3. FINLANDIA Wikipedia(e)tik Hona jo: nabigazioa , Bilatu Finlandiako Errepublika Finlandia , ofizialki Finlandiako Errepublika ( finlandieraz : Suomi, Suomen tasavalta ) Europa iparraldeko herrialde bat da. Hiriburua Helsinki da, eta Suedia , Errusia eta Norvegiarekin egiten du muga mendebalde, ekialde eta iparraldean. Finlandia ofizialki Finlandiako Errepublika Suomi da. Europa iparraldeko herrialde bat da. Hiriburua Helsinki da. Errusia eta Norbegiarekin egiten du muga mendebalde, ekialde eta iparraldean. 1 1999 baino lehen finlandiar marka finlandiar Herritarra + 358 Telefono aurrezenbakia . fi Interneteko domeinua UTC (UTC +2) Bai (UTC +3) Ordu eremua - Udan (DST) Euroa 1 (€) ( EUR ) Dirua 5.261.008 ( 110. ) - 15 biztanle/km² ( 162. ) Biztanleria - Estimaketa ( 2005 ) - Errolda (-) - Dentsitatea 338.145 km² ( 65. ) 9,4% Eremua - Guztira - ur % Errusiatik 1917 abenduaren 6 1918 urtarrilaren 3 Independentzia - Aldarrikatua - Onartua Demokrazia parlamentarioa Tarja Halonen Matti Vanhanen Gobernua Presidentea Lehen Ministroa Finlandiera , Suediera Hizkuntza ofiziala(k) Helsinki Hiri handiena Helsinki 60°10′ N 24°56′ E Hiriburua Koordenatuak Ereserkia: Maamme (fi) / Vårt land (sv) Goiburu nazionala : Ez du Suomen tasavalta Republiken Finland Armarria Bandera
4. GEOGRAFIA Bere paisaia oso laua da paisai hori ez da oso menditsua. Bere mendirik altuenak 1328 m dauzka. Laponiako iparraldean kokatzen da. Gainera mendiaren alboetan laku asko ditu. Finlandia lakuz josita dago.
5. BINZTANLERIA Finlandiak, 5 bat milioi biztanle ditu eta Islandia eta Norbegiaren ondoren Europa osoko binztanle dentsitate txikieneko herrialdea da. Binztanleria hego mendebaldeko kostaldean kokatzen da.
6. HIZKUNTZA Finlandiar hizkuntza uralika da eta ez da germanikoa. Hungariar hizkun- Tzarekin erlazionatuta dago. Heziketa mailan oso aurreratuta daude.
7. BIGARREN MUNDU GERRA Finlandiak, gertutik ikusten zituen SESBen egiten ziren jasarpenak, eta beraien eskutan erortzearen beldur zirenez, hauen aurkako defentsa bat osatu zuten, Alemania naziaren laguntzaz. Esan daiteke, Finlandiak, zuzenki ez zuela Bigarren Mundu Gerlan parte hartu, nahiz eta Alemania naziaren elburu bakarra, SESB menperatzea izan.
8. PORTUGAL Wikipedia(e)tik Hona jo: nabigazioa , Bilatu Portugal Europa hego-mendebaldeko estatua da, Europar Batasuneko kidea. Iberiar penintsulako mendebaldean kokatua. Gainera bi uhartedi ditu Ozeano Atlantikoan : Madeira eta Azores uharteak. Hiriburua Lisboa da.
9. GEOGRAFIA Portugal satelite irudian. Iberiar Penintsula mendebaldean kokatua dago. Ipar eta ekialdean, mugakidea da Espainiarekin, zehazki Galiziarekin, Miño ibaia tartean dutela. Hego eta mendebaldean, aldiz, Ozeano Atlantikoa dauka dauka.
11. HISTORIA 1143k.a. urriaren 5ean Gaztela eta Leongo Alfonso VII.a erregeak herrialdeari independentzia onartu zion behin betiko, Zamorako Hitzarmenaren bidez. 1290ean Coimbrak Unibertsitatea sortu zuten, herrialdeko zaharrena. 1415e Portugalek ekin zion bere zabaltze prozesuari beste lurralde batzuetan zehar, Portugalgo Inperioaren hastapenak izanda. 1974ko apirilaren 25ean "Krabelinen Iraultza" edo "Revoluçao dos cravos" Lisboan lehertu egin zen.
