1. Meer bevlogenheid bij goed
leiderschap?
Privé/werk balans onder druk?
Uit het oog, uit het hart?
Hoe drukker hoe fijner?
Afstand vermindert
betrokkenheid?
Meer productiviteit, meer
betrokkenheid?
FEBRUARI 2021
werken
in covid-tijd
ONDERZOEK UITGEVOERD DOOR
AUTHENTIEK LEIDERSCHAP

2. Het begin van deze jaren twintig zal voor altijd verbonden blijven aan de COVID-
pandemie. In historische analyses zullen de mondiale gevolgen van de crisis
worden uitgediept en geduid. De gevolgen op het gebied van de
gezondheidszorg, de economie, onze geestelijke gezondheid en de effecten die
wellicht onomkeerbare veranderingen teweeg brengen in ons reisgedrag of de
manier waarop we elkaar ontmoeten en met elkaar omgaan.
Dat grote plaatje hebben we nu nog niet, we zitten immers nog midden in de
storm en het stof is nog niet neergedaald. In deze storm zijn de enorme effecten
van de COVID-maatregelen dagelijks voelbaar in ons professionele leven.
Sommige bedrijven maken een enorme groei door; neem de (online) retail.
Andere sectoren zijn alweer maanden voor de tweede keer helemaal stilgelegd,
zoals de horeca. De druk op zorginstellingen en overheidsinstanties is
toegenomen door opvang van patiënten en de uitvoer en handhaving van
regelingen en verordeningen.
Naast dit effect op de productiviteit zijn er enorme veranderingen in de manier
waarop we binnen organisaties met elkaar samenwerken: digitaal, in een unieke
thuissituatie, zonder ‘het koffiezetapparaat’ als ontmoetingsplek, zonder reistijd
en zonder de vanzelfsprekende zichtbaarheid van leidinggevenden en collega’s.
Als bureau voor leiderschapsontwikkeling hebben wij research gedaan naar
(persoonlijk) leiderschap in deze periode met als doel het vastleggen en het
duiden van de doorlopende effecten van COVID op leiderschap en de
betrokkenheid en bevlogenheid binnen organisaties. Het onderzoek bestond uit
een vragenlijst die door 238 leiders en medewerkers uit verschillende branches
en organisaties is ingevuld. De resultaten zijn soms verrassend, soms verwacht,
en in alle gevallen waardevol.
2
Inleiding
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP

3. Authentiek Leiderschap presenteert je graag de resultaten van het onderzoek.
Naast een grafische teruggave van de enquêteresultaten, delen we de adviezen
en tips van de deelnemers aan leiders om de bevlogenheid van mensen vast te
houden en te vergroten. Ook vanuit het gedachtegoed van Authentiek
Leiderschap kijken we naar de uitkomsten. Dat levert inzichten op die we graag
met je delen.
We willen alle deelnemers aan de enquête ontzettend bedanken voor hun tijd en
hun bijdrage en we wensen je veel leesplezier.
Mocht je door willen praten over de gevolgen van COVID op jouw organisatie,
team of op je persoonlijke situatie, neem contact met ons op. We helpen je graag
verder.
3
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP

4. 4
Inhoudsopgave
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
05 DE OPBOUW VAN DE ENQUÊTE
06 DE RESULTATEN: PERCENTAGES & GRAFIEKEN
Bevlogenheid & Productiviteit | Bevlogenheid & Werksituatie |
Bevlogenheid & Leiderschap
10 WAT DOET CORONA MET JE ROL IN DE
ORGANISATIE, MET JE TEAM EN MET JEZELF?
19 LANGS DE MAATLAT VAN AUTHENTIEK
LEIDERSCHAP
24 VAN ELKAAR LEREN: HANDVATTEN VOOR
BEVLOGEN WERKEN IN COVID-TIJD
27 ZORG GOED VOOR JEZELF

5. 5
WERKEN IN COVID-TIJD
De opbouw van de enquête
AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
De deelnemers gaven antwoord op een drietal feiten-vragen en een aantal
mening- en open vragen.
Feiten-vragen
1. Soort organisatie
We vroegen bij wat voor soort organisatie de deelnemers werkzaam zijn: een
zorg- of culturele instelling, een overheidsorganisatie, een bedrijf in de private
sector of anders. Er bleken geen significante verschillen tussen de antwoorden
uit de verschillende organisaties.
2. Gevolgen van de COVID-19 op de productiviteit van de organisatie
Door de pandemie zijn schoksgewijze verschuivingen in de productiviteit van
organisaties zichtbaar. Denk bijvoorbeeld aan de enorme groei van de
supermarkten en de reusachtige daling van de horeca, evenementen- en
reissector. In de enquête geven de deelnemers aan of de productiviteit in hun
organisatie is gestegen, gelijk is gebleven of is gedaald.
3. De werksituatie van de deelnemer
Werkt u thuis, hybride of helemaal op kantoor/werkplek buitenshuis?
Mening-vragen
We vroegen naar de invloed van COVID-19 op de bevlogenheid van de
organisatie en het team en naar de tevredenheid over het leiderschap in deze
tijd.
Open vragen
Tenslotte volgden een aantal open vragen over de impact van de pandemie op
de rol van de deelnemer binnen de organisatie en de gevolgen voor het team en
het individu.

