More Related Content
Similar to เอกสารประกอบ สมการ
Similar to เอกสารประกอบ สมการ (20)
More from warijung2012 (20)
เอกสารประกอบ สมการ
- 2. คํานํา
การศึกษาคณิตศาสตรสําหรับหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 เปน
การศึกษาเพื่อปวงชนที่เปดโอกาสใหเยาวชนทุกคนไดเรียนรูคณิตศาสตรอยางตอเนื่องและตลอด
ชีวิตตามศักยภาพ ทั้งนี้เพื่อใหเยาวชนเปนผูมีความรูความสามารถทางคณิตศาสตรที่พอเพียง
สามารถนําความรู ทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตรที่จําเปนไปพัฒนาคุณภาพชีวิตใหดี
ยิ่งขึ้น รวมทั้งสามารถนําไปใชเปนเครื่องมือในการเรียนรูสิ่งตางๆ และเปนพื้นฐานสําหรับ
การศึ ก ษาต อ การจั ด ทํ า เอกสารประกอบการเรี ย น เรื่ อ งสมการและการแก ส มการ ชั้ น
ประถมศึกษาปที่ 6 เลมนี้ ประกอบดวย
1. สมการ
- ลักษณะของสมการ - สมการจริงและเท็จ - ตัวไมทราบคา - คาตอบของสมการ
ํ
2. การแกสมการ
- การแกสมการโดยใชสมบัติการเทากันของการบวกและการลบ
- การแกสมการโดยใชสมบัติการเทากันของการคูณและการหาร
- การแสดงวิธีการแกสมการเมื่อโจทยกําหนดตัวไมทราบคา
- การแสดงวิธีการแกสมการเมื่อโจทยไมกาหนดตัวไมทราบคา
ํ
เอกสารฉบับนี้เหมาะสําหรับครูผูสอนนําไปประยุกตใชกับนักเรียนเพื่อการซอมนักเรียน
ที่เรียนชาหรือใชเสริมนักเรียนที่ตองการเรียนรูเพิ่มเติมไดดี นอกจากนี้นักเรียนที่สนใจเรื่อง
สมการและการแกสมการก็สามารถศึกษาไดจากเอกสารฉบับนี้ จะเปนประโยชนอยางยิ่ง
เอกสารประกอบการเรียนฉบับนี้สําเร็จลุลวงดวยดีเพราะไดรับการสนับสนุนสงเสริมจาก
ผูอํานวยการโรงเรียน และรองผูอํานวยการโรงเรียน ไดรับการแนะนําตางๆจากอาจารยสุนันทา
สุนทรประเสริฐ และคณะ โรงเรียนสุพรรณภูมิ สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา สุพรรณบุรี เขต 1
นอกจากนี้ยังไดรับกําลังใจจากคณะครูในโรงเรียนเฉลิมพระเกียรติ ๖๐ พรรษาฯ ทุกทาน ซึ่ง
ขาพเจาขอขอบพระคุณมา ณ โอกาสนี้ดวย
อุไรวรรณ กุลวงศวิทย
โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติ ๖๐ พรรษา
สมเด็จพระนางเจาสิรกิติ์พระบรมราชินีนาถ
ิ
สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานนทบุรี เขต 2
- 3. สารบัญ
เรื่อง หนา
จุดประสงคการเรียนรู………………………………………………………….. 1
คูมือการใช…………………………………………………………………….. 2
แบบทดสอบกอนเรียน………………………………………………………… 3
ความหมายของสมการ........................................................................................ 5
แบบฝกหัดที่ 1………………………………………………………………… 6
ลักษณะของสมการ…………………………………………………………… 7
แบบฝกหัดที่ 2................................................................................................... 8
สมการที่มีตัวไมทราบคา.................................................................................... 9
แบบฝกหัดที่ 3………………………………………………………………... 10
คําตอบของสมการ…………………………………………………………… 11
แบบฝกหัดที่ 4……………………………………………………………….. 12
แบบฝกหัดที่ 5……………………………………………………………….. 13
คุณสมบัติการเทากันของการบวกและการลบ……………………………….. 14
แบบฝกหัดที่ 6………………………………………………………………. 15
การแกสมการโดยใชสมบัติการเทากันของการบวกและการลบ……………... 16
แบบฝกหัดที่ 7……………………………………………………………….. 18
คุณสมบัติการเทากันของการคูณและการหาร……………………………….. 22
แบบฝกหัดที่ 8……………………………………………………………….. 23
การแกสมการโดยใชสมบัติการเทากันของการคูณและการหาร……………… 24
แบบฝกหัดที่ 9……………………………………………………………….. 26