12. LITERATURA Herrialde honek idazle asko eman ditu: Fernando Pessoa, Luiz de Camões, Florbela Espanca, Miguel Torga, Sophia de Mello Breyner Andresen bezalako poeta handia eta Jose Saramago eleberrigile famatua eta Nobel Sariduna.
13. BELGIKA Mugakideak: Ipar itsasoa eta Herbeherak iparraldean,Alemania ekialdean,Luxenburgo hegoekialdean eta Frantzia hego eta mendebaldean mugakide ditu. BRUSELAS Belgika ez da oso menditsua. Hamar herrialde edo probintziak ditu mugakide:Waloniako eskualdean Hainaut, Leige, Luxenburgo, Namur eta Waloniako . Brabant.
14. KLIMA Belgika eta Holandak Klima berbera dute. Klima ozeanikoa da, udan freskoa eta neguan ez da oso hotza. Urte osoan zehar euri ugari egiten du Belgikako klima oso ona da. Lore Politak ateratzen dira klima eta Lanaren ondorioz.
15. HISTORIA Belgika k.a 57.urtean Erromaren menpe geratu zen, eta han bizi zen herri zelta batetik hartu zuen gaur egun duen izena k.o 2.mendean germaniar herriek menderatu Zuten,eta kristautasuna nagusitu zen. Flandria Frantziako Karlos Burusoilaren eskuetan egon zen.
16. KIROLAK Futbol talde nagusia Anderletst dugu,eta beste aipagarri Batzuk Club Brugge kv,Estándar Liege eta kv Mechelen ditugu,besteak beste.
17. HIZKUNTZAK Bestalde,Belgikan bi hizkuntz multzo nagusien arteko edo,are gehiago,bi nazio dezberdinen arteko tirabirak dira nagusi Bigarren Munduko Gerraren geroztik:Waloniako lurraldea, hegoaldean,hizkuntzak Frantzesa eta Flandriakoa, iparraldean, non flandrieraz hitz egiten den.
22. gastronomia Irlandako gastronomia bi zatitan banatzen da, bat tradizionala, plater sinplekin osatuta eta bestea modernoa. JANARIAK: Irlandako plater tipikoak hauek dira irish stew da eta bacon azarekin. Boxtya ere oso tradizionala da. EDARIAK: Irlandako edaria tipikoa garagardoa guinness da eta gehienetan pubs-etan edaten da baina baita ere smithwicksa oso herrikoia da.
23. MONUMENTOAK N ational museum of Ireland , Irlandako museorik garrantzitsuena da. Museo honetan Irlandako arte,kultura eta historia naturala azaltzen da. Fenix parkea Dublinetik 3km ipar mendebaldera kokatuta dagoNew Yorkeko Central park eta londreseko Hyde park baino handiagoa da.
24. kirolak Irlandan geihen praktikatzen den kirola futbola da baina Rugbya ere asko praktikatzen da. Olimpiadetan irabazitako dominak. HIRIAK Total Ámsterdam 1928 1 0 0 1 Los Ángeles 1932 2 0 0 2 Helsinki 1952 0 3 0 3 Melbourne 1956 1 1 3 5 Tokio 1964 0 0 1 1 Moscú 1980 0 1 1 2 Los Ángeles 1984 0 1 0 1 Barcelona 1992 1 1 0 2 Atlanta 1996 3 0 1 4 Sídney 2000 0 1 0 1 Atenas 2004 1 0 0 1 Pekín 2008 0 1 2 3 Total 9 9 8 26 HIRIAK Total Ámsterdam 1928 1 0 0 1 Los Ángeles 1932 2 0 0 2 Helsinki 1952 0 3 0 3 Melbourne 1956 1 1 3 5 Tokio 1964 0 0 1 1 Moscú 1980 0 1 1 2 Los Ángeles 1984 0 1 0 1 Barcelona 1992 1 1 0 2 Atlanta 1996 3 0 1 4 Sídney 2000 0 1 0 1 Atenas 2004 1 0 0 1 Pekín 2008 0 1 2 3 Total 9 9 8 26
25.
