BEKLENTİ EKONOMİSİ olarak adlandırabileceğimiz günümüz pazar koşullarında tüketiciler, en iyi olanın hemen şimdi ve daha önce görmedikleri yeni bir formatta, üstelik de sahici ve insanî bir yakınlıkla beraber kendilerine sunulmasını istiyorlar. Aslında bunu talep, hatta emrediyorlar demek daha doğru olur. Geniş kitleler arasında kullanımı giderek yaygınlaşan crowdsourcing platformları, yeni üretim teknolojileri (ve girişimcilik modası) sayesinde, tüketiciler giderek PRESUMER tüketicilere dönüşüyor ve taleplerini ürün veya hizmetin piyasaya çıkmasından önce karşılayabilir hale geliyorlar. İster kusursuz ürüne ulaşma çabası deyin, ister tutkulu bir taraftar olmanın verdiği heyecan, PRESUMER tüketiciler henüz piyasaya çıkmadan önce ürün veya hizmetlerle haşır neşir olmaktan, destek vermekten, fon sağlamaktan ve tanıtımlarında rol almaktan hoşlanıyorlar.

1. Kasım 2012 Trend Briefingi:
PRESUMERS
Ürün, öykü, statü: tüketicilerin, ürün ve hizmetlerin piyasaya sunulmasından önceki
sürece dahil olması trendinin giderek yaygınlaşması bekleniyor.
trendwatching.com/tr/trends/presumers

2. PRESUMERS Örnekler:
Tanım:
BEKLENTİ EKONOMİSİ olarak adlandırabileceğimiz günümüz pazar MASS CROWDFUNDING
koşullarında tüketiciler, en iyi olanın hemen şimdi ve daha önce PLATFORMS (+PROJECTS)
görmedikleri yeni bir formatta, üstelik de sahici ve insanî bir yakınlıkla beraber
kendilerine sunulmasını istiyorlar.
NICHE CROWDFUNDING
Aslında bunu talep, hatta emrediyorlar demek daha doğru olur. Geniş kitleler
arasında kullanımı giderek yaygınlaşan crowdsourcing platformları, yeni
PLATFORMS (+PROJECTS)
üretim teknolojileri (ve girişimcilik modası) sayesinde, tüketiciler giderek
PRESUMER tüketicilere dönüşüyor ve taleplerini ürün veya hizmetin piyasaya INNOVATIVE ‘PRESUMPTION’
çıkmasından önce* karşılayabilir hale geliyorlar. BRANDS
İster kusursuz ürüne ulaşma çabası deyin, ister tutkulu bir taraftar olmanın
verdiği heyecan, PRESUMER tüketiciler henüz piyasaya çıkmadan önce ürün
veya hizmetlerle haşır neşir olmaktan, destek vermekten, fon sağlamaktan
ve tanıtımlarında rol almaktan hoşlanıyorlar.
* Tüketicilerin ürün ve hizmetler piyasaya sunulmadan önceki sürece dahil olmaları yıllardır var olan ve
son zamanlarda giderek artış trendi gösteren bir durum. Ortak yaratım / CUSTOMER-MADE gibi halen
gündemde olan benzer trendleri düşünün. Aradaki fark, ortak yaratım sürecine dahil olan tüketicilerin
amacı daha ziyade kendi tasarımlarını veya pazarlama yeteneklerini sergilemek iken, PRESUMER
tüketicilerin esas peşinde oldukları şeyin hayallerini süsleyen muhteşem ürünü elde etmek VE bu ürünün
yaratım sürecine önceden dahil olmakla elde edecekleri inanılmaz STATÜ ÖYKÜSÜ olması.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 2

3. Faktörler | Peki PRESUMER tüketicilerin önümüzdeki yıllarda neden sayıca daha fazla, daha aktif ve daha etkili olması
bekleniyor? İşte tüketicilerin PRESUMER tüketicilere dönüşmesinin ardında yatan beş önemli etken:
1. FIRSTISM: 2. ÖYKÜLER: 3. AİDİYET HİSSİ:
Daha fazla, daha hızlı, Harika öykü, Birlikten kuvvet
daha iyi, daha özel, harika statü doğar
hemen şimdi
Gelişmiş pazarlardaki tüketiciler artık seçeneğe doymuş Tüketici davranışlarının TAMAMININ altında bir STATÜ ÖYKÜLERİ sadece harika bir ürün ya da hizmete
durumda. Peki bu duruma nasıl mı tepki veriyorlar? STATÜ arayışının yattığını söyleyebiliriz. İşte sahip olmakla ilgili olmayıp, bunun ötesine geçerek,
NEWISM’e ve bu trendin öne sürdüğü daha yeni, daha PRESUMER tüketicilerin bir ürün ya da hizmetten henüz kişiye bir şeylere ait olduğunu hissettirdiğinde ve inandığı
fazla, daha iyi, daha özel, daha hızlı ve benzeri türdeki piyasaya çıkmadan önce haberdar olmaları ve lansmana büyük bir dava ya da hareketle bağlantılı olduğunda en
(meşru) vaatlerine adeta tapınarak. giden süreçte projeyi desteklemeleri de onlara, etkili hale gelir.
diğerlerine anlatabilecekleri, Twitter’da, Facebook’da PRESUMER tüketicilerin önemli bir özelliği de
İşte NEWISM’de gelinen son nokta: gelecek zamanlı
ya da diğer platformlarda paylaşabilecekleri harika bir destekledikleri ürünlere tutkulu bir şekilde inanmalarıdır.
tüketim. PRESUMER tüketicilerin sevdikleri ürün
STATÜ ÖYKÜSÜ sağlıyor. Kickstarter platformunun, herhangi bir ürün fikrinin ihtiyaç
ve hizmetlerin henüz piyasaya çıkmadan etrafına
üşüşmesi, finansal destek ve geri bildirim sağlayarak Böylece PRESUMING tüketicileri statü arayışlarında bir duyduğu yatırım miktarının tamamını Kickstarter’da
destek vermeleri boşuna değil. Bu sayede ürün adım ileri taşımış oluyor: tüketici sadece doğru ürüne toplamasının, satılıp Amerikalı bir şirket tarafından
gerçeğe dönüşüp de piyasaya çıktığın zaman, ona ilk sahip olmanın sağladığı statüye değil, ürünle henüz başarıyla hayata geçirilmesinden sekiz kat daha olası
sahip olacak kişi olmayı garantiliyorlar – tercihen çok piyasaya çıkmadan önce haşır neşir olmaktan olduğunu iddia edebilmesinin ardında yatan gerçek de
özel avantajarla beraber. Bundan daha ‘daha yeni’ veya gelen statüye de sahip olmuş oluyor. bu olsa gerek.
daha ‘İLK’ ne olabilir ki? Aynı gerçek, kâr amacı gütmeyen girişimlere odaklı bir
crowdfunding platformu olan Amerikalı Razoo’nun,
Ağustos 2012 itibariyle sitesinde ev sahipliği yaptığı
projeler için toplam 100 milyon USD yatırımı nasıl
toplayabildiğini de muhtemelen daha iyi anlamamıza
yardımcı olacaktır.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 3

