6-cı sinif (cari planlaşdırma)

DƏRS PLANI
Fənn: Coğrafiya . Tarix: ______________ Sinif:________
Standart : 3.2.1. Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
3.2.2. Azərbaycanla həmsərhəd ölkələri kontur xəritədə qeyd edir.
Mövzu: AZƏRBAYCAN — MƏNİM VƏTƏNİMDİR
Təlim nəticələri:
Azərbaycanla həmsərhəd dövlətləri və onların müxtəlif əlamətlərini şərh edir.
Azərbaycanın qonşu dövlətlərə nəzərən mövqeyini xəritədə müəyyənedir;
Azərbaycanla həmsərhəd dövlətləri kontur xəritədə qeyd edir.
İnteqrasiya: Əd. 3.1.3
İş üsulu: Əqli hücum , klaster.
İş forması: Böyük və kiçik qruplarla iş. Fərdi iş.
Resurslar: Dərslik, Azərbaycanın fiziki xəritəsi,Dünyanın siyasi xəritəsi
İnternet resursları: www.kayzen.az/blog/coğrafiya-tarixi/19/böyük-ipək-yolu.html
http://www.youtube.com/watch?v=l5FlHCzkpe
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: Şəkkildə nə görürsünüz? Bu şəkilə əsaslanraq hər biriniz öz ölkəsini necə təqdim edərdiniz.
?
Tədqiqat sualı: Azərbaycan hansı qonşu ölkələrlə həmsərhəddir?
Tədqiqatın aparılması: Şagirdləri 4 kiçik qrupa bölünür.
1- cü qrup: Azərbaycanla həmsərhəd olkələri xəritədə göstərin.
2- cü qrup: Kontur xəritədə Azərbaycanla həmsərhəd olkələri qeyd edin.
3-cü qrup: Kontur xəritədə Azərbaycanın sərhəddindən kecən coğrafi obyektləri qeyd edin
4- cü qrup:Verilmış klasteri doldurun:
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Hər qrupun işi müzakirə olunur.
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Azərbycan 5 ölkə ilə qurru sərhəddə malikdir: Rusiya Gürcüstan,
Ermənistan, Türkiyyə, İranla.
Yaradıcı tətbiqetmə: ( Sinifdə verilən tapşırıqların davamı evə verilir.) 1. Öyrənliklərinizi tətbiq edin. 2.
Nə öyrəndiniz. 3. Öyrəndiklrinizi yoxlayın.
Qiymətləndirmə: Qrup işini bu meyarlarla apara bilərsiniz.
Şərhetmə Xəritədə mövqeyi müəyyənetmə Dövlətləri kontur xəritədə qeydetmə
Dərs hissə müdiri:
Zəif Orta Yüksək
Azərbaycanla həmsərhəd dövlət-
ləri və onların müxtəlif əlamətlə-
rini şərh et-məkdə çətinlik çəkir.
Azərbaycanla həmsərhəd döv-lətləri
tanıyır, amma onların əlamətlərini
tam şərh edə bilmir.
Azərbaycanlahəmsərhəd
dövlətləri və onların müxtəlif
əlamətlərini ətraflı şərh edir
Azərbaycanın qonşu döv-lətlərə
nəzərən mövqeyini xəritədə
müəyyən etməkdə çətinlik çəkir
Azərbaycanın qonşu dövlətlərə nəzə-
rən mövqeyini xəritədə müəyyən
edərkən kiçik qeyridəqiqliyə yol verir
Azərbaycanın qonşu
dövlətlərə nəzərən mövqeyini
xəritədə dəqiq müəyyən edir.
Azərbaycanla həmsərhəd
dövlətləri kontur xəritədə qeyd
etməkdə çətinlik çəkir.
Azərbaycanla həmsərhəd döv-lətləri
kontur xəritədə sasən qeyd edir
Azərbaycanlahəmsərhəd dövlətləri
kontur xəritədə düzgün qeyd edir.

Fənn: Coğrafiya . Tarix: ______________
Alt satndatrlar: 1.3.1 Kartoqrafik təsvirlərdə istifadə olunan elementləri şərhedir.
3.2.1 Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
Təlim nəticələri: paralel və meridianların xəritələrdə təyinatını izah edir;
xəritədə ölkələrin yerləşdiyi yarımkürələri müəyyən edir
Mövzu: Coğrafi ünvanlar
İnteqrasiya: Riy.3.2.3
İş üsulu: Əqli hücum.
Resurslar: Dərslik,Yarımkürələr xəritəsi,qlobus, İKT
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: “Hansı ünvanları bilirsiniz, ünvan nə üçün lazımdır” tipli suallarla şagirdlərdən
ünvan haqqında məlumatları soruşmaq olar
Tədqiqat sualı: Coğrafi ünvan nədir?
http://www.youtube.com/watch?v=a9IVgAcjq_4
http://www.youtube.com/watch?v=BM_bZYD5zBI
Tədqiqatın aparılması: Şagirdləri 4 kiçik qrupa bölünür. 1-qrup: Coğrafi ünvanın əsas elementlərini
qeyd edin.
