1. ΔΙΑΣΡΟΦΗ & ΕΦΗΒΕΙΑ
Χριςτιάνα Φιλίππου Χαριδιμου, MS, RD, PhDcan
Βοθκόσ Διευκφντρια Οικ. Οικονομίασ
Εγγεγραμζνθ Κλινικι & Ακλθτικι Διαιτολόγοσ
Εκπρόςωποσ ΢υνδζςμου Διαιτολόγων & Διατροφολόγων Κφπρου
Αντιπρόεδροσ ΢Τ.ΔΙ.ΚΤ

2. εφθβεία
 ραγδαίεσ ψυχολογικζσ
 ςωματικζσ αλλαγζσ
το άτομο ςτθν κορφφωςθ τθσ οργανικισ του
ανάπτυξθσ αλλά και τθν τελικι διαμόρφωςθ τθσ
προςωπικότθτασ του.

3. εφθβικι ανάπτυξθ
 κορίτςια ξεκινάει ςτθν θλικία των 10-11 ετϊν και
ολοκλθρϊνεται ςυνικωσ μζχρι τα 15 ζτθ
 ενϊ για τα αγόρια ξεκινάει ςε θλικία 12-13 ετϊν,
φτάνει ςτο μζγιςτο ρυκμό ανάπτυξθσ ςε θλικία 14
ετϊν και ολοκλθρϊνεται ςτα 19 ζτθ.

4. ιςορροπθμζνο διαιτολόγιο
 να παρζχει τισ απαραίτθτεσ κερμίδεσ
 επιμζρουσ κρεπτικά ςυςτατικά (πχ. Πρωτείνεσ,
ςίδθρο, αςβζςτιο)
 κατανάλωςθ ποικιλίασ τροφίμων

5. αυξθμζνεσ ενεργειακζσ ανάγκεσ
ο ζφθβοσ χρειάηεται ενζργεια για τθν
 αφξθςθ του μυικοφ ιςτοφ
 τθν ανάπτυξθ του ςκελετοφ
 του νευρικοφ ςυςτιματοσ
 τθν ανάπτυξθ του γεννθτικοφ ςυςτιματοσ

6. απαραίτθτο
 τθν κατάλλθλθ ποςότθτα ενζργειασ
 να εκπαιδευτοφν ςε ςχζςθ με τθν ποιότθτα των
τροφϊν που κα πρζπει να καταναλϊνουν.

7. Ημεριςιεσ ανάγκεσ, εφιβων ςε ενζργεια και πρωτείνθ
Ηλικία Δνέργεια Ανάλογο Eνέργεια Πρφηείνη
(θερμίδες/
(έηη) (θερμίδες) ύυος (cm) (γρ./ cm )
cm)
------------ --------------- ------------- ------------------ -----------------
Aγόρια
11-14 2500 157 15.9 0.29
15-18 3000 176 17.0 0.34
Κορίηζια
11-14 2200 157 14.0 0.29
15-18 2200 163 13.5 0.27
(Προςαρμογι από τισ Ημεριςιεσ Προτεινόμενεσ Προςλιψεισ RDA).
Πρωτείνεσ: 1,2 - 1,5 γρ/κιλο

8. Διατροφικά προβλιματα που
παρατθροφνται ςτθν εφθβεία
Διατροφικζσ διαταραχζσ
 θ υπερφαγία (που οδθγεί μακροπρόκεςμα ςτθν
παχυςαρκία),
 θ ανορεξία
 θ βουλιμία

9.  Η εφθβεία αποτελεί κρίςιμθ περίοδο για τθν
ανάπτυξθ τθσ παχυςαρκίασ. Το βαςικό πλεονζκτθμα
τθσ θλικίασ αυτισ είναι θ επιταχυνόμενθ ανάπτυξθ
όπου θ αφξθςθ τθσ μυϊκισ μάηασ ςυνεπάγεται
αυξθμζνεσ ανάγκεσ και δαπάνεσ ενζργειασ ενϊ το
βαςικό μειονζκτθμα αποτελεί θ αφξθςθ τθσ λιπϊδουσ
μάηασ ςτα κορίτςια.
 Ο κίνδυνοσ για παχυςαρκία ςτθν ενιλικθ ηωι
ςυνδζεται ιςχυρά με το βακμό τθσ παχυςαρκίασ κατά
τθν εφθβεία, ενϊ για τα προεφθβικά παιδιά
ςυνδζεται ςε μεγαλφτερο βακμό με τθν παχυςαρκία
των γονζων.