การเขียนสมการจากขอความ………………………………………………… 30
แบบฝกหัดที่ 10……………………………………………………………… 31
การแกสมการเมื่อกําหนดตัวไมทราบคาให………………………………….. 32
แบบฝกหัดที่ 11……………………………………………………………… 33
การแกสมการเมื่อไมกําหนดตัวไมทราบคาให………………………………. 38
แบบฝกหัดที่ 12…………………………………………………………….... 39
- 4. สารบัญ(ตอ)
เรื่อง หนา
แบบทดสอบหลังเรียน........................................................................... 44
เฉลย...................................................................................................... 46
แบบบันทึกคะแนน................................................................................ 49
บรรณานุกรม.......................................................................................... 50
- 6. คูมือการใชสําหรับครู
1. จัดการเรียนการสอนตามแนวทางคูมือครูคณิตศาสตร ของสถาบันสงเสริมการสอน
วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (สสวท.) ที่เสนอแนะไวอยางครบถวน
2. ผูสอนเปนผูแนะนําการใชเอกสารประกอบการเรียนตามขั้นตอน
3. ผูสอนควรใหกําลังใจแมวาผูเรียนทําไมถูกตองก็ตาม
คูมือการใชสําหรับนักเรียน
1. นักเรียน เรียนรูดวยตนเองเปนรายบุคคล
2. นักเรียนทําแบบทดสอบกอนเรียน (Pre – Test)
3. นักเรียนศึกษาเอกสารประกอบการเรียนคณิตศาสตร เรื่องสมการและการแกสมการ
4. นักเรียนลงมือทํากิจกรรมหลังจากศึกษาเอกสารประกอบการเรียนคณิตศาสตร เรื่อง
สมการและการแกสมาการแลว ถายังไมเขาใจใหกลับไปศึกษาใหม
6.) เมื่อนักเรียนทํากิจกรรมเสร็จเรียบรอย ใหนักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียน
(Prost – Test) แลวตรวจจากเฉลย บันทึกผล เพื่อนําผลการประเมินไป
เปรียบเทียบกับผลการประเมินกอนเรียนวามีการพัฒนาถึงระดับใด
- 7. โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติ ๖๐ พรรษา สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ
แบบทดสอบกอนเรียน เรื่อง สมการ จํานวน 20 ขอ
......................................................
คําชี้แจง ใหนักเรียนกาเครื่องหมาย คําตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงขอเดียวเทานั้น
1.) ขอใดเปนสมการ
ก. 4 + 5 < 6+3 ข. 5 + 7 = 12 – 3
ค. 49 × 5 > 49 ÷ 5 ง. 6 + 10 ≠ 10 + 6
2.) สมการขอใดเปนเท็จ
ก. 84 ÷ 4 = 21 ข. 15 × 5 = 5 × 15
ค. 6 - 2 = 2 - 6 ง. 7 + 8 = 8 + 7
3.) สมการขอใดมีตัวไมทราบคา
ก. 3 × R = 7 ข. 6 + 13 = 19
ค. 15 ÷ 5 = 3 ง. 10 – 4 = 6
4.) ขอใดคือคําตอบของสมการ S - 7 = 15
ก. 7 ข. 8 ค. 15 ง. 22
5.) “ ถุงเทาราคาคูละ A บาท ซื้อถุงเทา 2 คู ใหธนบัตรใบละหนึ่งรอยบาท ไดรับเงิน
ทอน 30 บาท ” เขียนเปนสมการไดอยางไร
ก. A × 2 = 30 ข. 100 – ( A × 2) = 30
ค. A + A = 30 ง. ( A × 2 ) – 100 = 30
6.) ถา 3 × Y = 18 แลว ( 3 × Y ) +................. = 18 + 2 จํานวนใน
ชองวางคือ ขอใด
ก. 1 ข. 2 ค. 3 ง. 4
- 8. 7.) ถา 25 ÷ K = 5 แลว ( 25 ÷ K) - 3 = 5 3
เติมเครื่องหมายใดใน
ก. + ข. - ค. × ง. ÷
8.) ถา G + 17 = 30 จะหาคําตอบสมการโดย G + 17 - = 30 -
จํานวนใน คือขอใด
ก. 13 และ 13 ข. 13 และ 17 ค. 17 และ 13 ง. 17 และ 17
9.) สุดาซื้อดินสอ F แทง ราคาแทงละ 9 บาท จายเงินไป 108 บาท สุดาไดดินสอกี่แทง
ก. 3 แทง ข. 9 แทง ค. 12 แทง ง. 15 แทง
10.) ปจจุบันพออายุ 63 ป อายุของพอรวมกับอายุของลูกได 91 ป ปจจุบันลูกอายุกี่ป
ก. 12 ป ข. 28 ป ค. 36 ป ง. 40 ป
.......................................................
