SlideShare a Scribd company logo
1 of 9
Download to read offline
Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр
эрхлэлтийн өнөөгийн байдалд хийсэн судалгааны зарим үр дүнгээс
/Баян-Өлгий аймгийн жишээн дээр/
Разуханы Нурбек
nurbek@mier.mn
Хураангуй
Мэдлэг ур чадвар, мэргэжил эзэмшин дээд боловсролтой мэргэжилтэн
болж хариуцлагатай үүргийг улс эх орныхоо өмнө хүлээж байгаа залуучуудын
хөдөлмөр эрхлэлт, түүнд нөлөөлж байгаа хүчин зүйлсийг тодорхойлох зорилгоор
хийсэн судалгааны дүн, түүнээс гарсан санал дүгнэлтүүдийг энэхүү өгүүлэлд
тусгасан болно. Бүтээмж өндөр ажиллах хүчин болох дээд боловсолтой
залуучуудыг хөдөлмөрийн зах зээлд чөлөөтэй өрсөлдөн хөдөлмөр эрхлэх боломж,
ажлын байр, тогтвортой ажиллах боломжоор хангах нь улс орны хөгжилд маш их
хувь нэмэр оруулах юм.
Түлхүүр үг: Хөдөлмөр эрхлэлт, ажил эрхлэлт, дээд боловсрол, хөдөлмөр
Оршил
Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн
өнөөгийн байдалд судалгаа хийж, хөдөлмөр эрхлэлтэд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг
тодорхойлох зорилготой. Тус аймагт нэгдүгээрт: Баян-Өлгий аймагт дээд
боловсролтой залуучууд хөдөлмөр эрхлэхэд гэр бүл, авилга, шудрага бус байдал,
танил тал, хамаатан, садан нөлөөлж байна хоѐрдугаарт: Дээд боловсролтой
залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэнд тэдний мэдлэг, ур чадвар нөлөөлж байна
гуравдугаарт: Дээд боловсролтой залуучуудад хөдөлмөрийн зах зээлд ажлын байр
хомс байна гэж таамаглал дэвшүүлсэн.
Судалгааны түүвэрийн хүрээнд нийт дээд боловсролтой 191 залуучуудын
хөдөлмөр эрхлэлтийн талаар 18-35 насны залуучуудын дунд судалгаа хийсэн болно.
Судалгааны зарим үр дүнгээс
Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын хүн ам зүйн шинж
байдал
Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр
эрхлэлтэнд хүйсийн ялгаа байгаа эсэхийг тодорхойлоход 53 хувь нь эрэгтэй, 47 хувь
нь эмэгтэй дээд боловсролтой залуучууд байв. Үүнээс үзвэл хөдөлмөр эрхлэлтэнд
хүйсийн ялгаа байхгүй, жендерийн оролцооны хувьд тэгш байна.
Зураг 1.Судалгааны хамрагдсан залуучуудын хүйсийн харьцаа, хувиар
53%
47%
Эрэгтэй Эмэгтэй
Судалгаанд хамрагдсан залуучуудыг насны түвшингээр нь авч үзвэл 23, 24
насныхан нийт судалгаанд оролцогчдын тус бүр 10 хувь, 25 насныхан 14.7 хувийг
эзэлж байгаа нь эдгээр насны дээд боловсролтой залуучууд их байгааг харуулж
байна. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын насны байдалд хийсэн судалгаагаар 25
настай залуучуудын эзлэх хувийн жин 14.7 хувь байгаа нь энэ судалгааны хамийн
өндөр үзүүлэлт болж байна. Мөн судалгаанд хамрагдагдсан дээд боловсролтой
залуучуудын дундаж нас 27 байна. (Зураг 2-т харуулав)
Зураг 2. Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын насны түвшин, хувиар
Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдал
Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн түвшинг
судлах зорилгын хүрээнд Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын
хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдал ямар байгаа, тулгамдаж буй асуудал,
залуучуудын идэвхи оролцоо, хөдөлмөр эрхлэлтийн цаашдын хандлага яамар
байгаа талаар залуучуудын санал бодолыг судалсан болно.
Судалгаанд хамрагдсан нийт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр
эрхлэлтийн байдлыг түүвэр судалгааны аргаар судлан үзэхэд судалгаанд
хамрагдагчдын 80 хувийг хөдөлмөр эрхэлдэг, 20 хувийг нь ажилгүй, хөдөлмөр
эрхлээгүй дээд боловсролтой залуучууд эзэлж байна. Түүвэр судалгаанд
хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын ихэнх хувийг хөдөлмөр эрхэлж байгаа
залуучууд хамрагдаж, харин хөдөлмөр эрхлээгүй, ажилгүй байгаа дээд боловсролтой
залуучууд бага хамрагдсан байна. Энэ нь судалгааны эх олонлогоос хамаарч
түүвэрийн хэмжээ нь төлөөллөө бүрэн хамруулсныг харуулж байна.
Зураг 3. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн байдал, хувиар
Хөдөлмөр эрхэлж байгаа залуучуудын ажиллаж буй байгууллагын төрлөөр нь
авч үзвэл 67 хувь нь төрийн байгууллагуудад, 16 хувь нь төрийн бус байгууллагуудад,
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 37 38 39 41
1.01.01.0
2.1
5.2
9.99.9
14.7
5.24.74.7
5.86.3
3.7
6.8
3.74.2
5.2
1.01.6
0.50.5
Тийм
80
Үгүй
20
есөн хувь нь аж ахуйн нэгжид, тав хувь нь бизнесийн байгууллагуудад, гурван хувь нь
бусад төрлийн байгууллагуудад ажиллаж байна. Зураг 4-с үзвэл төрийн
байгууллагуудад ажиллаж байгаа дээд боловсролтой залуучууд түлхүү хамрагдаж,
талаас илүү хувийг эзэлж байна.
Зураг 4. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын ажиллаж буй байгууллагын төрөл, хувиар
Судалгаанд дээд боловсролтой залуучуудад ажилд орох үед бэрхшээл
тохиолддож байсан эсхийг тодруулан судалж үзэхэд. Дээд боловсролтой залуучууд
ажилд орох үед 49 хувь нь бэрхшээл тохиолдож байсан, 51 хувьд нь бэрхшээл
тохиолдож байгаагүй гэж хариулсан байна. Энэ нь хөдөлмөр эрхлэх сонирхолтой
хоѐр хүн тутмын нэгт нь бэрхшээл тохиолддог болохыг (Зураг 5)-т судалгаанаас
харагдаж байна. Судалгаанаас үзвэл Баян-Өлгий аймагт өнөөгийн байдлаар
хөдөлмөр эрхэлж байгаа судалгаанд оролцсон дээд боловсролтой залуучууд ын ½ нь
ажилд орох үед ямар нэгэн бэрхшээл тохиолдож байсан нь тодорхой харагдаж
байна.
Зураг 5. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудад ажилд орох үед бэрхшээл тохиолдож байсан
эсэх, хувиар
Баян-Өлгий аймгийн хэмжээнд дээд боловсролтой залуучуудын мэдлэг, ур чадвар
өнөөгийн ажлын байранд тавигдах шаардлагыг хэр хангаж байгааг судалгаанд
хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудаас асууж, судлан үзэхэд дараах байдлаар
