын хүнд хэлбэр,
өвчүүний доод хонхорхой хүчтэй татагдах
 Унтуулга хангалттай байх, булчин
сулруулагч хэрэглэхгүй
 Интубаци сонгох томъёо: 4+ нас/4 ба бага
 Интубацийн гуурсаар 0,9% юмуу 0,45%-ийн
NaCl- ийн уусмалаар угааж, доргиох
массаж хийж, цэрийг гадагшлуулах
20

21. -Төвөнхийн бачуурал
Эмчилгээ
 Утлага хийхгүй
 Бүлээн ваннд суулгах, эсэхийг тухайн
үед шийдэх, гэхдээ эрсдэл өндөр
 Горчичник хэрэглэхгүй
21

22. Уушгины хатгалгаа /үрэвсэл/
•Үүсгэгч: нян, вирус
•Тохиолдол : Бронхит – 34%
Бронхиолит – 29%
Хатгалгаа – 29%
•Ангилал : Маш хүнд хатгалгаа
Хүнд хатгалгаа
Хатгалгаа
Хатгалгаагүй, ханиад шуухнаа
22

23. Маш хүнд хатгалгаа /үрэвсэл/:
•Төвийн хөхрөлт, О2 Sat <90%
•Хөхөж, ууж чадахгүй, эсвэл уусан
бүхнээрээ бөөлжих
•Татах, ухаан бүдгэрэх, ухаан алдах
•Хамрын угалз сарталзах
•Яраглах
•Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах
•Цээж хүчтэй хонхолзох
• Амьсгалын тоо олшрох, амьсгал авалт ба гаргалтын
харьцаанд өөрчлөлтгүй
•Байршмал шаржигнуур уушгинд сонсдох
• Эмчилгээ: Эрчимт эмчилгээнд
23

24. Уушгины хатгалгааны эмчилгээ
 Хүчилтөрөгч, O2 SAT >90% байх, одоо 94-99%
100% бол аргаа өөрчил, тархины судас нарийсна.
 Антибиотик сонголт- нас, халууралтаас үүсгэгчийг
баримжаалах
 Маш хүнд, шунт үүссэн бол дексаметазон 0,4 мг/кг
судсаар, булчинд, бусад үед хэрэглэхгүйг
чанд анхаарах
 Курантил 5 мг/кг BID
 Допамин 3 мкг/кг/мин
 Хэвийн сэлгэцлийн зарчмаар амьсгал удирдах
 Шингэний тооцоо- ФХ –ний 75%
24

25. Хүнд хатгалгаа
•Цээж хонхолзох
•Амьсгалын тоо олшрох
•Уушгинд байршмал шаржигнуур ба
хэржигнүүр
•Эмчилгээ: Ердийн тасагт
25

26. Хатгалгаа
• Амьсгалын тоо олшрох
(ханиалгах)
• Уушгинд хэржигнүүр
Гэрээр эмчлэх:
• Антибиотик 5 хоног
• Ханиалга зөөлрүүлэх эм
• Хүндэрвэл эргэж ирэхийг эхэд зөвлөх
• 2 хоногийн зайтай давтан үзэх
26

27. Хатгалгаагүй
Гэрээр эмчлэх:
• Ханиалга зөөлрүүлэх эм
• Дэмжих эмчилгээ
• Ханиалга намдахгүй бол 5 хоногийн зайтай
үзэх
•14 /30/ хоног ханиалгавал сүрьеэг үгүйсгэх
(хүзүүний булчирхай, БЦЖ- ийн сорви,
уушгины зураг)
27

28. Амин үзүүлэлтүүд
Заавал үзэх:
• АТ
• ЗЦТ
• Халуун /цельс/
• АД- насанд таарсан манжеттай байх, ДАД үзвэл сайн
байна.
• O 2 Sat–пульсоксиметрээр хэмж
• FiO 2 – хэдэд вэ?
Нэмж:
• RT- 2 сек
• GCS- 8 ба доош бол тээвэрлэлтэнд анхаарах
• Шээсний гарц >1.5 мл/кг/цагт
28

29. Хүчилтөрөгч эмчилгээ хийх
/амьсгалын дутагдалтай бол/
• O 2 Sat –пульсоксиметрээр хэмж
• FiO 2:
 - L/min – тохируул
 - Өгөх арга -сонго
29