26. GEOGRAFIA Finlandiako paisaia oso laua da baina muino batzuekin. MENDIAK: -Bere mendirik altuenetako bat Haltitunturia da 1.328m ditu. AINTZIRAK: -Aintzira asko ditu 190.000 gutxigorabehera. UHARTEAK: -180.000 uharte ditu eta ia-ia uharte guztiak Turku eta Alanden daude.
27. - Finlandiako klima hotza da. Normalean negua latzak izaten dira eta uda epelak. - Neguak urtaro luzeenak dira baina udak berriz oso motzak. Neguak 180 egun irauten ditu. - Finlandiak tenperatura baxuak ditu neguan. Adibez –15 gradu eta –30 gradu taretan. Udan berriz 15 gradu eta 30 gradu tartean egoten da tenperatura. KLIMA Finlandia neguan.
28. GASTRONOMIA -Europako beste estatuetatik ekarritako gastronomia eragina handia izan du Finlandiako gastronomian.
29. ERAIKUNTZAK HELSINKIKO SENADOAREN ENPARANTZA: C.L. Engel arkitektoak diseinatutako monumentoez inguratuta dago. Erdian Unibertsitatea eta estatuaren kongresua dago. 1808an eraiki zen sute baten ondorioz. Helsinkiko Senadoaren Enparantza.
30. KIROLARI FAMATUAK Finlandiako kirolari famatuenak hauek dira: -Jari Kurri -Teemu Selanne -Olli Jokinen -Miikka Kiprusoff -Vlle peltonen -Jere Lehitenen -Kimmo Timunen -Saku Koivu Pavvo Nurmi
31. ITALIA - Italia (italie raz : Italia edo Repubblica Italiana ) Europa hegoaldeko estatua da. Hiriburua Erroma du. Italiar penintsulan, Po ibaiko haranean eta Mediterraneoko Sizilia nahiz Sardinia irletan zabaltzen da herrialdea. Frantzia, Suitza, Austria eta Esloveniarekin ditu mugak iparraldean. -301.230 km 2 ditu. . -57.015.625 biztanle ditu
32. GEOGRAFIA Italiako gehiena Italiar intsulan dago. Mediterraneo itsasoak inguratzen du . Iparraldeko zatiak Liguriako itsasoa izena hartzen du eta mendebaldekoak Tirreno . Bertan daude bi uharte nagusiak: Sardinia eta Sizili a. Ekialdean, Itsaso Adriatikoa dago eta hego-ekialdean, Itsaso Jonikoa. Iparraldean Alpeak daude: ekialdeko muturrean, Dolomitak haren partea dira. Mont Blanc, Napoli ondoko Vesuvio eta Siziliako Etna dira bere mendirik famatuenakak. Mont Blanc edo Monte Bianco (4.808 metro) da mendirik altuena. Haren ondoren, Gra n Paradiso(4.061 m), Ortler (3.905 m), Monte Viso (3.841 m), Presanella (3.558 m) eta Marmolada (3.343 m) dira garaienak. Gainera, bi sumendi ezagun daude bertan. Italia menditsua da.
33. Beste aldetik Po ibaia herrialdeko luzeena da (652 km). Eta lakuei dagokienez, Gardakoa, Maggiore eta Comokoa handienak dira eta Alpeetako eskualdean kokatuta daude. Po ibaia. Apeninoak
34. Italiako klima mediterraniarra da orokorrean. Iparraldean ez. Uztailan 23 gradua egiten ditu eta Urtarrilan 1,5 gradu egiten ditu. Erroman euri ugari egiten du klima Mediterranearra izateko. KLIMA
35. GASTRONOMIA Italiako gastronomia oso aberatsa da. Platerik tipikoena pasta eta pizza da baina baita ere arraina. Barazkiak,fruta,haragia,arroza...oso famatuak dira .
36. ERAIKUNTZAK Coliseoa (colisseum latineraz) Erromako erdialdean kokatutako edifizio bat da. Antzinean 50.000 pertsona sartzen ziren 80 ilaretann. Coliseoa 500 urtetan erabilizen.