хариулсан байна. Үүнд:
67%
16%
9%
5% 3%Төрийн
байгууллага
Төрийн бус
байгууллага
Хувийн аж ахуй
Бизнесийн
байгууллага
Бусад
49%
51% Тийм
Үгүй
Зураг 6.Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын өнөөгийн ажлын байрны шаардлагыгдээд
боловсролтой залуучуудын мэдлэг, ур чадвар хангаж буй түвшин, хувиар
Судалгаанд хамрагдсан нийт залуучуудын 51.3 хувь буюу талаас илүү хувь нь
мэдлэг, ур чадвар дунд зэрэг, 19.4 хувь нь сайн, 16.2 хувь нь муу, 8.9 хувь нь маш
муу, 3.1 хувь нь маш сайн гэж хариулсан байна. Үүнээс үзвэл дундаас дээш сайн
түвшинд ажлын байрны шаардлагыг хангаж байна гэж хариулсан байна. Энэ нь
залуучуудын ажлын байранд ажиллах мэдлэг, ур чадвартай байгааг харуулж байна.
Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэх
боломж ямар түвшинд байгааг нийт судалгаанд хамрагдсан залуучуудаас судлан
үзэхэд 32 хувь нь бага, 31 хувь нь дунд, 24.6 хувь нь маш бага гэсэн түвшинг
сонгосон байна. Энэ нь тус аймагт ажиллаж амьдрах, чөлөөтэй хөдөлмөр эрхлэх
боломж өнөөгийн байдлаар дундаас доогуур, бага байгааг дийлэнх залуучуудын
хариулт нотлон харуулж байна. Харин хөдөлмөр эрхлэх боломжийг их буюу 6.8 хувь
нь, маш их буюу 4.7 хувь нь өөдрөг ирээдүйтэй, ажиллах бүрэн боломжтой гэсэн
хариултыг судалгаанд хамрагдсан залуучуудын бага хэсэг нь сонгосон байна. Үүнээс
үзвэл дээд боловсролтой залуучуудын аймагтаа ажиллаж амьдрах боломж өнөөгийн
байдлаар сайнгүй байгааг илтгэн харуулж байна.
Зураг 7. Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэх боломжиттүвшин, хувиар
Судалгаанд оролцсон залуучуудаас цаашдаа дээд боловсрол эзэмших нь
ажилтай, орлоготой байх боломж мөн эсхийг тодоруулахад (Зураг 8)-д 52 хувь нь
тийм боломж гэж хариулсан бол 31 хувь нь боломжгүй, 17 хувь нь мэдэхгүй гэж
0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0
Маш муу
Муу
Дунд
Сайн
Маш сайн
8.9
16.2
51.3
19.4
3.1
Маш бага
Бага
Дунд
Их
Маш их
24.6
32.5
30.9
6.8
4.7
Маш бага Бага Дунд Их Маш их
хариулсан байна. Үүнээс дүгнэж үзвэл дээд боловсрол эзэмших нь залуучуудын
хувьд цаашдаа хөдөлмөр эрхэлж, амьдралын баталгааг бий болгох боломж гэж илүү
их хувь нь үзэж байгаа нь онцлох үр дүн болж байна. Баян -Өлгий аймгийн хүн ам өсч,
цаашдаа дээд боловсролтой залуучууд олноор төгсөн гарах учир орон нутгийн
хэтийн бодлого, зорилго зорилтод орон нутагтаа ажиллан хөдөлмөр эрхлэх
залуучуудын тэмүүлэл их байгааг харгалзан ажиллах нь чухал асуудлын нэг гэж
үзэж байна.
Зураг 8. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын дээд боловсрол эзэмших нь цаашдаа ажилтай
орлоготой байх боломж эсэх, хувиар
Улс орны бодлогын зайлшгүй нэг хэсэг нь залуучуудад чиглэгдсэн бодлого
байдаг. Тиймээс Монгол Улсын Төр, Орон нутгийн захиргаа хөдөлмөр эрхлэлтийн
талаар баримтлаж буй бодлогуудыг мэдэж байгаа эсхийг судалсан. Учир нь орон
нутгийн хэмжээнд залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, хийж хэрэгжүүлж буй
бодлого хөтөлбөрүүд нь аймгийн хэмжээнд бүх залуучуудад нээлттэй ил тод,
хүртээмжтэй, шударга зарчмаар хэрэгжих тул тухайн бодлого хөтөлбөрүүдийн талаар
залуучууд хэр мэдээлэлтэй байгааг судлан тогтоох явдал чухал байсан. Тиймээс
зорилгын хүрээнд бодлогын талаар асуусан асуултанд дараах байдлаар хариулсан
байна. Үүнийг Зураг 9-т харуулав.
Зураг 9. Аймгийн хэмжээнд дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих
бодлого байдагэсэх, хувиар
Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын 29.З хувь нь Баян-
Өлгий аймагт боловсролтой залуучуудыг дэмжих бодлого байдаг, 43.5 хувь нь
52%
31%
17%
Тийм Үгүй Мэдэхгүй
Байдаг Байхгүй Мэдэхгүй
29.3
43.5
25.1
Байдаг Байхгүй Мэдэхгүй
байхгүй, 25.1 хувь нь мэдэхгүй гэж хариулсан байна. Энэхүү судалгааны дүнгээс
аймгийн хэмжээнд хэрэгжиж буй бодлого байдаг тухай 30 хувь нь мэдэг, 70 хувь нь
бодлого байдаггүй, мэдэхгүй, хэрэгжиж буй бодлого хөтөлбөрүүдийн талаар
мэдээлэлгүй байгаа нь нэгдүгээрт: орон нутгийн засаг захиргааны бүх түвшинд
иргэдийг мэдээллээр хангах, хийж хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагааны ил тод нээлттэй
байдал маш сул байгааг хоѐрдугаарт: дээд боловсролтой залуусыг дэмжих бодлого,
төсөл хөтөлбөрүүд нь төдийлөн сайн хэрэгжиж, аймгийн хэмжээнд бодит үр дүнгээ
өгөхгүй байгааг харуулж байна.
Зураг 10. Залуучууд өөрөө өөртөө ажлын байр бий болгоход орон нутгийн зүгээс үзүүлдэг
дэмжлэгийн түвшин, хувиар
Орон нутгийн зүгээс дээд боловсролтой залуучууд өөртөө ажлын байр бий
болгох боломжийг бүрдүүлэх, тодорхой дэмжлэг үзүүлдэг эсэх талаар судалгаанд
хамрагдсан нийт залуучуудаас авсан судалгааны дүнгээс үзвэл 39.8 хувь нь дэмжлэг
бага, 32.5 хувь нь маш бага, 19.9 хувь нь дунд, 3.7 хувь нь их, 4.2 хувь нь маш их
гэсэн хариулт өгсөн байна. Энэ нь аймгийн хэмжээнд оюуны өндөр багтаамжтай
ажиллах хүчийг дэмжих, ажилгүй байгаа залуучуудын өөртөө ажлын байр бий болгох
бүх талын боломжуудыг нээж өгөх, залуучуудтай хамтран ажиллах, тэдний оролцоог
улам нэмэгдүүлэх шардлагатай байгааг харуулж байна. Аль ч улс оронд залуучууд нь
тэр улсын үнэт эрдэнэ, баялаг нь байдаг. Тиймээс Монгол улсын хэмжээнд тэр
дундаа хөдөө орон нутагт нөөц бололцоондоо тулгуурлан залуучуудыг ажлын
байраар хангах, бүтээн байгуулалт өрнүүлэх, залуучуудын бизнес эрхлэх, хувийн аж
ахуй эрхлэх, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх, бага хүүтэй зээл олгох гэх мэт арга
замуудаар залуучуудын ажиллах хүчийг ашиглах, дэмжих нь чухал ач холбогдолтой
байна.
0.0 10.0 20.0 30.0 40.0
Маш бага
Бага
Дунд
Их
Маш их