2- qrup: Verilmış şəhərlərin coğrafi ünvanını müəyyən edin.
Şəhərlər Coğrafi ünvanları.
İstanbul
London
Moskva
Pekin.
3-cü qrup: Kontur xəritədə verilmis obyektlarin ünvanını qeyd edin.
4- qrup: Verilmış klasteri doldurun:
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Cografi ünvan dedikdə 4 yarımkürrə başa düşülür ; Simal Cənub, Şərq,
Qərb.
Yaradıcı tətbiqetmə: ( Sinifdə verilən tapşırıqların davamı evə verilir.): 1. Öyrənliklərinizi tətbiq edin. 2.
İzahetmə Xəritədə yarımkürələri müəyyənetmə
Coörafi ünvan

Də
rs
his
sə
mü
dir
i:________________________________(ad. soyad)
STANDART: 2.1.5. Yer səthində suyun paylanmasını şərh edir.
Mövzu: YERİN SU VƏ QURU SƏTHİ
Təlim nəticəsi: materik və okeanları fərqləndirir;
materik və okeanları xəritədə göstərir;
materiklərin və okeanların xəritədə coğrafi mövqeyini şərh edir.
İnteqrasiya:
İş üsulu: Əqli hücum.
Resurslar: Dərslik,Su və quru səthinin diaqramını əks etdirən plakat, yarımkürələr xəritəsi.
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: Bu şəkillər arasında hnsı əlaqə var?
Tədqiqat sualı: Yer səthinin quru və su sahaəsi hansı hissələrdən ibarətdir?
1-qrup: “SAKİT OKEAN” -Materiklərin adını böyükdən kiciyə doğru yazın.
2-ci qrup: “ATLANTİK OKEAN”-Xəritədə materik və okeanları göstərin.
3-cü qrup: “HİND OKEAN”- Okeanların hansı materikler arasında yerləşdiyini müəyyənləşdirin.
4-cü qrup:Qitələri sadalayın.
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Yer kürrəsinin səthi 6 materik və 4 okeanlardan ibaraətdir
Yaradıcı tətbiqetmə: ( Sinifdə verilən tapşırıqların davamı evə verilir.): 1.Öyrənliklərinizi tətbiq edin.
2. Nə öyrəndiniz. 3. Öyrəndiklrinizi yoxlayın.
Fərqləndirmə, Xəritə üzərində iş, Şərhetmə
Dərs hissə müdiri:________________________________(ad. soyad)
Zəif Orta Yüksək
Paralel və meridianların
xəritələrdə təyinatını izah etməkdə
çətinlik çəkir.
Paralel və meridianların xəritələrdə
təyinatını qismən izah edir.
Paralel və meridianların xəritələrdə
təyinatını ətraflı
izah edir.
Xəritədə ölkələrin yerləşdiyi
yarımkürələri müəyyən etməkdə
çətinlik çəkir.
yarımkürələri qismən müəyyən edir.
yarımkürələri dəqiq müəyyən
edir.
Zəif Orta Yüksək
Materik və okeanların mahiyyətini
fərqləndirə bilmir
Materik və okeanları
çətinliklə fərqləndirir.
Materik və okeanları tam
fərqləndirir
Materik və okeanları xəritədə
göstərməkdə çətinlik çəkir.
Materik və okeanların bir
qismini xəritədə göstərir.
Materik və okeanları xəritədə
dəqiq göstərir.
Materiklərin və okeanların
xəritədə coğrafi mövqeyini şərh
etməkdə çətinlik çəkir
xəritədə coğrafi mövqeyini əsasən
şərh edir.
xəritədə coğrafi mövqeyini düzgün
şərh edir.

STANDART: 1.3.1. Kartoqrafik təsvirlərdə istifadə olunan elementləri şərh edir.
Mövzu: XƏRİTƏ COĞRAFİYANIN İKİNCİ DİLİDİR
Təlim nəticəsi: Xəritənin növünü müəyyən edir (kontur, tematik, fiziki, siyasi);
İş üsulu: Əqli hücum, müzakirə.
Resurslar: Dərslik,Azərbaycanın fiziki,inzibati xəritəsi,Dünyanın siyasi xəritəsi
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: videocarx gedir “Xəritələrdən hansı məlumatlar almaq olar?”
Tədqiqat sualı: Hansı xəritələri tanıyırsınız?
Tədqiqatın aparılması: Müzakirələrlə aparılır.
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Müzakirə sualları qoyulur.
Ərazının daglar və relyefini müsahidə etmək ücün hansı xəritələrə müracıət edirlər?
Siyasətcilər dovlət və onun ərazisini müəyyən edərkən hansı xəritələrdən istifadə edirlır.