4. Faktörler | Peki PRESUMER tüketicilerin önümüzdeki yıllarda neden sayıca daha fazla, daha aktif ve daha etkili olması
bekleniyor? İşte tüketicilerin PRESUMER tüketicilere dönüşmesinin ardında yatan beş önemli etken:
4. OFF = ON 5. YENİ PLATFORMLAR:
Online olanın offline, Yatırım, üretim ve satışın altüst oluşu
offline olanın online olması…
Tüketiciler online dünyaya BAYILIYORLAR çünkü online tüketim Crowdfunding* ve KENDİN YAP trendlerinin kitleler arasında iki yarısı gibi düşünebilirsiniz: her iki trend de ürün ve hizmetler
söz konusu olduğunda, istedikleri her neyse, ona ulaşmak kazandığı popülerlik ve genel anlamda hüküm süren henüz piyasaya çıkmadan önce birbirleriyle konuşan marka ve
için özgürce hareket edebiliyorlar (katılabiliyor, konuşabiliyor, girişimcilik modası sayesinde, iş dünyasında her geçen gün müşterilerini konu alıyor.
yaratabiliyor, adapte edebiliyorlar). Ve artık tüm bunları ‘offline’ PRESUMER tüketicilere hitap eden yeni bir platformun daha KENDİN YAP trendi ve coşmuş vaziyette olan girişimciliğe
tüketimde de yapabilmek istiyorlar... oluştuğu gözlemlenmekte. gelince: öncelikle, bugün artık üç boyutlu baskı teknolojisi
PRESUMING kavramını tanımlayan lansman öncesi ilişki de işte Crowdfunding konusunda birkaç istatistik: gibi, yepyeni teknolojilerden faydalanarak üretim yapan yeni
bu türden bir diyaloğu mümkün kılıyor. PRESUMER tüketiciler • 2007 yılında global düzeyde faaliyet gösteren crowdfunding bir jenerasyonun söz konusu olduğunu hatırlamak gerekiyor.
sadece önden satın almıyorlar: aynı zamanda istek ve arzularını platformlarının sayısı sadece 100 iken, Nisan 2012 itibariyle Sadece birkaç yıl önce bile bu ürünlerin sadece fabrika
bu sayı 452’ye çıkmış durumda. (Kaynak: Massolution/The hatlarında üretildiğini görebilirdik.
ifade edebildikleri ve karşılığında markaların erken aşamada
değerli tüketici geri bildirimleri elde ettiği çift-yönlü bir ilişki de Economist, Mayıs 2012). 1999 yılında 800,000 USD civarında olan endüstriyel yazıcı
satın alıyorlar. • 2009 yılında crowdfunding platformları toplam 530 milyon fiyatları, bugün artık 15,000 USD seviyelerine inmiş durumda
USD değerinde yatırım toplamıştı. 2011’de bu rakam ciddi (Kaynak: The Economist, Eylül 2012). Ev tipi olanları ise şu anda
Amerika’da kısa süre önce onaylanan, finansal konulardaki
oranda artarak 1.4 milyar olarak gerçekleşti. Bu yıl sonu 1,000 USD civarında satılıyor (Kaynak: The Economist, Eylül
çeşitli düzenlemeleri hafifleten, akredite olmayan küçük yatırımcı/ itibariyle toplam rakamın 2011’in de iki katına çıkarak 2.8
2012). Bu arada, Wohlers Associates araştırma şirketi, şu anda
tüketicilerin yeni kurulan girişimlere ait hisse senetlerini satın milyar USD’a ulaşması bekleniyor (Kaynak: Massolution/The
yıllık toplam büyüklüğü 1.3 milyar USD olan üç boyutlu yazıcı
almasının önünü açan 2012 Jumpstart our Business Startups Economist, Mayıs 2012).
pazarının, 2016 yılında 3.1 milyar USD ve 2020 yılında da 5.2
(JOBS) Kanunu sayesinde Amerika’daki PRESUMERlar yakın • Kickstarter’ın, kurulduğu 2009 yılından 2012 Şubat ayına
milyar USD büyüklüğe ulaşmasını beklediklerini açıklıyor.
gelecekte destekledikleri projelerin hisse senedini satın alabiliyor kadar geçen dönemde bir tane bile 1 milyon USD değerinde
olacaklar. Bu durumda PRESUMERların azımsanamayacak projesi yoktu. Şu anda, sitenin hali hazırda 1 milyon USD’ın Tüm bunlara, etraftaki sayısız online girişimci ve yenilik önderini
bir kısmının CUSTOWNER’a dönüşmesini bekleyebiliriz. Peki üzerinde kaynak toplamış bulunan oniki tane projesi (TEENPRENEURS) eklediğinizde, ‘halkın’ girişimlerine yatırım
toplamda ne kadar bir tutardan söz ediyoruz? Birleşik Devletler bulunuyor. yapmasını bekleyen ve tüketicilerin sundukları ‘özel’ ürünleri
vatandaşlarının her yıl kumarda harcadıkları paranın sadece onda * Bu noktada INTENT (NİYET) trendinden de söz etmemiz piyasaya çıkmadan önce hevesle beklediği, irili ufaklı çok sayıda
birini yatırıma dönüştüreceklerini varsayarsak 55 milyar USD gibi gerekiyor: PRESUMERS trendi, planladıkları yeni ürün fikirleri girişimle karşı karşıya olduğunuzu göreceksiniz. Üreticiler bu
sunan marka ve işletmeler ve bunlara reaksiyon gösteren sayede PRESUMER tüketicilerin bu özel ürünlerle sadece pazara
bir rakam ortaya çıkıyor (Kaynak: Fundable, Eylül 2012) ;-) Sizce tüketiciler ile ilgili bir trend iken, INTENT trendi, arzularını veya
sırada başka hangi ülkeler var? satın alma niyetlerini ifade eden tüketiciler ve markaların bunlara çıkmadan önce haşır neşir olmalarına izin vermekle kalmıyor,
karşılık verdiği bir trend. INTENT ve PRESUMERları aynı elmanın ürünlere şekil vermelerine de olanak sağlıyor.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 4

