1. МОНГОЛ ХЭЛНИЙ ХИЧЭЭЛ 4
Б.Дуламсүрэн

2.  ЦЦ [체]
ца цэ ци цо цу цө цү
цаг цэг - цог цув цөл цүнх
бор сур + цгаа
өр ор + цгоо
хур ц сэр + цгээ
хар ир + цгээ
ор

3.  ДАРААХ ҮГСИЙГ УНШААРАЙ
нугас мод мөнгө машин Жаргал
мөс тугал бамбарууш ноос тэмээ
муур цэцэг ямаа аалз чоно
хөхөө өвөл хөөрхөн зурам гэр
тугал анааш янзага улирал ишиг

4.  ЯЯ [야]
я
яв яс хая уя
яа яав яам хаяа уяа
Я яс бяр сая ням ян-дан Баясаа ятга тоглов.
баян бяс-лаг мяг-мар Ямаа яргуй иддэг.
Яа уя у-яа я-руу яа-руу Чи морио уяулах уу?
хая ха-яа хаая хаа-яа Яарвал даарна
Явбал хүрнэ
яруу найраг, нарны туяа, ядам Ясыг мах дагадаг
хуруу, явган яриа, ямх охин Ёсыг хүн дагадаг

5.  ЧЧ [체]
ча чэ чи чо чу чө чү
ач эч ич оч
чиг, чоно, чих, гуч, хоч, хачин
чээж, бичиг, балчир, Очир, эгч

6.  ЕЕ [예]
Еэвэн ер ерөөл ес
э эгшигтэй е ө эгшигтэй е
ер үер хэлье ес ерхөг өгье
үе бие үзье ер ердөө сөхье
ерөн ес, эв эе, үе мөч, үер ус, Ерөөлт есөн настай.
ерөөл магтаал, бие бялдар Ерөөлийн үзүүрт тос.

7.  ЁЁ [여]
ё ёл гоёл ёроол
ёо оё соёо оёё
ё гоё ёроол оёё Соёлмаа хантааз оёдог.
ёо оё ёотон оёул Гоёо гоё амттай.

8. ГОЁО
Гоёо бол нэг төрлийн
ургамал. Гоёо улбар шар
өнгөтэй, шүүслэг, чихэр лэг
сайхан амттай.
Гоёо говьд ургана.

9.  ЮЮ [요/유]
ю Юн-дэн Аюуш ардын баатар
хүн юм.
юу А-юуш о-юу о-юун
юү юү-дэн Юманд учир
оюу чулуу, оюун ухаан, Модонд мөчир
юүдэн малгай

10.  Ь Ъ
хар – харь бар - барь
ам - амь хол - холь
авъя очъё суръя явъя
ав . я оч . ё сур . я яв . Я

11. Ь, -Ъ ТЭМДЭГ ҮСГИЙГ ҮГЭНД ХЭРХЭН БИЧДЭГИЙГ АЖИГЛААД
УНШИЖ БИЧЭЭРЭЙ.
Ир ирье яв явъя
Үз үзье оч очъё
Мэд ь мэдье ол ъ олъё
Хэл хэлье хар харъя
Мэдье гэвэл мэрий Харья гэхэд нүдгүй
Чадъя гэвэл чармай Хазъя гэхэд шүдгүй
мор + ь = морь морь + ы = морины
хон + ь = хонь хонь + ы = хонины
ун + ь = унь унь + ы = унины
хан + ь = хань

12.  КК [카]
Ка кэ ки ко ку кө кү
Каа кээ кий коо куу көө күү
марк парк клуб кино

13.  ФФ [에프]
факс илгээх
фото зураг
үсгийн фонд
Түнтгэр хоёр хацартай
Дүүжгэр ганц хөлтэй ферм
Холын удмаас гаралтай те ле фон
утас
Ховор хэрэглэгддэг үсэг. фер мер

14. ФЕРМЕР
Манай улсад олон янзын ферм
бий. Сүүний фермд их сүү
саахын төлөө уралдаантай
ажиллана. Манай улсад
алдартай саальчин олон.
Сүүгээр ааруул, өрөм, шар тос,
аарц, бяслаг хийдэг.

15.  ПП [페]
Пунцаг пял пад харанхуй пагдайх
Пүрэв пянз пуужин хөөрөх пагдгар

17. ДӨРВӨН УЛИРАЛ
Манай орон жилийн дөрвөн
улиралтай. Жилд хавар,
намар, зун, өвөл ээлжлэн
солигддог. Хаврын улиралд
малчид хаваржаандаа бууна.
Мал төллөнө. Амьтан
ичээнээсээ гарч, усны шувууд
ирнэ.

18. ЗУН
Зуны улиралд цэцэг
навч алаглан, мал сүрэг
тарга хүчээ авдаг. Улсын
байр наадам болно.

19. НАМАР
Намар болоход ногоо
гандаж, усны шувуу
ганганан буцна.
Малчид намаржаандаа
бууж өвс хадлангаа
бэлтгэнэ. Будаа тариа,
төмс, хүнсний ногоогоо
хурааж авна.

20. ӨВӨЛ
Өвөл цас орж хүйтэн
болно. Малчид дулаан
өвөлжөөндөө
бууна.Сүлд модны
наадам болдог.