Prezentacja z konferencji

1. MIELEC, 21 WRZEŚNIA 2012 R.

2. Raport Młodzi 2011.
PIOTR ARAK, PROGRAM ONZ DS. ROZWOJU (UNDP) 2

3. Nie można mówid o
młodych bez mówienia o
przyszłości i nie można
mówid o przyszłości bez
mówienia o młodych.
3

4. (…) (…)
Razem, młodzi przyjaciele!... Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze,
W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele; Ten młody zdusi Centaury,
Jednością silni, rozumni szałem, Piekłu ofiarę wydrze,
Razem, młodzi przyjaciele!... Do nieba pójdzie po laury.
I ten szczęśliwy, kto padł wśród zawodu, Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;
Jeżeli poległym ciałem Łam, czego rozum nie złamie:
Dał innym szczebel do sławy grodu. Młodości! orla twych lotów potęga,
Razem, młodzi przyjaciele!... Jako piorun twoje ramię.
Chod droga stroma i śliska, Hej! ramię do ramienia! spólnymi łaocuchy
Gwałt i słabośd bronią wchodu: Opaszmy ziemskie kolisko!
Gwałt niech się gwałtem odciska, Zestrzelmy myśli w jedno ognisko
A ze słabością łamad uczmy się za młodu! I w jedno ognisko duchy!...
(…) Dalej, bryło, z posad świata!
Nowymi cię pchniemy tory,
Aż opleśniałej zbywszy się kory,
Zielone przypomnisz lata.
(…)
ADAM MICKIEWICZ “ODA DO MŁODOŚCI” 4

5. Podstawowe pytania
1. Jacy są młodzi Polacy?
2. Pokolenie buntu czy świadomi obywatele?
3. Pokolenie szansy czy stracone pokolenie?
4. Czego chcą i co ich napędza?
5. Jak tworzyd warunki dla efektywnego wejścia na rynek
pracy?
6. Co można zrobid by wykorzystad energię młodego
pokolenia?
5

6. Zagrożenia dla polskiego rozwoju
 Pokryzysowe bariery rozwoju generowane przez problem wysokiego zadłużenia i
deficytu, czyli niestabilnośd finansów publicznych w długiej perspektywie, co może
byd pogłębiane globalnymi napięciami walutowymi i powstaniem nowych barier w
światowym handlu - przez brak jasnej polityki oszczędności i rozwoju (poprzez
rozumną alokację zasobów w kierunkach najbardziej prorozwojowych),
 Dryf rozwojowy opisany już w raporcie „POLSKA 2030”, który polegad miałby na
„uśrednieniu” tempa wzrostu, nie rozwiązaniu problemów demograficznych oraz
braku stymulacji dla wzrostu zatrudnienia, czyli obniżeniu w efekcie poziomu
ambicji i aspiracji – poprzez politykę nie stawiającą trudnych wyzwao, skupioną
na doraźnych celach i prymacie spokoju społecznego nad twórczym konfliktem w
sprawach, gdzie bez konfliktu nie można się obejśd,
 Peryferyzacja Polski (Europy?) w globalnym układzie sił – przez brak podjęcia
wyzwao i zaniechania modernizacyjne oraz wzrost sił rozwojowych krajów
„wschodzących” w tym E7 (BRIC + Indonezja, Meksyk, Turcja), czy BRICS.
6

7. Rosnąca rola klasy kreatywnej
Siła robocza wg klas wydzielonych przez R. Floridę w USA 1800-2009
7

8. 0
5
10
15
20
30
35
40
45
50
25
Singapur
Holandia
Szwajcaria
Australia
Szwecja
Belgia
Dania
Finlandia
43%
Norwegia
Niemcy
Wielka Brytania
Kanada
Izrael
Nowa Zelandia
Estonia
Włochy
Francja
Czechy
Irlandia
Rosja
Klasa kreatywna w Polsce
Austria
Słowenia
Udział klasy kreatywnej wśród pracujących (2011)
Łotwa
Węgry
Słowacja
Hong Kong
USA
Litwa
Grecja
Polska
32%
Ukraina
Egipt
Tajwan
Hiszpania
Bułgaria
Cypr
Chorwacja
Serbia
8
Macedonia
Malezja

