1. ADITZA
Euska l Aditz La guntza ile a : Ba tua
N OR N OR -N OR I N OR -N OR K N OR -N OR I-N OR K
I NOR NORI NOR NORKNOR NORI NORK
naiz NA tzai T NA u T T T
haiz HA tzai K/ N HA u K/ N K/ N K/ N
ORAIN
da zai O D u - O -
N gara GA tzai zki GU GA it u GU Di (zki)GU GU
zara ZA tzai zki ZU ZA it u ZU ZU ZU
zarete ZA tzai zki ZUE te ZA it u zte ZUE ZUE ZUE
dira zai zki E (NOR 3. pertsona) D it u TE E TE
D
NOR NORI NOR NORK NORKNOR NORI
nintzen NIN tzai T N nuen nituen NIND u T N N T N
hintzen HIN tzai K/ N N huen hituen HIND u K/ N N H K/ N N
LEHEN
I zen ZI tzai O N zuen zituen ( ) - eN Z O N
ginen GIN tzai zki GU N genuen genituen GINT u GU N GEN i (zki) GU N
zinen ZIN tzai zki ZU N zenuen zenituen ZINT u ZU N ZEN ZU N
zineten ZIN tzai zki ZUE te N zenuten zenituzten ZINT u zte ZUE N ZEN ZUE te N
K ziren ZI tzai zki E N zuten zituzten ( ) TE N Z E te N
NOR NORI NOR NORK NORK NOR NORI
banintz ba NIN tzai T banu banitu ba NIND u T ba N T
BALDINTZA
bahintz ba HIN tzai K/ N bahu bahitu ba HIND u K/ N ba H K/ N
I balitz ba LI tzai O balu balitu ( ) - ba Z O
bagina ba GIN tzai zki GU bagenu bagenitu ba GINT u GU ba GEN i (zki) GU
bazina ba ZIN tzai zki ZU bazenu bazenitu ba ZINT u ZU ba ZEN ZU
bazinete ba ZIN tzai zki ZUE te bazenute bazenituzte ba ZINT u zte ZUE ba ZEN ZUE te
T
balira ba LI tzai zki E balute balituzte ( ) TE ba Z E te
NOR NORI NOR NORKNORKNOR NORI
ONDORIOA ORAIN
nintzateke NIN tzai T ke nuke nituzke NIND u ke T N T ke
I hintzateke HIN tzai K/ N ke huke hituzke HIND u ke K/ N H K/ N ke
litzateke LI tzai O ke luke lituzke ( ) - Z O ke
ginateke GIN tzai zki GU ke genuke genituzke GINT u ke GU GEN i (zki) GU ke
zinateke ZIN tzai zki ZU ke zenuke zenituzke ZINT u ke ZU ZEN ZU ke
B zinatekete ZIN tzai zki ZUE ke te zenukete zenituzkete ZINT u zte ke ZUE ZEN ZUE ke te
lirateke LI tzai zki E ke lukete lituzkete ( ) TE Z E ke te
NOR NORI NOR NORK NORKNOR NORI
ONDORIOA LEHEN
nintzatekeenNIN tzai T ke eN nukeen nituzkeen NIND u ke T N N T ke eN
O hintzatekeenHIN tzai K/ N ke eN hukeen hituzkeen HIND u ke K/ N N H K/ N ke eN
zatekeen ZI tzai O ke eN zukeen zituzkeen ( ) - eN Z O ke eN
ginatekeen GIN tzai zki GU ke eN genukeen genituzkeen GINT u ke GU N GEN i (zki) GU ke eN
A zinatekeen ZIN tzai zki ZU ke eN zenukeen zenituzkeen ZINT u ke ZU N ZEN ZU ke eN
zinateketen ZIN tzai zki ZUE ket eN zenuketen zenituzketen ZINT u zte ke ZUE N ZEN ZUE ke te N
ziratekeen ZI tzai zki E ke eN zuketen zituzketeen ( ) TE N Z E ke te N
aditzarenpertsona, tempusa eta moduaadierazten du, esatebaterako: naiz, nintzen,
naiteke, nadin, dut, nuen, dezaket.
Aditzguztiek forma perifrastikobathardezakete, hau da,
laguntzailebatekinjokatudaitezke, bainadenakezindaitezkesintetiko izan.