37. KIROLAK Italian 1960.eko joku olinpikoak jolastu ziren.83 estatuk parte hartu zuten eta 5.348 pertsona. Italian saskibaloiko selekzio bat dago eta selekzio horrteako 3 neska famatu daude Andrea Bargnani, Gianluza Basile eta Marco Belinelli
39. Frantziak 675 417 kilometro karratu ditu, eta 63.213. 894 biztanle. Frantzian geien hitz egiten den hizkuntza frantsesa da. FRANTZIA
40. FRANTZIAKO IRLAK Ozeano Atlantikoaren eta Mediterraneoaren artean. Mediterraneoko korsika uharteaz gainera, hainbat lurralde du mundu osoan barreiaturik; DOM-TOM izenekoak dira. Itsasoko departamenduak Martinika, Guyana Frantsesa, Guadalupe eta Reunion dira; itsasosteko lurraldea, berriz, Kaledonia Berria, Polinesia
41. EIFFEL DORREA Eiffel dorrea Gustave Eiffel ingeniari frantzesak Parisko 1889ko nazioarteko erakusketan eraikitako burdinezko egitura da. 1887 eta 1889 artean eraiki zen, urte horretako martxoaren 31n inaguratu zelarik. 324 metroko garaiera du eta 10.000 bat tonatako pisua (eraiki berria zegoenean 7.300 tonako pisua zuen). Berez dorreak 350 metroko garaiera izan behar zuen, baina bizilagunak beldur ziren harri bakar bat ez zuen eraikin berri hura ez ote zitzaien gainera etorriko, eta azkenean, garaiera gutxitu egin zen 300 metrora (azkeneko 24 metroak geroago gehitu ziren telibistako antena bat bertan kokatzeko.
42. FRANTZIAKO LITERATURA Frantses literatura hizkuntza honetan egindakoa da. Frantzia, Belgika eta Suitzako idazleak hartzen ditugu barne, baina baita beste hainbat herrialdetan jaiotako egileak ere, beti ere frantsesez idazten dutenak. Mundu mailan oso ezagunak diren egileak eman ditu hizkuntza honek, esate baterako Victor Hugo, Alexandre Dumas, Jule s Verne, Georges Simenon,Simone Beauvoir eta Marguerite Duras.
43. Egungo Frantziako mugak antzinako Galiakoak dira gutxi gorabehera. Garai horretan, galli izeneko zeltak (La Tene kultura) ziren Galiako biztanle gehienak, nahiz eta Akitanian, euskaldunekin (edo, hobe esanda, baskoiekin) erlazioa zeukaten herriak bizi. Galia Julio Zesarrek konkistatu zuen gupida gabe. Horrenbestez, Galian latina, frantses bilakatzekoa zena, eta Erromako kultura nagusitu ziren Galian. Kristautasuna II. eta III. mendeetan sartu zen. K. o. IV. mendean, Rhin ibiaitik tribu germaniar ugari sartu ziren Erromatar Imperioaren barnera. Horietako bat frankoak ziren, Frantzia izena sortu zutenak. Galiako lurralde gehiena bere mendean hartutakoan, Klovis I.a erregea katoliko bihurtu zen 498an. Hortaz, Frantziak Elizako alabarik zaharrena titulua jaso zuen. FRANTZIAKO HISTORIA
44. ITALIA Italia (italieraz: Italia edo Repubblica Italiana) Europa hegoaldeko estatua da. Hiriburua Erroma du. Italiar penintsulan, Po ibaiko haranean eta Mediterraneoko Sizilia nahiz Sardinia irletan zabaltzen da herrialdea. Frantzia, Suitza, Austria eta Esloveniarekin ditu mugak iparraldean. San Marino eta Vatikano Hiria Italian barneko estatu independenteak dira.