32.5
39.8
19.9
3.7
4.2
Маш бага Бага Дунд Их Маш их
Хүснэгт 1. Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн түвшин, хувиар
Нөлөөлөххүчинзүйлс
Гэрбүл
Мэргэжил
Мэдлэгурчадвар
Авлига,шударгабус
байдал
Шинэажлынбайр,бүтээн
байгуулалт
Шийдвэргаргахтүвшний
эрхмэдэлтэйхүмүүс
Нам,эвслийнхаръяалал
Цалинхөлс
Танилтал,хамаатан,найз
нөхөд
Бусадхүчинзүйлс
Маш их 15.2 21.5 28.8 42.4 36.1 38.2 54.5 13.6 34.0 5.2
Их 20.4 23.0 17.8 18.8 16.8 22.0 15.7 19.4 21.5 6.3
Дунд 13.1 17.8 18.8 15.7 16.8 11.5 13.6 23.0 11.5 5.8
Бага 12.6 15.7 12.6 5.2 13.6 7.9 2.1 13.1 11.0 9.4
Маш бага 9.4 5.2 5.8 5.2 5.8 7.3 3.1 6.8 4.2 12.6
Нөлөөлөхгүй 22.0 8.9 8.4 3.1 3.7 3.7 6.3 13.1 7.9 25.7
Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэнд нөлөөлж буй хүчин
зүйлсийг судлах зорилгын хүрээнд хүм ам зүй, эдийн засгийн, байгалийн, засаг
захиргааны гэсэн дөрвөн төрлийн ангилал бүхий хүчин зүйлсийн хүрээнд судалгаа
хийсэн болно. Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр
эрхлэлтэд тухайн хүчийн зүйлс хэр нөлөөлж байгааг судлаад үзхэд нөлөөллийн хувь
нь (Хүснэгт 1)-т гарсан болно.
Нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн түвшинг авч үзвэл нийт судалгаанд хамрагдсан
залуучуудын 54.5 хувь нь нам, эвслийн харьяалал, 42.4 хувь нь авлига, шударга бус
байдал, 36.1 хувь нь бүтээн байгуулалт, шинэ ажлын байр, 38.2 хувь нь шийдвэр
гаргах түвшний эрх мэдэлтэй хүмүүсийн нөлөөлөх байдал, 34 хувь нь танил тал,
хамаатан садны нөлөө, 28.8 хувь нь дээд боловсролтой залуучуудын мэдлэг ур
чадвар, 17.8 хувь нь мэргэжил, 15.2 хувь нь гэр бүлийн үзүүлэх нөлөө зэргийг маш их
нөлөөлж байна гэж хариулсан байна. Энэ нь хөдөлмөр эрхлэлтэд залуучуудын нам,
эвслийн харъялал, шийдвэр гаргах түвшний эрх мэдэлтэй хүмүүс, авилга шударга
бус байдал, танил тал, хамаатан, садан гэр бүл зэрэг хүн ам зүй, эдийн засаг, засаг
захиргааны төрлийн хүчин зүйлс маш их нөлөөлдөг болохыг харуулж байна.
Мөн судалгаанд нийт хамрагдсан залуучуудын 22 хувь нь гэр бүл, 25.7 хувь
нь бусад, 11 хувь нь цалин хөлс нөлөөлөхгүй хүчин зүйлс гэж онцлон хариулсан
байна. Харин бусад хүчин зүйлсийг их нөлөөлж байна гэсэн хариулт өгсөн нь
хөдөлмөр эрхлэлтэд дээрх хүчин зүйлс тодорхой түвшинд нөлөөлж байгааг харуулж
байна.
Дүгнэлт
Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэх
боломжийг судалгаанд хамрагдсан залуучуудаас судлан үзэхэд тус аймагт ажиллаж
амьдрах, чөлөөтэй хөдөлмөр эрхлэх боломж өнөөгийн байдлаар бага байгааг
судалгааны дүн нотолж байна. Үүнээс үзвэл өнөөгийн байдлаар дээд боловсролтой
залуучуудын аймагтаа ажиллах боломж муу байгааг харуулж байна. Тиймээс ажлын
байр, томоохон бүтээн байгуулалтыг дэмжих замаар хөдөлмөр эрхлэлтийг
нэмэгдүүлэх, хөдөлмөр эрхлэлтэнд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг арилгах,
хөдөлмөрийн зах зээлийг нээлттэй чөлөөтэй болгох нь чухал асуудалын нэг болж
байна.
Талархал
Судалгаанд оролцож, үнэн бодитой мэдээлэл өгч хамтран ажилласан Баян-Өлгий
аймгийн Статистикийн хороо, Боловсролын хүрээлэнгийн хамт олонд талархал
илэрхийлье.
Зохиогчийн тухай
Разуханы Нурбек нь 2010 онд МҮЭ-ийн Холбооны дэргэдэх Хөдөлмөрийн
дээд сургуулийг Нийгмийн халамж, хангамж мэргэжлээр, 2014 онд Удирдлагын
академийн Нийгмийн удирдлагын магистр төгссөн. Боловсролын хүрээлэнгийн
Мэргэжлийн болон дээд боловсролын судалгааны секторт эрдэм шинжилгээний
ажилтан. Судалгааны чиглэл: Дээд боловсролын чанарын үнэлгээ,
баталгаажуулалтын чиглэлээр судалгаа, шинжилгээний ажил хийдэг.
Ном зүй
1. Баатартогтох,Ц., (2010). Нийгмийн шинжлэх ухааны судалгааны арга зүй.
Улаанбаатар. Удирдлагын академи
2. Бэгз,Н., (2011). Боловсрол судлалын шинэ парадигм. Улаанбаатар.
3. Бүрэнжаргал,Б., (2005). Хөдөлмөрийн эдийн засаг. Улаанбаатар.
4. Содномдорж,Н., (2000). Орчин үеийн хөдөлмөрийн эдийн засаг. Улаанбаатар.
“Соѐмбо принтинг” ХХК
5. Смит,А., (1998). Үндэстнүүдийн баялаг. Улаанбаатар.
6. Лханям,Л., Саран,Л., Лумжав,Ц., (2008). Хөдөлмөрийн эдийн засаг.
Улаанбаатар. Хөдөлмөрийн дээд сургуулийн Увс аймаг дахь салбар сургууль.
7. Баян-Өлгий аймгийн ИТХ-ын (2009).Баян-Өлгий аймгийн хөгжлийн хөтөлбөр.
Өлгий: Албан хэвлэл.
8. Монгол Улсын Үндэсний Статистикийн Хороо, (2012). Ажиллах хүчний
судалгааны үндсэн тайлан 2011. Улаанбаатар: Монгол Улсын Үндэсний
Статистикийн Хороо
9. УИХ-ын Тамгын Газар (2008). Монгол Улсын Мянганы Хөгжлийн Зорилтод
суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого. Улаанбаатар.
10. НХХЯ, НҮБ-ын ХАСан, Удирдлагын академи (2011).Хөдөлмөр гарын
авлага.Улаанбаатар: НХХЯ, НҮБ-ын ХАСан,
11. Монголын Үндэсний Статистикийн Хороо (2013). Монгол Улсын
статистикийн эмхэтгэл. Улаанбаатар: Монголын Үндэсний Статистикийн
Хороо.
12. Ажиллах Хүчний Судалгаа (2012). Тооллого, судалгааны катологи
http://web.nso.mn/nadamn/index.php/catalog/LFS/ddi-documentation-mongolian-
87
13. Боловсролын хүрээлэн (2014). Боловсрол судлал 2014/02(100). Улаанбаатар:
“Соѐмбо принтинг” ХХК
14. Боловсролын салбарын 2011-2012 оны хичээлийн жилийн мэдээллийн
стастикийн эмхэтгэл (I) (2012). БСШУЯ
http://www.meds.gov.mn/frontpage /2012_I_MON.pdf
15. Статистик мэдээллийн үйлчилгээний систем(2013). Монголын Үндэсний
Статистикийн Хороо
http://www.1212.mn/
16. Эрх зүйн мэдээллийн нэгдсэн систем
http://www.legalinfo.mn/law?cat=155&subcat=155&l_name=%D0%A5
17. Олон Улсын Хөдөлмөрийн байгууллага
http://www.ilo.org/global/standards/lang--en/index.htm
18. Баян-Өлгий аймгийн Статистикийн хороо
http://web.nso.mn/portal/content_files/comppmedia/cpdf0x1313.pdf