5. Kim bu PRESUME edenler?
Aşağıdaki örneklerden de anlaşılacağı üzere, PRESUMER tüketicilere dünyanın her
yerinde ve her tür ürün ve hizmeti ateşli bir şekilde takip ederken rastlamak mümkün.
Yine de Quantcast:
• Kickstarter kullanıcıları ağırlıklı olarak erkeklerden oluşuyor (%62).
• %50’si 18-34 ve %20’si 34-44 yaşları arasında.
• 25 yaşın üstündeki Amerikalıların %30.4’ünün üniversite mezunu olmasına karşın,
Kickstarter kullanıcılarının neredeyse yarısı (%48) üniversite mezunu.
• %45’inin yıllık kazancı 50,000 USD’ın üzerinde.
PRESUMER tüketiciler her ne kadar ortalamanın biraz üzerinde bir eğitim seviyesine
sahip olsalar da aslında bildiğimiz sıradan tüketiciler ;-)
Unutmayın, her geçen gün daha çok sayıda tüketici PRESUMER tüketiciye dönüşüyor:
biz PRESUMER tüketici profilini takip altına almaya devam edeceğiz, size de aynısını
tavsiye ederiz!
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 5

6. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
The Porthole: Funded
Kickstarter: Yaratıcı proje platformu glass infusion vessel
Muhtemelen en iyi bilinen crowdfunding platformu olan Amarikalı Kickstarter kendini The Porthole, Şikago’daki Crucial Detail adlı tasarım
yaratıcı projeler için dünyanın en büyük crowdfunding platformu olarak tanımlıyor. stüdyosu çalışanlarından Martin Kastner’in tasarımı
Sadece Birleşik Devletler vatandaşları proje başvurusunda bulunabiliyor. Proje sahibi, olan camdan bir demleme ünitesi. Tasarımcı, kokteyl,
sitede yaratıcı projesiyle ilgili detayları belirterek bir yatırım hedefi ve tarihi belirliyor. salata sosu, çay, kahve veya demleme işlemi gerektiren
diğer yiyecek ve içecekleri hazırlamaya yönelik bu dem-
Projeler Kickstarter tarafından ön bir incelemeden geçiriliyor. Projeyi desteklemek
leme ünitesinin tasarımında, “başka bir dünyaya açılan
isteyen üyeler, bir “ödül” karşılığında belirli bir yatırım taahhütünde bulunuyor: bu
pencere” fikrinden yola çıkarak, bir denizaltının pencer-
genellikle ücretsiz ürün ya da hizmet oluyor. Destekçiler proje hedeflediği toplam
esinden ilham almış. Birkaç parti Porthole demleme
yatırım düzeyine ulaşmayı başarır ve üretim aşamasına geçerse ödeme yapıyor. ünitesinin Crucial Detail bünyesinde elle üretilmesinin
Kickstarter hedeflediği yatırım miktarına ulaşan projelerden %5 komisyon alıyor. Eylül ardından, ekip toplu üretim için kaynak toplamak adına
2012 itibariyle Kickstarter (aralarında Pebble Watch, Elevation iPhone Dock ve projeyi Kickstarter’a taşımış. Crucial Detail sürenin sona
Ouya Games Console’un da bulunduğu) toplam 73,065 adet başarılı projeye destek erdiği 4 Eylül 2012 tarihi itibariyle, projesi için 4,270
vermiş ve teknolojiden tasarıma, modadan film endüstrisine kadar birçok alandaki hevesli PRESUMER tüketiciden toplam 736,112 USD
yaratıcı proje için 377 milyon USD kaynak toplamış bulunuyor. yatırım toplamayı başarmış.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 6

7. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Roominate: Kız çocuklar
Sedition Wars - Battle for için mühendislik
Alabaster Oyunu oyuncakları
Sedition Wars ünlü oyun tasarımcısı ve oyuncak Roominate Kickstarter’da topladığı yatırım fonları
üreticisi Mike McVey (Studio McVey) tarafından sayesinde Haziran 2012’de hayata geçen, kız
geliştirilen korku temalı bir taktiksel masa oyunu. çocuklarına yönelik mühendislik temalı bir oyuncak.
Oyunun, eğlence dünyasında kendine ait bir ünü Mühendislerin %11’inden daha azının kadın olduğu
olmasına rağmen, McVey, üretim öncesi kaynak gerçeğinden hareketle, birkaç girişimci tarafından
toplamak ve oyunun piyasaya çıkışı öncesinde kurulan oyuncak firması Maykah, kız çocukları için
oyunseverler arasında yeni heyecan dalgası yaratıcılıklarını kullanarak kendi özgün interaktif
yaratmak adına Haziran 2012’de crowdfunding odalarını tasarlayabilecekleri, inşaa edebilecekleri,
yöntemine başvurdu. Sürecin sonunda Sedition teçhizatlandırabilecekleri ve dekore edebilecekleri,
Wars toplam 950,000 USD yatırım toplamıştı. tahta inşaat parçaları ve çeşitli bağlantı
parçalarından oluşan bir kit tasarladı. Maykah’ın
cinsiyet eşitliği konusundaki mesajını paylaşan – ve
oyuncağı beğenen – PRESUMER tüketiciler projeye
85,000 USD’a yakın yatırım yaptılar.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 7

8. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Bu Trend Briefingi beğenerek
MATTER: Dergi kuruluş okudunuz ancak daha fazlasına
sermayesi mı ihtiyacınız var?
R E
F İ E ZE RK
YA R EN
TI VA
GE S Y
ÇE ON
RL
İ!
Trend Report 2013 [(2013Trend Raporu)
MATTER bilim, teknoloji ve yeni fikirler üzerine (Yayınlanma tarihi: Kasım 2012)]
ayrıntılı haber ve makaleler içeren, İngiltere/
Amerika’da kısa süre sonra yayın hayatına (Premium Service paketi kapsamındakj hizmetlerden
başlayacak önemli bir yayın. Kısa bir süre önce sadece bir tanesi olan) 2013 Trend Report (2013 Trend
Kickstarter’da gerekli kuruluş sermayesini toplamak Raporu) gelecek yıl radarınızda bulunması gereken
ve yayınlanması öncesinde dergi hakkında heyecan tüketici trendlerinin kapsamlı bir toplamasıdır. Rapor
ve hareket yaratarak destek vermek üzere bir grup ana başlıklar halinde işlenen, toplam 40+ trend ile,
üye biraraya geldi. Bu PRESUMER tüketicileri (çalkantılı!) tüketim arenasındaki önemli gelişmelerin
gelecekte bekleyen avantajlar arasında, derginin
tamamını kapsar.
editör ekibiyle toplantılara katılmak ve ömür boyu
üyelik garantisi de yer alıyor. DAHA FAZLA BİLGİ AL & PREMIUM SERVICE
PAKETİ KAPSAMINDA BAŞKA NELERE SAHİP
OLABİLECEĞİNİ ÖĞREN »
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 8

9. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
ToGather.Asia: Asya’ya Cashew Chemists:
özel bölgesel portal Production for rock band
Singapur merkezli ToGather.Asia bölgesel Dört üyeden oluşan Singapurlu indie rock
projelere ev sahipliği yapmayı hedefleyen ilk Asyalı grubu Cashew Chemists, Eylül 2012’de, ilk müzik
crowdfunding portalı. Temmuz 2012’de kurulan albümlerini çıkarmak için Togather.Asia platformu
platformun kuralları gereği, üyeler tarafından aracılığıyla 40 kişilik bir destekçi grubundan
siteye gönderilen yaratıcı projelerin hangilerinin toplam 1135 SGD tutarında yatırım almayı başardı.
yayınlanacağı kararını site yönetimi veriyor. Üyeler Cashew Chemist’in grubun kendi adını taşıyan
sitede yayınlanan projeler arasından beğendikleri çıkış albümünün 2012’nin son çeyreğinde piyasaya
projeleri desteklemek için yatırım taahhütünde çıkması planlanıyor.
bulunuyor ve karşılığında ödül kazanıyorlar.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 9

10. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
DemoHour: Çin’in ilk One Way Street Library:
platformu Pekinli kitapçının taşınması
Mayıs 2011’de Pekin’de kurulan DemoHour Çin’in Pekin’deki ünlü One Way Street Library kitapçısı
ilk crowdfunding platformu olma özelliğini taşıyor. Haziran 2012’de DemoHour aracılığıyla bir grup
Standart crowdfunding işleyiş modeline sahip destekçiden toplam 37,000 USD kaynak topladı.
olan portalde, proje sahipleri projelerini aday Toplanan para kitapçının bulunduğu yerden,
gösteriyor, destekçiler para taahhütünde bulunarak daha merkezi bir konuma sahip, kitap tanıtımları
karşılığında, aralarında bedava ürün, kişiye özel ve edebiyat toplantıları için popüler bir buluşma
tecrübeler ve ürünün yaratıcı kadrosuyla tanışma noktası olan Solana’da bir alışveriş merkezine
gibi fırsatların da yer aldığı çeşitli avantajlar elde taşınması için kullanıldı.
ediyorlar. DemoHour platform aracılığıyla toplanan
yatırımlar sayesinde başarıyla hayata geçirilen
projelerden %10 komisyon alıyor. Temmuz 2012
itibariyle, DemoHour’a sunulan 70 proje başlangıçta
hedeflediği yatırım miktarına ulaşmış bulunuyor.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 10

11. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Crowdcube: Crowdfunding Escape the City: Kariyer
Hisse Senedi Değişikliği Topluluğu
Birleşik Krallık merkezli Crowdcube Şubat 2011’de Crowdcube aracılığıyla yatırım toplayan şirketlerin
“dünyanın ilk hisse senedi crowdfunding platformu” arasında, profesyonellerin kariyer değişikliği
olarak kuruldu. Yatırım arayan küçük işletmelerin yapmasına olanak sağlayan Birleşik Krallık
sitede duyuru yapmasının ardından, dileyen merkezli Escape the City (Şehirden Kaç) adlı
destekçiler – 10 GBP gibi küçük meblağlarda online platform da yer alıyor. Haziran 2012’de
dahi – bu firmalara yatırım yaparak hisse senedi Crowdcube”da sadece iki hafta içinde 600,000
satın alabiliyorlar. Crowdcube başarıya ulaşan GBP yatırım toplamayı başaran Escape the City’nin
yatırım toplama girişimlerinden %5 komisyon alıyor. üyeleri arasında şu an 87,000’den fazla profesyonel
Platform, Temmuz 2012 itibariyle 21 şirket için yer almakta.
toplam 3.7 milyon GBP tutarında fon toplanmasına
aracılık etti.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 11

12. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Indiegogo: Uluslararası
crowdfunding Free Bread Inc’in Açılışı
Amerikalı crowdfunding platformu Indiegogo 2008 New York City bölgesinde gluten, fındık, soya ve
Sun Dance Film Festivali sırasında kuruldu. şeker içermeyen taze ekmek satışı yapan Free
Başlangıçta sadece film projelerine odaklanan platform Bread Inc Ekim 2011’de kuruldu. İşletmenin
şu anda teknolojiden tasarıma, yardım ve bağış kurucusu kendisi de çölyak hastası olan Karen
projelerine kadar her tür yaratıcı projeye kucak açmış Freer ve crowdfunding platformu Indiegogo
durumda. Indiegogo dünyanın hangi köşesinden olursa aracılığıyla 10,771 USD sermaye toplamayı başardı.
olsun yaratıcı bir projesi olan herkese açık ve projeler
herhangi bir elemeye tabi tutulmuyor. Destekçilerin
yaptığı yatırımlar proje sahiplerine anında aktarılıyor
ve projenin hedeflediği toplam yatırıma ulaşamaması
halinde, o ana kadar toplanan kaynakların destekçilere
geri verilip verilmemesi proje sahibinin insiyatifine
bırakılıyor. Indiegogo, platform aracılığıyla hedeflediği
yatırımı toplamayı başaran projelerden %4,
başaramayan projelerden ise %9 komisyon alıyor.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 12

13. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Who Gives a Crap? Tuvalet Bu Trend Briefing buzdağının
Kağıdı yalnızca görünen ucu
Melbourne, Avustralya’da Ağustos 2012’de Trend Database (Trend Veri Tabanı) +
kurulan Who Gives a Crap (Kimin Umurunda) Aylık Güncellemeler + Tüyolar
gelişmekte olan ülkelerde tuvalet yaptırmayı amaç
edinen yeni bir tuvalet kağıdı markası. Dünya (Premium Service paketi kapsamındakj hizmetlerden
üzerindeki 2.4 milyar insanın en temel sıhhi koşullardan sadece bir tanesi olan) Trend Database (Trend Veri
mahrum olduğu bilgisinden hareketle, kurucu Simon Tabanı) takip ettiğimiz trend, içgörü ve 7,000’i aşkın
Griffiths bu durumu değiştirmek için günlük hayatta inovasyon örneğinin TAMAMINA erişim olanağı sunuyor.
kullanılabilecek bir ürün geliştirmeye karar vermiş. Who
Gives a Crap var olduğu sürece, elde ettiği toplam
kârın %50’sini gelişmekte olan ülkelerde yeni tuvaletler
DAHA FAZLA BİLGİ AL & PREMIUM SERVICE
kurulmasına adamaya söz verdi. Marka kaynak ve PAKETİ KAPSAMINDA BAŞKA NELERE SAHİP
destek toplamak için Indiegogo’ya başvurduğunda
OLABİLECEĞİNİ ÖĞREN »
PRESUMER tüketicilerin yoğun ilgisi ile karşılaştı ve
daha piyasaya çıkmadan, sadece 50 saat içinde 50,000
USD toplamayı başardı.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 13

14. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Fundable: Yeni girişimler
için crowdfunding hisse Lulu Blossom: Güzellik & Cilt
senedi Bakım Ürünleri
Mayıs 2012’de Amerika’da kurulan Fundable yeni Fundable’da yatırım toplamayı başaran yeni
kurulan şirketlere yönelik bir hisse senedi crowdfunding girişimler arasında Amerikalı tamamen doğal
platformu. Fundable 2012’de Amerika’da yürürlüğe güzellik ve cilt bakım ürünleri serisi Lulu Blossom
giren ve ilk kez akredite olmayan yatırımcıların yeni da yer alıyor. Lulu Blossom Ağustos 2012’de
kurulan şirketlerden hisse senedi satın almasına Fundable aracılığıyla 4,050 USD destek topladı.
olanak sağlayan yeni iş kanunundan yararlanmayı
amaçlıyor. Kanunun yüzde yüz uygulamaya yansıması
Ocak 2013 tarihini bulacak; bu nedenle Fundable
üyesi yeni kurulan şirketler şimdilik yatırımcılarına
sadece bedava ürün, deneyim gibi çeşitli “ödül”
vaatlerinde bulunabiliyor. Yeni kurulan şirketlerden
işletmelerini anlatan bir tanıtım videosu hazırlamaları
isteniyor. Şirketler Fundable tanıtım videosunu izleyip
onayladıktan sonra sitede yer alabiliyorlar.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 14

15. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Idea.me: Latin Amerika’nın
bu alandaki en önemli Mi Huerto Urbano (Kent
platformu Bahçem) Kiti
Ağustos 2011 tarihinde kurulan Idea.me Latin Mi Huerto Urbano şehirde yaşayanlara yönelik
Amerika’nın en önemli crowdfunding platformu. bir bahçe kiti üreten Meksika merkezli bir girişim.
Arjantin merkezli site Ağustos 2012’de Brezilyalı Kullanıcılar bu kit sayesinde roka, kıvırcık, fesleğen,
rakibi Movare’yi satın alarak, Latin Amerika acı kırmızı biber, çilek ve çeşitli baharatları kolayca
pazarındaki liderliğini pekiştirdi. Henüz birinci yetiştirebiliyor. Kısıtlı zamanı olan kentli tüketicileri
yılında sitenin kullanıcı sayısı 250’den 25,000’e ve düşünerek, bahçe minimum bakım gerektirecek
destekçi sayısı 70’den 5,000’e ulaştı. şekilde tasarlanmış: kullanıcının haftada bir kez
su ve ek besin eklemesi yeterli. Mi Huerto Urbano
Idea.me’de Ekim 2012 itibariyle 17,000 USD’lık
yatırım hedefinin 7,000 USD’lık bölümüne ulaşmıştı.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 15

16. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
Rock The Post: Crowdfunding Villy Custom:
& sosyal ağlar Moda bisiklet tasarımı
Ekim 2010’da Amerika’da kurulan Rock The Dallas, Texas’dan Villy Custom, modayı
Post crowdfunding ve sosyal ağlarda iletişim kurma bisiklete taşımayı amaç edinmiş bir girişim.
pratiklerini bir arada sunarak, tüketicilerin, çeşitli Tüketicilerin bisiklete bakışını ve bisiklet satın
ödüller karşılığında, bir girişime yatırım yapmak, alma alışkanlıklarını değiştirmeyi hedefleyen Villy
zaman ayırmak, tavsiye ya da çeşitli malzemeler Custom, Dallas’da üretilmek üzere, müşterilerinin
vermek amacıyla topluluklar kurmasına olanak “hayallerindeki bisikleti” online olarak tasarlamasına
sağlıyor. Kullanıcılar ayrıca birbirlerini takip olanak sağlıyor. Villy Custom Eylül 2012’de Rock
edebiliyor ve destekledikleri projelerle ilgili detayları the Post’daki 10,000 USD tutarındaki yatırım
birbirleriyle paylaşabiliyorlar. hedefine ulaşmayı başardı.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 16