Əkinciliklə məşgul olna zaman ərazinin iqlimini müəyyən etmək üçün hansı xəritələrə müraciət edirlər.,
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Xəritələr müxtəlif məzmununlu ola bilər: ümumcoğrfi, tematik, kompleks
xəritələr.
Nə öyrəndiniz. 3. Öyrəndiklrinizi yoxlayın. 4.Kontur xəritə materik və okeanlrı qeyd edin.
Müəyyənetmə, İzahetmə
Zəif Orta Yüksək
Xəritənin növünü müəyyən etməkdə
çətinlik çəkir.
Xəritənin bəzi növlərini
müəyyən edir.
Xəritənin növünü düzgün
müəyyən edir.
Xəritələrdən necə məlumat
almasını izah etməkdə çətinlik
çəkir.
almasını müəllimin köməyi
ilə izah edir.
almasını ətraflı izah edir
Alt STANDARTI :1.1.1. Qədim insanların Yer haqqında təsəvvürlərini şərh edir
Təlim nəticələri: Yer haqqında ilkin təsəvvürləri izah edir;
Yer haqqında təsəvvürlərin inkişaf mərhələlərini şərh edir
Mövzu: Coğrafi biliklərin inkişafı.
İnteqrasiya: Az.t.1.1.1 İnf. 3.3.1
İş üsulu: Əqli hücum , venn dioqramı.
Resurslar: Dərslik,yarımkürələr xəritəsi , http://photopeach.com
http://www.youtube.com/watch?v=lLUEn_ET5JY
DƏRSİN GEDİŞİ:
Motivasiya: Şəkkildə nə görürsünüz?
Tədqiqat
sualı: Azərbaycan hansı qonşu ölkələrlə həmsərhəddir?
Tədqiqatın aparılması:

1-qrup: Coğrafi biliklərin inkişaf mərhələlərini qeyd edin.
2- qrup: Erotosfen və Ptolomeyin xəritələrinin oxşar və fərqli cəhətlərini venn dioqrmında göstərin.
3-cü qrup:Verilmış coğrafiayaşünasların fəaliyyətini qarşısnda düzgün qeyd edin
Coğrafiyaşünaslar. Fəaliyyətləri.
Şumerlər,babillər, hindalilər “Yeri nəhəng okeanda üzən ağac parcası “ hesab
etmışdir.
Fales Qədim coğrafi təsəvvürlərə malikdir.
Erotosfen Yein ilk dəfə kiçildilmiş modelini Qlobusu yaratmışdır
Ptolomey İlk dəfə ulduzlu səma qlobusunu tərtib etmışdir
Əl-Biruni Meridian və paralellərdən istifadə etməklə mükəmməl
xəritə tərtib etmişdir.
Nəsrəddin Tusi “Coğrafiya” sözünü elmə ilk dəfə o gətirmışdir.
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Hər qrupun işi müzakirə olunur. İnternet resurslarından istifadə
edərək test tapşırıqları ilə müzakirə aparılır.
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Coğrafi biliklərin inkişafı 4 mərhələyə ayrılır:
1) Qədim dövr , 2) Orta əsarlər dövrü, 3)Böyük coğrafi kəşflər döüvrü
4) Müasir dövr.
İzahetmə , Şərhetmə
Zəif Orta Yüksək
Yer haqqında ilkin təsəvvür-
ləri izah etməkdə çox çətinlik
çəkir.
Yer haqqında ilkin təsəvvür-ləri
müəllimin köməyi ilə izah edir.
Yer haqqında ilkin təsəvvür-ləri
dolğun izah edir
Yer haqqında təsəvvürlərin
inkişaf mərhələlərini şərh
Yer haqqında təsəvvürlərin
inkişaf mərhələlərini qismən
şərh edir.
Yer haqqındatəsəvvürlərin
inkişaf mərhələlərini ətraflı şərh
edir.
Alt Standart:.1.1.1. Qədim insanların Yer haqqında təsəvvürlərini şərh edir
Təlim nəticəsi:
məşhur səyahətçilərin nailiyyətlərini şərh edir;
keçmişdə və indiki zamanda səyahətlərin məqsədlərinin müxtəlifliyini izah edir.
Mövzu: Səyyahlar, tədqiqatcılar, turistlər.
İnteqrasiya: Az.t. 1.1.1 , İnf. 3.3.1 Üm.t. 2.1.1
İş üsulu: Əqli hücum
Resurslar: Dərslik,yarımkürələr xəritəsi , http://photopeach.com/album/17rc9fa
http://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Səyyahlar
DƏRSİN GEDİŞİ:
Motivasiya: Səyahət etmək üçün aşağıdakı sualları cavablandırın:
– Hansı ölkəni seçmək istərdiniz: dağlıq, düzənlik, ada və s.
– Həmin ölkəyə hansı nəqliyyat vasitəsilə getmək istərdiniz: avtobus, təyyarə və s.
– Səfər zamanı harada qalmaq istərdiniz: mehmanxanada, evdə, çadırda və s.