6. Hetzelfde
58.8%
Minder
22.7%
Meer
18.5%
6
WERKEN IN COVID-TIJD
De resultaten:
percentages & grafieken
AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
WAT BLIJKT?
De veranderingen die de pandemie met zich meebrengen hebben grote
impact op onze bevlogenheid. Bijna een kwart van de deelnemers ziet
een daling van de bevlogenheid binnen de organisatie, terwijl 18,5% juist
een stijging ziet.
Zou er een verband kunnen zijn met de productiviteit van de organisatie?
We starten met het antwoord op de vraag: “Hoe bevlogen zijn de mensen in jouw
organisatie, in vergelijking met de periode voor COVID-19?”

7. Hetzelfde
55.6%
Minder
31.3%
Meer
13.1%
Bevlogenheid in krimpbedrijf
Hetzelfde
44%
Meer
41%
Minder
15%
Hetzelfde
67%
Minder
22%
Meer
11%
Bevlogenheid in bedrijven
zonder gevolgen
7
WERKEN IN COVID-TIJD
Bevlogenheid & Productiviteit
Laten we eens kijken naar relatie tussen de productiviteit van de organisatie
waar we in werken en de bevlogenheid die mensen ervaren.
AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
Bevlogenheid in groeibedrijf
Uit deze taartgrafiekjes zien we dat de bevlogenheid, de passie, die ervaren wordt nogal
verschilt. Bij bedrijven en organisaties die te maken hebben met een neergang van de
productiviteit, dus ook minder werk, is een flinke daling van 31% te zien van de bevlogenheid.
Bedrijven waar juist meer werk en reuring is ontstaan, ervaren een enorme stijging van de
gevoelde bevlogenheid en passie. Meer dan 40% van de mensen die in organisaties werken die
het drukker hebben gekregen door de pandemie, voelt die stijging van bevlogenheid.
In bovenstaande grafiek kunnen we lezen dat in organisaties waar geen verschil in drukte is met
de situatie voor COVID, de bevlogenheid wel te lijden heeft onder dat wat we meemaken. Meer
dan 20% voelt een negatieve verandering.
Concluderend kunnen we zeggen dat de meerderheid van de deelnemers aan de enquête
eenzelfde bevlogenheid ervaart, onafhankelijk van de drukte of juist het wegvallen van activiteit.
Maar er is daadwerkelijk een significant verband tussen productiviteit en bevlogenheid. Blijkbaar
doet het iets met ons als er een beroep gedaan wordt op ons bedrijf. We voelen inspiratie,
kunnen impact maken als organisatie, een cruciale functie vervullen. Dat geeft een goed gevoel.
Gelukkig maar….wat zouden we nu ook moeten zonder de mogelijkheid van pakketbezorgers of
de niet aflatende inspanning van ziekenhuizen?

8. 8
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
Hetzelfde
60%
Minder
26%
Meer
14%
Bevlogenheid bij volledig thuiswerken
Hetzelfde
60%
Minder
22%
Meer
18%
Bevlogenheid bij hybride vorm tussen
thuis/werkplek
Meer
44.4%
Hetzelfde
44.4%
Minder
11.1%
Bevlogenheid bij volledig op werk
Bevlogenheid & Werksituatie
Zou, naast de productiviteit, de manier waarop we
werken invloed hebben op de bevlogenheid die we
ervaren? Velen van ons werken thuis, maar de
mensen in de zorg, de pakketbezorgers,
supermarkten en de maakindustrie verlaten het
huis om hun werk uit te voeren. Zou dat wat
uitmaken?
Het goede nieuws is dat 60% van de mensen die
thuis werkt of een hybride vorm heeft en thuis en
werkplek afwisselt, dezelfde bevlogenheid ervaart
als voor maart 2020.
Dit onderstreept onze vorige ervaring bij de productiviteitsverschillen. Want veel
organisaties en bedrijven die een enorme drukte moeten managen, doen dat vanaf hun
‘werkvloer’: de arts, de verpleegkundige, de supermarkt- en warehouse managers.
De maatregelen waar we in leven, beperken velen en doen een extra beroep op
anderen. En dat extra beroep maakt wellicht passie en bevlogenheid los.
Toch zien we wel een aantal interessante
gevolgen van onze veranderende manier van
werken. Van de mensen die volledig thuiswerken
ervaart meer dan een kwart, namelijk 26%, een
daling van de bevlogenheid. Blijkbaar kost het
thuiswerken velen van ons ook wat. In de
antwoorden op de open vragen wordt hier later
nog kleuring aan gegeven.
Een andere verandering die in het oog springt is
de enorme stijging van de bevlogenheid van
mensen die juist volledig op het werk moeten zijn.
Bijna de helft (44,4%) ervaart meer passie terwijl
ze buitenshuis hun functie uitoefenen.