17. KİTLESEL CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELER )
RocketHub: Uluslararası Spira Stinger 2 Koşu
fon topluluğu Ayakkabısı
Amerikalı RocketHub dünyanın her köşesinden Amerika merkezli Spira Footwear tarafından üretilen
gelen yaratıcı projelere ev sahipliği yapan bir Stinger 2 koşu ayakkabısı Spira’nın özel WaveSpring
crowdfunding platformu. Başvuran projeler “yakıt teknolojisine sahip hafif spor ayakkabısı. Ayakkabının
pompacılarından” finansal yatırım taahhütü almak tabanında, bir adet önde, bir adet de topuk kısmında
olmak üzere iki adet küçük yay bulunuyor: Spira
üzere sitede sergileniyor. Pompacıların desteklediği
yayların yastık etkisi yarattığını ve bu sayede
projeler yatırım hedefine ulaştığında, pompacılar
piyasada satılan tüm diğer ayakkabılardan daha iyi
çeşitli avantajlara elde ediyorlar. Pompacılar bir
enerji geri dönüşü sağladığını iddia ediyor. Spira’nın
projeyi “Fırlatma Rampası Fırsat Programına” aday
iddiasına göre, orjinal Spira ayakkabı giyen koşucular
gösterebiliyorlar: ünlü gazeteci veya reklamcılarla
bugüne kadar 150’den fazla marathon ve uluslararası
çalışmak gibi fırsatlar sağlayan RocketHub
yarış kazanmış. Stinger 2 modeli şu anda halen
Pazarlama destek programı.
RocketHub’da yatırıma açık ve Ekim başı itibariyle
25,000 USD’lık yatırım hedefini aşarak, toplam 36,160
USD toplamayı başarmış durumda.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 17

18. NİŞ CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELERİ )
Lucky Ant: Hiper-yerel Pie Corps: Geleneksel Tart
crowdfunding Lansmanı
New York merkezli Lucky Ant (Şanslı Karınca) Pie Corps geleneksel yöntemlerle yüksek kaliteli, el
dünyanın ilk hiper-yerel crowdfunding sitesi yapımı, tatlı ve tuzlu tart üretimi yapan bir işletme.
olma iddiasında. Amacını tüketicilere yaşadıkları İşletme Nisan 2012’de Lucky Ant üzerinden 7,150
bölgenin tüketim çehresini şekillendirme fırsatı USD tutarında yatırım toplayarak, ilk dükkânını
sunmak olarak tanımlayan site, kullanıcılarına her Haziran ayında Brooklyn’de açtı.
hafta yaşadıkları bölgede faaliyet gösteren, yatırım
yapabilecekleri ve destek verebilecekleri bir adet
yerel işletme öneriyor. Kullanıcılar bedava ürünler,
VIP hizmetler gibi avantajlar karşılığında diledikleri
işletmeye yatırım yapabiliyor.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 18

19. NİŞ CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELERİ )
Gambitious: Oyunlar için
crowdfunding Tink: Macera oyunu
Eylül 2012’de Hollanda’da kurulan Gambitious, Alman Mimimi Production stüdyosu tarafından
oyunseverleri oyun yaratıcıları ile buluşturmaya geliştirilen bir aksiyon macera oyunu olan Tink, her
yönelik bir crowdfunding sitesi. Oyunseverler şeyin kağıt ve yapıştırıcıdan yapıldığı bir dünyada
beğendikleri oyun fikirlerini destekleyerek bir geçiyor. Oyun, Game Connection Europe Best Project
yandan yatırım desteği sağlarken, diğer yandan 2012 ödülünü kazandı. Tink için yatırım arayışına
da oyun piyasaya çıkmadan önce oyunla ilgili giren Mimimi Productions Eylül 2012 itibariyle
heyecan ve hareket yaratmaya katkıda bulunmuş hedeflediği toplam 350,000 EUR yatırımın 20,700
oluyorlar. Avrupalı destekçiler beğendikleri oyun EUR’suna ulaşmış durumdaydı. Mimimi Productions’ın
fikrine ait hisse senetlerini de satın alabiliyor yeni macera oyunu Double Fine Adventure için,
ve böylece PRESUMER tüketicinin bir sonraki Mart 2012’de Kickstarter’da 3.3 milyon USD yatırım
aşaması olan CUSTOWNER tüketiciliğe adım toplamayı başaran San Franciscolu oyun şirketi
atmış oluyorlar. Double Fine Productions’ın başarısını tekrar etmeyi
umut ettiği kesin.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 19

20. NİŞ CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELERİ )
Wujudkan.com: Bu Trend Briefing buzdağının
Endonezyalı platform yalnızca görünen ucu
Mart 2012’de Jakarta’da kurulan Wujudkan,
Industry Trend Reports (Sektörel Raporlar)
Endonezya sınırları içindeki yaratıcı projelere
odaklanan bir crowdfunding platformu. Endonezyalı Tüm premium üyeler, Gıda ve İçecek’ten Finans
yeteneklerin yaratıcı projelerine ev sahipliği yapan sektörüne kadar toplam 15 sektör için PDF ve
sitede, destekçiler beğendikleri projelere yatırım PowerPoint formatında hazırlanan Industry
taahhütünde bulunarak canlı performanslara Reports (Sektörel Raporlara) erişim hakkına
ücretsiz giriş bileti, isimlerinin yapımcı listesinde
sahip olur.
yer alması gibi çeşitli ödüller kazanabiliyorlar.
Mayıs 2012’de tanınmış yönetmen Rira Riza’nın
DAHA FAZLA BİLGİ AL & PREMIUM SERVICE
yönettiği Atambua 39° Celsius başlıklı film projesi,
Wujudkan’da 32,000 USD fon toplamayı başardı. PAKETİ KAPSAMINDA BAŞKA NELERE SAHİP
Film iki Atambua göçmeninin öyküsünü konu alıyor. OLABİLECEĞİNİ ÖĞREN »
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 20