30. FiO 2:
30
Өгөх арга Урсгалын хурд
FiO 2=0.3 Хамрын ац гуурсаар • 2 сар хүртэлх хүүхдэд 0.5 л/мин
• 2 сараас дээш 1 л/мин
• Өсвөр нас 2 л/мин
• Том хүнд 2 л/мин (3 л/мин-с их
байхад хамрын салстыг цочруулна)
FiO 2=0.4 Хамрын гуурсаар
Хошуувчаар
• 2 сар хүртэлх хүүхдэд 0.5 л/мин
• 2 сараас дээш 1 л/мин
• Хүүхдэд 2 л/мин
• Том хүнд 5 л/мин-аас бага байх
FiO 2=0.6 Хамар- залгиурын
гуурсаар
Нөөц ууттай хошуувчаар
• 2 сар хүртэлх хүүхдэд 0.5 л/мин
• 2 сараас дээш 1 л/мин
• Хүүхдэд 5 л/мин
• Том хүнд 10-15 л/мин

31. Хүчилтөрөгчийг хамрын ац
гуурсаар өгөх /давуу ба сул талтай/

32. Хүчилтөрөгчийг хамрын гуурсаар өгөх
/давуу ба сул талтай/
Хэмжээ: хамрын угалзнаас хөмсөгний дотор
ирмэг

33. FiO 2:
33
Өгөх арга Урсгалын хурд
FiO 2=0.2 AMBU-аар эерэг
даралтат амьсгал
өгөх /маскаар,
интубацийн гуурсаар/
• Агаараар
• Аваарын хавхлага ажиллаж байна
уу, анхаарах
FiO 2=0.4 AMBU-аар эерэг
даралтат амьсгал
өгөх /маскаар,
интубацийн гуурсаар/
• Хүүхдэд 5-10 л/мин
• Том хүнд 16 л/ мин хүртэл
• Хүчилтөрөгчийн нөөцлөгчгүй
үед гэдгийг анхаарах
FiO 2=1.0 AMBU-аар эерэг
даралтат амьсгал
өгөх /маскаар,
интубацийн гуурсаар/,
Урсгалаар тэлэгддэг
хүүдийгээр эерэг
даралтат амьсгал
өгөх /маскаар,
интубацийн гуурсаар/
• Хүүхдэд 5-10 л/мин
• Том хүнд 16 л/ мин хүртэл
• Хүчилтөрөгчийн нөөцлөгчтэй
үед гэдгийг анхаарах
• Хүүхдэд 5-10 л/мин
• Том хүнд 16 л/ мин хүртэл
• Аваарын хавхлагаа өөрөө
тохируулах гэдгийг анхаарах

34. AMBU хүчилтөрөгч нөөцлөгчийн хамт,
Урсгалаар тэлэгддэг хүүдий

35. FiO 2:
35
Өгөх арга Урсгалын хурд
FiO 2=1.0 Урсгалаар тэлэгддэг
хүүдийгээр чөлөөт
урсгалт хүчилтөрөгч
өгөх /маскаар,
интубацийн гуурсаар/
• 5-10 л/мин
• Том хүнд 16 л/ мин хүртэл
• Аваарын хавхлагаа өөрөө
тохируулах
AMBU-аар чөлөөт
урсгалт хүчилтөрөгч
өгч болохгүй анхаарах
FiO 2=0.2-
1.0
Амьсгалын аппаратаар • MODE
• TV, PIP
• IR (f)
• IT
• I: E
• PEEP
• FiO 2- эмч өөрөө тохируулна.
• O 2 SAT (SpO 2)

36. Нярайд:
•Амьсгал олширсон
•Диффузный хэржигнүүртэй
•Рентгенд том нэвчдэст сүүдэргүй,
бронхийн зураглал тодорсон
Үүсгэгч: Грам хасах нян- E.coli
Listeria monocytogenes
Strep group B
36

37. Нярайд
Хэрэглэх антибиотик:
Гентомицин 5 мг/кг BID, эсвэл 7.5 мг/ кг/24h
Ампициллин 40- 80 мг/ кг /24h TID
Пенициллин 50000- 75000ед/кг/ 6-8 цагаар
тарих
Кларитромицин 7,5 мг/кг/доз 12 цагаар уух
37

