Keselamatan semasa mengendalikan bahan kimia amat perlu dititikberatkan terutama kepada mereka yang mengendalikan bahan kimia yang berbahya. Mengendalikan bahan kimia dan terdedah secara berterusan lebih-lebih lagi jika si pengendali tidak mengutamakan aspek keselamatan dan kesihatan akan mengakibatkan menanggung risiko secara berkekalan. Samada Majikan mahupun Pekerja, mereka haruslah mempunyai kesedaran dalam aspek keselamatan dan kesihatan semasa mengendalikan bahan kimia berbahaya. Maklumat dan latihan kesedaran secara berterusan perlulah disampaikan terutama kepada setiap pekerja agar ianya menjadi satu amalan, untuk kebaikan bersama.

1. 1
KESELAMATAN KETIKA
BEKERJA DENGAN BAHAN KIMIA
AHMAD AIDIL BIN NASIR
Safety & Health Officer
(SHO No. : JKKP/IS 127/438/02/3996)

2. 2
PERUNDANGAN
Perundangan dalam mengendalikan Bahan Kimia
Akta Kilang Dan Jentera 1967
(FMA)
Akta Kilang Dan Jentera
(Pendedahan Timah Hitam) Peraturan
1984
Akta Kilang Dan Jentera (Pendedahan
Asbestos) Peraturan 1986
Akta Kilang Dan Jentera (Pendedahan
Habuk Mineral) Peraturan 1989

3. Peraturan-Peraturan Keselamatan dan
3
PERUNDANGAN
Perundangan dalam mengendalikan Bahan Kimia
Akta Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan 1994
(OSHA)
Peraturan-Peraturan Keselamatan dan
Kesihatan Pekerjaan (Kawalan
Terhadap Bahaya Kemalangan Besar
Dalam Perindustrian) 1996
Peraturan-Peraturan Keselamatan dan
Kesihatan Pekerjaan
(Penggunaan Dan Standard Pendedahan
Bahan Kimia Berbahaya)2000
Kesihatan Pekerjaan
(Pengelasan, Pembungkusan Dan Pelabelan
Bahan Kimia Berbahaya)1997

4. 4
OBJEKTIF
Menerangkan prinsip pengawalan Hazard Kimia.
Menyatakan konsep “dari buaian ke liang lahad”
Menerangkan sekurang-kurangnya 3 konsep
“dari buaian ke liang lahad”

5. 5
SKOP
Hazard Kimia.
Prinsip Pengawalan.
Strategi Pengawalan Operasi.

6. 6
HAZARD KIMIA
Pengkelasan
Kesan kepada kesihatan.
Kebakaran dan letupan.
Kerosakan kepada Alam Sekitar.

7. 7
HAZARD KIMIA
Pengkelasan
Kesan kepada Kesihatan
 Sangat Toksik, Toksik, Memudaratkan, Mengakis,
Merengsa, Karsinogenik, Teratogenik, Mutagenik.
(Very Toxic, Toxic, Harmful, Corrosive, Irritant,
Carcinogen, Teratogenic, Mutagenic)

8. 8
HAZARD KIMIA
Kesan Kepada Kesihatan
Keracunan Metil Isosianat di Bhopal, India.
Penyakit Minamata di Jepun.
Keracunan Hexane di Prai.

9. 9

10. 10
Kesan Kepada Kesihatan

11. 11

12. 12
HAZARD KIMIA
Pengkelasan
Sifat-sifat Fizikokimia
 Boleh Meletup, Pengoksidaan, Amat Mudah
Terbakar, Sangat Mudah Terbakar, Mudah
Terbakar.
(Explosive, Oxidation, Extremely Flammable,
Highly Flammable, Flammable)

13. 13
HAZARD KIMIA
Kebakaran dan Letupan
Kebakaran di Flixborough, England.
Tragedi ‘Bright Sparklers’ di Sungai Buloh.
Kebakaran di Depoh Minyak di Pelabuhan Klang
dan Pasir Gudang.

14. 14
HAZARD KIMIA
Kerosakan kepada Alam Sekitar
Insiden Chernobyl di Rusia.
Penipisan lapisan Ozon oleh bahan CFC.
Pencemaran sisa toksik di Pulau Pangkor.

15. 15
HAZARD KIMIA
Laluan kemasukan
Pemakanan
(Ingestion)
Sedutan
(Inhalation)
Serapan
(Absorption)
Perut Paru-paru Kulit & Mata
HATI
BUAH
PINGGANG
OTAK
Sistem
Pendarahan

16. 16
PENGHASILAN BAHAN KIMIA
Di Seluruh Dunia
• Lebih kurang 1,000 bahan kimia memasuki
pasaran setiap tahun.
• 100,000 digunakan di seluruh dunia.
• 5 – 10 % adalah bahan kimia berbahaya.
• 1 ke 2 juta produk komersial atau jenama
perniagaan.
• 150 – 200 bahan boleh menyebabkan kanser.

