1. № анлык 5л районы ХБМХМТШБне
3араслы
13-санлы мектепти 4
geografiya рa’ni oqitiwshisi
Жуманов Рустемни 4
8 – klassт a
“Фер 2ана економикалы 3
географиялы 3 районы ”
темасында 2ы саба 3

2. Саба 3ты 4 м 13сети:
- ilmiy ma’qseti: Географиялы 3 орны
81м т 1бийий байлы 3лары , хал 3ы ,
санааты 81м транспорты 8а 33ында
т 6синик бери 7;
- ра 7ажландыры 7шы м 13сети:
О 3ы 7шыларды 4 ахбарот алы 8 81м
еслеп 3алы 7 31билийетин арттыры 7;
- тарбиялы 3 м 13сети: бир бирине
7йрети 7 ар 3алы 5зара дослы 3
м 6н 1себетин 31липлестири 7 81м ?
атанды с 6йи 7ге 6йрети 7.

3. Саба 3ты
3уралландыры 7:
%збекстанны4 сотсиол
економикалы3 картасы,
о3ы7шылар ушын
ма2лы7матлар жазыл2ан
картошкалар,

4. Har bir o’quvchiga beriladigan
kartochkadagi topshiriqlar
-Har qanday mamlakatning davlat tizimi uni boshqaruv shakli bilan
ajralib turadi.
- Boshqaruvning ikki asosiy: respublika va monarxiya shakllari bor.
- Monarxiya grekcha so’z bo’lib, yakka hokimlik ma’nosini bildiradi.
- Monarxiya - hokimiyat davlat boshlig’ining qo’lida boladigan va bu
hokimiyat meros etib beriladigan davlat boshqaruv shakli.
- O’zbekiston hududida monarxiya boshqaruviga Temuriylar davlatini
misol etib olish mumkin.
- Monarxiyaning 2 turi: cheklangan ( parlamental) va cheklanmagan
shakllari bor.
- Cheklangan monarxiyada monarxning ayrim huqiqlari Konstitutsiya
bilan cheklangan parlament boshqaruvi shaklidagi monarxiya bo’ladi.
-Cheklanmagan monarxiyada monarxga cheklanmagan huqiqlar
berilgan.

5. Har bir o’quvchiga beriladigan
kartochkadagi topshiriqlar
- Respublika so’zi – grekcha «umumxalq ish» ma’nosini bildiradi.
-Respublikada hokimiyatning oliy boshqarmalari muayyan muddatga
saylanadi.
-Respublikada davlat hokimiyatining bo’linishi tamoyillariga
asoslanadi.
- Respublikada fuqarolar davlat ishlarini boshqarishda ishtirok etadi.
- Respublikada boshqaruv 2 turli: Prezidentlik va Parlamentlik bo’ladi.
- Prezidentlik respublikada Prezident xalq tomonidan saylanadi.
-Prezidentlik respublikada Prezident ijro etuvch hokimiyatning
boshlig’i hisoblanadi
- Parlamentlik respublikada Prezident Parlament tomonidan
saylanadi.
-Parlamentlik respublikada ijro etuvchi hokimiyatning boshlig’i
Bosh vazir hisoblanadi.

6. Dars bosqichlari
I. Tashkiliy ishlar. (2 daq)
Dars mundarijasi bilan tanishtirish.
II. O’rganilgan material «Jahonning siyosiy
kartasi» mavzusi “Refleksiya” mashqi arqali
tekshiriladi. 6 min.
III. Yangi mavzu. 5 min.
IV. «Ichki aylanalar» mashqini o’tkazish. 22 min.
V. Muhokama. 7 min.
VI. Dars yakunini chiqarish. 2 min.
VII. Uyga tapshiriq berish. 1 min.

8. I. Tashkiliy ishlar
Dars mundarijasi bilan
tanishtirish.
Dars atamasining “Bir-birimizga
urgatamiz” deb atalish sababini
va mohiyatini tushintirish.