9. “Drivery” zmiany na rynku pracy
Rozwój inteligentnych maszyn
Ekstremalna długowiecznośd:
i systemów:
Wzrost globalnej długości życia zmienia
Pracownicy będą odchodzid od
modele kariery i uczenia się
automatycznych i powtarzalnych zadao
“Obliczalny” świat: Nowy ekosystem mediów:
Ogromny wzrost w możliwościach analizy i Nowe środki komunikacji wymagają
przerabiania danych sprawią świat kompetencji cyfrowych wykraczających poza
programowalnym systemem zwykły język
Globalnie połączony świat
Super struktury organizacyjne
Zwiększona globalna łącznośd stawia
Technologie społecznościowe napędzają
różnorodnośd i adaptacyjnośd w centrum
nowe formy produkcji i tworzenia wartości
organizacyjnym operacji
Źródło: Future work skills 2020, Institute for the Future for the University of Phoenix Research Institute, Palo Alto 2011. 9

10. Jakich kompetencji potrzebuje pracownik
przyszłości?
2. INTELIGENCJA
3. SPRAWNOŚD
EMOCJONALNA: 4. KOMPETENCJE
1. WNIOSKOWANIE: ADAPTACYJNA
Umiejętnośd łączenia się z MIĘDZYKULTUROWE:
Umiejętnośd określenia Biegłośd w myśleniu i
innymi w głęboki I Umiejętnośd pracy w różnych
głębszego sensu lub znaczenia wymyślaniu rozwiązao oraz
bezpośredni sposób do umiejscowieniach
tego co jest wyrażane odpowiedzi
odczuwania i stymulowania kulturowych
niekonwencjonalnych
reakcji i pożadanych interakcji
5. PRZETWARZANIE DANYCH:
6. KOMPETENCJE CYFROWE: 8. MYŚLENIE PROJEKTOWE:
Umiejętnośd przetłumaczenia 7.
Umiejętnośd krytycznej oceny Zdolnośd do rozwijania i
dużej ilości danych na MIĘDZYDYSCYPLINARNOŚD:
i rozwijania treści opartych na doprowadzania zadao i
abstrakcyjne pojęcia oraz do Zdolnośd rozumienia pojęd i
nowych formach i procesów do oczekiwanych
rozumowania opartego na koncepcji z wielu dziedzin
komunikowanie ich wyników
wiedzy
9. PRACA W SZUMIE:
10. WSPÓŁPRACA W
Zdolnośd do rozróżniania i
WIRTUALU:
filtrowania informacji dla
Zdolnośd do
zmaksymaliwoania funkcji
efektywnej, zaangażowanej
poznawczych przy użyciu
pracy w wirtualnym zespole
różnych technik i narzędzi
Źródło: Future work skills 2020, Institute for the Future for the University of Phoenix Research Institute, Palo Alto 2011.
10

11. Zmiany w popycie na umiejętności na rynku pracy w
stronę nierutynowych interaktywnych i analitycznych
65
60
55
50
45
40
1960 1970 1980 1990 2002
Rytynowe manualne Nierutynowe manualne
Rytynowe myślowe Nierutynowe analityczne
Nierutynowe interaktywne
Źródło: Andreas Schleicher, „Strong performers and successful reformers – PISA 2009” 10 lutego 2011 r. 11

12. Role młodego człowieka u progu dorosłości
KONSUMENT
UCZEO/ STUDENT
CZŁONEK WSPÓLNOTY
OBYWATEL
PODATNIK
PRACOWNIK
12

13. Młodzi: siła rozwojowa czy stracone pokolenie?
 Wiosna arabska
 Zamieszki w
Londynie
 Pokolenie 1000 €
 Bezrobocie 40%
 Prekariat?
 ACTA
 ?
13

14. Dlaczego młodzi?
 Polska i nowe wyzwania (wyjątkowy historycznie moment)
 Młodzi ważnym zasobem społecznym i szansą rozwoju
 wyczerpujące się zasoby starszego pokolenia
 wyjątkowośd młodego pokolenia
 psychologiczne cechy młodości
 Przesłanki demograficzne
 presja demograficznego wyżu
 perspektywa demograficznego niżu
14

15. Młodzi: siła rozwojowa czy stracone pokolenie?
Młodzież w krajach arabskich Udział młodych (15-34) w całkowitej populacji
PKB per capita
Udział populacji
Udział osób w
wg parytetu w danej grupie krajów
wieku 15-24 w 40.0%
Kraj poniżej 30 roku siły nabywczej
zatrudnieniu
życia w tys. dol.,
(2008) 35.0%
2010
Algieria 56% 31% 7,1
30.0%
Arabia
61% 25% 23,7
Saudyjska 25.0%
Bahrajn 48% 30% 26,8
Egipt 61% 23% 6,4 20.0%
Jemen 73% 22% 2,6
15.0%
Jordan 65% 20% 5,7
2000
2005
2010
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
2050
2055
2060
2065
2070
2075
2080
2085
2090
2095
2100
Libia 61% 27% 14,9
Maroko 56% 35% 4,8
Świat Kraje rozwinięte
Oman 64% 29% 26,2
Syria 67% 32% 5,1 Kraje rozwijające się Kraje nierozwinięte
Tunezja 51% 22% 9,5 Polska
Źródło: Baza danych United Nations rev. 2010 15