– Nəyə diqqət yetirmək istərdiniz: təbiət, insanlar, tarixi abidələr, bitkilər, heyvanat
aləmi və s.
– Səfərə kiminlə getmək istərdiniz: valideynlər, dostlar, tanımadığınız insanlar və s.
– Səyahətdə nə qədər müddətə qalmaq istərdiniz: gün, ay və s.
Tədqiqat sualı: Coğrafi biliklərin inkişafda coörafı biliklərin inkişaf mərhələrinin rolu nədən ibarətdi?

Tədqiqatın aparılması: Tədqiqat işi qoyulmuş suallar əsasında aparılır.
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Müzakirə test və sallar əsasında aparılır.
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Coğrafi biliklərin inkişafı 4 mərhələyə ayrılır:
1) Qədim dövr , 2) Orta əsarlər dövrü, 3)Böyük coğrafi kəşflər döüvrü
4) Müasir dövr.
İzahetmə , Şərhetmə
Dərs hissə müdiri:________________________________(ad. soyadı)
Fənn: Coğrafiya . Tarix: ______________ Sinif:_______
Alt Standart:. 3.1.1. Dünya xalqlarının fərqli xüsusiyyətlərini təsvir edir.
3.2.1. Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
Təlim nəticəsi:
dünya xalqlarını irq, din və dil baxımından fərqləndirir;
dünya ölkələrini irq, din və dil baxımından qruplaşdırır.
Mövzu: MÜXTƏLİF XALQLAR, İRQLƏR, DİNLƏR
İnteqrasiya: Az.t. 1.1.1 , İnf. 3.3.1 Üm.t. 2.1.1
İş üsulu: Əqli hücum
Resurslar: Dərslik, şəkillər, yarımkürələr xəritəsi,
http://www.youtube.com/watch?v=MVd37VvlAGE, http://www.youtube.com/watch?v=Bc6NPFL3D
DƏRSİN GEDİŞİ:
Motivasiya: Şəkildə gördükləriniz barəsində nə deyərdiniz?
Tədqiqat sualı : Yer kürəsinin əhalisi hansı əlamətlərinə örə fərqlənirlər?
1- cü qrup: Dünyanın siyasi və əhalinin irqi tərkibi xəritələrindən istifadə edərək cədvəli tmamlayın.
Qitə / materik İrqlər Ölkələr
Avropa
Asiya
Şimali Amerika
Cənubi Amerika
Afrika
Avstraliya
Zəif Orta Yüksək
Məşhur səyahətçilərin
nailiyyətlərini şərh etməkdə
çətinlik çəkir
Məşhur səyahətçilərin bir
qisminin nailiyyətlərini şərh
edir.
Məşhur səyahətçilərin
nailiyyətlərini ətraflı şərh edir.
Keçmişdə və indiki zamanda
səyahətlərin məqsədin
müxtəlifliyini izah etməkdə
çətinlik çəkir.
səyahətlərin məqsədlərini
bəzən səhv salır.
səyahətlərin məqsədin
müxtəlifliyini
ətraflı izah edir.

2- cü qrup: Kontur xəritədə əhalinin irq tərkibinin paylaşdığını qeyd edin.
3-cü qrup: Verilmiş simvolların hansı dinə aid olduğunu müəyyənləşdirin:
4- cü qrup: Vermilmiş xalqları aid olduğu dil qruplarına uyğun qruplaşdırın və qarşısından sitayış
etdikləri dinləri dəqeyd edin:
Alman, Rus, Qirğız , İspan, Yapon , Hind.
Xalq Din
Nəticə və ümüumiləşdirmə: İnsanlar xarici görünüşünə görə müxtəlif irqlərə ayrılır:
avropoid, monqoloid, neqroid, avstroloid. Hər hansı dinə bir neçə xalqın nümayən-dələri etiqad edirlərsə,
onlar dünya dinləri adlanır: xristianlıq, islam, büdpərəstlik.
Bir-birinə oxşar dillər eyni dil qrupunda birləşir.
Yaradıcı tətbiqetmə: ( Sinifdə verilən tapşırıqların davamı evə verilir.):
1. Öyrənliklərinizi tətbiq edin. 2. Nə öyrəndiniz. 3. Öyrəndiklrinizi yoxlayın.
Qiymətləndirmə meyarlarları
Fərqləndirmə Qruplaşdırma
Zəif Orta Yüksək
Dünya xalqlarını irq, dil və din
baxımından fərqləndirməkdə çətinlik
çəkir
Dünya xalqlarını irq, dil və
din baxımından müəllimin
köməyi ilə fərqləndirir.
Dünya xalqlarını irq, dil və din
baxımından tam fərqləndirir.
Dünya ölkələrini irq, dil və din
baxımından qruplaşdırmaqda
çətinlik çəkir.
Dünya ölkələrini irq, dil və
din baxımından əsasən
qruplaşdırır.