9. Hetzelfde
57.6%
Meer
32.3%
Minder
10.1%
Minder
46%
Hetzelfde
43%
Meer
11%
Hetzelfde
68.7%
Minder
16.2%
Meer
15.2%
Van de deelnemers die tevreden zijn over het leiderschap in deze bizarre tijd voelt 32,3% zich
meer bevlogen. Een significant percentage.
De andere kant van de medaille is nog opvallender. Van de mensen die minder tevreden zijn
over het leiderschap binnen hun organisatie ervaart 46% minder bevlogenheid.
Het lijkt erop dat leiderschap invloed heeft op de bevlogenheid van de mensen. Blij zijn met je
leiders heeft een positieve invloed op je bevlogenheid.
Ontevreden gevoelens over de manier waarop je geleid wordt, doen wat met je passie. De tips
die deelnemers aan leiders geven in het verloop van deze enquête sluiten hier prachtig op
aan.
9
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
Bevlogenheid & Leiderschap
Leiderschap in COVID-tijd. Er wordt veel geschreven over leiderschap in COVID-
tijd. Leiders van landen worden in de pers met elkaar vergeleken, vrouwelijk- en
mannelijk leiderschap passeert de revue en ook binnen bedrijven wordt veel
gesproken over het leiden van mensen tijdens deze enorme crisis. Het is relevant
en zeer interessant om te kijken welke correlatie er is tussen de tevredenheid
over het leiderschap in corona tijd en de bevlogenheid van de organisatie.
Bevlogenheid bij meer tevreden
over leiderschap
Bevlogenheid bij minder tevreden
over leiderschap
Bevlogenheid bij even tevreden
over leiderschap

10. 10
WERKEN IN COVID-TIJD
Wat doet corona met je
rol in de organisatie, met
je team en met jezelf?
AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
Op welke vlakken raken de gevolgen van de maatregelen ons professionele
leven? Om daar een beeld van te krijgen stelden we de deelnemers een aantal
open vragen. De antwoorden hebben we gecategoriseerd naar onderwerp en
zullen we illustreren met een aantal citaten.
‘Wat is de impact van de COVID-19 effecten op jouw rol binnen de
organisatie? Wat is lastig, moeilijk, een uitdaging?'
V E R B I N D I N G M E T A N D E R E N I S
L A S T I G E R , M O E I L I J K E R
'Door meer lichamelijke afstand ontstaat steeds ook meer echte afstand
tot directe collega's.'
‘Moeilijker om te verbinden, om in contact te blijven en te voorkomen dat
eilandjes ontstaan, om aan iemand te zien hoe het gaat.'
‘Het is lastig om op afstand te sturen, het informele stuk is er veel minder.'
‘De grootste uitdaging is hoe je alle mensen (hun verschil in thuissituatie
wordt uitvergroot) goed aangehaakt houdt, dat vraagt nog meer dan
eerder een gedifferentieerde aanpak. Een alleenstaande collega is jaloers
op de rumoer in een druk gezin van een andere collega en vice versa.'
C O M M U N I C A T I E I S M O E I L I J K E R
'Dat je niet meer face to face communiceert. Mail is harder en directer.'
‘Door virtueel werken is lichaamstaal heel beperkt te observeren, en door
technologische uitdagingen is regelmatig intonatie ook onderbroken. Dat
maakt het lastig om tussen de regels door te lezen.'
‘Het is lastig dat de dimensie van "de wandelgang" verloren gaat.'
‘Je mist de informele contacten, deze moet je nu formeel maken (door
plannen van bila's met al je teamleden) om feeling te houden met hoe het
met iedereen gaat op persoonlijk vlak.'

11. 11
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
D R U K O P F L E X I B I L I T E I T &
S N E L L E V E R A N D E R I N G E N
‘Wij hebben te maken met verschillende landen waarin alle maatregelen
verschillend zijn.’
‘Ik moet steeds heel flexibel zijn, wat wil ik zelf, wat willen mijn klanten, in
welke context werkt mijn klant, welke invloed heeft dat op mij.'
‘COVID lijkt op een pressure cooker: snellere en duidelijkere beslissingen.’
‘Er is natuurlijk geen uitgeschreven script.'
‘Uitdaging is agile blijven en continu inspelen op veranderende omgeving.'
Z O R G E N O V E R D E W E R K D R U K E N
D E S T R E S S V A N M I J N M E N S E N
'Ik zie de werkdruk oplopen en de emoties en angst, vanwege allerlei
discussies en halve maatregelen.’
'Ik maak me zorgen over de gezondheid van mijn team door de
toenemende stress bij mijn mensen.’
‘Het motiveren van een team met angst voor corona is lastig.’