16. Udział młodzieży (15-29) w krajach UE
Młodzi i starsi w stosunku do osób w wieku
aktywności zawodowej – prognoza dla Polski

17. Z czego wynika historyczna
wyjątkowośd dzisiejszej
młodzieży?
17

18. Z wyjątkowości warunków, w jakich dorastali
 Rzeczywistośd transformacyjna jako świat zastany
 Otwarcie systemu na wpływy zachodniego świata
 Globalizacja gospodarki
 Ponowoczesnośd jako zastany porządek społeczny
 Konsumpcjonizm i ideologia sukcesu jako główne oferty kulturowe
 Rewolucja informatyczna (powszechny dostęp do Internetu poszerzający sferę
wolności młodzieży)
 Eksplozja oświatowa i nowa jakośd kapitału ludzkiego
 Pozostawanie młodych ludzi poza rynkiem pracy (i w stanie przedłużonej młodości)
 Elementy kryzysowe:
 Zawiłości i napięcia transformacji systemowej
 Niedobory paostwa „na dorobku”
 Kryzys gospodarki światowej
18

19. Jacy są młodzi?
Szkic do portretu
19

20. Sprawy w życiu ważne – dawniej i teraz
Widoczna jest mentalna odrębnośd dzisiejszego młodego pokolenia

21. Orientacje życiowe młodych
• Minimaliści, którzy nie mają wysokich aspiracji, mierzą na spokojne i bezpieczne życie, stanowią margines (5%
młodych dorosłych oraz 11,5% młodszej młodzieży)
• Marzyciele – o wysokich aspiracjach do dostatku, barwnego i wygodnego życia, ale ze słabymi przesłankami do
sukcesu – stanowią 20% młodych
• Zorientowani na wzory mieszczaoskie i przeciętne statusy (konwencjonalnie ambitni) stanowią główny strumieo
starszych roczników młodzieży (43,2%).
• Nieprzeciętnie ambitni: Młodszych częściej urzekają niekonwencjonalne wzory życia: barwne, niecodzienne, z dużą
wagą przywiązywaną do nieprzeciętnych karier i wyrafinowanej konsumpcji (30,4%).
• Ambitni inaczej - połączenie wysokich dążeo konsumpcyjnych i statusowycch z dbałością o wartości
niematerialne (8,3% młodzieży oraz 12,5% młodych dorosłych).
21

22. Pola (wyraźnej)
odmienności młodych
22

23. 1. Internet i życie w sieci Młodzi Polacy są nieustannie on-line. Spędzają w
sieci od 17 do 20 godzin tygodniowo To, bez czego
To głównie młodzi ludzie mają udział w ekspansji nie mogliby się obyd, to Internet i telefon
Internetu na świecie. W Polsce 93% młodych w komórkowy.
wieku 16-24 lata regularnie korzysta z Internetu.
Hierarchia ważności mediów a wiek użytkowników
Użytkownicy Internetu w świecie

24. Internet – podejrzliwie traktowany przez dorosłych –
spełnia ważne funkcje w życiu młodzieży:
 Kreuje nowy typ kultury – jest to kultura uczestnictwa
 Pomaga realizowad własne pasje (na które nie ma
instytucjonalnego odpowiednika w „realu”)
 Zaspokaja ważne społeczne potrzeby – buduje więzi i poczucie
przynależności (którego nie jest w stanie zaoferowad realne
społeczne otoczenie)
 Jest miejscem intymnych schadzek
 Jest targowiskiem i
 Polityczną agorą

25. Obieg kultury i dostęp do kultury
Uczestnictwo w różnych obiegach treści ze Internauci mający problem z dostępem do
względu na wiek instytucji kultury
40% 38%
35% 28%
30%
25%
20% 14%
15%
10% 4%
5%
0%
miasta pow. miasta miasta do 20 gminy
100 tys. między 20- tys. wiejskie
100 tys.
 13% Polaków kupuje książki, muzykę lub filmy. Aż 33% uzyskuje je w postaci cyfrowej, w sposób
nieformalny lub za darmo. Jeżeli włączyd do tego pożyczanie to w nieformalnym obiegu uczestniczy
39% Polaków (3 razy więcej niż w rynkowym obiegu).
 Osoby z mniejszych miejscowości i wsi mają problemy z dostępem do obiegu oficjalnego
(sklepy, instytucje kultury).
25