Dünya ölkələrini irq, dil və din
baxımından düzgün qruplaşdırır
Alt STANDART: 3.1.1. Dünya xalqlarının fərqli xüsusiyyətlərini təsvir edir.
3.2.1. Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
Mövzu: ƏHALİ ARTIMI VƏ MƏSKUNLAŞMASI
Təlim nəticəsi: dünya əhalisinin say artımını şərh edir;
insanların ilk məskunlaşma ərazilərinin təbii şəraitini izah edir;
kənd yaşayış məntəqələrinin müxtəlif tiplərini müqayisə edir.
İnteqrasiya: Az.t. 2.1.2. İnf. 3.3.1. Riy. 5.1.1.; 5.1.4. Üm.t. 2.1.1.
Resurslar: Dərslik, Dünyanın əhali və siyasi xəritəsi.
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: 2000 il əvvəl Yer kürəsində 170 milyon insan yaşayırdı.
200 il əvvəl Yer kürəsində insanların sayı 800 milyon nəfərə catdı.
Bu gün insanların sayı 7 milyard nəfərə yaxındır.
Tədqiqat sualı: Yer kürəsi əhalisinn əsas məsknlaşma formaları hansılardır və necə paylanmışdır ?
1- cü qrup: Şəhər və kənd əhalisinin artım və azalma qrafikini ayrılıqda qurun.

2-ci qrup: Təsvir olunan kənd tipi hansı ölkələr ücün xarakterikdir ,verilmiş olkələrin altından xətt cəkin.
Tacikistan, İtaliaya. Fransa , Kanada. Türkmənistan ,Almaniya .
Qırğızıstan, Qazxıstan. Polşa, Böyük Britaniya.
3-cü qrup: 2009-cu ildə respublikamızda əhalinin sayı 9 055 000 nəfər olmüşdur . Sxemdən istifadə edərək
2010-cu ildə əhalinin sayının necə dəyışdiyini hesablayın.
2- cü qrup: Dağınıq və qrup kənd məskunlaşmasının üstünlük təşkil etdiyi regionları qeyd edin.
Kənd
Şəhər
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Əhali artımı dedikdə təbii və mexaniki artım nəzərdə tutulur. Təbii artım
doğulanlrla ölənərin fərqi deməkdir. Mexaniki artım - gələnlərin və gedənlərin say fərqinə görə müəyyən
olunur. Əhalinin iki məskunlaşma formaları vardır
Yaradıcı tətbiqetmə: (Sinifdə dərsliyin sonunda verilən tapşırıqların davamı evə verilir.)
Nə öyrəndiniz
Dünya əhalisinin sayı təbii artım hesabına çoxalır. Əhalinin artımı insanları ilk
yaşayış məskənlərindən kənara, sərt təbiətli ərazilərə köçməyə məcbur etmişdir.
Əkinçiliklə məşğul olan insanlar kəndlərdə yaşayırlar. Sənətkarlığın inkişafı
digər yaşayış məntəqələrinin — şəhərlərin yaranmasına səbəb olmuşdur.
Öyrəndiklrinizi yoxlayın.
Xəritə-sxemdə göstərilən ölkələrdə kənd yaşayış məntəqələrinin müvafiq tiplərini
müəyyən edin
A, E – dağınıq; B, D, C — qrup.
Qiymətləndirmə: meyarları.
Fərqləndirmə İzahetmə Müqayisəetmə
Zəif Orta Yüksək
Dünya əhalisinin say artımını
şərh etməkdə çətinlik çəkir.
əsasən şərh edir.
düzgün şərh edir.
İnsanların ilk məskunlaşma
ərazilərinin təbii şəraitini izah
ərazilərinin təbii şəraitini
qismən izah edir.
ərazilərinin təbii şəraitini ətraflı izah
edir.
Kənd yaşayış məntəqələrinin
müxtəlif tiplərini müqayisə etməkdə
çətinlik çəkir.
müxtəlif tiplərinin bir qismini
müqayisə edir
müxtəlif tiplərini düzgün müqayisə
edir.
0
20
40
60
80
1917-ci il 1945-ci il 2012-ci il
kənd
şəhər

Alt STANDART:3.2.5 Ətraf mühitdə çirklənməyə məruz qalmış ərazilərin fotoalbomunu hazırlayır.
Mövzu: BÖYÜK ŞƏHƏRLƏRİN BÖYÜK PROBLEMLƏRİ
Təlim nəticəsi:
□ ətraf mühitin çirklənməsində insanların fəaliyyətinin təsirini təhlil edir;
□ şəhər və kənd yaşayış məntəqələrinin problemlərinin səbəbləri və onları
aradan qaldırılmasına dair fərziyyələrini irəli sürür.
İnteqrasiya: B. 3.2.1
Resurslar: Dərslik, Dünyanın əhali və siyasi xəritəsi.
https://az.wikipedia.org/wiki/Smoq
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: ŞƏKİLLƏRDƏ NƏ GÖRÜRSÜNÜZ?