12. 12
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
'Wat is de impact van de COVID-19 effecten op jouw rol binnen de
organisatie? Positieve gevolgen.'
W E Z I J N P R O D U C T I E V E R
'Er is minder gedoe in een team, mensen kunnen zich meer voor elkaar
afsluiten.’
‘Er wordt beter vergaderd en er wordt efficiënter omgegaan met tijd.’
‘Mensen nemen meer initiatief.’
‘Betere work/life balance want bijna geen tijd meer in de auto.’
‘Vergaderingen kosten me aanzienlijk minder (reis)tijd.’
’Efficiënter. Duurzamer.’
‘Thuiswerken is vele malen productiever.’
‘Voordeel van flexibel werken ontdekt. Wil niet meer terug naar oude
situatie van 32 uur achter desktop op kantoor.’
G E V O E L V A N S A A M H O R I G H E I D
‘De aandacht voor elkaar om door te gaan en vol te houden is enorm.’
‘Gevoel van saamhorigheid, samen zetten we de schouders eronder.’
‘Je leert je team op een andere manier kennen en het heeft mij nogmaals
doen beseffen dat we echt een gaaf team hebben. Ook de medewerkers
die in de thuis-werk tijd gestart zijn in ons team hebben het ervaren als een
warm bad, ook al was alles op afstand. Trots!’
‘De positieve gevolgen zijn dat door de gedwongen thuiswerksituatie ook
weer mooie nieuwe initiatieven ontstaan die zorgen voor openheid,
vertrouwen en verbondenheid.’
‘Menselijke maat is wat meer terug.’

13. 13
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
'Wat is de impact van COVID-19 effecten tot het team waar je bij hoort?
Wat is lastig, moeilijk, een uitdaging?'
M I N D E R O N D E R L I N G E
V E R B I N D I N G
‘In nieuwe teams elkaar beter leren kennen. Hoe groeien we samen?’
‘Mijn team komt niet verder met samenwerking door de intensieve
maatregelen.’
‘Er is meer onvrede, meer scepsis en minder onvoorwaardelijke steun en
erkenning naar elkaar.’
'Ik ben nieuw in dit team. Voel me niet echt deel van het team. Ik woon ook
op afstand van teamgenoten. Oude relaties in het team die bij elkaar
wonen zoeken elkaar nog wel op, maar dat is lastiger als je elkaar nog niet
kent.’
M I N D E R O N D E R L I N G E
C O M M U N I C A T I E
‘Lastig, je ziet elkaar niet meer. Leidinggevende maakt de keuze om niet de
video aan te zetten bij Teams/Skype. Ik mis de non-verbale communicatie.’
‘Dingen onderhuids worden niet uitgesproken.’
‘Medewerkers kunnen "duiken' er komt veel meer controle vanuit de
mensen die graag controle willen hebben.’
P E R S P E C T I E F B I E D E N ( O V E R I G )
'Het is een gigantische uitdaging om iedereen aan boord te houden en
perspectief te bieden in een tijd waarin jezelf ook heel onzeker bent over de
toekomst van de organisatie. Daarnaast wordt het moeilijker om
performance te managen, omdat alles onder de noemer van COVID-19
wordt geschoven.’
‘Binnen mijn teams vond ik het soms lastig om teamleden "door de
thuiswerkperiode te praten". Effecten van deze situatie op personen blijft in
mijn ogen erg onderschat.’

14. 14
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
'Wat zijn de positieve invloeden van COVID-19 op het team?'
E F F I C I E N C Y
'Er wordt efficiënter gewerkt doordat overleg op afstand alleen gaat over
het onderwerp en niet over randzaken die er normaal automatisch bij
komen.'
'Vragen van collega's aan mij worden nu sneller verwerkt omdat het
digitaal gaat ipv persoonlijk aan bureau.'
'Bij overleggen is digitaal de standaard dus het is veel makkelijker om deel
te nemen (lokatie doet er niet toe, zou zelfs van vakantieadres kunnen
deelnemen).'
S A A M H O R I G H E I D
'Omdat dit een echt mondiale crisis is en wij kantoren hebben over de hele
wereld, is deze crisis enorm verbindend. We zitten allemaal in hetzelfde
schuitje. Er is een 'common enemy' gecreëerd.'
'Saamhorigheid: allemaal vanuit dezelfde beperkingen toch het beste
ervan maken.'