26. Kreatywnośd w sieci
Aktywnośd w sieci w zależności od wieku
90
umieszczanie postów i
80 komentarzy na forach
70
umieszczanie zdjęd i obrazków
60
50
40 komentowanie blogów
30
20 wysyłanie muzyki/filmików
10
0 prowadzenie bloga
15-19 20-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60+
26

27. Kompetencje cyfrowe 15-latków
 Polska pod względem biegłości Jak biegli są uczniowie w czytaniu cyfrowym?
w pracy z tekstem cyfrowym 100
wypada gorzej na tle innych 80
badanych paostw OECD,
 Mamy dużo wyższy odsetek 60
Percentage of students
młodych o najsłabszych 40
kompetencjach, 20
 Różnice między dziewczynkami 0
(na ich korzyśd) i chłopcami są
znaczące. 20
40
Level 5 or above
60
Level 4
80
Belgium
France
Chile
Japan
New Zealand
Ireland
Iceland
Sweden
Spain
Poland
Korea
Macao-China
OECD average - 16
Austria
Colombia
Hungary
Australia
Hong Kong-China
Norway
Denmark
Level 3
Level 2
Below Level 2
27

28. 2. Nowa „filozofia” konsumowania
 W logice konsumpcjonizmu kupowanie rzeczy czy robienie z nich określonego użytku nie musi
byd oznaką orientacji materialistycznej, chociaż ma ważne pozycjonujące znaczenie
(orientację na „mied” zaczyna wypierad orientacja na „mied-by-byd”). Społeczeostwo
konsumpcyjne dba o to, by wybory te dotyczyły przede wszystkim stylu życia i nie zamykały
się na chęci posiadania i używania przedmiotów.
 Z f i l o z o f i i m ł o d e g o k o n s u m e n t a:
 Liczy się nie tyle chęd posiadania rzeczy, co filozofia ich używania i związana z nimi ekspresja,
symbolika
 Znaczenie ma nie to, ile i jak się zarabia, ale to ile i jak się wydaje
 Ważne jest nie to jak się pracuje, ale to jak się korzysta z życia i odpoczywa
 Najważniejszy jest wybór, który jest wartością samą w sobie – sam wybór ma nawet większe
znaczenie niż to co się wybiera
 Możliwośd wybierania swojego Ja, eksperymentowanie z nim (w czym ważne są również rzeczy) są
oznakami wolności
 Filozofia ta współokreśla wiele innych życiowych preferencji, dylematów i wyborów.
28

29. Młodzi – warunki dla skoku cywilizacyjnego
Zmiany dochodu rozporządzalnego (w zł) dla młodych gospodarstw
domowych w podziale na wielkośd miejscowości
29

30. Młodzi więcej niż starsi wydają na „styl życia”
Struktura wybranych wydatków gospodarstw domowych – młodzi i ogół społeczeostwa
Młode gospodarstwa domowe
lepiej są wyposażone w
nowoczesny sprzęt,
zwłaszcza ICT
Wyposażenie gospodarstw domowych
30

31. 3. Intymnośd i nowy porządek sentymentalny
 Miłośd romantyczna a związki „dwubieżne”
 „chodzenie ze sobą” i „wyhaczanie”
 Marzenie o partnerze idealnym i lęki przed trwałym związkiem
 Postępująca liberalizacja obyczajowa – widoczna w zakresie norm
zaliczanych do moralności katolickiej
 Poszerzanie się zakresu erotycznych eksploracji
 Jednocześnie ujawnia się trend polegający na radykalizacji poglądów
tradycyjnych:
 Redukowanie definicji rodziny
 Wzrost dezaprobaty dla życia bez ślubu
 Spadek akceptacji rozwodów
 Wzrost poparcia dla prawa zakazującego aborcji
31

32. Aspiracje zawodowe, życiowe – wartośd
rodziny: jak pogodzid? Różnice w zatrudnieniu kobiet i mężczyzn (%)
Udział deklarujących niepewnośd i niechęd posiadania dzieci (%) Włochy
Kobiety Nie chcą mied dzieci Kobiety Niepewne Luksemburg
Mężczyźni Nie chcą mied dzieci Mężczyźni Niepewni Słowacja
Polska 13.3
Niemcy (Zach.)
Polska EU-27
Finlandia Belgia
Flandria Holandia
Niemcy (Wsch.)
Austria
Czechy
Litwa
Portugalia
Holandia Irlandia
Austria USA
Słowenia Słowenia
Rumunia
Szwecja
Włochy
Estonia Estonia
Węgry Litwa
0
80
20
60
40
40
60
20
80 100 120
20
140
40
160
60
180
80
-10 0 10 20 30
Źródło: Baza danych Eurostat 32