- 9. สมการ มาจากคําวา สม + การ หมายถึง การเทากัน อานวา สะ – มะ – กาน
ดังนั้น สมการ คือ ประโยคสัญลักษณที่มีเครื่องหมายเทากับ เชน
5+3 = 4 เปนสมการเพราะมีเครื่องหมายเทากับ
6–2 > 1 ไมเปนสมการเพราะมีเครื่องหมาย มากกวา
6÷3 < 5 ไมเปนสมการเพราะมีเครื่องหมาย นอยกวา
10 – 5 ≠ 6 ไมเปนสมการเพราะมีเครื่องหมายไมเทากับ
- 10. แบบฝกหัดที่ 1
คําชี้แจง ใหนักเรียนกาเครื่องหมาย หนาขอที่เปนสมการ
กาเครื่องหมายหนาขอที่ไมเปนสมการ
.......................... 1.) 12 – 7 = 7 - 12
.......................... 2.) 15 + 3 > 17
.......................... 3.) 30 ÷ 6 < 4
.......................... 4.) 12 ÷ 3 = 16 ÷ 4
.......................... 5.) 49 ÷ 7 ≠ 7+3
........................... 6.) 55 ÷ 11 = 5×2
........................... 7.) 35 ÷ 5 > 4+2
........................... 8.) 7× 7 = 7+ 7
งายมากดู = อยางเดียว
........................... 9.) 64 ÷ 8 > 4+3
........................... 10.) 60 ÷ 5 = 3×3
……………………….
- 11. สมการมี 2 ลักษณะคือ สมการที่เปนจริง และ สมการที่เปนเท็จ
พิจารณาสมการตอไปนี้
3+7 = 7+3
10 – 5 = 5×1
12 × 6 = 70 + 2
33 ÷ 3 = 55 ÷ 5
108 - 9 = 12 ÷ 1
จะเห็นวาจํานวนที่อยูทางซายของเครื่องหมาย = และจํานวนที่อยูทางขวาของเครื่องหมาย =
เทากัน สมการที่มีลักษณะเชนนี้เรียกวา “ สมการที่เปนจริง ”
สรุปวา : สมการที่เปนจริงหมายถึง สมการซึ่งจํานวนที่อยูทางซายของเครื่องหมาย = กับ
จํานวนที่อยูทางขวา เทากัน
พิจารณาสมการตอไปนี้
0.5 × 5 = 2.55
18 × 6 = 6 × 17
35 ÷ 7 = 25 ÷ 6
40 ÷ 2 = 55
100 - 50 = 5 × 11
จะเห็นวาจํานวนที่อยูทางซายของเครื่องหมาย = และจํานวนที่อยูทางขวาของเครื่องหมาย =
ไมเทากัน สมการที่มีลักษณะเชนนี้เรียกวา “ สมการที่เปนเท็จ ”
สรุปวา : สมการที่เปนเท็จหมายถึง สมการซึ่งจํานวนที่อยูทางซายของเครื่องหมาย = กับ
จํานวนที่อยูทางขวาไมเทากัน
- 12. แบบฝกหัดที่ 2
คําชี้แจง ใหนักเรียนกาเครื่องหมาย หนาขอสมการที่เปนจริง
กาเครื่องหมายหนาขอสมการที่เปนเท็จ
........................ 1.) 30 – 15 = 15 – 30
....................... 2.) 45 ÷ 9 = 40 ÷ 8
....................... 3.) 12 × 12 = 12 ÷ 12
....................... 4.) 350 ÷ 7 = 5 + 10
....................... 5.) 36 + 6 = 72
........................ 6.) 23 - 14 = 19 – 10
......................... 7.) 15 + 47 = 47 – 15
......................... 8.) 19 ÷ 5 = 5–1
......................... 9.) 21 × 12 = 12 × 21
......................... 10.) 15 + 7 = 12 + 10
ไมยากเลยครับเด็กๆ
- 13. สมการบางสมการไมสามารถบอกไดวาเปนจริง หรือเปนเท็จ เชน
54 × R = 9+6
12 ÷ D = 4
T + 7 = 13
Y - 16 = 22
P ÷ 8 = 8–3
ก - 45 = 13
ฐ + 14 = 71
ศ ÷ 2 = 55
ฬ - 7 = 12 + 5 มีอักษรแทนจํานวน
ญ × 13 = 25 - 10
สมการดังกลาวไมสามารถบอกไดวาเปนจริงหรือเท็จเพราะมี ตัวไมทราบคา อยูดวย
ตัวไมทราบคาหรือเรียกวา ตัวแปร ไมใชตวเลข แตเปนตัวอักษรภาษาอังกฤษหรือ
ั
ภาษาไทยหรือสัญลักษณอื่นแทนจํานวน ตองหาจํานวนมาแทนตัวไมทราบคา จึงจะ
บอกไดวาสมการนั้นเปนจริงหรือเปนเท็จ
- 14. แบบฝกหัดที่ 3
คําชี้แจง ใหนักเรียนพิจารณาสมการมีตัวไมทราบคา หรือไม ถามีใหเขียนตัวไมทราบคานั้น
1.) 63 ÷ 7 = 8+ 5 ตอบ .........................................................