15. 15
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
'Wat is de impact van COVID-19 effecten op jou als persoon?
Wat is lastig, moeilijk, een uitdaging?'
S O C I A L E O M G A N G M E T C O L L E G A ’ S
'Ik ben eenzaam.'
'Ik mis de geestelijke voeding en prikkels van buiten.'
'Ik maak veel moeilijker contact nu.'
'Mijn gesprekken lopen moeizamer.'
B A L A N S W E R K / P R I V É
'Ik praat tegen mijn eigen laptop.'
'De wandelgang is verloren gegaan.'
'De diepte ingaan met anderen is lastig virtueel.'
'Ik mis de creativiteit die ontstaat als we samen zijn.'
'Ik mis de kracht van het informele contact.'
'Ik mis toevallige ontmoetingen. Alles is gepland.'
'Non-verbale communicatie is digitaal van beperkte waarde.'
'Ik kom de deur niet meer uit.'
'Angst en paniek klachten.'
'Ik ben 24/7 alleen.'
'Zaken lopen door elkaar heen.'
'Ik mis het ritme van de reis met de fiets.'
'Loyaliteit tussen gezin en werk speelt vaak op.'
'Ik heb geen reistijd dus ik kan langer werken. Maar balans is vaak zoek.'
'Mijn werk is zo monotoon nu.'
'De druk van het management is enorm gestegen, meer eisen, meer
deadlines.'
'Ik vergeet constant pauze te nemen.'
'De schermpjes zijn vreselijk vermoeiend.'

16. 16
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
N I E T I N B E E L D , G E E N I M P A C T
K U N N E N M A K E N
'Minder drive om me in te zetten, ze zien toch niet wat ik doe.'
'Meerwaarde laten zien is lastig.'
'Wanneer doe je het goed?'
'Ik heb geen invloed.'
'Samenwerking tussen verschillende onderdelen van het bedrijf is veel
slechter.'
'Alleen werken werkt demotiverend.'
'Gebrek aan dynamiek.'
'Gebrek aan verandering, saai.'

17. 17
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
'Wat is de impact van COVID-19 effecten op jou als persoon?
Positieve gevolgen.'
B A L A N S W E R K / P R I V É
'Minder reistijd.'
'Kan meer thuis zijn.'
'Meer tijd voor mezelf en sport.'
'Minder stress, meer bij mijn gezin, minder reizen.'
'Muziek.'
'Spijkerbroek. Op tijd thuis voor het avond eten.'
M E E R F O C U S
'Meer tijd voor operationele voortgang.'
'Meer concentratie tijd.'
'Meer voldoening, krijg meer werk af.'
'Geen overbodige vergaderingen en plichtplegingen.'
'Heb nu ‘kantoor’ voor mezelf ipv met 9 ander.'

18. 18
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
K A N S E N Z I E N , B U I T E N D E K A D E R S
D E N K E N & C R E A T I V I T E I T
'Meer ruimte voor innovatie.'
'Ik zie veel kansen in een nog sneller veranderende wereld.'
'Ik ga sterker uit deze crisis komen.'
'Ik heb meer speel- en regelruimte.'
'Onzekerheid zorgt voor innovatie, het niet weten zorgt voor de goede
vertraging en laat je nadenken over wat echt waarde heeft.'
'"Zo doen we het altijd” bestaat niet meer. Dat geeft een ruimte die er nog
nooit geweest is.'
'Er is meer solidariteit, medewerkers zijn flexibeler.'
'Bevestiging dat ik sterk ben en beter mijn eigen weg volg.'
'Door thuiswerken ontstaan mooie, nieuwe inzichten die zorgen voor
openheid, vertrouwen, verbondenheid.'
'Ik lach nu meer dan voorheen, meer geduld, luisterend oor, behulpzamer,
vriendelijker.'
B E W U S T E R L E V E N E N W E R K E N
'Bewust meer me time.'
'Gezond eten.'
'Mijn eigen muziek luisteren de hele dag.'
'Ik sta stil bij het leven en evalueer waar ik mijn tijd aan besteed.'
'Ik merk dat ik ok ben met mezelf.'
'Ik heb meer tijd om te relativeren.'
'We hebben het goed: geen oorlog, een huis, eten/drinken, opleiding en
zorg.'
'Je leert normale dingen (vakantie, feestjes) veel meer te waarderen.'
'Ik reflecteer veel meer.'

19. 19
WERKEN IN COVID-TIJD
Langs de maatlat van
Authentiek Leiderschap
AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
Wat kunnen we vanuit de filosofie van Authentiek Leiderschap (Blekkingh, 2013)
zeggen over de effecten die de pandemie op ons werkende leven hebben?
De enquête start met bevlogenheid. Bevlogen mensen zijn bezield, enthousiast
en gepassioneerd. Ze maken vanuit vitaliteit en intrinsieke motivatie ergens een
succes van. Bevlogen mensen hebben lol in hun werk, ze worden er gelukkig
van, halen er voldoening uit.
Bevlogen kun je zijn als je ontzettend goed bent in je vak, je bent een echt
expert. Je hebt enorm veel ervaring of je bent net begonnen met werken met dat
heerlijke, spannende gevoel van een wereld die aan je voeten ligt. Allemaal
ingrediënten van bevlogenheid, maar de allerbelangrijkste voorwaarde van
bevlogenheid is het bewijs krijgen dat je ertoe doet.
Het bewijs dat je ertoe doet
We kunnen nog zo goed zijn in wat we doen, we mogen nog zo vertrouwen op
jarenlange ervaring of vol frisheid aan de start staan, zonder interactie met
anderen, zonder het gevoel dat we nuttig zijn, iets toevoegen en gezien worden,
zal onze professionele bevlogenheid snel afnemen.
Uit de resultaten van de enquête blijkt dat de bevlogenheid stijgt als de
productiviteit, de activiteiten van de organisatie als gevolg van COVID-19,
toenamen. Als je als ambtenaar aan de wieg stond van de supersnelle invoering
van gloednieuwe TOZO en NOW-regelingen of je bent verantwoordelijk voor de
organisatie rond de productiestijging in een supermarktketen, je bent arts of
verpleegkundige op de intensive care? Dan voeg je waarde toe, jouw bedrijf of
organisatie doet echt nuttig werk en dat kan een diepe voldoening geven.
We worden dus gelukkig als we het bewijs krijgen dat we ertoe doen. Er zijn drie
manieren waarop wij dat bewijs kunnen krijgen:
Ertoe doen
Ertoe doen