33. 4. Inne są młode kobiety
 Są lepiej wykształcone
 Są bardziej zdeterminowane w utrzymaniu pozycji na rynku
pracy
 Doświadczają trudnych dylematów
 dylemat macierzyostwa (dzieci czy kariera zawodowa)
 dylemat ekonomiczny (praca czy dom)
 dylemat samorealizacji (czas dla domu czy czas dla siebie)
 dylemat wolności (wychodzid za mąż czy żyd jako singiel)
 Młodzi mężczyźni, społeczna mentalnośd i rozwiązania
instytucjonalne z trudem dostosowują się do tych okoliczności
33

34. Potencjał ekonomiczny kobiet  Lepsza umiejętnośd korzystania z
potencjału kobiet wpłynie pozytywnie na
rozwój gospodarki.
 Wymaga to dostosowania zarówno
strategii prywatnych przedsiębiorstw
(warunki zatrudniania, dostosowanie gam
produktów i technik sprzedaży do potrzeb
kobiet), jak i polityk wpływających na
pozycję kobiet w społeczeostwie.
 Polska plasuje się w rankingach równych
szans między 26 a 43 pozycją, czyli raczej w
koocówce krajów UE czy OECD. Największe
braki występują w obszarze polityki oraz
szans na rynku pracy.
 Paostwa rozwinięte wykorzystują potencjał
kobiet, ale można też powiedzied, że są
rozwinięte dzięki wykorzystaniu tego
potencjału.
Źródło: Richard Florida, What makes women rich, 2010 - 34
http://www.creativeclass.com/creative_class/2010/10/08/women-and-the-wealth-nations/

35. Gender gap w czytaniu – PISA 2009
Źródło: PISA 2009, The Programme for International Student Assessment, OECD. 35

36. Gender gap w czytaniu – PISA 2009
 Dziewczynki w każdym badanym kraju osiągnęły lepsze
wyniki od chłopców,
 Średnio notują wynik o 39 pkt lepszy od chłopców co
przelicza się na ok. jednego roku nauczania w szkole,
 Zmiana postaw i zwiększenie zainteresowania chłopców
czytaniem może w znacznym stopniu wpłynąd na ich
wyniki,
 Różnice pomiędzy krajami świadczą o wpływie socjalizacji
na umiejętności i różnice w wynikach między płciami.
36

37. Potecjał kobiet – świat nauki
Udział studentów i studentek studiów doktoranckich w ogóle studentów trzeciego stopnia
wg dziedziny nauki
80% 73% 70% 68% 74%
62% 64% 66% 66%
70% 60% 57%
60% 51% 51%
50%
40%
30%
20%
10% Mężczyźni
0%
Kobiety
37

38. Potecjał kobiet – świat nauki
Udział absolwentów i absolwentek studiów doktoranckich w ogóle absolwentów studiów
trzeciego stopnia wg dziedziny nauki
100%
70% 76% 71%
80% 65% 68% 67% 63% 67% 63%
61% 54%
60% 52%
40%
20% Mężczyźni
0%
Kobiety
38

39. 5. Inne traktowanie edukacji
Inwestycje w edukację stały się podstawowym elementem strategii życiowych młodzieży
Zmiany liczby studentów w Polsce
w latach 1990-2010 W Polsce wskaźniki skolaryzacji są jednymi z
najwyższych, a dynamika ich przyrostu
największa
Udział osób z wyższym
wykształceniem w populacji 25-64
30
25
20
21,2 %
15
10
9,7 %
5
0
1995 2009
Źródło: M. Federowicz, „Prezentacja raportu o stanie edukacji 39
2010 r.”, Kongres Edukacji 5 czerwca 2011 r.