Yönəldici sual:
 Hansı böyük şəhərlərdə olmusunuz?
 Onların hansı problemlərini müşahidə etmisiniz?
Tədqiqat sualı: Böyük şəhərlərdə hansı problemlər yaranır və onlar hansı nəticələrə səbəb olur?
1- ci qrup: Şəhərlərdə tıxac probleminin yaranma səbəbləri, onun nəticələrini qeyd edin:
2- ci qrup: Şəhərlərdə Zibilliklərin artması probleminin yaranma səbəbləri, onun nəticələrini qeyd edin
3- cü qrup: Şəhərlərdə təmiz su probleminin yaranma səbəbləri və onun nəticələrini qeyd edin
4- cü qrup: Yaşayış məntəqələri ücün səciyyəvi problemləri müəyyən edin:
Məntəqə Yol İşıq Su Zibil İnternet Mənzil Səs-küy
Şəhər
Kənd
Nəticə və ümüumiləşdirmə:
 Böyük şəhərlərdə əhalinin sayının çox olması xeyli miqdarda problemlərin meydana çıxmasına səbəb
olur.
 Küçələrdəki tıxaclar, məişət tullantıları, işləməyən kanalizasiyalar ətraf mühitin çirklənmısinə səbəb
olur, bu isə insanın sağlamlığına mənfi təsir edir.
Yaradıcı tətbiqetmə: (Sinifdə dərsliyin sonunda verilən tapşırıqların davamı evə verilir.)
Nə öyrəndiniz:
Şəhər əhalisinin artması müxtəlif problemlərin yaranmasına səbəb olur. Yaşayış üçün
mənzil problemi ən başlıca problemlərdən biridir. Nəqliyyat vasitələrinin artması
tıxac problemini yaradır. Ekoloji cəhətdən içməli su problemi Bakıda daim aktua
Öyrəndiklrinizi yoxlayın.
Şəkillərdə şəhərin hansı problemlərinn həll edilməsi yolları göstərilmışdir?

Evdə: Yaşdığınız ərazinin problemlərini əks etdirən təqdimat, fotoalbom və ya plkat hzırlayın.
Qiymətləndirmə: meyarları.
Təhliletmə Fikiryürütmə
Alt STANDART: 3.1.2. Kontur xəritədə ilk yaşayış məntəqələrini qeyd edir.
3.2.3. İnsanların təsərrüfat fəaliyyətini şərh edir.
3.2.4. Mənimsəmə iqtisadiyyatından istehsal iqtisadiyyatına keçidi
sxematik təsvir edir.
Mövzu: İNSANLARIN TƏSƏRRÜFAT FƏALİYYƏTİ
Təlim nəticəsi:
 əmək bölgüsünü nümunələrlə izah edir;
 mənimsəmə iqtisadiyyatını və istehsal iqtisadiyyatını fərqləndirir;
 mənimsəmə iqtisadiyyatından istehsal iqtisadiyyatına keçidi şərh edir;
 kontur xəritədə ilk yaşayış məntəqələrini qeyd edir.
İnteqrasiya:
Resurslar: Dərslik
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: Şəkildə nə gürüsünüz ?
Tədqiqat sualı:
Nəüçün insanların təsərrüfat fəaliyyəti və həyat tərzi tarix boyu dəyişmişdir?
Əmək bölgüsü tarix boyu necə dəyışmişir?
Kişi və qadın əməyi tarix boyu necə dəyişmişdir?
Qədim insanlar geyim və ərzağı hansı yollarla əldə edirlər?
Qədim insanların iqtisadı fəaliyyəti nece adlanırdı?
Əkinciliyin inkişafı necə başlayıb?
Əkincilik hansı ilk yaşayış məskənlərində formalaşmışdır?
Heyvandarlığın inkişafı nə ilə əlaqəlidir?
İstehsal iqtisadiyyatı nə deməkdir?
Əkinciliyin inkişafı ilə əlaqədardır?
Əkincilikdə hansı əmək alətlərindən istifdə edilirdi?
Sənətkarlıgın inkişafına nə təkan verdi?
Sənayenin inkişfına nə təkan verdi?
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Müzakirə sxem konspektlə aparılır.
Zəif Orta Yüksək
Ətraf mühitin çirklənməsində
insan fəaliyyətinin təsirini təhlil
Ətraf mühitin çirklənməsində
insan fəaliyyətinin təsirini əsasən
təhlil edir.
Ətraf mühitin çirklənməsində insan
fəaliyyətinin təsirini ətraflı izah edir
Şəhər yaşayış məntəqələrinin
problemlərini yaradan səbəblər
haqqinda fikir bildirməyə çətinlik
cəkir.
problemlərinin səbəbləri barədə
müəyyən fikirlər söyləyir.
problemlərinin səbəblərini sadalayır və
fərziyələrini tam sərbəst olaraq irəli
sürür.

