Project EDDA richt zich op het beter toegankelijk maken van leermiddelen voor blinde en zeer slechtziende leerlingen. De presentatie bevat een korte uitleg van het project.

1. Project EDDA
Expertisecentrum voor Didactische
en Digitale Aanpassingen

2. De kern van het project EDDA:
• Leermiddelen (op papier en digitaal) zijn regelmatig
ontoegankelijk voor blinde en zeer slechtziende leerlingen.
• We passen vanuit de te behalen leerdoelen de leermiddelen aan
waar dat nodig is. We voegen techniek toe om het ook digitaal
optimaal te kunnen gebruiken.
• We onderzoeken of dat tot betere resultaten en meer leerplezier
leidt voor deze kinderen en hun omgeving
(docenten, medeleerlingen).
• We delen de richtlijnen en de gemaakte oplossingen om tot
werkende toegankelijke leermiddelen te komen, met iedereen die
ze ontwikkelt en gebruikt.

3. Wie zijn „we‟?
• Project EDDA komt voort uit een eerder project (Viziris-project)
waarin de ontoegankelijkheid en mogelijke oplossingen zijn
verkend.
• Het Ministerie van OCW laat nu deze pilot verder uitwerken tot
concrete oplossingen voor een betere toegankelijkheid.
• Dat vervolgproject is Project EDDA.
• De partners zijn: Bartiméus, Visio, Viziris en Dedicon.

4. Wat zijn de deelprojecten?
• Werkpakket 1: Richtlijnen ontwikkelen voor toegankelijke digitale
leermiddelen.
• Werkpakket 2: Didactische aanpassingen maken voor digitale en
papieren leermiddelen.
• Werkpakket 3: Kennis borgen en uitdragen via een
Expertisecentrum
• Werkpakket 4: Onderzoeken van de resultaten.

5. “Ontoegankelijkheid” 3 voorbeelden (1/3)
• In boeken staan veel
afbeeldingen met
tekst, infographics en
andere schema’s.
• Vaak zijn ze nodig om
de opdrachten te
kunnen maken.
• Beschrijven wat je
ziet is niet altijd de
beste oplossing.

6. “Ontoegankelijkheid” 3 voorbeelden (2/3)
• De scholen willen
tablets en de
uitgeverijen geven
een (voorlopig)
antwoord: pdf’s van
de boeken.
• De pdf is een
afbeelding en niet
toegankelijk.
• Mogelijkheden van de
tablet worden (nog)
niet benut (voice-
over).

7. “Ontoegankelijkheid” 3 voorbeelden (3/3)
• In de onderbouw (bijv.
rekenen in groep 3) is
er bijna geen tekst.
• Beschrijven wat je ziet
is geen
oplossing, want:
– in braille lezen is nog
niet mogelijk;
– de tekst is eigenlijk niet
voor de leerling bedoeld;
– je geeft het antwoord
vaak weg.

8. Aanpassingen vanuit het leerdoel
• De tekening of afbeelding
is (maar) een vorm.
• Het leerdoel kan ook
anders worden bereikt.
• Dat vereist didactische
expertise.
• En een kritische kijk op
leermiddelen!
Hier is de oplossing:
• Gebruik alleen de
gevelopschriften als tekst
in de volgorde van de
looproute.

9. Aanpassingen door techniek te benutten
• De verwijzingen binnen
een boek of tussen leer-
en werkboek kosten de
leerling veel tijd.
• Techniek benutten maakt
dat efficiënter.
Oplossingen die we
onderzoeken:
• Gebruik van
hyperlinks, en navigatie
via de laptop (met
brailleleesregel).

10. Recepten voor aanpassingen (1/4)
• Methodes worden aangepast
waar nodig.
• Er komen oplossingen per
ontoegankelijk, maar
onmisbaar leerobject (OOO)
• Niet alleen als
eindproduct, maar ook als
‘recept’ dat kan worden
hergebruikt bij volgende
methodes.

11. Recepten voor aanpassingen (2/4)
• Voorbeelden van ontoegankelijke, maar onmisbare
leerobjecten (OOO)

12. Recepten voor aanpassingen (3/4)
• Het recept per leerobject ontstaat via twee invalshoeken:
– Wat is precies het leerdoel? ( leerresultaat behalen)
– Wat gebeurt er in het leerproces in de klas? ( meedoen)
• Wat is de beste oplossing?
• Wat is een goede variant?
• Hoe maak je het? (beeldomschrijving,
zweltekening, audio, technisch/digitaal?)
• Wat is een alternatieve werkvorm
buiten het leermiddel om?
• Welke tips moet de leerkracht/docent krijgen?

13. Recepten voor aanpassingen (4/4)
• Vormgeving in boeken
verschilt eindeloos.
• Maar het aantal
opdrachttypen is te
overzien.
• Binnen EDDA gaan we
vaste recepten bedenken
per ontoegankelijk
opdrachttype
• Bijv.
rebus, puzzel, kleur, mat
ch, vul
in, onderstreep, etc.
• Die oplossingen zijn
opnieuw toe te passen bij
een volgende opdracht
met andere inhoud.

14. Wie doet wat in het project?
• Projectmanagement: Dedicon, Lydia Vroegindeweij
• Digitale richtlijnen ontwikkelen: Accessibility, Waarmerk
Drempelvrij
• Didactische aanpassingen: auteurs en redacteuren van de
methodes + vakexperts/didactici van Bartiméus en Visio, Liesbeth
van Oostenbruggen
• Opstarten en invullen Expertisecentrum EDDA: Dedicon, Dorine in
‘t Veld
• Onderzoek: CLU (Universiteit Utrecht) + bemiddelende rol van Aob
• Diverse adviezen: Viziris, expertise van Dedicon en van de scholen

15. Waaruit bestaat het onderzoek?
• We vragen leerlingen en hun docenten in het reguliere onderwijs
om mee te doen aan een onderzoek in twee stappen.
• Leerlingen zijn dit schooljaar gestart met de ‘normaal aangepaste’
leermiddelen.
• In januari onderzoeken we de resultaten: leerresultaten met de
reguliere toetsen, leerplezier via interview met leerling, docent en
klasgenoten.
• Vanaf februari verder met ‘beter aangepaste’ leermiddelen.
• In juni 2e onderzoek op dezelfde elementen.

16. Meer informatie?
De website: www.project-edda.nl
E-mail: info@project-edda.nl
En verder:
Facebook: http://www.facebook.com/pages/Project-
EDDA/517431771603679
Twitter: @projectedda
En er is een besloten Linkedin-groep Project EDDA, waar de
redacteuren en vakexperts kennis kunnen delen over de te maken
aanpassingen.