10. Στον Πίνακα που ακολουκεί φαίνεται θ διαφοροποίθςθ ςτα ποςοςτά
τόςο των υπζρβαρων όςο και των παχφςαρκων παιδιϊν μζςα ςε 10
ζτθ. Ομάδα Τπέρβαρα Παιδιά (%) Πατύζαρκα Παιδιά (%)
1999-00 2009-10 1999-00 2009-10
΢ΤΝΟΛΟ ΠΑΙΓΙΩΝ 16.5 20.1 5.9 8.1
Αγόρια 18.3 21.9 6.4 9.4
Κορίηζια 14.7 18.6 5.5 7.0
Αζηικές Περιοτές 16.5 19.8 6.0 7.1
Αγροηικές Περιοτές 16.6 20.6 5.8 10.0
Ηλικίες 6.0-8.9 εηών 14.7 17.6 7.4 10.7
Ηλικίες 9.0-11.9 εηών 17.0 24.7 7.6 9.6
Ηλικίες 12.0-14.9 εηών 19.2 17.2 4.5 5.9
Ηλικίες 15.0-17.9 εηών 15.3 21.4 4.1 5.7
Ινςτιτοφτο «Υγεία του Παιδιοφ» 2010
Είναι εμφανζσ από τον πιο πάνω Πίνακα ότι τόςο θ ςυχνότθτα των παχφςαρκων όςο
και θ ςυχνότθτα των υπζρβαρων παιδιϊν και εφιβων ςτθν Κφπρο ζχει αυξθκεί
ςθμαντικά τα τελευταία 10 ζτθ.

11.  Η παιδικι παχυςαρκία μπορεί να ζχει απϊτερεσ
και μακροχρόνιεσ επιπτϊςεισ ςτθν ενιλικθ ηωι
αυξάνοντασ τισ πικανότθτεσ νοςθρότθτασ και
κνθτότθτασ.

12. Επιπλοκζσ τθσ Παχυςαρκίασ ςτθν
ενιλικο ηωι
 Υπζρταςθ  Σφνδρομο άπνοιασ ςτον φπνο
 Δυςλιπιδαιμία  Καρκίνοσ (ενδομθτρίου,
 Σακχαρϊδθσ Διαβιτθσ μαςτοφ, προςτάτθ, ορκοφ)
τφπου ΙΙ  Προβλιματα ςτθν κφθςθ
 Στεφανιαία νόςοσ  Διαταραχζσ τθσ εμμινου
ρφςεωσ
 Εγκεφαλικά επειςόδια
 Υπερτρίχωςθ
 Χολολικίαςθ
 Κατάκλιψθ
 Οςτεοαρκρίτιδα
National Institutes of Health, National Heart,
Lung, and Blood Institute.

13. Αίτια τθσ παχυςαρκίασ
 Η παχυςαρκία είναι ζνα τυπικό παράδειγμα
πολυπαραγοντικισ νόςου και πρζπει να κεωρείται ωσ το
αποτζλεςμα διαφόρων παραγόντων όπωσ ο τρόποσ ηωισ, θ
διατροφι, θ φυςικι δραςτθριότθτα, θ θλικία, το φφλο και θ
κλθρονομικότθτα.
 Τόςο τα γονίδια όςο και το περιβάλλον επιδροφν ςτθν
εμφάνιςθ τθσ παιδικισ παχυςαρκίασ. Τα παιδιά των οποίων
και οι δυο γονείσ είναι παχφςαρκοι ζχουν 80% πικανότθτα να
γίνουν παχφςαρκα και ο κίνδυνοσ αυτόσ πζφτει ςτο 40% αν
μόνο ο ζνασ γονιόσ είναι παχφςαρκοσ και ςτο 8% αν κανείσ
από τουσ γονείσ δεν είναι παχφςαρκοσ.

14. Αίτια των διατροφικϊν διαταραχϊν
 θ εμμονι με επαναλαμβανόμενεσ δίαιτεσ
 ςε δυςλειτουργία ςτθν οικογζνεια, υπερβολικι
αυςτθρότθτα, υπερπροςταςία,
 υπερβολικζσ απαιτιςεισ από τουσ γονείσ,
 κακοποίθςθ, ςεξουαλικι παρενόχλθςθ,
 κυματοποίθςθ από ςυμμακθτζσ, εςωτερικζσ ςυγκροφςεισ
και καταπιεςμζνα ςυναιςκιματα
 χαμθλι αυτο-εκτίμθςθ.
 Τα Μζςα Μαηικισ Ενθμζρωςθσ με τισ εικόνεσ των
υπερβολικά αδφνατων μοντζλων