40. Mimo „schłodzenia” (urealnienia?) aspiracji edukacyjnych
ciągle są one wysokie. Wskaźniki skolaryzacji na poziomie
wyższym nadal są bardzo wysokie.
Zmiany aspiracji edukacyjnych w latach 2003-2009
40

41. Młodzież dokonuje jednak ciągle jeszcze bardzo Tymczasem coraz pewniejsza staje się
perspektywa life-long-learning i edukacji
tradycyjnych wyborów i ma tradycyjne oczekiwania
nawrotowej (szkolenia i krótkie kursy
wobec edukacji (przygotowanie do zawodu) podyplomowe)
Odsetek nowo przyjętych studentów według grup
kierunków studiów w Polsce i krajach OECD
41

42. Przemiana kulturowa
Współczynnik skolaryzacji w szkolnictwie wyższym
60 51.1 52.7 53.7 53.8
48.9 49.9
50 40.7 40.6 40.9 40.8
38 38.8 39.7
40 30.6
30 22.3
20 17.2
12.9
9.8 Brutto
10 Netto
0
42

43. Struktura absolwentów studiów wyższych
Absolwenci szkół wyższych według grup kierunków studiów 2009/2010 - ogółem 478 tys.
2.50% Pedagogiczna
2.30% 10.80% 15.50%
Humanistyczna
Społeczna
3.90% Ekonomiczna i administracyjna
Biologiczna
4.90% 8.10%
Informatyczna
Medyczna
6.80%
13.90% Inżynieryjno-teczniczna
Usług dla ludności
3.20% Architektury i budownictwa
2.20% Produkcji i przetwórstwa
25.70% Pozostałe kierunki
43

44. Ile będzie studentów w 2020 roku?
Liczba studentów do 2020 r. przy założeniu współczynnika
skolaryzacji brutto na poziomie 54%
2500000
2000000 1820340
1500000
1,252,800
1000000
500000
0
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Instytut Sokratesa. 2011. Demograficzne tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na 44
szkolnictwo wyższe do 2020 roku. Warszawa: Instytut Sokratesa.

45. 6. Inne podejście do pracy  Młodzi mniej lękają się
stresów, wykonywania pracy niezgodnej z
umiejętnościami czy niezbyt prestiżowej
Co jest najważniejsze w pracy zawodowej?  Przede wszystkim liczą się odpowiednie
dochody, możliwości rozwoju osobistego i
szybkiego awansu
 Coraz częściej wysyłają sygnały, że czas
poświęcany pracy nie może przekreślad
możliwości rozwijania własnych
zainteresowao, odbierad prawa do
odpoczynku czy przebywania z rodziną
 Ważna jest dla nich elastycznośd
organizacji czasu pracy. Coraz częściej
również (chod słabiej niż starsi) podnoszą
problem stabilności i bezpieczeostwa
zatrudnienia
45

46. Oczekiwania co do pracy * Europa Środkowo-Wschodnia
Polska Region *
50% 44%
45%
40% 36%
35% 31% 32%
30% 25%
25%
20%
15% 9%
10%
5%
0%
Źródło: Deloitte i SGH. 2011. Pierwsze kroki na rynku pracy. Międzynarodowe badanie studentów i absolwentów 46

47. Sytuacja edukacyjno-zawodowa absolwentów UW ze
względu na dyscyplinę naukową (1 rok po studiach)
Źródło: Barbara Jacewicz. 2012. Pilotażowe badanie absolwentów UW. Pracownia 47
Ewaluacji Jakości Kształcenia.

48. Rynek pracy – złe wieści
 W 2011 r. 74,8 miliona młodzieży w wieku 15-24 było bezrobotnych, co stanowi
wzrost o 4 mln w stosunku do 2007 r.
 Globalna stopa bezrobocia wśród młodzieży wynosi 12,7% i pozostaje o 1 p.p.
wyższa niż przed kryzysem.
 Na całym świecie ludzie młodzi są prawie trzy razy częściej bezrobotni niż osoby
dorosłe.
 6,4 miliona młodych porzuciło nadzieję na znalezienie pracy i wypadło z rynku
pracy w ogóle.
 Ci którzy znajdują zatrudnienie coraz bardziej prawdopodobne by, aby znaleźli
zatrudnienie niepełnym wymiarze czasu pracy, a często na umowach na czas
określony lub cywilno-prawnych.
 W krajach rozwijających się młodzież jest w grupie osób szczególnie zagrożonych
wykluczeniem.
48

49. Start życiowy – bariery i ryzyka
Biernośd społeczna młodzieży (NEET – Not in employment, education or training, udział w 15-24)
25
20
15 10.6
10
5
0
Wskaźnik „gniazdownictwa” – Polska i EU27 w grupie wiekowej 24-34 wg płci (%)
50.0
PL Mężczyźni
40.0
30.0 PL Kobiety
20.0 PL Ogółem
10.0 EU-27 Mężczyźni
0.0 EU-27 Kobiety
2005 2006 2007 2008
EU-27 Ogółem
Źródło: Baza danych Eurostat 49