2.) K ÷ 5 = 7 ตอบ .................................................
3.) L × 6 = 24 ตอบ .................................................
4.) 15 × 3 = 3 ตอบ .................................................
5.) ฎ × 10 = 100 ตอบ .................................................
6.) ฦ + 14 = 18 ตอบ .................................................
7.) E- 3 = 9 ตอบ .................................................
8.) 45 + 5 = 3 ตอบ .................................................
9.) 69 × 3 = 15 × 3 ตอบ .................................................
10.) ษ - 77 = 13 ตอบ .................................................
ผมทําไดอยูแลวครับ แคดูตัวอักษร
- 15. สมการที่มีตัวไมทราบคาอยูดวย ตองหาจํานวนมาแทนคาตัวไมทราบคานั้น เชน
ศ ÷ 2 = 55
ถาแทน ศ ดวย 110 ในสมการ ศ ÷ 2 = 55 เปนจริง ดังนี้
110 ÷ 2 = 55
เราเรียก 110 วาเปนคําตอบของสมการ
ถาแทน ศ ดวย 100 ในสมการ ศ ÷ 2 = 55 เปนเท็จ ดังนี้
100 ÷ 2 = 50 ไมใช 55
เพราะฉะนั้น 100 ไมเปนคําตอบของสมการ
สรุปวา : จํานวนใดที่แทนคาตัวไมทราบคาแลวทําใหสมการนั้นเปนจริง จํานวนนั้นเปน
คําตอบของสมการ เชน
Y × 5 = 10
ถาแทนคา Y ดวย 2 ในสมการ Y × 5 = 10 จะได
2 ×5 = 10 สมการเปนจริง
ดังนั้น 2 เปนคําตอบของสมการ Y × 5 = 10
ฆ ÷ 3 = 7
ถาแทนคา ฆ ดวย 24 ในสมการ ฆ ÷ 3 = 7 จะได
24 ÷ 3 = 8 สมการเปนเท็จ
ดังนั้น 24 ไมเปนคําตอบของสมการ ฆ ÷ 3 = 7
นักเรียนอานดีๆ นะครับ
คําตอบของสมการเมื่อแทนคาตัวแปร
แลวสมการเปนจริง
- 16. แบบฝกหัดที่ 4
คําชี้แจง จงวงกลมลอมรอบจํานวนที่เปนคําตอบของสมการ
1.) ณ +8 = 15 7 22
2.) E - 15 = 13 2 28
3.) 15 ÷ P = 3 5 45
4.) B ÷ 6 = 6 12 36
5.) 15 ÷ ธ = 30 0.5 5
6.) C
= 8 1 64
8
7.) 2 × B = 1 0.5 2
8.) 16 × H = 2 1
8
8
9.) N + 13 = 15 2 28
10.) M ÷ 5 = 45 9 225
เลือกใหดีกอนตัดสินใจ
ตองคิดคํานวณบางเล็กนอยนะคะ
- 17. แบบฝกหัดที่ 5
คําชี้แจง ใหนักเรียนนําอักษรทางขวามือ มาใสหนาขอทางซายมือใหมีความสัมพันธกน
ั
...............1.) ม×9 = 45 ก. 1
...............2.) ว + 40 = 78 ข. 2
................3.) ศ ÷ 35 = 1 ค. 3
...............4.) ป - 20 = 40 ง. 12
...............5.) 33 ÷ ฬ = 11 จ. 18
................6.) ฒ × 12 = 144 ฉ. 27
................7.) 140 ÷ Q = 70 ช. 30
................8.) 59 + ร = 60 ซ. 32
...............9.) 35 - ล = 17 ฌ. 35
..............10.) 23 + ช = 50 ญ. 38
คิดใหรอบคอบ ฎ. 45
เสร็จแลวไปเลนกันไดเลย
ฏ. 48
ฐ. 60
- 18. สมบัติของการเทากันเกี่ยวกับการบวกและการลบ
จากสมการที่เทากันอยู ถานําจํานวนใดจํานวนหนึ่งมาบวกหรือลบจากจํานวนทั้งสองขางของ
เครื่องหมายเทากับของสมการดวยจํานวนที่เทากัน ผลลัพธยอมเทากัน เชน
ถา 48 ÷ 6 = 10 – 2
นํา 3 มาลบออกจากจํานวนทั้งสองขางของเครืองหมายเทากับของสมการ จะได ดังนี้
่
( 48 ÷ 6 ) – 3 = ( 10 – 2 ) – 3
8–3 = 8–3
5 = 5
จํานวนที่เทากันสองจํานวน เมื่อนําจํานวนอีกจํานวนหนึ่งมาลบแตละจํานวนที่เทากันผลลบยอมเทากัน
ถา 12 × 7 = 90 – 6
นํา 5 มาบวกกับจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ จะได ดังนี้
( 12 × 7) + 5 = ( 90 – 6 ) + 5
84 + 5 = 84 + 5
89 = 89
จํานวนที่เทากันสองจํานวน เมื่อนําจํานวนอีกจํานวนหนึ่งมาบวกแตละจํานวนที่เทากันผลบวกยอมเทากัน
สรุปวา : การบวกหรือลบดวยจํานวนที่เทากันทังสองขางของเครื่องหมายเทากับของ
้
สมการ จะไดคาเทากันเสมอ
เด็กๆอานใหเขาใจกอนนะจะ
ถาไมเขาใจถามครูก็ได
- 19. แบบฝกหัดที่ 6
คําชี้แจง จงเติมจํานวนลงในชองวางเพือใหสมการเปนจริง
่
1.) ถา 7 + 11 = 18 แลว ( 7 + 11 ) + 44 = 18 + ..............