Esatebaterako, ibili bezalakoaditztrinkobathitzbakarrean (nabil)
edolaguntzailebatekin (ibiltzennaiz) aurkidezakegu. Halere, aditzperifrastikobatek
(apurtu) betibehar du laguntzailebatjokatuahalizateko (apurtzendut).

2. Euska l Aditz La guntza ile a : Bizka ie ra z
N OR N OR -N OR I N OR -N OR K N OR -N OR I-N OR K
NOR NORI (NOR 3. pertsona) NOR NORKNOR NORI NORK
I naz NA txa T (A) dot dodaz NA u T DEU ST (A) T z
haz HA txa K/ N dok dozak HA u K/ N (A) EU
D K/ NA K/ NA z
ORAIN
da ja KO dau dauz ( ) u - DEU TSO (TSA) - z
gara GA txa KU z dogu doguz GA it u GU DEU SKU GU z
N zara ZA txa TZU z dozu dozuz ZA it u ZU DEU TSU ZU z
zarie ZA txa TZUE z e dozue dozuez ZA it u e ZUE DEU TSUE ZUE z
dira ja KE z dabe dabez ( ) it u E DEU TSE E z
NOR NORI NOR NORK NORK NORI NOR
D nintzan NIN txa TA N neban nebazan NIN du DA N NEU STA ZA N
hintzan HIN txa KA/ NA N heuan heuazan HIN du A/ NA N HEU A/ NA ZA N
LEHEN
zan - ja KO N eban ebazan ( ) (A) EU TSO (TSA) ZA N
ginan gintzazanGIN txa KU za N genduan genduzan GIN du GU za N GEUN SKU ZA N
I zinan zintzazanZIN txa TZU za N zenduan zenduzan ZIN du ZU za N ZEUN TSU ZA N
zinien zintzazenZIN txa TZUE ze N zenduen zenduezan ZIN due ZUE za N ZEUN TSUE e ZA N
ziran - ja KE za N eben ebezan ( ) E EU TSE e ZA N
NOR NORI NOR NORK NORK NORI NOR
K
BALDINTZA
banintz ba NIN txa T (A) baneu baneuz ba NIN du T ba NEU ST (A) Z
bahintz ba HIN txa A/ NA bahendu bahenduz ba HIN du K/ N ba HEU A/ NA Z
balitz ba LI txa KO baleu baleuz ( ) - ba LEU TSO (TSA) Z
bagina ba GIN txa KU z bagendu bagenduz ba GIN du GU z ba GEUN SKU Z
I bazina ba ZIN txa TZU z bazendu bazenduz ba ZIN du ZU z ba ZEUN TSU Z
bazinie ba ZIN txa TZUEze bazendue bazenduez ba ZIN due ZUE z ba ZEUN TSUE e Z
balira ba LI txa KE z balebe balebez ( ) TE ba LEU TSE e Z
ONDORIOA ORAIN
NOR NORI NOR NORK NORK NORI NOR
T nintzateke NIN tza KIT-KIDA neuke neukez NIN du ke T (DA) NEU SKIT (SKIDA) Z
hintzateke HIN tza KIK/ KINA heunke heunkez HIN du ke K/ NA HEU SKIK/ SKINA Z
litzateke LI tza KIO leuke leukez ( ) - LEU SKIO Z
gintzatekez GIN tza KIGU z geunke geunkez GIN du ke GU z GEUN SKIGU Z
I zintzatekez ZIN tza KIZU z zeunke zeunkez ZIN du ke ZU z ZEUN SKIZU Z
zintzatekeze ZIN tza KIZUE ze zeunkie zeunkiez ZIN du ke e ZUE z ZEUN SKIZUE e Z
litzatekez LI tza KIE z leukie leukiez ( ) E LEU SKIE e Z
NOR NORI NOR NORK NORK NORI NOR
B nintzatekean NIN tza KIDA N neukean neukezan NIN du ke T (DA) N NEU SKIT (SKIDA) ZA N
ONDORIOA
hintzatekean HIN tza KIK/ KINA N heunkean heunkezan HIN du ke K/ NA N HEU SKIK/ SKINA ZA N
litzatekean LI tza KIO N leukean leukezan ( ) - LEU SKIO ZA N
gintzatekezan GIN tza zki KIGU za N geunkean geunkezan GIN du ke GU za N GEUN SKIGU ZA N
O zintzatekezan ZIN tza zki KIZU za N zeunkean zeunkezan ZIN du ke ZU za N ZEUN SKIZU ZA N
zintzatekezen ZIN tza zki KIZUE za N zeunkien zeunkiezan ZIN du ke e ZUEza N ZEUN SKIZUE e ZA N
litzatekezan LI tza zki KIE za N leukien leukiezan ( ) E LEU SKIE e ZA N
1. Lehen aldiko hirugarren pertsonearenmarkea, beste euskalkien z- renordez e-
da:
a. eban, egoan (‘zuen’, ‘zegoen’)
2. Nori adierazoteko markak, aurreko bokala i ezdanean, ez datoz bat batuagaz:
a. iragangaitzak (-t, -tzu, -ko, -ku, -tzue, -ke): Jat, jatzu, jako, jaku,
jatzue, jake...