Nəticə və ümüumiləşdirmə:
İnsanlar tarixi inkişaf dövründə mənimsəmə iqtisadiyyatını istehsal iqtisadiyyatı
ilə əvəz etmişlər. Qədim insan qidaya və geyimə olan tələbatını yığıcılıq və
ovçuluq ilə əldə edirdi. Təbii ehtiyatların tükənməsi əkinçiliyin, kütləvi ovlar isə
heyvandarlığın inkişafına təkan vermişdir. Maddi nemətlər istehsal etmək üçün
insanlar avadanlıqlar istehsal etmiş və sənaye inkişaf etməyə başlamışdır.
Yaradıcı tətbiqetmə: ( Sinifdə verilən tapşırıqların davamı evə verilir.)
Öyrəndikləriniz tətbiq edin.
Mənimsəmə iqtisadiyyatında nece əldə olunurdu İstehsal iqtisadiyyatında nece əldə
olunurdu
Geyim
Qida
Evdə: Kontur xəritədə Mesopotomiya, Böyük Çin ddüzənliyi, Nil cayının sahillərini qeyd edin.
İzahetmə, Fərqləndirmə, Şərhetmə , Kontur xəritədə qeydetmə
Zəif Orta Yüksək
Əmək bölgüsünə nümunələr göstərə
bilmir, izah etməkdə çətinlik çəkir.
Əmək bölgüsünə nümunələrgös-
tərir, amma izahını müəllimin
köməyi ilə verir.
Əmək bölgüsünü nümunələrlə
ətraflı izah edir.
Mənimsəmə iqtisadiyyatını vəisteh-sal
iqtisadiyyatını fərqləndirməkdə çətinlik
çəkir.
Mənimsəmə iqtisadiyyatını və
istehsal iqtisadiyyatını əsasən
fərqləndirir.
Mənimsəmə iqtisadiyyatını və
istehsal iqtisadiyyatını düzgün
fərqləndirir.
Mənimsəmə iqtisadiyyatından isteh-sal
iqtisadiyyatına keçidi şərh et-məkdə
çətinlik çəkir.
Mənimsəmə iqtisadiyyatından
istehsal iqtisadiyyatına keçidi
köməkliklə şərh edir.
Mənimsəmə iqtisadiyyatından
istehsal iqtisadiyyatına keçidi
geniş şərh edir.
Kontur xəritədə ilk yaşayış məntə-
qələrini qeyd etməkdə çətinlik çəkir.
Kontur xəritədə ilk yaşayış mən-
təqələrini müəllimin köməyi ilə qeyd
edir.
Kontur xəritədə ilk yaşayış
məntəqələrini düzgün qeyd edir.
Alt STANDART: 3.2.3. İnsanların təsərrüfat fəaliyyətini şərh edir.
3.2.4. Mənimsəmə iqtisadiyyatından istehsal iqtisadiyyatına keçidi
sxematik təsvir edir.
Təlim nəticəsi: məhsulun istehsalı üçün lazım olan şərtləri izah edir.
istehsal və qeyri-istehsal sahələrini fərqləndirir.
Mövzu: İSTEHSAL VƏ İSTEHLAK
İnteqrsiya: H.b. 1.2.1. ; 2.3.1
Resurslar: Dərslik, Dünyanın siyasi xəritəsi
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya:
XX əsrin əvvəlində Azərbaycanda cəmi 50 avtomobil vardı, 2013-cü ilin fevralında bu rəqəqm 1, 5 milyon
çatmışdır. Ölkədə avtomobillərin sayı durmadan artməşdır.
Avtomobillərin sayının sürətlə artmasını necə izah edə bilərsiniz?
Tədqiqat sualı: İnsanların təsərrüfat fəaliyyəti nədən ibarətdir?
Yönəldici suallar:
Mənimsəmə
iqtisdiyytı

Avtomobil hissələri nədən hazırlanır? Avtomobillərin artması ilə havanın çirklənməsi arasında hansı
əlaqə var? Avtomobilin işləməsi üçün nədən istifadə edilməlidir?
1-ci qrup: Verilmış şəkillər əsasında istehsal və istehsal prosesini verilənlər əsasında ayırın və şərh edin:
İstehsal İstehlak
2-ci qrup: Göstərilmş şəkillər qarşısında maddi və qeyri maddi istehsal sahə olduğunu qeyd edin:
3-cü qrup: Şəkllərdə verlilənlərdən anlardan hansı xammal,hansı hazır məhsuldur? Uyğun xanalara
xammal və ondan alınan məhsulların adını şəkil üzrə müəyyən edib yazın:
Xammal Hazır məhsul
4-cü qup: İstehsal prosesi hansı mərhələlərdən ibarətdir. Şəkil üzrə müəyyən edərək sxemi doldurun.
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Hər bir qrupun işi müzakirə olunur. Hər qrup digər qrupların
işinə əlavələr edir.