2.) ถา 49 – 23 = 26 แลว ( 49 – 23) + 15 = 26 + ..............
3.) ถา 1 3
+ = 4
แลว ( 1 3 3
+ )+ = 4
+ ...................
8 8 8 8 8 8 8
4.) ถา 3.25 × 8 = 26 แลว ( 3.25 × 8 ) – ............. = 26 – 4
5.) ถา 49 – 12 = 37 แลว ( 49 – 12 ) + 6 = 37 +..............
6.) ถา 35 × 8 = 280 แลว ( 35 × 8) – ............. = 280 – 131
7.) ถา 34 + 15 = 49 แลว ( 34 + 15 ) – 7 = 49 – ...........
8.) ถา 91 – 16 = 75 แลว ( 91 – 16 ) – .............. = 75 – 12
9.) ถา 36 ÷ 6 = 6 แลว ( 36 ÷ 6) – 5 = 6 – ................
10.) ถา 15 – 11 = 4 แลว ( 15 – 11 ) – 1 = 4 – .................
บอกแลววาไมยาก
- 20. การแกสมการโดยใชสมบัติการเทากันของการบวกและการลบ
ถากําหนดสมการที่มีตัวไมทราบคามาให แลวใหแกสมการ นั่นคือการหาคําตอบของสมการ หรือการหา
จํานวนที่มาแทนคาตัวไมทราบคา
สรุปวา การแกสมการคือการหาคาของตัวไมทราบคา
K + 15 = 35
ตัวไมทราบคาคือ K ดังนั้นตองหาวา K มีคาเทากับเทาไร
โดยการนํา 15 มาลบออกจากจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการเพื่อให
เหลือ K ทางซายมือเพียงตัวเดียว
จะไดวา ( K + 15 ) – 15 = 35 – 15
อานดีดีนะจะ K = 20
นํา 20 ไปแทนคาตัวไมทราบคา ( K ) ไดดังนี้
20 + 15 = 35 เปนจริง
ดังนั้น 20 เปนคําตอบของสมการ K + 15 = 35
ตอบ ๒๐
สรุปวา :
การแกสมการที่มีตัวไมทราบคาบวกกับจํานวนใดๆ อาจทําไดโดยการใชสมบัติการเทากัน
เกี่ยวกับการลบ ดวยการนําจํานวนที่เทากับจํานวนที่บวกตัวไมทราบคาไปลบออกจากจํานวนทั้ง
สองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ
- 21. ก–3 = 43
ตัวไมทราบคาคือ ก ดังนั้นตองหาวา ก มีคาเทากับเทาไร
โดยการนํา 3 มาบวกจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ เพื่อใหเหลือ ก
ทางซายมือเพียงตัวเดียว
จะไดวา (ก–3)+3 = 43 + 3
ก = 46
นํา 46 ไปแทนคาตัวไมทราบคา ( ก ) ไดดังนี้
46 – 3 = 43 เปนจริง
ดังนั้น 46 เปนคําตอบของสมการ ก – 3 = 43
ตอบ ๔๖
หมายเหตุ : กรณีที่มีเครื่องหมายลบอยูหนาตัวไมทราบคา ตองคูณดวย ( – 1 )
เชน 18 – H = 12
นํา 18 มาลบออกจากจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ เพือใหเหลือตัวไมทราบ
่
คาตัวเดียวทางซายมือ
( 18 – H ) – 18 = 12 – 18
–H = –6
(–H ) × (–1 ) = (– 6 ) × (– 1 )
H = 6
นํา 6 ไปแทนคาตัวไมทราบคา (H ) ไดดังนี้
18 – 6 = 12 เปนจริง
ดังนั้น 6 คําตอบของสมการ 18 – H = 12
ตอบ ๖
สรุปวา :
การแกสมการที่มีตัวไมทราบคาลบกับจํานวนใดๆ อาจทําไดโดยการใชสมบัติการเทากันเกี่ยวกับการ
บวก ดวยการนําจํานวนทีเ่ ทากับจํานวนที่ลบตัวไมทราบคาไปบวกกับจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมาย
เทากับของสมการ
- 22. แบบฝกหัดที่ 7
คําชี้แจง จงแกสมการตอไปนี้
1.) 65 + ฐ = 146
วิธีทํา 65 + ฐ = 146
นํา 65 มาลบออกจากจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ
( 65 + ฐ ) – 65 = 146 – 65
ฐ = ............... ทําถูกหมดมีรางวัลครับ
นํา..............มาแทนคาในสมการ 65 + ฐ = 146
65 +........ = 146 เปนจริง
ดังนั้น.................เปนคําตอบของสมการ 65 +ฐ = 146
ตอบ ...................