More Related Content

What's hot

Үйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохирол
Үйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохиролҮйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохирол
Үйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохиролhulan batsuuri
 
ажилгүйдэл
ажилгүйдэлажилгүйдэл
ажилгүйдэлediinzasag
 
Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?
Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?
Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?Mr Nyak
 
Lekts 7. tuuver sudalgaa
Lekts 7. tuuver sudalgaaLekts 7. tuuver sudalgaa
Lekts 7. tuuver sudalgaabiedaalt
 
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)Buka King
 
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээBuka King
 
Уул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагаа
Уул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааУул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагаа
Уул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааE-Gazarchin Online University
 
Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?yanjika
 
Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...
Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...
Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...Adilbishiin Gelegjamts
 
Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөө
 Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөө Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөө
Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөөNooyoJamgan
 
Econ l11. 2020 2021on
Econ l11. 2020  2021onEcon l11. 2020  2021on
Econ l11. 2020 2021onhicheel2020
 
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
ажилгүйдэл, түүний хэлбэражилгүйдэл, түүний хэлбэр
ажилгүйдэл, түүний хэлбэрtserendulamaa
 
М.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлага
М.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлагаМ.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлага
М.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлагаbatnasanb
 
таамаглал шалгах
таамаглал шалгахтаамаглал шалгах
таамаглал шалгахSerod Khuyagaa
 
бараа материалын бүртгэл
бараа материалын бүртгэлбараа материалын бүртгэл
бараа материалын бүртгэлEnebish Vandandulam
 
Хүний нөөцийн менежмент
Хүний нөөцийн менежментХүний нөөцийн менежмент
Хүний нөөцийн менежментKherlen Shinebayar
 

What's hot (20)

Үйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохирол
Үйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохиролҮйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохирол
Үйлдвэрлэлийн осол мэргэжлээс шалтгаалах өвчний хохирол
 
ажилгүйдэл
ажилгүйдэлажилгүйдэл
ажилгүйдэл
 
Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?
Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?
Шударга ёсонд хэрхэн суралцах вэ?
 
Lekts 7. tuuver sudalgaa
Lekts 7. tuuver sudalgaaLekts 7. tuuver sudalgaa
Lekts 7. tuuver sudalgaa
 
Lekts 15 16 ajilgvidel, tvvniig buuruulah
Lekts 15 16 ajilgvidel, tvvniig buuruulahLekts 15 16 ajilgvidel, tvvniig buuruulah
Lekts 15 16 ajilgvidel, tvvniig buuruulah
 
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ (1)
 
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ
ажлын байрны тодорхойлолт, шинжилгээ
 
Уул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагаа
Уул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааУул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагаа
Уул уурхайн хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагаа
 
Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?
 
Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...
Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...
Дотоод нэгж хэсэг, тоног төхөөрөмжийн байршил-Үйл ажиллагааны менежмент /Хура...
 
Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөө
 Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөө Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөө
Ажлын ярилцлагад хэрэг болох 11 зөвлөгөө
 
сургалт ба хөгжил
сургалт ба хөгжилсургалт ба хөгжил
сургалт ба хөгжил
 
Econ l11. 2020 2021on
Econ l11. 2020  2021onEcon l11. 2020  2021on
Econ l11. 2020 2021on
 
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
ажилгүйдэл, түүний хэлбэражилгүйдэл, түүний хэлбэр
ажилгүйдэл, түүний хэлбэр
 
М.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлага
М.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлагаМ.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлага
М.Даариймаа - Ажлын гүйцэтгэлийн удирдлага
 
таамаглал шалгах
таамаглал шалгахтаамаглал шалгах
таамаглал шалгах
 
HRON110- Хичээл 9
HRON110- Хичээл 9HRON110- Хичээл 9
HRON110- Хичээл 9
 
Bie daalt
Bie daaltBie daalt
Bie daalt
 
бараа материалын бүртгэл
бараа материалын бүртгэлбараа материалын бүртгэл
бараа материалын бүртгэл
 
Хүний нөөцийн менежмент
Хүний нөөцийн менежментХүний нөөцийн менежмент
Хүний нөөцийн менежмент
 

Viewers also liked

Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгаа
 Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгаа Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгаа
Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгааHodolmor
 
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭ
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК  ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК  ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭ
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭUniversity of Finance and Economics /UFE/
 
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛХөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛtuvshin111
 
Я.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлууд
Я.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлуудЯ.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлууд
Я.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлуудUnuruu Dear
 
“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”
“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”
“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”Hodolmor
 
боловсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэболовсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэTuru Turuu
 
Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...
Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...
Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...batnasanb
 
1 2 huuli_hudulmur erhlelt
1 2 huuli_hudulmur erhlelt1 2 huuli_hudulmur erhlelt
1 2 huuli_hudulmur erhleltmergejil
 
Боловсрол
БоловсролБоловсрол
БоловсролMulu
 
МБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭС
МБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭСМБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭС
МБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭСUniversity of Finance and Economics /UFE/
 
эмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлага
эмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлагаэмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлага
эмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлагаBayarmaa Anu
 
NBG gariin avlaga 2014
NBG gariin avlaga 2014NBG gariin avlaga 2014
NBG gariin avlaga 2014Mbg Muugii
 
Говь хувьцаад компани
Говь хувьцаад компаниГовь хувьцаад компани
Говь хувьцаад компаниsemjid
 
боловсрол
боловсролболовсрол
боловсролBayarmaa Anu
 
ЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журам
ЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журамЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журам
ЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журамAsaa Tumee
 

Viewers also liked (20)

Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгаа
 Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгаа Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгаа
Төгсөгчдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн судалгаа
 
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭ
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК  ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК  ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭ
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЗАРИМ СТАТИСТИК ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЭД ХИЙСЭН ШИНЖИЛГЭЭ
 
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛХөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
Хөдөлмөр эрхлэлтийн ЧИГ ХАНДЛАГА, БОДЛОГЫН ШИНЭЧЛЭЛ
 
Я.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлууд
Я.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлуудЯ.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлууд
Я.Төмөрбаатар:Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлууд
 
“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”
“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”
“Хөдөлмөрийн салбарт түгээмэл хэрэглэгддэг нэршил, ойлголт, тодорхойлолтууд”
 
боловсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэболовсрол гэж юу вэ
боловсрол гэж юу вэ
 
Ажилгүйдэл
Ажилгүйдэл Ажилгүйдэл
Ажилгүйдэл
 
Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...
Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...
Б. МӨНХНАСАН С. САНДАГДОРЖ - ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ПРОЦЕССИЙН ЗОХИОН ...
 