50. 7. Później zaczynająca się dorosłośd
Udział „gniazdowników” w populacji 18-34 lata w krajach UE (2008)
 Syndrom „crowded nest” ma w Polsce głównie materialne, nie mentalne korzenie
 Częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet
 Dotyczy 83% młodych w wieku 20-24 lata, 58% w wieku 25-29 lat i 28% w wieku 30-34.
50

51. 8. Inne preferencje dotyczące przyszłego miejsca zamieszkania
 Rośnie zainteresowanie wsią jako miejscem przyszłego zamieszkania – zarówno wśród wiejskiej, jak
i miejskiej młodzieży
 Maleje zainteresowanie mieszkaniem za granicą, ale – w przeciwieostwie do starszych – są one
ciągle bardzo wyraźne
51

52. 9. Inny typ wrażliwości obywatelskiej i społecznej
Co lepsze: dbad głównie o siebie i najbliższych Co lepsze: interesowad się polityką, czy byd jak
czy działad publicznie na rzecz innych? najdalej od niej?
Młodzi odrzucają konwencjonalne uczestnictwo w polityce, ale za to wykazują się większym
zaangażowaniem w działalnośd dobroczynną, wolontariatu, częściej zdradzają poczucie sensu działao
zbiorowych, są bardziej altruistyczni, mają mniej ideologiczne, a bardziej racjonalne oczekiwania
wobec paostwa
52

53. Wybory parlamentarne 2011
18-25 lat średni wynik w społeczeostwie
39.2
32.7 29.9
23.8 23.3
10
6.6 8.4 6.1 8.2
3 2.2 0.9 0.5
PO PiS RPP PSL SLD PJN PPP
Źródło: Opracowanie własne

54. Kogo popierają młodzi Polacy?
Średnia z lat z firm (CBOS, GfK Polonia, OBOP, PBS, Pentor) w latach 2007-2011.
Wynik w % poniżej.
18-24 25-35
niegl nieglo
PSL SLD PO PIS inna PSL SLD PO PIS inna
osuje suje
2007 2 4 31 10 9 44 2 6 27 10 8 47
2008 2 2 37 9 5 45 2 3 34 9 5 47
2009 1 2 30 8 6 52 2 3 28 8 5 53
2010 2 4 29 13 6 46 2 5 31 12 4 45
2011 2 5 23 11 10 48 2 6 27 10 8 47
54

55. 20%
40%
60%
80%
0%
100%
20%
40%
60%
80%
0%
Norwegia
Indonezja
Finlandia Dania
Słowenia Finlandia
Liechtenstein
Szwecja
Dania
Szwecja Holandia
Litwa Szwajcaria
Austria
Bułgaria Belgia
Irlandia Wielka…
Luxemburg
Czechy
Izrael
Szwajcaria Estonia
Tajlandia
Hiszpania
Dominikana
Hiszpania Czechy
Zaufanie do innych ludzi
Zaufanie do innych ludzi
Estonia Niemcy
Łotwa
Nowa… Średnia
Kapitał społeczny - młodzi
Polska Cypr
Średnia
Kapitał społeczny – wszyscy
Francja
Belgia
Grecja Słowenia
Paragwaj Chorwacja
Holandia
Chile Łotwa
Wielka… Rumunia
Włochy
Polska
Norwegia
Zaufanie do partii politycznych
Zaufanie do partii politycznych
Taiwan Grecja
Rosja Węgry
Słowacja
Malta Rosja
Kolumbia Słowacja
Cypr
Gwatemala
Ukraina
Meksyk Portugalia
Korea…
Bułgaria
Hong Kong
Turcja
20
25
30
35
40
45
50
10
15
0
5
Młodzi – aktywnośd publiczna: wycofanie,
PL
(PL i EU27)
EU27
społecznościowych
wyczekiwanie, bunt – uczestnictwo? Korzystanie z portali
55

56. ACTA – sprawa młodych czy starych?
 Czemu tak wiele osób zaangażowało się w
sieci, czemu prawie pół miliona zgłosiło swój
udział w wydarzeniu na Facebooku ("Nie dla Komentarz usunięty przez ACTA
ACTA - nie zgadzam się na podpisanie umowy
Nie dla ACTA w Polsce
przez Polskę" i czemu kilkadziesiąt tysięcy, nie
tylko w największych miastach, postanowiło 50% 45% 44%
wyjśd na ulice?
40% 38%
 "Nie dla ACTA a Polsce" oraz "Komentarz 34%
usunięty przez ACTA". Pierwszy z nich ma
obecnie ponad 220 tys. fanów, drugi 180 tys. 30%
 Aż 78% użytkowników pierwszego z fanpage'ów 20% 17%
to osoby poniżej 24 roku życia. Na drugim jest 13%
ich jeszcze więcej, bo aż 83%. Dodatkowo 10%
kilkanaście procent fanów to osoby w wieku 25- 2%3% 1%1% 1%1%
34 lat. Starsi zdarzają się jedynie sporadycznie. 0%
 Czemu akurat ten problem tak zainteresował 13-17 18-24 25-34 35-44 45-54 55+
młodych, a nie starych?
Źródło: http://m.mediarun.pl/article.jsp?id=358&cid=5