9. II. Refleksiya mashqi
Men o’rganilgan mavzu
bo’yicha .......... bilib oldim.

10. III. Yangi mavzu
Har qanday mamlakatning davlat tuzimi uni boshqaruv shakli
bilan ajralib turadi. Boshqaruvning ikki asosiy: respublika va
monarxiya shakllari keng tarqalgan. Respublika shakli eng
qadimdan ma’lum (Qadimgi Rim) bo’lsa ham, uning keng
tarqalishi XX asrning ikkinchi yarmiga to’g’ri keladi. 2004-y.
ma’lumot bo’yicha jahonda 152 mamlakat bor. Respublika so’zi
greksha «umumxalq ish» ma’nosini bildiradi. Respublikada
hokimiyatning oliy boshqarmalari muayyan muddatga saylanadi.
Respublikada mamlakat hokimiyatining bo’linishi printsipi
shakllangan bo’ladi, puqarolar davlat ishlarini boshqarishda
ishtirok etadi. Respublikada boshqaruvning 2 shakli: Prezidentlik
va Parlamentlik bo’ladi. Prezidentlik respublikada Prezident xalq
tomonidan saylanadi va ijro etuvchi hokimiyatning boshlig’i
hisoblanadi.

11. IV. “Ichki aylanalar” mashqi
Buning uchun sinf 2 guruhga bo’linadi, biri ichki stullar
aylanasiga, boshqalari tashqi stullar aylanasiga o’tiradi. Bunda har
kim o’z sherigiga qarab o’tiradi. O’quvchilarga ma’lumotlar
yozilgan kartochkalar beriladi. Ushbu ma’lumotlar bilan tanishib
olish uchun 1 daqiqa vaqt beriladi. Har bir juftlik o’zlarining
ma’lumotlarini bir-biriga tushintirib beradi. O’qituvchining ma’lum
signalidan keyin tashqi aylanadagilar bir o’rin chapka suriladi va
bilib olgan maglumotlarini (o’zlarining kartochkasidagi yozilgan
ma’lumotlarni) yangi sherigiga yetkazadi. Tashqi aylanadagi
o’quvchilar o’zlarining eng birinchi sheriklariga yetib kelgunga
qadar davom ettiriladi. Keyin kartochkadagi ma’lumotlarni bir-
biriga qanday yetkaza olganligi va uni qanday yodta saqlab qola
olganligi tekshiriladi.

12. V. Muhokama
-Bugugngi darsda sizlar nimalarni bilib oldinglar?
-Davlat tizimi nima bilan bog’liq?
-Davlatning boshqaruv tizimi qanday bo’ladi?
-Monarxiya nima?
-Monarxiya boshqaruvi haqida nima bilasizlar?
-Respublika nima?
-Respublika boshqaruv shaklining qanday turlari bor?
-Prezidentlik respublika bilan Parlamentar
respublikaning qanday farqi bor?
-Siz o’zingiz yashayotgan mamlakatingizning
boshqaruv shakli haqida nimalarni bilasiz?

13. VI.Dars yakunini chiqarish
O’quvchilarni baholash. 2 daq.
VII.Uyga topshiriq
Tablitsada
berilgan
mamlakatlarning berish.
qaysilari
№709
respublika,
qaysilari
№711
monarxiya
ekanligini topish.

14. № Davlatlar Monarxiya Respublika
1 O’zbekiston.
2 Rossiya Federatsiyasi
3 AQSH
4 Frantsiya
5 Buyuk Britaniya
6 Italiya
7 Germaniya
8 Eron
9 Afganiston
10 Yaponiya
11 Daniya
12 Saudiya Arabistoni
13 Hindiston
14 Braziliya
15 Kanada
16 Shvetsiya
17 Pakiston
18 Turkiya
19 Niderlandiya
20 Ukraina

15. Geografiya pa’ni mug’allimi
Allanazarova Madina