2.) G + 13 = 135
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
ตอบ..............................
3.) 49 + Y = 98
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
- 23. 4.) ฑ + 98 = 238
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
5.) 123 + A = 514
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
6.) 99 – ก = 1
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
- 24. 7.) 10 – จ = 2
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
8.) V – 45 = 7
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
9.) ษ – 72 = 28
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
- 25. 10.) 44 – ย = 2
วิธีทํา...................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
...........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
ตอบ..........................
- 26. สมบัติการเทากันเกี่ยวกับการคูณและการหาร
จากสมการที่เทากันอยู ถานําจํานวนใดจํานวนหนึ่งมาคูณหรือหารทั้งสองขางของสมการดวย
จํานวนที่เทากัน ผลลัพธยอมเทากัน เชน
ถา 3 + 12 = 15
แลว ( 3 + 12 ) × 3 = 15 × 3
15 × 3 = 15 × 3
45 = 45
สรุปวา : จํานวนที่เทากันสองจํานวน เมื่อนําจํานวนอีกจํานวนหนึ่งมาคูณแตละจํานวนที่เทากัน
ผลคูณยอมเทากัน
ถา 25 + 35 = 60
แลว ( 25 + 35 ) ÷ 10 = 60 ÷ 10
60 ÷ 10 = 60 ÷ 10
6 = 6
สรุปวา : จํานวนที่เทากันสองจํานวน เมื่อนําจํานวนอีกจํานวนหนึ่งซึ่งไมเทากับศูนยมาหารแตละจํานวนที่
เทากัน ผลหารยอมเทากัน
- 27. แบบฝกหัดที่ 8
คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมจํานวนลงในชองวางใหถกตอง
ู
1.) ถา 45 – 17 = 28
แลว ( 45 – 17 ) ÷ 4 = 28 ÷ ...............
2.) ถา 12 + 5 = 17
แลว ( 12 + 5 ) ÷ 17 = 17 ÷ ..............
3.) ถา 125 ÷ 25 = 5
แลว ( 125 ÷ 25 ) ÷ .......... = 5÷5
4.) ถา 35 × 6 = 210
แลว ( 35 × 6 ) ÷ ............. = 210 ÷ 30
5.) ถา 178 + 14 = 192
แลว ( 178 + 14 ) ÷ ........... = 192 ÷ 2
6.) ถา 250 – 15 = 235
แลว ( 250 – 15 ) × 10 = 235 × ...........
7.) ถา 27 + 63 = 90
แลว ( 27 + 63 ) × ............. = 90 × 3
8.) ถา 15 ÷ 3 = 5
แลว ( 15 ÷ 3 ) × ......... = 5×8
9.) ถา 45 ÷ 15 = 3
แลว ( 45 ÷ 15) × .......... = 3 × 10
10.) ถา 12 × 7 = 84
แลว ( 12 × 7 ) × ............. = 84 × 5
............................................................