38. 2 сараас 5 насанд:
•Халуурах
•Амьсгал олшрох ба бусад шинжүүд байх
•Рентгенд дэлбэг хамарсан нэвчдэс
Үүсгэгч: - Strep pneumonia, extus 10%
- Hib, extus 5-10% /вакцин үр
дүнтэй/
- Staph aureus, extus 20-30%
/хэцүү хэвээрээ байна /
38

39. 2 сараас 5 насанд :
Хэрэглэх антибиотик:
•Амоксациллин -уух
•Амоксациллин clavulanate- Co-amoxiclav-уух
•Уназин- сульбактам /ампициллин+ сульбактам/-
судсаар
•Цефалоспорины 2 ба 3-р бүлгийн эм: цефураксим,
цефотаксим Na …
•Лактамын бүлгийн антибиотик үр дүнгүй бол хламид,
микоплазм байж болох тул Макролидын бүлгийн
антибиотикууд: Гэрээр – макропен, гэрээр болон
эмнэлэгт кларитромицин уухаар
39

40. Нэгдүгээр үе- цефазолин, цефалексин, цефадроксил
/манайд – cedoxyl/
-Хоёрдугаар үе ,цефаклор
, ,цефуроксим цефамандол
, , .цефаметазон цефонизид цефотетан
Гуравдугаар үе – ( ,цефотаксим натри клафоран
вантаксим); ( , )цефтриаксон роцефин терцеф ;
(цефтазидим фортум, )-цефтазим хөх идээлүүлэгч
21савханцраар ЭТҮХХ бол хоног;
,цефоперазон цефепрозил.
Дөрөвдүгээр үе –
цефепим, цефпиром.
Цефалоспорины бүлгийн антибиотикийн
ангилал

41. 2 сараас 5 насанд:
•Халуурахгүй
•Амьсгал олширсон
•Хэржигнүүртэй
•Рентгенд нэвчдэст сүүдэргүй бол
Үүсгэгч : Хламид
ЦМВ
RSV
Аденовирус
Pertusis…
41

42. 2 сараас 5 насанд:
Хэрэглэх антибиотик- макролид:
•Эритромицин 50мг/кг/хоногт QID 7-10 хоног;
•эсвэл Мидекамицин /Макропен/ 50мг/кг/хоногт BID 5-7
хоног;
•эсвэл Азатрил /азитромицин/ 10 мг/кг/ хоногт 1 удаа 5
хоног;
• эсвэл Кларитромицин 7,5мг/кг/доз өдөрт 2 удаа, 5-7
хоног;
•Дэмжих эмчилгээ;
42

43. 5-с дээш ба өсвөр насанд:
•Халуурсан
•Амьсгал олон
•Рентгенд нэвчдэс сүүдэртэй
Үүсгэгч : Пневмококк
Антибиотик: Пенициллин
Амоксациллин
Цефалоспорины 2, 3 –р бүлгийнх
Кларитромицин (Фромилид)
43

44. 5-с дээш ба өсвөр насанд:
•Халуурахгүй
•Цэртэй ханиах
•Уушгинд хэржигнүүртэй
• Рентгенд нэвчдэс сүүдэргүй
Үүсгэгч: Микоплазм
Хламид
Антибиотик:
• Эритромицин 30-40 мг/кг/хоногт QID,
• эсвэл Мидекамицин (Макропен)
• эсвэл Кларитромицин (Фромилид)- 7,5мг/кг/доз өдөрт 2
удаа, 5-7 хоног
• эсвэл Доксациллин 2-4 /мг кг/ хоногт BID /заалтгүй/
44

45. Плеврийн шингэнд:
•Өтгөн идээ байвал: Staph ба Hib
•Цус байвал Streph group A
•Муухай үнэртэй байвал анаэробууд
45

46. Дэмжих эмчилгээ чухал
•Дулаан байлгах
•Хангалттай уулгах
•Хооллох
•Халуун бууруулах
46

47. Одоогийн онцлог:
• Хурдан хүндрэх
• Пневмоторакс /плеропульмональ шок
болохоос сэргийлэх/
Анхаарах 2 гол асуулт:
• Халуураагүй үедээ хоолондоо дургүй
байх
• Халууралтын хооронд унжгар ноомой
байх
47

48. Анхаарал тавьсанд баярлалаа
48