57. Młodzi – aktywnośd publiczna:
wycofanie, wyczekiwanie, bunt – uczestnictwo?
Źródło: Mapa drogowa otwartego rządu w Polsce 57

58. 10. Inne nastawienie do życia
Zadowolenie z życia
Energia życiowa
Młodzież cieszy się życiem i uważa, że ma w sobie dużo energii życiowej. Tak twierdzi 84% Polaków w wieku
15-29 lat, znacznie więcej niż reprezentantów starszych kategorii wiekowych.
58

59. W czym tkwi siła i
rozwojowy potencjał
młodych?
59

60.  W ich młodości i energii życiowej, w chęci zmiany życia i
świata na lepsze
 W ich aspiracjach cywilizacyjnych i życiowych
 W ich zdolnościach adaptacyjnych
 W ich liczebności
 W chęci angażowania się w sprawy, które wykraczają
poza codziennośd i własny interes
 W ich umiłowaniu wolności i wyboru
 W ich racjonalnych oczekiwaniach wobec polityki i
niechęci do ideologii
60

61. Czy młodzi są monolitem?
61

62. Są wyraźnie zróżnicowani, a linie podziałów
wyznaczają: (1) rodzinne i środowiskowe
kapitały, (2) edukacja, (3) aktywnośd własna
Bieguny społecznego świata młodych
jednostki  Biegun A’
– Ludzie dobrze i niekonwencjonalnie wykształceni
– Mający stałą pracę i ciekawe kariery
– Dobrze zarabiający, których stad na samodzielnośd i wysoki
standard życia
– Uprawiający partnerski model rodziny i liberalni
światopoglądowo
– Mający poczucie bezpiecznej perspektywy
– Akceptujący zmiany tworzące przestrzeo dla realizacji ich
aspiracji i dążeo życiowych
(proinnowacyjni, światopoglądowo otwarci)
– Radzący sobie w życiu
– Mający poczucie własnej wartości
 Biegun C’
– Ludzie gorzej wykształceni
– nie mający pracy lub pracę tymczasową,
– Mało zarabiający lub nie zarabiający wcale, bez szans na
samodzielne życie
– Tradycyjni mentalnie i światopoglądowo
– Z poczuciem niepewnej przyszłości
– Nie rozumiejący sensu zachodzących w świecie przemian
uciekający w kierunku rozwiązao autorytarnych
– Roszczeniowi
– Z kompleksami społecznymi i resentymentami
62

63. Czego potrzebujemy?
63

64. Solidarnośd pokoleo
Pracownicy powyżej 30 r.ż
Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek
Pracownicy poniżej 30 r.ż.
Przynajmniej rozumieją
się w środę
Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek
Źródło: J. Ilmarinen, Older workers – an asset for the European labour market, Brussels 29 April 2011
64

65. Solidarnośd pokoleo
Jako zadanie
 Pułapka dwóch wyżów demograficznych (rywalizacja – konflikt)
vs Otwartośd na zmiany i współpracę pokoleo (przenikanie wzorców: „doroślenie”
młodych – „nastolatyzacja” starszych)
 Warunki dla większej i satysfakcjonującej aktywności zawodowej „naj” (…
młodszych i … starszych), większych dochodów i świadczeo
(formy, zasady i warunki zatrudnienia i pracy dopasowane do cyklu życia)
 Pola doświadczalne nowej solidarności pokoleo: rodzina, szkoła
(największe deficyty), praca
 „Iśd za marzeniem”/ „iśd za aspiracjami” (ekonomiczno-społeczny wymiar poprawy
jakości życia)
 Zbliżenie postaw i wzorców: od konsumpcji jako kompensacji niedoboru do
konsumpcji wg wzorców postmaterialnych (nowe style życia – mied żeby byd)
 Solidarnośd/ spójnośd generacji a spójnośd terytorialna (ograniczenia, możliwości)
– centra/ peryferie; miasto/ wieś
65

66. Młodzi siła rozwojowa czy
stracone pokolenie?
66

67. Dziękuję za uwagę.
@piotrarak
piotr.arak@undp.org
67