- 28. การแกสมการโดยใชสมบัติการเทากันของการคูณและการหาร
ถากําหนดสมการที่มีตัวไมทราบคามาให แลวใหแกสมการ นั่นคือการหาคําตอบของสมการ หรือการหา
จํานวนที่มาแทนคาตัวไมทราบคา
สรุปวา : การแกสมการคือการหาคาของตัวไมทราบคา
เชน A × 7 = 35
ตองนํา 7 มาหารจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ เพือใหเหลือตัวไม
่
ทราบคาเพียงตัวเดียวเทานั้น เพราะ 7 คูณอยูกับตัวไมทราบคาจึงนํา 7 มาหาร
จะได A ×
7
= 35
7 7
A × 1 = 5
A = 5
นํา 5 มาแทนคาตัวไมทราบคาของสมการ A × 7 = 35
5 × 7 = 35 เปนจริง
ดังนั้น 5 เปนคําตอบของสมการ A × 7 = 35
ตอบ ๕
สรุปวา :
การแกสมการที่มีตัวไมทราบคาคูณดวยจํานวนใดๆอาจทําไดโดยการใชสมบัติของการเทากันเกียวกับการหาร
่
ดวยการนําจํานวนที่เทากับจํานวนที่คูณตัวไมทราบคาไปหารจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของ
สมการ
- 29. B ÷ 10 = 12
เนื่องจาก 10 หารอยูกับตัวไมทราบคา จึงตองนํา 10 มาคูณ จํานวนทั้งสองขางของ
เครื่องหมายเทากับของสมการ เพือใหเหลือตัวไมทราบคา B เพียงตัวเดียวทางซายมือ
่
จะได B×
10
= 12 × 10
10
B = 120
นํา 120 แทนคาตัวไมทราบคาในสมการ B ÷ 10 = 12
120 ÷ 10 = 12 เปนจริง
ดังนั้นคําตอบของสมการ B ÷ 10 = 12 คือ 120
ตอบ ๑๒๐
สรุปวา :
การแกสมการที่มีตัวไมทราบคาหารดวยจํานวนใดๆที่ไมใชศูนย อาจทําไดโดยการใชสมบัติของการเทากัน
เกี่ยวกับการคูณ ดวยการนําจํานวนที่เทากับจํานวนที่หารตัวไมทราบคาไปคูณจํานวนทั้งสองขางของ
เครื่องหมายเทากับของสมการ
กรณีที่เครื่องหมายหารอยูหนาตัวไมทราบคา เชน
100 ÷ S = 20
ใหเปลียนเปนการคูณ จะได S × 20
่ = 100 ( ตัวหาร × ผลหาร = ตัวตั้ง )
นํา 20 มาหารจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ
S×
20
= 100
20 20
S ×1 = 5
S = 5
นํา 5 มาแทนคาตัวไมทราบคาในสมการ 100 ÷ S = 20
100 ÷ 5 = 20 เปนจริง
ดังนั้น 5 เปนคําตอบของสมการ 100 ÷ S = 20
ตอบ ๕
- 30. แบบฝกหัดที่ 9
คําชี้แจง จงแกสมการตอไปนี้
1.) 15 ÷ M = 5
วิธีทํา เขียนใหอยูในรูปการคูณ จะได M × 5 = 20
นํา 5 มาหารจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ
5 15
M× =
5 5
M = .......................
นํา 3 แทนตัวไมทราบคาในสมการ 15 ÷ M = 5
15 ÷ ........... = 5 เปนจริง
ดังนั้น ................ เปนคําตอบของสมการ 15 ÷ M = 5
ตอบ ..................
2.) D ÷9 = 4
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
- 31. 3.) ว ÷ 15 = 12
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
4.) ย ÷ 20 = 6
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
5.) 30 ÷ K = 5
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
- 32. 6.) 25 × U = 900
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
7.) 5× น = 350
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
8.) ฝ × 18 = 162
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
- 33. 9.) V × 25 = 625
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
10.) 13 × F = 221
วิธีทํา.............................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
ตอบ..........................
- 34. การเขียนสมการจากขอความทีกําหนดให
่
ใชวิธีการเชนเดียวกับการเขียนประโยคสัญลักษณจากโจทยปญหาการบวก การลบ การคูณ และ การหาร
- รวม , ไดมาอีก , กับอีก เปนตน คือการบวก
- หักออก , ใชไป , แบงให เปนตน คือการลบ
- แบงออกเทาๆกัน , เฉลีย , ชิ้นละ เปนตน คือการหาร
่
- ครั้งละเทาๆกันรวมเปน , คนละเทาๆกันรวมเปน เปนตน คือการคูณ
1.) ตอนเชาชาวสวนเก็บกระทอนได 25 กิโลกรัม ตอนเย็นเก็บไดอีก G กิโลกรัม รวมเปนกระทอน
ทั้งหมด 69 กิโลกรัม
เขียนเปนสมการคือ 25 + G = 69
2.) นิดมีเชือกยาว B เมตร ตัดไปใช 10 เมตร นิดเหลือเชือก 35 เมตร
เขียนเปนสมการคือ B - 10 = 35
3.) ซื้อสมโอ ษ ผล ราคาผลละ 55 บาท จายเงินทั้งหมด 1,100 บาท
เขียนเปนสมการคือ ษ × 55 = 1,100 บาท
4.) แมมีเงิน D บาทแบงใหเด็ก 5 คนๆละ 500 บาท
เขียนเปนสมการคือ D ÷ 5 = 500
ฯลฯ
- 35. แบบฝกหัดที่ 10
คําชี้แจง ใหนักเรียนเขียนสมการจากขอความที่กําหนดใหตอไปนี้