15. Μαθηηές με βαθμολογία ποσ ηοσς καηαηάζζει ζηην
καηηγορία συηλού κινδύνοσ για ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΚΟΡΙΣ΢ΙΑ (%) ΑΓΟΡΙΑ (%)
2003 2010 2003 2010
ΔΑΣ-26 34.4 35.9 18.8 18.8
Γιαηροθικές Γιαηαρατές
EDI-3 25 29.6 8.2 7.2
Σάζη προς αδσνάηιζμα
EDI-3 27.8 27 9.4 9.4
Γσζαρέζκεια προς ηο
ζώμα
EDI-3 35 36.4 27.4 36.8
Σάζη προς Βοσλιμία
Ινςτιτοφτο «Υγεία του Παιδιοφ» 2010
Ο πίνακας δείτνει όηι διατρονικά ηα ποζοζηά μαθηηών με βαθμολογία ποσ ηοσς
καηαηάζζει ζηην καηηγορία συηλού κινδύνοσ παραμένοσν πολύ συηλά.

16. Ανθςυχθτικά είναι και τα ποςοςτά
εμφάνιςθσ διατροφικϊν διαταραχϊν
 Σφμφωνα με τθν Εκνικι Υπθρεςία Στατιςτικισ
Υγείασ τθσ Μ. Βρετανίασ, ζνα ςτα 10 κορίτςια
θλικίασ 12-18 ετϊν πάςχουν από νευρικι
ανορεξία που μακροπρόκεςμα ςχετίηεται με
νεφρικι ανεπάρκεια, οςτεοπόρωςθ, φκορά των
δοντιϊν από τθν πρόκλθςθ εμετοφ αλλά και
καρδιαγγειακϊν νοςθμάτων (όπωσ οι αρρυκμίεσ).

17. Ποια είναι θ διατροφι των παιδιϊν
μασ?
 Το 25% των εφιβων θλικίασ 12 με 19 ετϊν ξεκινά τθν μζρα
του παραλείποντασ το πρωινό γεφμα, κάτι το οποίο
ςυντελεί ςτθ μείωςθ των επιπζδων ςυγκζντρωςθσ και
ενζργειασ κακϊσ και ςτθ μείωςθ τθσ ςχολικισ απόδοςθσ.
 Το 85% των εφιβων δεν καταναλϊνουν τισ 5 μικρομερίδεσ
φροφτων και λαχανικϊν (400-500γρ τθν θμζρα)
 Το 60% των εφιβων τρϊνε περιςςότερα κορεςμζνα
λιπαρά από τθ ςυνιςτϊμενθ δοςολογία, κάτι το οποίο
εκφράηει τθν αυξθμζνθ κατανάλωςθ φαγθτοφ τφπου ‘φαςτ
φουντ’ (όπωσ πίτςεσ, χάμπουργκερ κλπ.) ςε ςυνδυαςμό με
τθν μειωμζνθ κατανάλωςθ άπαχου κρζατοσ, όπωσ το ψάρι
και τα πουλερικά μαγειρεμζνα με υγιεινό τρόπο (π.χ.
βραςτά ι ςτθν ςχάρα).

18. ΢υμπεραςματικά...
Τα προαναφερόμενα ςτοιχεία μασ ‘κροφουν τον κϊδωνα του
κινδφνου’
 οι γονείσ
 οι εκπαιδευτικοί
 οι επιςτιμονεσ υγείασ και (κλινικοί διαιτολόγοι, διαιτολόγοι.
Διατροφολόγοι)
 οι γιατροί
να λάβουν μζτρα για να βελτιωκεί θ παροφςα κατάςταςθ.
 χρειάηονται απαραιτιτωσ διατροφικι εκπαίδευςθ, διαφορετικά
κινδυνεφουμε να μεγαλϊςουμε μια νζα γενιά παχφςαρκων ι
υποςιτιςμζνων ατόμων με ςοβαρά προβλιματα υγείασ.

19. ΟΔΗΓΙΕ΢ ΢Ω΢ΣΗ΢ ΔΙΑΣΡΟΦΗ΢ και
πρόλθψθσ αςκενειϊν
23/10/200
8
 Ποικιλία τροφϊν
 Διατθρείται το Ιδανικό βάροσ ςτακερό
 Διαιτολόγιο ψθλό ςε φυτικζσ ίνεσ
 Διαιτολόγιο χαμθλό ςε λιπαρά, ιδιαιτζρα
κορεςμζνο λίποσ και χολθςτερόλθ
 Διαιτολόγιο χαμθλό ςε νάτριο
 Διαιτολόγιο χαμθλό ςε ηάχαρθ
 Περιςςότερθ φυςικι δραςτθριότθτα
U.S. DEPARTMENT OF HEALTH AND HUMAN SERVICES
Public Health Service Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
19

20.  Ευχαριςτϊ για τθν προςοχι ςασ