20. Mensen zijn creërende wezens, we
willen graag dingen maken, resultaten
behalen, mensen helpen. Als we onze
kwaliteiten en onze inspiratie
gebruiken om daar mee bezig te zijn,
en we zien dat onze inbreng helpt,
ervaren we een diepe voldoening. We
hebben impact, we betekenen iets.
De verpleegkundige die met een iPad
contact legt tussen een COVID-19
patiënt op de IC en de familie, voegt
direct diepe waarde toe. Een glimlach
op de gezichten veroorzaakt die
vreugde al, daar is geen bedankje
voor nodig.
We zijn gelukkig in ons werk als we onze missie kunnen leven. Als we de
mogelijkheid hebben onze kwaliteiten, ervaring en passie in te zetten om iets te
bereiken: de gerustgestelde familie op de iPad of een geholpen
horecaondernemer aan het NOW-loket.
De andere kant van de medaille laat zich raden. Mensen die in een van de vele
sectoren werkzaam zijn die hard getroffen worden door de maatregelen kunnen
hun (werk)missie niet meer leven, hebben geen mogelijkheid om getuige te zijn
van hun creatie, en dat dempt onze gelukservaring. Ook thuiswerken, dag in dag
uit solistisch achter je eigen laptop, kan een vervreemdend, onthechtend effect
hebben. Los, geen impact. je ziet het resultaat van je werk niet.
20
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
We zien dat we ertoe doen, omdat
we getuige zijn van onze creatie

21. We ontvangen het bewijs dat we ertoe doen
De tweede manier waarop wij het bewijs krijgen dat we ertoe doen ligt bij de
ander. Onze omgeving geeft ons dat mooie cadeau. Het krijgen van een
gemeend compliment is het duidelijkste voorbeeld hiervan. Hoe heerlijk als je
je gewaardeerd voelt, als je collega, je medewerker of je baas aangeeft dat ze
blij is met jou of met het werk wat je hebt opgeleverd.
Minder aanwijsbaar, maar net zo belangrijk, is het gevoel van verbondenheid
met collega’s die ons bevestigen. Dat is een prominente reden waarom in de
uitkomsten zo duidelijk wordt gewezen op het gemis van de sociale omgang,
de kracht van het informele gesprek, het goede gevoel samen even je
middagboterham te eten.
Bij thuiswerkende mensen zien we een flinke daling in de bevlogenheid. Na
bijna een jaar online werken zijn de haarscheuren van het gebrek aan
verbinding steeds duidelijker zichtbaar. We hebben behoefte aan het zien en
praten met collega’s, het kleine gesprek, de wandelgangen. We missen de
sociale omgang met elkaar. Onze contacten zijn veel efficiënter en
productiever geworden. Echte interesse in de situatie van de ander vraagt nu
om een actieve benadering, een vorm van directheid die we wellicht minder
gewend zijn. Het menselijk contact: dat kopje koffie, het leuke gesprek over de
voetbalwedstrijd van gisteren, de interesse in je zieke moeder…het zijn
allemaal kleine bewijsjes dat we ertoe doen.
De reden waarom tevredenheid over het leiderschap in crisistijd zo’n invloed
heeft op bevlogenheid, laat zich raden. Leiders geven kaders en bieden
perspectief, zeker op inhoudelijk vlak. Maar goede leiders doen meer.
'Ik zie je...'
Goede leiders geven mensen het gevoel dat ze ertoe doen, door ze oprecht te
waarderen, te zien. Niet alleen als medewerker, maar ook de mens te zien:
met problemen, uitdagingen en onzekerheden. Juist in deze dagen is dit van
belang. Naast de helpende inhoudelijke hand, het geven van erkenning en het
gevoel dat ze er als mens toedoen.
Goede leiders luisteren, tonen kwetsbaarheid, geven echte aandacht. Ze
beseffen dat de tijd die ze gebruiken voor verbinding met hun mensen een
investering is in bevlogenheid. Daarmee geven ze hun mensen de
mogelijkheid hun missie te leven in hun werk. En als de leider die mogelijkheid
geeft, ervaart hij als bijproduct hoe fijn het is iets te betekenen voor de ander.
21
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP

22. We nemen het bewijs dat we ertoe doen
Opeens werken al je mensen vanuit huis. Je kan niet meer even de afdeling
oplopen om een gevoel te krijgen hoe de voortgang van het werk is. Om een
idee te krijgen over de status laat je elke ochtend iedereen inbellen en je
vraagt vaker een update. Je zit erbovenop. Dat valt niet altijd goed, zeker bij
de mensen wiens kinderen noodgedwongen thuis rondlopen. Maar het moet
echt even, want je hebt in het Management Team je collega’s verzekerd dat
jouw club zou leveren. En dat is belangrijk voor het bedrijf, maar ook je
persoonlijke eer in het MT speelt natuurlijk mee. Daar wordt al zo naar elkaar
gekeken.
We hebben ieder zo onze eigen manieren om ervoor te zorgen dat we er nog
toe doen. We controleren en sturen sterker, zoals de leider in bovenstaand
voorbeeld. Of we verdoezelen een beetje onze onvrede en machteloosheid
door expres weinig te zeggen tijdens de videocall. We laten de discussie over
aan een ander, want dan kan het ons niet schaden... we doen er nog steeds
toe.
De enorme verandering in onze manier van werken, was niet iets waar we ons
gezamenlijk op hebben voorbereid. Het was opeens daar bij eerste lockdown
waarin bedrijven zijn stilgelegd, anderen extra hard moesten werken en de
meeste van ons voortaan digitaal contact hebben.
Onzekerheid over onze rol, ons werk, onze positie, en de onderlinge
verhoudingen, gecombineerd met een totaal nieuwe manier van communicatie
via beeldschermen zijn een perfecte voedingsbodem voor ego gedrag.
Spanningen tussen collega’s zorgen voor scherpe mailtjes of een verkeerde
interpretatie van geschreven tekst. Je kan de ander niet even aankijken, een
snel grapje maken om jullie verstandhouding te bevestigen. Onderhuidse
spanning kan daardoor ophopen en zich als het virus vermenigvuldigen op
ons solistische thuiswerkplek, in ons eigen hoofd.
We moeten ons weer opnieuw tot elkaar verhouden en onze onderlinge
verwachtingen aanpassen aan de nieuwe situatie. Actief elkaar opzoeken en
zaken bespreekbaar maken. En dat voelt best spannend en tegennatuurlijk.
Wat als de ander me afwijst? Doe ik dan nog toe?
22
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP

23. Samenvattend is het duidelijk dat we bevlogenheid ervaren als we het bewijs
krijgen dat we ertoe doen. We geven het mooiste van onszelf en zien het bewijs
dat we ertoe doen, we ontvangen het bewijs van onze omgeving of we nemen
het bewijs door onszelf te positioneren. Uit de resultaten van de enquête blijkt de
schoksgewijze verandering die we meemaken een enorme invloed heeft op alle
drie deze vormen. Dat geeft houvast en de mogelijkheid om te onderzoeken wat
we als leiders, medewerkers en collega’s kunnen doen om onze bevlogenheid
positief te beïnvloeden. In de enquête vroegen we naar concrete adviezen voor
leiders. Daar kwamen prachtige antwoorden op die goed hierop aansluiten.
23
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP

24. Van elkaar leren:
handvatten voor bevlogen
werken in COVID-tijd.
'Laat je mensen weten dat je apprecieert wat ze doen in deze vreemde
omstandigheden.'
'Neem eens spontaan even contact met je medewerkers op, laat zien dat ze
er nog toe doen.'
'Besteed echt aandacht aan het geestelijk welzijn van medewerkers en kom
uit je eigen bubbel.'
'Heb meer aandacht voor de mens zelf, niet alleen of het werk wel afkomt.'
'Leidt mensen hier doorheen, doe geen aannames over hoe lastig of
makkelijk zij het vinden. Vraag het ze. Zo biedt je perspectief en rust.'
'Wees een voorbeeld, bijvoorbeeld door het tonen van je eigen
kwetsbaarheid.'
'Wees vooral jezelf, en heb meer geduld en wees een luisterend oor
voor de ander.'
24
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
De laatste vraag van de enquête was: ‘Welke concrete adviezen heb je voor de
leiders van Nederlandse organisaties?’ Dit is de top 3 van de antwoorden die het
meest worden genoemd:
LEIDER, HEB OPRECHTE AANDACHT VOOR JE MENSEN.
EN NEEM JEZELF MEE!
Door het geven van oprechte aandacht geef je de ander het bewijs dat hij/zij
ertoe doet. Dit advies mogen we ons allemaal ter harte nemen, niet alleen als
leider. Door dat belletje, een bijzonder appje, een (digitale) wandeling samen
ontstaat voldoening van beide kanten. Je kunt iets voor je collega betekenen
door er echt even te zijn en de ander te bevestigen.