17. 17
PENGHASILAN BAHAN KIMIA
Kebaikan
• Membuat Ubat.
• Racun Tanaman dan Serangga.
• Kosmetik
• Bahan Pencuci di Rumah atau Industri.
• Membuat Cat dan Gam.

18. 18
PENGHASILAN BAHAN KIMIA
Keburukan
• Pencemaran kepada Alam Sekitar.
• Kebakaran dan Letupan.
• Pendedahan boleh menyebabkan penyakit.
• Serta kesengsaraan dan kematian.

19. 19

20. 20
KESAN MUDARAT

21. 21
KESAN MUDARAT

22. 22
PRINSIP PENGAWALAN
Majikan dan pekerja perlu mengetahui tentang
bahaya bahan kimia yang dikendalikan.
Minimakan risiko dengan mengelakkan sentuhan
atau penghasilan ke tahap berbahaya.
Pengawasan kesihatan dan persekitaran kerja
secara konsistant.
Elakkan pelupusan secara rambang.

23. 23
KETAHUI HAZARD KIMIA
Pengenalpastian
Sifat-sifat yang berbahaya yang menyumbang
kepada risiko semasa pengendalian atau
penggunaan biasa.
Risiko kepada kesihatan, harta benda atau alam
sekitar.

24. 24
KETAHUI HAZARD KIMIA
Pelebelan Bekas
Penandaan jelas menunjukkan identiti.
Tarik perhatian kepada bahaya kimia kepada
pengendali atau pengguna.
Pengunaan simbol, ungkapan-ungkapan risiko
dan keselamatan.

25. 25
KETAHUI HAZARD KIMIA
Pelebelan & Simbol

26. 26
KETAHUI HAZARD KIMIA
Pelebelan & Simbol

27. 27
KETAHUI HAZARD KIMIA
Pelebelan & Simbol

28. 28

29. 29

30. 30
KETAHUI HAZARD KIMIA
Maklumat Hazard
International Chemical Safety Card (ICSC).
Risalah Data Keselamatan Kimia (CSDS/MSDS).

31. 31
STRATEGI PENGAWALAN
OPERASI
Perkara keselamatan dan kesihatan perlu
ditangani sepanjang hayat kimia.
Konsep ‘dari buaian ke Liang Lahad’.
 Pembuatan/penghasilan
 Pengangkutan
 Penerimaan bahan kimia
 Penstoran
 Penggunaan
 Pelupusan

32. 32
STRATEGI PENGAWALAN
OPERASI
Strategi pengawalan lain
Pemonitoran Pendedahan.
Pengawasan Kesihatan.
Arahan dan Penyeliaan.
Latihan dan Pendidikan.
Kerjasama dan penglibatan aktif pekerja.
Penyimpanan Rekod.

33. 33
STRATEGI PENGAWALAN
Latihan

34. 34
BUAIAN KE LIANG LAHAD
Strategi pengawalan lain
Kitaran hayat bahan kimia:
 Pembuatan / Penghasilan.
 Pengangkutan
 Penerimaan di tempat Kerja.
 Penstoran
 Penggunaan dan pengendalian.
 Pelupusan.

35. 35
STRATEGI PENGAWALAN
Pelupusan bahan kimia

36. 36
STRATEGI PENGAWALAN
 Pembuatan / Penghasilan.
* Mengurangkan risiko bahaya bahan.
 Pengangkutan.
* Bekas bahan sentiasa bertutup/seal.
* Kenderaan dan bekas bahan mempunyai label.
* Mahir prosedur kawalan tumpahan.
* Ada kelengkapan pelindung diri (PPE).
* Kenderaan sentiasa dalam pengawasan.
* ERP & MSDS@CSDS disertakan.

37. 37
STRATEGI PENGAWALAN
 Penerimaan di tempat kerja.
* Pengendali dan Penerima hendaklah terlatih.
* Kenalpasti bahan kimia.
* MSDS@CSDS disertakan.
* Keadaan pembungkusan rosak atau tidak.
* Tempat penyimpanan mengikut peraturan.
* Pengangkutan digunakan mengikut peraturan.
* Ada Prosedur Kecemasan (ERP).
* Kelengkapan pelindung diri dibekalkan.