21. NİŞ CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELERİ )
AppStori: Uygulama Trivi.al: Oyun & sosyal
platformu uygulama
Nisan 2012’de hizmete giren New-York- Appstori aracılığıyla 2,000 USD tutarındaki yatırım
merkezli AppStori, akıllı telefon uygulamaları hedefini tutturarak Ağustos 2012’de hayata geçen
odaklı niş bir crowdfunding ve beraber geliştirme Amerika merkezli Trivi.al iPhone kullanıcıları için
platformu. Site standard crowdfunding modelini geliştirilen yeni bir oyun. Kullanıcılar üç tur boyunca
alıp, üzerine tüketicilerle ürün ve hizmet sunucular önemsiz konularla ilgili ekrana gelen soruları
arasına daha fazla etkileşim enjekte ediyor. yanıtlayarak birbirlerine karşı yarışıyor ve oyunun
Uygulamaseverler platformda beğendikleri sonunda elde ettikleri “IQ Puanını” karşılaştırıyorlar.
uygulamaları bulup destekleyebiliyor; geliştiren Oyun çıktığı ilk 30 gün içinde toplam 30,000 kere
ekiple bağlantı kurarak söz konusu uygulama indirildi.
piyasaya sunulmadan önce görüşlerini
paylaşabiliyor, beta versiyon üzerinden geri bildirim
verebiliyor ve favori uygulamaları için ön-destek
grupları oluşturabiliyorlar.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 21

22. NİŞ CROWDFUNDING PLATFORMLARI (+ PROJELERİ )
Offbeatr: Yetişkinlere The Importance of Being
yönelik eğlence platformu Open Filmi
Ağustos 2012’de kurulan Los Angeles The Importance of Being Open (Açık Olmanın
merkezli Offbeatr, yetişkin eğlence sektörüne Önemi) Offbeatr platformu aracılığıyla 10,000
yönelik bir crowdfunding platformu. Proje sahipleri USD’lık yatırım arayan, açık ilişkiyi konu alan 22
çekmeyi düşündükleri yetişkinlere yönelik içeriğin dakikalık bir ‘komedi drama’. Proje sahibi amacının
detaylarını sitede kullanıcılarla paylaşarak çeşitli cinsel içerikli ancak güçlü ve ilgi çekici karekterlerin
ödüller karşılığında yatırım desteği almaya rol aldığı bir film çekmek olduğunu söylüyor.
çalışıyor. Yeterli yatırımı toplayarak prodüksiyonuna
geçilen tüm proje fikirlerinin, kullanıcıların
tamamının bilgisayarlarına indirilebileceği şekilde
dijital formatta hazırlanması gerekiyor.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 22

23. YENİLİKÇİ ‘PRESUMPTION’ (ÖN-TÜKETİM) MARKALARI
App.net:
ZAOZAO: Sosyal pretailer Reklamsız sosyal ağ
Eylül 2012’de Hong Kong’da kurulan ZAOZAO, Amerikalı App.net ’in kurucusu Dalton Caldwell Temmuz
kendini “sosyal pretailerınız”(ön-perakendeci) 2012’de “Twitter Aslında Nasıl Olmalıydı” başlıklı bir blog
yazısı yazdı. Yazısına gelen olumlu tepkiler sonucunda üyelik
olarak tanımlayan bir online platform. Moda
sistemiyle çalışan, özel, reklamsız bir sosyal ağ olan App.net’i
tasarımcılarının henüz piyasaya çıkmamış
kurmaya karar verdi. Kullanıcıların yayınladıkları içerik ve
ürünlerini sergileyerek, tasarımcıların, modasever bilgilerin tamamen kendilerine ait ve kontrolleri altında olduğu
yatırımcılardan üretim için kaynak toplamasına bir sosyal ağ konsepti olan App.net, başlangıç sermayesini
aracılık ediyor. toplamak için bir crowdfunding kampanyasını yürüttü. Fon
toplama girişimi sürecinde kayda değer bir yatırımcı kitlesi
oluşturmakla kalmadı, aynı zamanda sanal alemde bir
heyecan dalgası yaratarak ana akım medyanın da dikkatini
çekmeyi başardı. App.net’in kendine belirlediği yatırım
toplama süresinin bitimi olan Ağustos 2012 tarihi itibariyle
site 12,000’in üzerinde destekçiden 800,000 USD’ın üzerinde
yatırım almayı başarmıştı. Sosyal ağ şu anda hayata geçmiş
durumda ve yıllık üyelik ücreti 36 USD.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 23

24. YENİLİKÇİ ‘PRESUMPTION’ (ÖN-TÜKETİM) MARKALARI
Cut on Your Bias:
Moda tasarım fikirleri için ZIIBRA:
platform Müzik ön-satış topluluğu
Şubat 2012’de kurulan Cut on Your Bias, moda Haziran 2012’de Amerika’da kurulan müzik
tasarımcılarının ürün fikirleri paylaştıkları bir online topluluğu ve ön-satış platformu ZIIBRA kuruluş
platform. Site kullanıcıları paylaşılan konseptleri amacını yeni yetenekler ve tanınmış müzisyenlerin
ele alıp, tasarımları kişiselleştirebiliyor ya da favori hayranları ile iletişim kurmasına aracılık etmek
tasarımlarına oy verebiliyor. En çok beğeni alan olarak açıklıyor. Sanatçılar yeni albümlerini piyasaya
tasarımların üretimi yapıldıktan sonra sitede satışa çıkmadan bir hafta önce – “İleri sar” etiketiyle
sunuluyor: Kazanan tasarıma oy vermiş olan şanslı –ZIIBRA’ya yükleyerek ön-satışa çıkarabiliyor.
PRESUMERlar satış fiyatı üzerinden %25 indirim Albümü ne kadar çok sayıda müziksever ön-satın
kazanıyor. alırsa, albümün herkes için geçerli olan fiyatı o
kadar düşüyor: albümü ön-satın alanları, keşiflerini
çevreleriyle paylaşarak, gönüllü tanıtım elçilerine
dönüştürmek için akıllıca bir yöntem.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 24