25. 'Acteer met het lange termijn perspectief duidelijk voor ogen, hoe lastig
soms ook. Het is nu voorsorteren op een betere toekomst.'
'Leef het gedrag voor dat je wil zien.'
'Geef richting en duidelijkheid voor een langere termijn en 'zwalk' niet mee
met het op- en afschalen van maatregelen tegen het coronavirus.'
'Medewerkers hebben juist in crisistijd behoefte aan houvast.
Houvast is hier iets anders dan zekerheid.'
'Helder en transparant in proces en keuzes zijn.'
LEIDER, HEB EEN DUIDELIJKE VISIE, OOK IN ONZEKERHEID
25
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
Hier wordt een duidelijk beroep gedaan op de richtinggevende kant van
leiderschap. Juist in onzekere tijden is het goed om een visie te hebben hoe te
handelen en waar je uit wilt komen. Naar klanten en andere belanghebbenden,
maar juist ook intern. Hoe gaan we met elkaar om, hoe zorgen we dat iedereen
aan boord blijft, welke innovatieve oplossingen bedenken we om toch goed te
kunnen samenwerken? Prachtig als een leider hier het voortouw in kan nemen.
En door als medewerker duidelijk aan te geven wat je ziet in de markt en wat
jezelf nodig hebt ondersteun je de visie van je organisatie actief. Actief denken in
oplossingen.

26. 'Vertrouw je mensen, stuur ze op output en ondersteun hen in
deze voor hen moeilijke tijden.'
'Laat de controle meer los en ontspan.'
LEIDER, VERTROUW JE MENSEN
Als je als leider beseft waarom je zo over de schouders meekijkt, heb je de
oplossing vaak al in handen. Je wilt het graag goed doen, bent inhoudelijk
gedreven, voor het resultaat van iedereen. Onze verwachtingen naar beneden
bijstellen kan als falen voelen, dat doen we niet graag. En het bijstellen van
verwachtingen richting je mensen, doet een direct beroep op je om de
verwachtingen die anderen van jou of jouw onderdeel/ afdeling hebben, ook bij te
durven stellen. Maar soms is het wel het enige juiste wat je kan doen als je je
leiderschapswaarden langsloopt. Wie wil ik zijn als leider van mijn mensen?
Wat wil ik geven?
Over “het Nieuwe Werken” werd in veel organisaties al jaren gesproken door tal
van werkgroepen. Er was nog genoeg scepsis over de haalbaarheid en de
gevolgen van thuiswerken. En opeens was het daar, van de ene dag op de
andere, radicaal. Logisch dat we daar onze aannames en veronderstellingen op
moeten aanpassen. Gelukkig blijkt dat als mensen vertrouwen krijgen, ze dat
vertrouwen graag waarmaken.
26
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP

27. We willen deze enquête afsluiten met een obligaat advies: zorg goed voor jezelf.
De kranten en tijdschriften staan vol met deze oproep, sport en meditatie apps
vieren hoogtij. Toch merken wij in onze leiderschapspraktijk dat dit advies niet
vaak genoeg gegeven kan worden. Feit is dat deze tijd voor de meesten van ons,
in welke organisatie we ook werkzaam zijn, afmattend en uitputtend is. Door een
gebrek aan fysieke mogelijkheden en sociale contacten, door vermoeiende
thuissituaties, door urenlange beeldschermen, weinig vooruitzichten, sleur,
angst, irritatie. En ook door een daadwerkelijke beperking in het leven van onze
missie, onze creatie drijfveer. Vaak kunnen we nu niet dat voor anderen
betekenen wat we zouden willen.
Deal with it, want het is niet anders. Je kan het niet beïnvloeden. Wat je wel kunt
beïnvloeden is je eigen welzijn en dat van de mensen om je heen. Ga na wat je
nodig hebt om mentaal, fysiek en spiritueel sterk te blijven en handel ernaar.
Compromisloos, zonder twijfel.
Mocht je meer willen weten over de theorie van Authentiek Leiderschap en hoe
wij jou, je team of je organisatie kunnen helpen in deze COVID-tijd, neem gerust
contact met ons op.
Het AL team
volg ons op social media
Via onze social media kanalen delen we
ontwikkelingen, informatie over onze
producten en tips & tricks over
(persoonlijk) leiderschap.
Volg ons als je updates op je tijdlijn wilt
zien verschijnen!
Zorg goed voor jezelf
27
WERKEN IN COVID-TIJD AUTHENTIEK LEIDERSCHAP
i n f o @ a u t h e n t i e k l e i d e r s c h a p . n l
w w w . a u t h e n t i e k l e i d e r s c h a p . n l
contact
0 3 5 6 2 1 9 7 9 9
K a r n e m e l k s w e g 2 a
3 7 4 9 A H L a g e V u u r s c h e
@ a u t h e n t i e k l e i d e r s c h a p