оаам л11
оаам л11оаам л11
оаам л11
 
1 2 huuli_hudulmur erhlelt
1 2 huuli_hudulmur erhlelt1 2 huuli_hudulmur erhlelt
1 2 huuli_hudulmur erhlelt
 
Боловсрол
БоловсролБоловсрол
Боловсрол
 
МБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭС
МБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭСМБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭС
МБСБ-ЫН НОГООН УР ЧАДВАРЫН СУДАЛГААНЫ ЗАРИМ ҮР ДҮНГЭЭС
 
эмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлага
эмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлагаэмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлага
эмэгтэйчүүдийн нийгмийн халамжийн байгуулгын удирдлага
 
NBG gariin avlaga 2014
NBG gariin avlaga 2014NBG gariin avlaga 2014
NBG gariin avlaga 2014
 
Huuli
HuuliHuuli
Huuli
 
оаам л10
оаам л10оаам л10
оаам л10
 
Говь хувьцаад компани
Говь хувьцаад компаниГовь хувьцаад компани
Говь хувьцаад компани
 
боловсрол
боловсролболовсрол
боловсрол
 
ноосны үйлдвэрлэл
ноосны үйлдвэрлэлноосны үйлдвэрлэл
ноосны үйлдвэрлэл
 
ЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журам
ЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журамЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журам
ЧДЭМТ-ийн хөдөлмөрийн дотоод журам
 

Similar to Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдалд хийсэн судалгааны зарим үр дүнгээс /Баян-Өлгий аймгийн жишээн дээр/

Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалдИх, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалдAnkhbileg Luvsan
 
ОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭ
ОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ,  ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ,  ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭ
ОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭUniversity of Finance and Economics /UFE/
 
Г.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлт
Г.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлтГ.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлт
Г.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлтbatnasanb
 
Сургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдал
Сургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдалСургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдал
Сургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдалNandia Nandia Ganbold
 
А.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн хандлага
А.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн   хандлагаА.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн   хандлага
А.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн хандлагаbatnasanb
 
Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21
Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21
Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21Orkhon Erdenebaatar
 
сурган хүмүүжүүлэх 3
сурган хүмүүжүүлэх 3сурган хүмүүжүүлэх 3
сурган хүмүүжүүлэх 33-B
 
“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээс
“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээс“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээс
“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээсAnkhbileg Luvsan
 
Өсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан нь
Өсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан ньӨсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан нь
Өсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан ньAnkhbileg Luvsan
 
1heseg zaluusiinhotkhaliunbat 20190703030206
1heseg zaluusiinhotkhaliunbat 201907030302061heseg zaluusiinhotkhaliunbat 20190703030206
1heseg zaluusiinhotkhaliunbat 20190703030206Mr Nyak
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?Ganbaatar Erdenetsetseg
 
Халагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа
Халагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжааХалагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа
Халагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжааOchir Consulting Ltd
 
Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...
Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...
Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...Ankhbileg Luvsan
 
хишгээ эгч
хишгээ эгчхишгээ эгч
хишгээ эгчsaruulkaa
 
саранцацрал
саранцацралсаранцацрал
саранцацралtsatsraletka
 
Амжилтаас айх айдас
Амжилтаас айх айдасАмжилтаас айх айдас
Амжилтаас айх айдасBolorjinTsolmon
 
ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2
ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2 ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2
ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2 Mr Nyak
 
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үрбагш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үрza tosontsengel L.Tsendiin neremjit 11 Jil
 
Mongolian biomedical schools student research report 2014
Mongolian biomedical  schools student research report 2014Mongolian biomedical  schools student research report 2014
Mongolian biomedical schools student research report 2014Bona Vita laboratory
 

Similar to Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдалд хийсэн судалгааны зарим үр дүнгээс /Баян-Өлгий аймгийн жишээн дээр/ (20)

Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалдИх, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
 
ОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭ
ОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ,  ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ,  ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭ
ОРОН НУТАГ ДАХЬ ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИУДЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ЦААШИД ХӨГЖИХ ХЭРЭГЦЭЭ
 
Г.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлт
Г.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлтГ.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлт
Г.Мөнхзул, М.Болорзаяа - Дээд боловсролын байгууллага дахь шинэчлэлт
 
Сургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдал
Сургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдалСургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдал
Сургуулийн өмнөх боловсролын хүрэлцээгүй байдал
 
А.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн хандлага
А.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн   хандлагаА.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн   хандлага
А.Нинжин Х.Сарангэрэл - Дээд боловсролын систем, хөгжлийн хандлага
 
Khisigmaa84
Khisigmaa84Khisigmaa84
Khisigmaa84
 
Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21
Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21
Goyo ajil a5 taniltsuulga 2019 08_21
 
сурган хүмүүжүүлэх 3
сурган хүмүүжүүлэх 3сурган хүмүүжүүлэх 3
сурган хүмүүжүүлэх 3
 
“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээс
“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээс“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээс
“Ухаалаг Дархан” хөтөлбөрийн суурь судалгааны зарим үр дүнгээс
 
Өсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан нь
Өсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан ньӨсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан нь
Өсвөр насны суралцагчдын мэргэжил сонгох сэтгэл зүйн онцлогийг судалсан нь
 
1heseg zaluusiinhotkhaliunbat 20190703030206
1heseg zaluusiinhotkhaliunbat 201907030302061heseg zaluusiinhotkhaliunbat 20190703030206
1heseg zaluusiinhotkhaliunbat 20190703030206
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлхэд эцэг эхийн оролцоо ямар байна вэ?
 
Халагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа
Халагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжааХалагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа
Халагдах цэргийн Ажил мэргэжлийн чиг баримжаа
 
Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...
Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...
Эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдийн дундах гэр бүл төлөвлөлтийн хэрэгцээ ба хангагда...
 
хишгээ эгч
хишгээ эгчхишгээ эгч
хишгээ эгч
 
саранцацрал
саранцацралсаранцацрал
саранцацрал
 
Амжилтаас айх айдас
Амжилтаас айх айдасАмжилтаас айх айдас
Амжилтаас айх айдас
 
ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2
ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2 ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2
ӨСВӨР ҮЕИЙНХНИЙ ДУУ ХООЛОЙ | justice_corruption_survey_youth_voices_2
 
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үрбагш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
 
Mongolian biomedical schools student research report 2014
Mongolian biomedical  schools student research report 2014Mongolian biomedical  schools student research report 2014
Mongolian biomedical schools student research report 2014
 

More from University of Finance and Economics /UFE/

XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ
XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ
XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ University of Finance and Economics /UFE/
 
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...University of Finance and Economics /UFE/
 
МОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
МОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН  БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛМОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН  БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
МОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛUniversity of Finance and Economics /UFE/
 
ОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛ
ОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛ
ОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛUniversity of Finance and Economics /UFE/
 
Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016
Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016
Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016University of Finance and Economics /UFE/
 
БАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬ
БАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН  ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬБАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН  ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬ
БАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬUniversity of Finance and Economics /UFE/
 
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР  ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР  ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...University of Finance and Economics /UFE/
 
Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...
Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...
Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...University of Finance and Economics /UFE/
 

More from University of Finance and Economics /UFE/ (10)

XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ
XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ
XXI ЗУУНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХӨГЖИЛ БА ИРЭЭДҮЙ
 
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ЭЛСЭЛТИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛД ХИЙСЭН ШИН...
 
МОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
МОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН  БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛМОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН  БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
МОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫН БАТАЛГААЖУУЛАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
 
ОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛ
ОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛ
ОРЧИН ҮЕИЙН МЭРГЭЖИЛТЭНГ ТОДОРХОЙЛОХ БОЛОМЖ, ЭРЭЛХИЙЛЭЛ
 
ТЭТГЭЛЭГТ ХӨТӨЛБӨР –ДЭЭД БОЛОВСРОЛД
ТЭТГЭЛЭГТ ХӨТӨЛБӨР –ДЭЭД БОЛОВСРОЛДТЭТГЭЛЭГТ ХӨТӨЛБӨР –ДЭЭД БОЛОВСРОЛД
ТЭТГЭЛЭГТ ХӨТӨЛБӨР –ДЭЭД БОЛОВСРОЛД
 
Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016
Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016
Олон хэв шинж бүхий ЕБС-ийн ахлах ангийн хөтөлбөрт хийсэн шинжилгээ 2016
 
БАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬ
БАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН  ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬБАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН  ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬ
БАГШИЙН ЦАЛИНГИЙН ӨСӨЛТ БОЛОВСРОЛЫН ЧАНАРЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ НЭГ ҮНДЭС БОЛОХ НЬ
 
ДУНД, ДЭЭД БОЛОВСРОЛООР ЭЗЭМШИХ ЧАДВАР
ДУНД, ДЭЭД БОЛОВСРОЛООР ЭЗЭМШИХ ЧАДВАРДУНД, ДЭЭД БОЛОВСРОЛООР ЭЗЭМШИХ ЧАДВАР
ДУНД, ДЭЭД БОЛОВСРОЛООР ЭЗЭМШИХ ЧАДВАР
 
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР  ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР  ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...
ИХ, ДЭЭД СУРГУУЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БУС АНГИД ОРДОГ БИЕИЙН ТАМИР ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГ...
 
Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...
Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...
Documentation Report of Experts Meeting on Inte-grating Transferable/ Soft Sk...
 

Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдалд хийсэн судалгааны зарим үр дүнгээс /Баян-Өлгий аймгийн жишээн дээр/

  • 1. Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдалд хийсэн судалгааны зарим үр дүнгээс /Баян-Өлгий аймгийн жишээн дээр/ Разуханы Нурбек nurbek@mier.mn Хураангуй Мэдлэг ур чадвар, мэргэжил эзэмшин дээд боловсролтой мэргэжилтэн болж хариуцлагатай үүргийг улс эх орныхоо өмнө хүлээж байгаа залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлт, түүнд нөлөөлж байгаа хүчин зүйлсийг тодорхойлох зорилгоор хийсэн судалгааны дүн, түүнээс гарсан санал дүгнэлтүүдийг энэхүү өгүүлэлд тусгасан болно. Бүтээмж өндөр ажиллах хүчин болох дээд боловсолтой залуучуудыг хөдөлмөрийн зах зээлд чөлөөтэй өрсөлдөн хөдөлмөр эрхлэх боломж, ажлын байр, тогтвортой ажиллах боломжоор хангах нь улс орны хөгжилд маш их хувь нэмэр оруулах юм. Түлхүүр үг: Хөдөлмөр эрхлэлт, ажил эрхлэлт, дээд боловсрол, хөдөлмөр Оршил Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдалд судалгаа хийж, хөдөлмөр эрхлэлтэд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох зорилготой. Тус аймагт нэгдүгээрт: Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучууд хөдөлмөр эрхлэхэд гэр бүл, авилга, шудрага бус байдал, танил тал, хамаатан, садан нөлөөлж байна хоѐрдугаарт: Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэнд тэдний мэдлэг, ур чадвар нөлөөлж байна гуравдугаарт: Дээд боловсролтой залуучуудад хөдөлмөрийн зах зээлд ажлын байр хомс байна гэж таамаглал дэвшүүлсэн. Судалгааны түүвэрийн хүрээнд нийт дээд боловсролтой 191 залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн талаар 18-35 насны залуучуудын дунд судалгаа хийсэн болно. Судалгааны зарим үр дүнгээс Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын хүн ам зүйн шинж байдал Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэнд хүйсийн ялгаа байгаа эсэхийг тодорхойлоход 53 хувь нь эрэгтэй, 47 хувь нь эмэгтэй дээд боловсролтой залуучууд байв. Үүнээс үзвэл хөдөлмөр эрхлэлтэнд хүйсийн ялгаа байхгүй, жендерийн оролцооны хувьд тэгш байна. Зураг 1.Судалгааны хамрагдсан залуучуудын хүйсийн харьцаа, хувиар 53% 47% Эрэгтэй Эмэгтэй
  • 2. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудыг насны түвшингээр нь авч үзвэл 23, 24 насныхан нийт судалгаанд оролцогчдын тус бүр 10 хувь, 25 насныхан 14.7 хувийг эзэлж байгаа нь эдгээр насны дээд боловсролтой залуучууд их байгааг харуулж байна. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын насны байдалд хийсэн судалгаагаар 25 настай залуучуудын эзлэх хувийн жин 14.7 хувь байгаа нь энэ судалгааны хамийн өндөр үзүүлэлт болж байна. Мөн судалгаанд хамрагдагдсан дээд боловсролтой залуучуудын дундаж нас 27 байна. (Зураг 2-т харуулав) Зураг 2. Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын насны түвшин, хувиар Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдал Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн түвшинг судлах зорилгын хүрээнд Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдал ямар байгаа, тулгамдаж буй асуудал, залуучуудын идэвхи оролцоо, хөдөлмөр эрхлэлтийн цаашдын хандлага яамар байгаа талаар залуучуудын санал бодолыг судалсан болно. Судалгаанд хамрагдсан нийт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн байдлыг түүвэр судалгааны аргаар судлан үзэхэд судалгаанд хамрагдагчдын 80 хувийг хөдөлмөр эрхэлдэг, 20 хувийг нь ажилгүй, хөдөлмөр эрхлээгүй дээд боловсролтой залуучууд эзэлж байна. Түүвэр судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын ихэнх хувийг хөдөлмөр эрхэлж байгаа залуучууд хамрагдаж, харин хөдөлмөр эрхлээгүй, ажилгүй байгаа дээд боловсролтой залуучууд бага хамрагдсан байна. Энэ нь судалгааны эх олонлогоос хамаарч түүвэрийн хэмжээ нь төлөөллөө бүрэн хамруулсныг харуулж байна. Зураг 3. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийн байдал, хувиар Хөдөлмөр эрхэлж байгаа залуучуудын ажиллаж буй байгууллагын төрлөөр нь авч үзвэл 67 хувь нь төрийн байгууллагуудад, 16 хувь нь төрийн бус байгууллагуудад, 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 37 38 39 41 1.01.01.0 2.1 5.2 9.99.9 14.7 5.24.74.7 5.86.3 3.7 6.8 3.74.2 5.2 1.01.6 0.50.5 Тийм 80 Үгүй 20
  • 3. есөн хувь нь аж ахуйн нэгжид, тав хувь нь бизнесийн байгууллагуудад, гурван хувь нь бусад төрлийн байгууллагуудад ажиллаж байна. Зураг 4-с үзвэл төрийн байгууллагуудад ажиллаж байгаа дээд боловсролтой залуучууд түлхүү хамрагдаж, талаас илүү хувийг эзэлж байна. Зураг 4. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын ажиллаж буй байгууллагын төрөл, хувиар Судалгаанд дээд боловсролтой залуучуудад ажилд орох үед бэрхшээл тохиолддож байсан эсхийг тодруулан судалж үзэхэд. Дээд боловсролтой залуучууд ажилд орох үед 49 хувь нь бэрхшээл тохиолдож байсан, 51 хувьд нь бэрхшээл тохиолдож байгаагүй гэж хариулсан байна. Энэ нь хөдөлмөр эрхлэх сонирхолтой хоѐр хүн тутмын нэгт нь бэрхшээл тохиолддог болохыг (Зураг 5)-т судалгаанаас харагдаж байна. Судалгаанаас үзвэл Баян-Өлгий аймагт өнөөгийн байдлаар хөдөлмөр эрхэлж байгаа судалгаанд оролцсон дээд боловсролтой залуучууд ын ½ нь ажилд орох үед ямар нэгэн бэрхшээл тохиолдож байсан нь тодорхой харагдаж байна. Зураг 5. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудад ажилд орох үед бэрхшээл тохиолдож байсан эсэх, хувиар Баян-Өлгий аймгийн хэмжээнд дээд боловсролтой залуучуудын мэдлэг, ур чадвар өнөөгийн ажлын байранд тавигдах шаардлагыг хэр хангаж байгааг судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудаас асууж, судлан үзэхэд дараах байдлаар хариулсан байна. Үүнд: 67% 16% 9% 5% 3%Төрийн байгууллага Төрийн бус байгууллага Хувийн аж ахуй Бизнесийн байгууллага Бусад 49% 51% Тийм Үгүй