b. eta iragankorretan (-st, -tsu, -ko edo –tso, -sku, -tsue, -ke edo–tse): deust,
deutsu, deuko, deusku, deutsue, deutse...
3. Batzuetan pluralgile bi batera agertzen dira: dituguz
4. Beste batzuetan batuan ez bezelakoerabilereadaukiepluralgileek,
a. Dagoz, ebazan
5. Zu eta zuek pertsonak bereiztuteko –e jartzenda z-ren ondoren:
a. Zoaz, zoaze.
6. Aditz laguntzaileko lotura hizkia –a izaten da normalean (baina baita –
e be:datorrela):
a. Dagoala

3. 7. Nor-nori saileko iraganaldia egiteko ‘oraina + -n’ egituraerabiltenda jat/jatan
8. Ahalezko eta subjuntibozko jokoaldietan aditzak aspektu burutua hartzen dau:
a. sartu daiteke
9. Beste euskalkietako –ki amaierea –gi da bizkaieraz:
a. Erabagi
10. Ahalezko eta baldintzazkoetan aldiaren markea nori baino lehen ipinten da,
bokala aldatuz:
a. ekarri daikio (‘ekardiezaioke’).
11. Ez da te sartzenbaldintzetan:
a. nintzake, ez nintzateke
12. Lehen aldiko markea–an da eta ez –en:
a. nintzan
13. Ahalezko formetan laguntzaile iragankorra iragangaitzaren ordez
erabiltenda askotan:
a. joandaiket
14. Beste euskalkietako ariizan erabiliordez ibili, erabili, jardun
eta eragonaditzak erabiltendira:
a. ikasten nabil,
b. laneandihardu,
c. arineketandarabil,
d. beharreandaragoio,
e. kantau daroa
15. Mugabakoari jagokonkomunztadurea ez da gehienetan egiten, pluralean egiten
dalako:
a. zenbat bide dagoz ?
16. Beste euskalkietan iragangaitzak diran aditzak, bizkaieraz laguntzaile
iragankorragazerabiltendira:
a. Urtendozu, igondot...
17. Esaldia laburra bada aditz laguntzailea galdegaiaren ondoan ipinten da:
a. laster zara etorri

4. Aditz trinkoak aditz laguntzaile baten beharrik gabe jokatzen dira. Aditzaren
informazio guztia hitz bakarrean biltzen dute: pertsona, ekintzarenesanahia,
modua, tempusa eta aspektua. Esate baterako: noa, nindoan, dator, daukat,
zatozte, zegoen.
Egungo euskaran sintetikoki jokatu daitezkeen adizkien kopurua nahikoa mugatua
da, aditz perifrastikoen aldean. Euskaltzaindiaren arabera 24 inguru aditz
sintetiko edo aditz trinko izango genituzke, eta horien guztien artetik, hizkuntza
mintzatuan hauek lirateke arruntenak: egon, joan, ibili, etorri, izan, jakin, eduki,
ekarri, eraman, esan, jakin; veste aditz trinko batzuk hirugarren pertsonan
bakarrik dira arruntak (etzan>datza; jarrio>dario, iraun>dirau) eta horietako
batzuk hizkuntza idatzian edo hizkuntza landuan bakarrik erabiltzen dira.
Aditzsintetikoedotrinkoguztienpartizipioak -i, -n amaier adute, hots, aditz-amaiera
zaharrak, eta aditz perifrastiko gehienen amaiera -du edo -tu da.