38. 38
STRATEGI PENGAWALAN
 Penstoran
* Tempat yang ditetapkan.
* Jauh daripada pengeluaran.
* Mempunyai sistem pengudaraan.
* Mempunyai peralatan pengesan dan
pencegahan kebakaran.
* Mempunyai peralatan mencegah tumpahan.
* Bagi kabinet keselamatan, hadkan jumlah
penyimpanan untuk kegunaan harian sahaja.

39. 39
STRATEGI PENGAWALAN
Penstoran bahan kimia

40. 40
STRATEGI PENGAWALAN
Penstoran bahan kimia

41. 41
STRATEGI PENGAWALAN
Peralatan

42. 42
STRATEGI PENGAWALAN
Memakai Kelengkapan Perlindungan Peribadi

43. 43
STRATEGI PENGAWALAN
Memakai Kelengkapan Perlindungan Peribadi

44. 44
KESELAMATAN MENGENDALIKAN
BAHAN KIMIA

45. 45
STRATEGI PENGAWALAN
 Penggunaan dan pengendalian
* Pengguna atau pengendali mestilah terlatih.
* Hadkan jumlah penggunaan.
* Jauhkan dari punca pencucuhan.
* Bekas bahan mestilah mempunyai label.
* Ada MSDS@CSDS.
* Kekemasan tempat kerja.
* Kemudahan peralatan kecemasan.
* Pengiliran tugas.

46. 46
STRATEGI PENGAWALAN
 Pelupusan
* Kenalpasti peringkat,
* Pengendali mestilah terlatih,
* Simpan dalam bekas/stor yang ditetapkan.
* Bekas/stor hendaklah dilabelkan dan direkod.
* Jangan buang bekas bersama buangan Am.
* Dilupuskan melalui kontraktor yang diluluskan
oleh Jabatan Alam Sekitar sahaja.
* Elakkan daripada pencemaran alam sekitar.

47. 47
KEWAJIPAN AM MAJIKAN
 Memastikan, setakat yang praktik, keselamatan,
kesihatan dan kebajikan semasa bekerja untuk
semua pekerjanya.
 Membuat perkiraan bagi menjamin keselamatan
dan tiada risiko kepada kesihatan berkaitan;
<> penggunaan,
<> pengendalian,
<> penanganan,
<> penyimpanan, dan
<> pengangkutan loji dan bahan.

48. 48
KEWAJIPAN AM MAJIKAN
 Mengadakan maklumat, arahan, latihan dan
penyeliaan sebagaimana yang perlu bagi
memastikan keselamatan dan kesihatan kepada
pekerjanya yang sedang bekerja.
 Membuat perkiraan serta penyenggaran di
persekitaran, bagi memastikan tempat kerja
selamat dan tanpa risiko kepada kesihatan.

49. 49
KEWAJIPAN AM MAJIKAN
 Memastikan juga orang-orang lain, yang bukan
pekerjanya tidak terdedah kepada risiko
keselamatan dan kesihatan,
 Mengadakan dan memberi maklumat kepada
orang-orang lain yang bukan pekerjanya tentang
apa-apa aspek atau cara yang boleh menyentuh
keselamatan dan kesihatan mereka.

50. 50
KEWAJIPAN AM PEKERJA
 Mengambil berat pada dirinya dan orang lain
terhadap keselamatan dan kesihatan,
 Bekerjasama dengan majikan dan orang lain,
 Memakai pada setiap masa sebarang
kelengkapan pelindungan dan pakaian yang
disediakan.
 Mematuhi sebarang arahan dan kehendak yang
berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerjaan,

51. 51
KEWAJIPAN AM PEKERJA
 Jangan menyalahgunakan sebarang kelengkapan
yang dibekalkan oleh majikan berkaitan
kebajikan, keselamatan dan kesihatan.
 Bertindak dalam apa-apa cara dengan tidak
membahayakan, mendatangkan kecederaan
pada dirinya atau orang lain, atau kerosakan
kepada nyawa dan harta.
 Memberitahu kepada majikan dengan seberapa
segera apa-apa kemungkinan bahaya yang boleh
mendatangkan kemalangan besar.

52. 52
PENALTI
Majikan yang melanggar peruntukan di bawah
seksyen ini adalah melakukan suatu kesalahan
dan apabila di sabitkan,
Denda tidak melebihi
RM 50,000.00
@
Penjara tidak melebihi
2 tahun
@
Kedua-duanya

53. 53
PENALTI
Pekerja yang melanggar peruntukan di bawah
seksyen ini adalah melakukan suatu kesalahan
dan apabila di sabitkan,
Denda tidak melebihi
RM 1,000.00
@
Penjara tidak melebihi
3 Bulan
@
Kedua-duanya

54. 54