45. PISAKO DORREA Pisako Dorrea Pisako katedraleko kanpandorrea da,erromaniko estilokoa. Posizio bertikalean egoteko izan zen eraikia baina eraikitzen hasi bezain pronto hasi zen okertzen, 1173. urtean. Dorreak 55 metroko altuera du, eta 14.700 tonako pisua daukala estimatzen da. Gaur egun, gutxi gora-behera %10-eko inklinazioa du. Italiako gobernuak, laguntza eskatu zuen 1964. urtean dorrea erori ez zedin. 1990. urtean, dorrea itxi egin zen begiraleentzat, segurtasun neurri moduan. Azken urteetan, berreraiketa lanak eraman dira kabura inklinazioa gutxitzeko eta 2001 urteaz geroztik berriro ikusleentzat ireki zen, 10 urte lanean igaro ondoren.
46. Italiako gehiena penintsula batek hartzen du,Mediterraneoak inguratua. Iparraldeko zatiak Liguriako itsasoa izena hartzen du eta mendebaldekoak Tirreno. Bertan daude bi uharte nagusiak: Sardinia eta Sizilia. Ekialdean, Itsaso Adriatikoa dago eta hego-ekialdean, Itsas Jonikoa. Iparraldean Alpeak daude: ekialdeko muturrean, Dolomitak haren partea dira. Mont Blanc edo Monte Bianco (4.808 metro) da mendirik altuena. Haren ondoren, Gran Paradiso (4.061 m), Ortler (3.905 m), Monte Viso (3.841 m), Presanella (3.558 m) eta Marmolada (3.343 m) dira garaienak. Gainera, bi sumendi ezagun daude bertan: Napoli ondoko Vesuvio eta Siziliako Etna. Bestela, Po ibaia herrialdeko luzeena da (652 km). Eta lakuei dagokienez, Gardakoa, Maggiore eta Comokoa handienak dira eta Alpeetako eskualdean kokatuta daude. GEOGRAFIA
47. Erromak legea, gerla, artea, literatura, arkitektura eta gramatika (besteak beste) izugarri garatu zituen. Erdi Aroan ere garrantzitsua izan zen,Eliza katolikoaren gunea zelako. Erakunde haren boterea erabatekoa izan zen, XIX. mendera arte Italiako penintsularen erdialde osoa Aita Santuaren boterearen menpe egon baitzen. HISTORIA
48.
49.
50. ALEMANIAKO GEOGRAFIA Alemaniako lurraldea Europar Batasuneko laugarren zabalena da, hegoaldeko Alpetatik (mendirik garaiena Zugspitze dute 2.962 metrokoa) iparraldeko Baltiko eta Ipar Itsasoen itsas-ertzetara. Herrialdeko erdi partean baso lurralde garaiak eta hego-mendebaldean Oihan Beltza daude. Bere ibai nagusiak Rhin, Elba, Danubio eta Main dira. Lakurik handienak Bodensee eta Müritz dira. Eguraldi epela dute eta urteko batezbestekoa 9° zentigradokoa da. Frantzia, Erresuma Batua edo Danimarka ez bezala, Alemaniak ez dauka itsasoz haraindiko lurraldeak.
51. ALEMANIAKO HISTORIA Alemania estatu modernoaren sorrera Versaillesen (1871), Bismarck uniforme zuriz erdian dela. Estatua, harrezkero Alemania, 1871ko urtarrilaren 18an eratua, Alemaniar Inperioa izendatu zen Prusiaren hegemoniaren menpe (1870-1871 Franko-Prusiar Gudaren garaipena lortu eta gero). Horrela 1848ko Iraultzaren xedea lortu zuten: alemaniar batasuna. 1918an Lehen Mundu Gerraren ondorioz, Inperio deuseztatu zenean, Alemania menderatu zuten lehenengo garaipenagatik ere. Wilhelm II.a enperadorea izateari uko eragin zioten eta Urriko Iraultza eta gero, Weimar Errepublika hasi zen.