1.) แมใชเงิน N บาท จายคาเดินทางวันละ 150 บาทได 10 วัน
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
2.) มีแตงโม จ เขง แตละเขงมีแตงโม 10 ผล รวมมีแตงโมทั้งหมด 150 ผล
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
3.) มีนักเรียน ข คนแบงเปน 6 กลุม เทาๆกัน ไดกลุมละ 7 คน
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
4.) เลี้ยงไกไว Z ตัว แบงเปน 3 เลา เทาๆกัน ไดเลาละ 15 ตัว
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
5.) ซื้อสบู Y กอน ราคากอนละ 13 บาท จายเงินทั้งหมด 260 บาท
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
6.) ซื้อไขไกมา E ฟอง ทําแตกไปเสีย 7 ฟอง เหลือไขไกอยู 248 ฟอง
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
7.) แมมีผา R เมตร ตัดชุดไป 4 เมตร เหลือผาอีก 13 เมตร
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
8.) ฉันมีเงิน B บาท คุณพอใหอีก 245 บาท ฉันมีเงินทั้งหมด 6,740 บาท
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
9.) วันแรกขับรถไดระยะทาง K กิโลเมตร วันที่สองขับไดอีก 360 กิโลเมตร รวมสองวันขับรถได
780 กิโลเมตร
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
10.) มีน้ําตาลทรายอยู P กิโลกรัม ซื้อมาเพิ่มอีก 18 กิโลกรัม รวมมีนาตาลทรายทั้งหมด 27 กิโลกรัม ้ํ
เขียนเปนสมการ........................................................................................................
.....................................................
- 36. การแสดงวิธการแกสมการเมื่อโจทยกาหนดตัวไมทราบคา
ี ํ
มีขั้นตอนดังนี้
1. พิจารณาวาโจทยกําหนดอะไรมาใหบาง
2. โจทยตองการทราบอะไร
3. ตองใชวิธีการใดหาคําตอบ
4. เขียนเปนสมการไดอยางไร
5. แกสมการ ( โดยใชคุณสมบัติการทากันของการบวก ลบ คูณ หาร )
6. ตรวจคําตอบ โดยแทนคาตัวไมทราบคาในสมการ
เชน สมใจมีเงิน F บาท แบงเงินทั้งหมดใหนอง 3 คน คนละเทาๆกัน นองไดเงินคนละ 150 บาท เดิม
สมใจมีเงินกี่บาท
วิธีทํา สมใจมีเงิน F บาท
แบงใหนอง 3 คน
นองไดเงินคนละ F ÷ 3 บาท
แตนองไดเงินคนละ 150 บาท
เขียนเปนสมการไดวา F ÷ 3 = 150
นํา 3 มาคูณจํานวนทั้งสองขางของเครื่องหมายเทากับของสมการ
F
×3 = 150 × 3
3
F = 450
แทนคา F ดวย 450 ในสมการ F÷3 = 150
450 ÷ 3 = 150 เปนจริง
ดังนั้น 450 เปนคําตอบของสมการ F ÷ 3 = 150
ตอบ เดิมสมใจมีเงิน ๔๕๐ บาท
- 37. แบบฝกหัดที่ 11
คําชี้แจง จงแสดงวิธีการแกสมการ
1.) มาลีมีดอกบัว T ดอก แบงเปนกําๆละ 10 ดอก ไดทั้งหมด 37 กํา มาลีมีดอกบัวทั้งหมดกี่ดอก
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................
2) คุณพอมีเงินเดือน P บาท แบงใชวันละ 550 บาท ใชครบ 30 วัน คุณพอมีเงินเดือนเทาไร
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................
- 38. 3.) มีนักเรียน B คน จัดเปน 15 กลุม เทาๆกันไดกลุมละ 20 คน มีนักเรียนทั้งหมดกี่คน
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................
4.) จัดเกาอี้ G แถวๆละ 12 ตัว รวมมีเกาอี้ทั้งหมด 240 ตัว มีเกาอี้ทั้งหมดกี่แถว
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................
- 39. 5.) แอปเปลราคาผละ A บาท ซื้อมา 175 ผล จายเงินไป 1,750 บาท แอปเปลราคาผลละเทาไร
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................
6.) มีมะพราวออนอยู ณ ผล ขายไป 74 ผล เหลือมะพราวออนอีก 32 ผล เดิมมีมะพราวออนกีผล ่
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................
- 40. 7.) มีเงิน ฆ บาท จายคาน้ํามันรถยนตไป 1,080 บาท เหลือเงินอยู 2,870 บาท เดิมมีเงินกี่บาท
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................
8.) วันแรกขายของไดเงิน ฐ บาท วันที่สองขายไดอีก 2,410 บาท รวมสองวันขายของไดเงิน 5,741
บาท วันแรกขายของไดเงินเทาไร
วิธีทํา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
ตอบ................................................................................................................................................................