Introdución á literatura do século XIX

1. A LITERATURA GALEGA NO
SÉCULO XIX
PRECURSORES E REXURDIMENTO

2. CONTEXTO HISTÓRICO
POBOACIÓN: RURAL
ECONOMÍA: AGRÍCOLA, BASEADA NO
ARRENDAMENTO DE TERRAS AO
CAMPESIÑADO MEDIANTE O FORO.
Foro: Imposto que obrigaba a pagar cunha parte da produción aos
propietarios da terra.

3. CONSECUENCIAS
A SANGRÍA DA EMIGRACIÓN

4. CLASES SOCIAIS
• Nobreza e clero: apoian as ideas absolutistas e, polo tanto, o
Antigo Réxime, que defende os seus intereses.
PRIVILEXIADAS
• Burguesía e campesiñado. A burguesía apoia as ideas liberais. É
sobre todo comercial e foránea. Empeza a establecer as
primeiras fábricas.
NON PRIVILEXIADAS

5. A LINGUA
USOS ORAIS
• GALEGO
USOS
ESCRITOS
• CASTELÁN
CAMBIO DE
TENDENCIA
• COMEZA A USARSE O GALEGO NA ESCRITA

6. RAZÓNS PARA COMEZAR A USAR O
GALEGO NA ESCRITA

7. INFLUENCIA DO ROMANTICISMO PARA
VARIAR ESES USOS
• AS IDEAS ROMÁNTICAS VAN:
– IMPULSAR O DESENVOLVEMENTO DAS LINGUAS
“REXIONAIS”.
– PROPICIAR O NACEMENTO DUN MOVEMENTO
POLÍTICO E IDEOLÓXICO: O PROVINCIALISMO
(1840-54)

8. PROVINCIALISMO
(1840- 1854)
• Movemento ideolóxico e político.
• Parte da especificidade de Galicia.
• O seu obxectivo é a rexeneración social e económica do país galego.
• É un movemento formado por intelectuais de clase media-alta, que
usaban a prensa para difundir as súas ideas.
• Participaron no levantamento de Solís (1846) contra o centralismo.
• Fracasado o levantamento 11 dos seus membros foron fusilados e o resto
tivo que dispersarse, algúns marcharon ao exilio.

9. ETAPAS DO REXURDIMENTO
• 1808-1837: Literatura de circunstancia, textos
provocados por eventos históricos ou políticos.
• 1838-1863: Precursores do Rexurdimento.
• 1863-1888: Rexurdimento pleno. Márcao a
publicación de Cantares Gallegos de Rosalía de
Castro.
• A partir de 1888: Depresión de fin de século e
transición ao século XX. Desta epata destacan os
Xogos Florais de Tui (1891)

10. PRECURSORES DO REXURDIMENTO
Xoán Manuel Pintos
A gaita gallega (1853)
Nel fai unha atinada defensa do galego
Francisco Añón
Publicou poemas de
contido costumista e
patriótico.

11. REXURDIMENTO PLENO
• Lírica: Rosalía de Castro, Manuel Curros
Enríquez e Eduardo Pondal.
• Prosa de ficción: Marcial Valladares Núñez e
Manuel López Ferreiro.
• Teatro: De baixa calidade, non se pode dicir
que exista propiamente.

12. PROSA DE FICCIÓN
MARCIAL VALLADARES NÚÑEZ é autor da
primeira novela longa escrita en galego:
MAXINA OU A FILLA ESPÚREA, publicada
en entregas na revista La Ilustración Gallega
y Asturiana ao longo de 1880.
Mestura elementos:
•románticos,
•costumistas e
•realistas propios da época.
ANTONIO LÓPEZ FERREIRO escribiu tres
relatos longos:
•A TECEDEIRA DE BONAVAL
•O CASTELO DE PAMBRE
•O NIÑO DE POMBAS
Tamén foron publicados en entregas en
xornais santiagueses.

13. OUTRAS OBRAS
• No século XIX empezan a
aparecer tamén as primeiras
gramáticas, dicionarios e obras
de crítica literaria.
• A historiografía procurará
buscar os sinais de identidade
específicos de Galicia. Destaca
Manuel Murguía, que escribe
a súa Historia de Galicia.
• Nela senta as bases da
consideración de Galicia como
nación.

14. REXIONALISMO
En 1886 xorde un novo
movemento: o rexionalismo, que
se fundamenta nas obras de
Alfredo Brañas e Manuel
Murguía.
Este é o xermolo das futuras
organizacións nacionalistas.
Este rexionalismo fortemente
dividido no seu interior non
consegue conectar coas clases
populares nin prender con forza
nas clases medias.