52. Brandenburg Bremen Hanburgo Hessen Mecklenburgo-Mendebaldeko Pomerania Ipar Saxonia Ipar Renania-Westfalia Renania-Palatinatua Sarre Saxonia Saxonia-Anhalt Schleswig-Holstein Turingia Alemania 16 estatu autonomotan ( Länder ) banatuta dago. Baden-Württemberg Bavaria Berlin ALEMANIAKO ESTATUAK
53. ALEMANIAKO KIROLAK Alemaniako Kirol Federakundea (DSB) ia 27 milioi kide ditu. Bere datuen arabera, biztanleriaren herena kirola egiten du Estatuan existitzen diren 127.000 instalazioetan. Azken urteotan, DSBek kirol paralinpikoentzako baliabideak gehitu izan ditu. Alemaniaren partizipazioa Joko Olinpikoetan betidanik nabarmendu egin da. Alemaniak bitan antolatu du gertaera: 1936an Berlinen eta 1972 Munichen. Alemaniako Futbol Federazioa (DFB) 26.000 klub baino gehiago ditu, 6 milioi kideekin (munduan gehien kide duten federazioa). Hain da kirola famatua ezen Alemaniako FutboL Selekzioak hirutan lortu baititu Munduko Koparen txapelduna izatea (1954, 1974 eta 1990). Era berean, Munduko Futbol Txapelketa bitan antolatu dute: 1974an eta 2006
55. LABURPENA Hiriburua: Sofia Hizkuntza: Bulgariera Eremua - Guztira 110.912 km² Biztanleria - (2001) 7.932.984 70 biztanle/km Dirua Leva
56. KLIMA Bulgariako klima kontinentalaren eta mediterranearraren arteko banaketa -lerroa eratzen dute. Negua oso hotza da eta uda beroa. Euri gutxi egiten du, mendietan izan ezik .
57. PERTSONAI FAMATUAK Opera kantariak dira famatuak Bulgarian eta mundu osoan zabaldu dute Bulgariako musika eta kultura.
58.
59. GEOGRAFIA Bulgaria Trazia , Moesia eta Mazedoniako eskualde klasikoek osatzen dute. Lurraldearen hegomendebala menditsua da: hantxe Balkaniar penintsularen mendirik altuena dago, 2.925 metroko Musala hain zuzen ere. Balkanetako mendilerroa lurraldearen erdia zeharkatzen du ekialdetik mendebalderaino, Rosen Arana famatuaren iparraldean. Bulgariako hegoekialdean lautadak eta muinoak daude, eta ekialdean Itsaso Beltzako itsasertza dago. Iparraldeko mugan Danubio Bulgariako ibai nagusia dago. Ibai nagusien artean ere, hegoldean Struma eta Maritsa daude.
67. LABURPENA Hiriburua: Bruselas Hizkuntza ofizialak: Fratsesa, Neerlandera,Alemana. Dirua: euroa 1830.urtean 30.510 km² (135) Eremua: 10.396.421 - 338 biztanle/km² Biztanleria - Estimaketa (2003) - Dentsitatea belgiar, belgikar Herritarra Herbeheratik independentzia
68. PERTSONAI EZAGUNAK Pieter Paul Rubens ( 1577 - 1640 ), margolaria. Herge ( 1907 - 1983 ), komikigilea. Morris ( 1923 - 2001 ), komikigilea. Jean- Michel Charlier ( 1924 - 1989 ), komikigilea. Pierre Culliford " Peyo " ( 1928 - 1992 ), komikigilea. Jacques Brel ( 1929 - 1978 ), abeslaria. Eddy Merckx ( 1945 -), txirrindularia. Jean- Claude Van Damme ( 1960 -), aktorea.
69. KLIMA -Tenperatura oso leunak: udan freskoa eta neguan leunak. -Prezipitazioak oso ugariak. -Tenperatura leunak itsasoaren eraginagatik. -Klima Ozeaniarra
74. Hiriburua Kiev da. Hiririk handiena da, han hitz egiten den hizkuntza Ukraniera da. Bere presidetea Victor Justxenko da, eta bere Gobernua demokrazia parlamentarioa da..603.700 km. karratu ditu eta 46.710.816 biztanle ditu, 78 km karratuko.
75. Ukraniako Kiev hirian kokatua dago Aberriko Gerla Handiaren museoa. 1941-ean hasi ziren museoaren obrak, eta1945-ean amaitu zuten. Museo honetan 2. gerrra mundialeko materialak daude.Museo hau, Dnieper ibaiaren ondoan dago.Ukraniako museo handiene- tariko bat da , eta hor Aberri Handia izeneko eskultura dago.63 metrotakoa da.