  • 4. Зураг 6.Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын өнөөгийн ажлын байрны шаардлагыгдээд боловсролтой залуучуудын мэдлэг, ур чадвар хангаж буй түвшин, хувиар Судалгаанд хамрагдсан нийт залуучуудын 51.3 хувь буюу талаас илүү хувь нь мэдлэг, ур чадвар дунд зэрэг, 19.4 хувь нь сайн, 16.2 хувь нь муу, 8.9 хувь нь маш муу, 3.1 хувь нь маш сайн гэж хариулсан байна. Үүнээс үзвэл дундаас дээш сайн түвшинд ажлын байрны шаардлагыг хангаж байна гэж хариулсан байна. Энэ нь залуучуудын ажлын байранд ажиллах мэдлэг, ур чадвартай байгааг харуулж байна. Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэх боломж ямар түвшинд байгааг нийт судалгаанд хамрагдсан залуучуудаас судлан үзэхэд 32 хувь нь бага, 31 хувь нь дунд, 24.6 хувь нь маш бага гэсэн түвшинг сонгосон байна. Энэ нь тус аймагт ажиллаж амьдрах, чөлөөтэй хөдөлмөр эрхлэх боломж өнөөгийн байдлаар дундаас доогуур, бага байгааг дийлэнх залуучуудын хариулт нотлон харуулж байна. Харин хөдөлмөр эрхлэх боломжийг их буюу 6.8 хувь нь, маш их буюу 4.7 хувь нь өөдрөг ирээдүйтэй, ажиллах бүрэн боломжтой гэсэн хариултыг судалгаанд хамрагдсан залуучуудын бага хэсэг нь сонгосон байна. Үүнээс үзвэл дээд боловсролтой залуучуудын аймагтаа ажиллаж амьдрах боломж өнөөгийн байдлаар сайнгүй байгааг илтгэн харуулж байна. Зураг 7. Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэх боломжиттүвшин, хувиар Судалгаанд оролцсон залуучуудаас цаашдаа дээд боловсрол эзэмших нь ажилтай, орлоготой байх боломж мөн эсхийг тодоруулахад (Зураг 8)-д 52 хувь нь тийм боломж гэж хариулсан бол 31 хувь нь боломжгүй, 17 хувь нь мэдэхгүй гэж 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 Маш муу Муу Дунд Сайн Маш сайн 8.9 16.2 51.3 19.4 3.1 Маш бага Бага Дунд Их Маш их 24.6 32.5 30.9 6.8 4.7 Маш бага Бага Дунд Их Маш их
  • 5. хариулсан байна. Үүнээс дүгнэж үзвэл дээд боловсрол эзэмших нь залуучуудын хувьд цаашдаа хөдөлмөр эрхэлж, амьдралын баталгааг бий болгох боломж гэж илүү их хувь нь үзэж байгаа нь онцлох үр дүн болж байна. Баян -Өлгий аймгийн хүн ам өсч, цаашдаа дээд боловсролтой залуучууд олноор төгсөн гарах учир орон нутгийн хэтийн бодлого, зорилго зорилтод орон нутагтаа ажиллан хөдөлмөр эрхлэх залуучуудын тэмүүлэл их байгааг харгалзан ажиллах нь чухал асуудлын нэг гэж үзэж байна. Зураг 8. Судалгаанд хамрагдсан залуучуудын дээд боловсрол эзэмших нь цаашдаа ажилтай орлоготой байх боломж эсэх, хувиар Улс орны бодлогын зайлшгүй нэг хэсэг нь залуучуудад чиглэгдсэн бодлого байдаг. Тиймээс Монгол Улсын Төр, Орон нутгийн захиргаа хөдөлмөр эрхлэлтийн талаар баримтлаж буй бодлогуудыг мэдэж байгаа эсхийг судалсан. Учир нь орон нутгийн хэмжээнд залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, хийж хэрэгжүүлж буй бодлого хөтөлбөрүүд нь аймгийн хэмжээнд бүх залуучуудад нээлттэй ил тод, хүртээмжтэй, шударга зарчмаар хэрэгжих тул тухайн бодлого хөтөлбөрүүдийн талаар залуучууд хэр мэдээлэлтэй байгааг судлан тогтоох явдал чухал байсан. Тиймээс зорилгын хүрээнд бодлогын талаар асуусан асуултанд дараах байдлаар хариулсан байна. Үүнийг Зураг 9-т харуулав. Зураг 9. Аймгийн хэмжээнд дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих бодлого байдагэсэх, хувиар Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын 29.З хувь нь Баян- Өлгий аймагт боловсролтой залуучуудыг дэмжих бодлого байдаг, 43.5 хувь нь 52% 31% 17% Тийм Үгүй Мэдэхгүй Байдаг Байхгүй Мэдэхгүй 29.3 43.5 25.1 Байдаг Байхгүй Мэдэхгүй
  • 6. байхгүй, 25.1 хувь нь мэдэхгүй гэж хариулсан байна. Энэхүү судалгааны дүнгээс аймгийн хэмжээнд хэрэгжиж буй бодлого байдаг тухай 30 хувь нь мэдэг, 70 хувь нь бодлого байдаггүй, мэдэхгүй, хэрэгжиж буй бодлого хөтөлбөрүүдийн талаар мэдээлэлгүй байгаа нь нэгдүгээрт: орон нутгийн засаг захиргааны бүх түвшинд иргэдийг мэдээллээр хангах, хийж хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагааны ил тод нээлттэй байдал маш сул байгааг хоѐрдугаарт: дээд боловсролтой залуусыг дэмжих бодлого, төсөл хөтөлбөрүүд нь төдийлөн сайн хэрэгжиж, аймгийн хэмжээнд бодит үр дүнгээ өгөхгүй байгааг харуулж байна. Зураг 10. Залуучууд өөрөө өөртөө ажлын байр бий болгоход орон нутгийн зүгээс үзүүлдэг дэмжлэгийн түвшин, хувиар Орон нутгийн зүгээс дээд боловсролтой залуучууд өөртөө ажлын байр бий болгох боломжийг бүрдүүлэх, тодорхой дэмжлэг үзүүлдэг эсэх талаар судалгаанд хамрагдсан нийт залуучуудаас авсан судалгааны дүнгээс үзвэл 39.8 хувь нь дэмжлэг бага, 32.5 хувь нь маш бага, 19.9 хувь нь дунд, 3.7 хувь нь их, 4.2 хувь нь маш их гэсэн хариулт өгсөн байна. Энэ нь аймгийн хэмжээнд оюуны өндөр багтаамжтай ажиллах хүчийг дэмжих, ажилгүй байгаа залуучуудын өөртөө ажлын байр бий болгох бүх талын боломжуудыг нээж өгөх, залуучуудтай хамтран ажиллах, тэдний оролцоог улам нэмэгдүүлэх шардлагатай байгааг харуулж байна. Аль ч улс оронд залуучууд нь тэр улсын үнэт эрдэнэ, баялаг нь байдаг. Тиймээс Монгол улсын хэмжээнд тэр дундаа хөдөө орон нутагт нөөц бололцоондоо тулгуурлан залуучуудыг ажлын байраар хангах, бүтээн байгуулалт өрнүүлэх, залуучуудын бизнес эрхлэх, хувийн аж ахуй эрхлэх, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх, бага хүүтэй зээл олгох гэх мэт арга замуудаар залуучуудын ажиллах хүчийг ашиглах, дэмжих нь чухал ач холбогдолтой байна. 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 Маш бага Бага Дунд Их Маш их 32.5 39.8 19.9 3.7 4.2 Маш бага Бага Дунд Их Маш их