25. YENİLİKÇİ ‘PRESUMPTION’ (ÖN-TÜKETİM) MARKALARI
Makeably: Kişiye özel MUUSE: Yeni yetenekler için
yaratıcı şeyler moda tasarım platformu
Eylül 2012’de Amerika’da kurulan Makeably’nin Danimarkalı MUUSE sitesi, dünyanın bir
sitesinde kişiye özel tasarım objeleri satışa numaralı moda okullarından — özellikle premium
sunulmakta. Kullanıcılar giysi, ayakkabı, oyuncak, segmente hitap eden ve el işlemesi ağırlıklı —
ev dekorasyon gibi kategoriler arasından seçim giysi tasarımlarına yer vererek, kullanıcılarının
yapabiliyor. Herhangi bir objeyi beğenen kullanıcı, oylamasına sunuyor. Sitede kullanıcıların
tasarımcısı ile iletişime geçerek kişisel istek ve tasarımlarla ilgili fikirlerini belirtebilecekleri
taleplerini iletip, fiyat pazarlığı yapıyor. Teslim “Concept” başlıklı bir bölüm de yer alıyor ve en fazla
tarihinde anlaşma sağlandıktan sonra objenin kişi tarafından beğenilen tasarımlar sınırlı sayıda
üretilip kullanıcıya teslim edilmesi tasarımcının ürettirilerek sitede satışa sunuluyor.
sorumluluğunda.
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 25

26. SIRADA NE VAR?
Hayır, elbette tüm tüketiciler PRESUMER olmak istemeyecek
ve PRESUMER olmak isteyenler de sürekli PRESUMER olmak
istemeyecekler. Bu anlamda, geleceğin pazarlarını sıfır tüketici eforu
gerektiren ürün ve hizmetlerin domine etmeyi sürdüreceğini söylemek
mümkün.
Ancak PRESUMERlar farklı türden bir tüketim deneyiminin kapağını
açtı bir kere (en iyi ve ihtiyaçlarına en uygun ürün ve hizmetleri, ve/ veya
beraberinde sürece dahil olmaktan gelen statüyü - kendi çıkarına en iyi
şekilde hizmet etmekten, toplum çıkarlarına daha iyi hizmet etmeye kadar
- elde etmekle ilgili bir deneyim) ve o kapağın artık geri kapanması zor
görünüyor.
PRESUMERS trendine katılmak mı istiyorsunuz? Neden olmasın:
• Bu Trend Briefingde söz edilen platformları, aralarında sizin ortak
olabileceğiniz proje, firma, tasarımcı veya girişimciler var mı gözüyle
yeniden değerlendirin. Buralarda tartışılan ürün ve fikirleri siz kendi
müşterilerinize sunmayı deneyin.
• Müşterilerinizin ürün veya hizmetlerinizden birini henüz piyasaya
çıkmadan önce destekleyebileceği bir topluluk veya sosyal ağ kurun.
gibi yeni türden ekstra avantajlar karşılığında daha fazla ödemeye razı olabileceklerini aklınızdan
• Bağımsız tasarımcılarla ortak projeler geliştirin. PRESUMERlar en iyi
çıkarmayın.
tasarımı seçsin, siz de üretip satın. Veya kendiniz tasarımcı / üretici
iseniz, büyük bir marka bulun ve projenizi gerçekleştirmeye ikna edin! Kısacası, PRESUMERS trendini aklınızın bir köşesine kaydedin, PREDUCTION kavramını benimseyin,
sadece üretici değil, aynı zamanda PRETAILER olmayı da unutmayın, ve haydi hemen başlayın!
• Son olarak, siz de öncü crowdfunding platformlarının yaptığı gibi
ürünlerinizi farklı fiyatlardan ön-satışa sunun. PRESUMERların, sınırlı Biz de bu sırada 2013’ün En Önemli 13 Trendi Trend Briefingimizi (ücretsiz!) yayına hazırlıyor
sayıda üretilmiş özel ürünler ya da sizinle bire bir temas kurma fırsatı olacağız (ön-)abone olduğunuzdan emin olun!
w w w. t r e n d w a t c h i n g . c o m / t r / t r e n d s / p r e s u m e rs presumers 26

27. DAHA FAZLASI
Bu Trend Briefingi beğendiniz mi?
Daha fazlasına ulaşmak ister misiniz?
Önemli trend, içgörü ve inovasyon örneklerinden sürekli
haberdar olmak için tıklayın.
DAHA ÖNCEKİ TREND
ÜYE OL BRIEFINGLER TREND SEMİNERLERİ
Aylık ücretsiz Trend Briefinglerimizi Bugüne kadar yayınladığımız ücretsiz Trend Hiç zamanınız yok mu? Düzenlediğimiz Trend
eposta olarak almak için. Briefinglerin tamamını, 2011’den itibaren Türkçe, Seminerlerinden birine katılın ve yarım gün içinde
2002’den itibaren ise İngilizce olarak okuyun! başlıca tüketici trendleri hakkında fikir sahibi olun.
PAYLAŞ TÜYOLAR Premium Service
Bu Trend Briefingi iş arkadaşlarınız, Kendi trend takibinizi kendiniz yapmak ve Kritik önem taşıyan tüm trend, içgörü ve inovasyon
müşterileriniz ya da arkadaşlarınızla paylaşın, tespit ettiğiniz trendleri uygulamaya geçirmek örneklerine ulaşmanız mı gerekiyor? Premium Servis
onların da trendlerden haberdar olmasını tam size göre.
mi istiyorsunuz? Tüyolar için tıklayın.
sağlayın.
Yorum, öneri veya sorularınız için lütfen TRENDWATCHING.COM HAKKINDA
bizimle eposta ile bağlantı kurun: markası olup, ücretsiz Trend Briefinglerimiz
2002 yılında kurulmuş olan trendwatching.
ANDREA THORN her ay180 ülkede 160,000’in üzerinde üyeye
com, dünya üzerindeki tüketici trendi, içgörü
ulaşmakta.
Müşteri Hizmetleri Departmanı ve bunlara ilişkin iş fikirlerini takip eden öncü
trend şirketidir, Premium Servis müşterilerimiz Daha fazla bilgi için:
andrea@trendwatching.com
arasında dünyanın önde gelen çok sayıda www.trendwatching.com