76. Ukraniako klima kontinentala da.Hil beroenetakoak ekaina eta Uztaila dira, eta hotzenak urtarrila eta otsaila.Ukranian erregistratu Zen tenperaturarik altuena, 39,4 da eta hotzena –32,2. Urtean zehar elurra 180 egunetan egiten du mendirik altuenetan. Kiev , elurrez estalita. KLIMA
77. Ukrania Errusiarren menpe egon zen. Orduan Errusia Sobietar Batasuna izenez ezagutzen zen.Denbora pasa eta Ukrania izenez independizatu zen. Baita ere mongolen menpe egon ziren, baina oso erreziztentzia gutxi jarri zuten, eta lazter kanporatu zituzten Ukraniarrek.Baita ere hemen gertatu zen nuklear iztripurik handiena: Chernobil. HISTORIA
79. Hizkuntzak Portugalera herrialdeko hizkuntza ofiziala da lurralde osoan. Halaber, mirandera ofiziala da ere bai Miranda do Douro / Miranda I Douro ko kontzejuan ( Bragançako barrutia ). Alderdi politikoak Portugalgo parlamentuan (Errepublikako Asanblea), ondoko alderdi politikoek dute ordezkaritza: . BANAKETA ADMINISTRATIBOA Herrialdea bost erregio edo eskualde handitan banatuta dago, eta horietako bakoitza azpieskualde tan. Bestela, 18 barruti tan ere banatzen da, hauexek izanda: Aveiro , Beja , Braga , Bragança , Castelo Branco , Coimbra , Evora , Faro , Guarda , Leiria , Lisboa , Portalegre , Porto , Santarem , Setubal , Viana do Castelo , Vila Real eta Viseu . Azkenik, 2 eskualde autonomo ( Açores eta Madeira) eta menpeko lurralde 1 Makau (1999tik Txinaren lurraldea) ditu Portugalek
80. Hiriburua Lisboa da .Baita ere Portugaleko hiririk handiena da, eta portugesa da beraien hizku ntza.Bere presidentea Aníbal Cavaco da, eta beraien gobernua errepublika parlamentarioa da. Portugaleko biztanleria 11 milioikoa da, eta Portugaleko denzitatea 123 binztanle km karratukoa da, eta Portugaleko azalera 1.244 km karratukoa da.
81. GEOGRAFIA Iberiar Penintsula mendebaldean kokatua dago. Ipar eta ekialdean, mugakidea da Espainiarekin, zehazki Galiziarekin, Miño ibaia tartean dutela. Hego eta mendebaldean, aldiz, Ozeano Atlantikoa dauka. Azoreak (2.333 km2) eta Madeira (801 km2) herrialdeko uhartedi handiak dira. Ponta do Pico (2.351 m) Picoko uhartean (Azoreak) eta Serra da Estrela ("Torre", 1.993 m, Guardako barrutian ) tontorrik handienak dira.
87. [ aldatu ] Politika Mary McAleese , Irlandako Errepublikako Uachtarán edo Presidentea Irlandako Errepublika edo Éire errepublika demokratiko eta parlamentarioa da. Irlandako presidentea ( gaelikoz Uachtarán na hÉireann ) estatu burua da, zazpi urtez behin hauteskunde bidez aukeratua. Gaur egun protokoloko funtzioak betetzen ditu gehienbat, baina konstituzioak zeregin berezi batzuk ematen dizkio. 1997tik presidentea Mary McAleese da (Fianna Fail alderdikoa), 2004an berriz aukeratu zuten eta. Parlamentuak ( Oireachtas ) bi ganbera ditu: Senatua ( Seanad Éireann ) edo goi ganbera eta Dáil Éireann edo behe ganbera. Senatuak 60 kide ditu, modu desberdinetan aukeratutakoak (lehen ministroak izendatuta, unibertsitateek izendatuta edo lanbide adarretako ordezkariek izendatuta. Ganbera honek boterea duen arren, gai gehienetan behe ganberak du nagusitasuna.