  • 7. Хүснэгт 1. Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн түвшин, хувиар Нөлөөлөххүчинзүйлс Гэрбүл Мэргэжил Мэдлэгурчадвар Авлига,шударгабус байдал Шинэажлынбайр,бүтээн байгуулалт Шийдвэргаргахтүвшний эрхмэдэлтэйхүмүүс Нам,эвслийнхаръяалал Цалинхөлс Танилтал,хамаатан,найз нөхөд Бусадхүчинзүйлс Маш их 15.2 21.5 28.8 42.4 36.1 38.2 54.5 13.6 34.0 5.2 Их 20.4 23.0 17.8 18.8 16.8 22.0 15.7 19.4 21.5 6.3 Дунд 13.1 17.8 18.8 15.7 16.8 11.5 13.6 23.0 11.5 5.8 Бага 12.6 15.7 12.6 5.2 13.6 7.9 2.1 13.1 11.0 9.4 Маш бага 9.4 5.2 5.8 5.2 5.8 7.3 3.1 6.8 4.2 12.6 Нөлөөлөхгүй 22.0 8.9 8.4 3.1 3.7 3.7 6.3 13.1 7.9 25.7 Дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэнд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг судлах зорилгын хүрээнд хүм ам зүй, эдийн засгийн, байгалийн, засаг захиргааны гэсэн дөрвөн төрлийн ангилал бүхий хүчин зүйлсийн хүрээнд судалгаа хийсэн болно. Судалгаанд хамрагдсан дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтэд тухайн хүчийн зүйлс хэр нөлөөлж байгааг судлаад үзхэд нөлөөллийн хувь нь (Хүснэгт 1)-т гарсан болно. Нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн түвшинг авч үзвэл нийт судалгаанд хамрагдсан залуучуудын 54.5 хувь нь нам, эвслийн харьяалал, 42.4 хувь нь авлига, шударга бус байдал, 36.1 хувь нь бүтээн байгуулалт, шинэ ажлын байр, 38.2 хувь нь шийдвэр гаргах түвшний эрх мэдэлтэй хүмүүсийн нөлөөлөх байдал, 34 хувь нь танил тал, хамаатан садны нөлөө, 28.8 хувь нь дээд боловсролтой залуучуудын мэдлэг ур чадвар, 17.8 хувь нь мэргэжил, 15.2 хувь нь гэр бүлийн үзүүлэх нөлөө зэргийг маш их нөлөөлж байна гэж хариулсан байна. Энэ нь хөдөлмөр эрхлэлтэд залуучуудын нам, эвслийн харъялал, шийдвэр гаргах түвшний эрх мэдэлтэй хүмүүс, авилга шударга бус байдал, танил тал, хамаатан, садан гэр бүл зэрэг хүн ам зүй, эдийн засаг, засаг захиргааны төрлийн хүчин зүйлс маш их нөлөөлдөг болохыг харуулж байна. Мөн судалгаанд нийт хамрагдсан залуучуудын 22 хувь нь гэр бүл, 25.7 хувь нь бусад, 11 хувь нь цалин хөлс нөлөөлөхгүй хүчин зүйлс гэж онцлон хариулсан байна. Харин бусад хүчин зүйлсийг их нөлөөлж байна гэсэн хариулт өгсөн нь хөдөлмөр эрхлэлтэд дээрх хүчин зүйлс тодорхой түвшинд нөлөөлж байгааг харуулж байна. Дүгнэлт Баян-Өлгий аймагт дээд боловсролтой залуучуудын хөдөлмөр эрхлэх боломжийг судалгаанд хамрагдсан залуучуудаас судлан үзэхэд тус аймагт ажиллаж амьдрах, чөлөөтэй хөдөлмөр эрхлэх боломж өнөөгийн байдлаар бага байгааг судалгааны дүн нотолж байна. Үүнээс үзвэл өнөөгийн байдлаар дээд боловсролтой залуучуудын аймагтаа ажиллах боломж муу байгааг харуулж байна. Тиймээс ажлын байр, томоохон бүтээн байгуулалтыг дэмжих замаар хөдөлмөр эрхлэлтийг
  • 8. нэмэгдүүлэх, хөдөлмөр эрхлэлтэнд нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг арилгах, хөдөлмөрийн зах зээлийг нээлттэй чөлөөтэй болгох нь чухал асуудалын нэг болж байна. Талархал Судалгаанд оролцож, үнэн бодитой мэдээлэл өгч хамтран ажилласан Баян-Өлгий аймгийн Статистикийн хороо, Боловсролын хүрээлэнгийн хамт олонд талархал илэрхийлье. Зохиогчийн тухай Разуханы Нурбек нь 2010 онд МҮЭ-ийн Холбооны дэргэдэх Хөдөлмөрийн дээд сургуулийг Нийгмийн халамж, хангамж мэргэжлээр, 2014 онд Удирдлагын академийн Нийгмийн удирдлагын магистр төгссөн. Боловсролын хүрээлэнгийн Мэргэжлийн болон дээд боловсролын судалгааны секторт эрдэм шинжилгээний ажилтан. Судалгааны чиглэл: Дээд боловсролын чанарын үнэлгээ, баталгаажуулалтын чиглэлээр судалгаа, шинжилгээний ажил хийдэг. Ном зүй 1. Баатартогтох,Ц., (2010). Нийгмийн шинжлэх ухааны судалгааны арга зүй. Улаанбаатар. Удирдлагын академи 2. Бэгз,Н., (2011). Боловсрол судлалын шинэ парадигм. Улаанбаатар. 3. Бүрэнжаргал,Б., (2005). Хөдөлмөрийн эдийн засаг. Улаанбаатар. 4. Содномдорж,Н., (2000). Орчин үеийн хөдөлмөрийн эдийн засаг. Улаанбаатар. “Соѐмбо принтинг” ХХК 5. Смит,А., (1998). Үндэстнүүдийн баялаг. Улаанбаатар. 6. Лханям,Л., Саран,Л., Лумжав,Ц., (2008). Хөдөлмөрийн эдийн засаг. Улаанбаатар. Хөдөлмөрийн дээд сургуулийн Увс аймаг дахь салбар сургууль. 7. Баян-Өлгий аймгийн ИТХ-ын (2009).Баян-Өлгий аймгийн хөгжлийн хөтөлбөр. Өлгий: Албан хэвлэл. 8. Монгол Улсын Үндэсний Статистикийн Хороо, (2012). Ажиллах хүчний судалгааны үндсэн тайлан 2011. Улаанбаатар: Монгол Улсын Үндэсний Статистикийн Хороо 9. УИХ-ын Тамгын Газар (2008). Монгол Улсын Мянганы Хөгжлийн Зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого. Улаанбаатар. 10. НХХЯ, НҮБ-ын ХАСан, Удирдлагын академи (2011).Хөдөлмөр гарын авлага.Улаанбаатар: НХХЯ, НҮБ-ын ХАСан, 11. Монголын Үндэсний Статистикийн Хороо (2013). Монгол Улсын статистикийн эмхэтгэл. Улаанбаатар: Монголын Үндэсний Статистикийн Хороо. 12. Ажиллах Хүчний Судалгаа (2012). Тооллого, судалгааны катологи http://web.nso.mn/nadamn/index.php/catalog/LFS/ddi-documentation-mongolian- 87 13. Боловсролын хүрээлэн (2014). Боловсрол судлал 2014/02(100). Улаанбаатар: “Соѐмбо принтинг” ХХК 14. Боловсролын салбарын 2011-2012 оны хичээлийн жилийн мэдээллийн стастикийн эмхэтгэл (I) (2012). БСШУЯ http://www.meds.gov.mn/frontpage /2012_I_MON.pdf 15. Статистик мэдээллийн үйлчилгээний систем(2013). Монголын Үндэсний Статистикийн Хороо http://www.1212.mn/
  • 9. 16. Эрх зүйн мэдээллийн нэгдсэн систем http://www.legalinfo.mn/law?cat=155&subcat=155&l_name=%D0%A5 17. Олон Улсын Хөдөлмөрийн байгууллага http://www.ilo.org/global/standards/lang--en/index.htm 18. Баян-Өлгий аймгийн Статистикийн хороо http://web.nso.mn/portal/content_files/comppmedia/cpdf0x1313.pdf