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Müəllim şagirdlərlə birlikdə tdqiqat sualına və fərziyyələrə qayıdır.
Öyrəndiklərinizi tətbiq edin
Şagirdlərin Azərbaycanda neftin hasilatı, emalı və istehlakı haqqında biliklərini

yoxlamağa imkan verir. Şəkillərin köməyi ilə müəllim neft sənayesində olan
mərhələlərlə bağlı şagirdlərin fikirlərini ümumiləşdirə bilər.
Nə öyrəndiniz
Hazır məhsul ______prosesində əldə edilir. Hazır məhsul istehsalı üçün _______tələb olunur. Məhsul istehsal
edərkən onun kim tərəfindən alınacağı, yəni ________nəzərə alınmalıdır. İnsanların fiziki, mənəvi və intellektual
əməyi insan ehtiyatları adlanır.
Öyrəndiklərinizi yoxlayın.
Shənin hansının istehsla ,hansınn qeyri istehsala aid olduğunu qeyd edin.
1. Aqronom 2. Metallurq. 3. Geoloq 4. Cilingər. 5.Dulusçu;
6. Dizaynerş 7. Menecer. 8.Baytar. 9. Sinoptik. 10.uditor.
Fərqləndirmə , İzahetmə.
Zəif Orta Yüksək
Məhsulun istehsalı üçün lazım olan
şərtləri izah etməkdə çətinlik çəkir.
Məhsulun istehsalı üçün lazım
olan şərtlərin bir hissəsini izah
edir.
Məhsulun istehsalı üçün lazım olan
şərtləri ətraflı izah edir.
İstehsal və qeyri-istehsal sahələri
fərqləndirməkdə çətinlik çəkir.
İstehsal və qeyri-istehsal
sahələrini əsasən fərqləndirir.
İstehsal və qeyri-istehsal sahələrini
düzgün fərqləndirir
Alt STANDART: 3.2.1 Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
Təlim nəticəsi: Dövlətləri coğrafi mövqeyinə görə müqayisə edir.
Ölkələrin yoxsul və varlı bölgü prinsipini izah edir.
Mövzu: Dünya ölkələri.
İş üsulu: Əqli hücum, Venn diaqramı, klaster, suallar.
İş forması: Kiçik qruplarla iş. Fərdi iş.
Resurslar: Dərslik, Dünyanın siyasi xəritəsi , şəkillər, İKT .
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya:
Bu şəkillər nəyi əks elətdirir ?
yönəldici suallar: 1. Şəkillərdəki usaqların həyat tərzi haqqında nə deyə bilərsiniz? 2. Bu uşaqlar hansı
ölkələrdə yaşaya bilərlər?Sonra uşaqların yaşayışının onların aid olduqları ölkələrlə əlaqələndirilir.
Mövzu elan olunur. Suallarla bağlı şagirdlərin fərziyyələri dinlənilir.Sonra tədqiqat başlayır.
Tədqiqat sualı:Dünyanın siyasi xəritəsində yerləşən ölkələri hansı əlamətlərə görə qruplaşdırmaq olar?
Tədqiqatın aparılması: Şagirdlər 4 qrupa bölünürlər.
1-ci qrup: Varlı və kasıb ölkələr arasındakı oxşar və fərqli əlamətləri VENN diaqramında göstərin.
2-ci qrup: Ada və yarımada ölkələrinin adlarını cədvəldə qeyd edin
3-cü qrup: Sahəsinə görə böyük ölkələrin adlarını qeyd edin.
4- cü qrup: Sahəsinə görə fərqlənən ölkələri kontur xəritədə qeyd edin.
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Müzakirədə klasterdən istifadə edilir.
Ada ölkələri Yarımada ölkələri

Nəticə və ümüumiləşdirmə: Dünyanın siyasi xəritəsində ölkələri müxtəlif xüsusiyyətlərinə görə qruplaşdırmaq
olar. Məsələn: ərazisinin böyüklüyünə, ada və yarımada ökəsi olmasına və s. əlamətlərinə görə. Lakin ölkələrin ən
mühüm fərqləndirici xüsusiyyəti onların varlı və kasıb ölkə olmasındadır.
Nə öyrəndiniz. 3. Öyrəndiklrinizi yoxlayın. 4.Kontur xəritədə varlı və kasıb ölkələrin yayıldğı reğionları
qeyd edin.
Müqayisəetmə İzahetmə
Zəif Orta Yüksək
Dövlətləri coğrafi mövqeyinə görə mü-
qayisə etməkdə çətinlik çəkir.
Dövlətləri coğrafi mövqeyinə
görə əsasən müqayisə edir.
Dövlətləri coğrafi mövqeyinə
görə düzgün müqayisə edir.
Ölkələrin “kasıb” və “varlı” bölgü
prinsipini izah etməkdə çətinlik çəkir.
prinsipini qismən izahedir.
prinsipini geniş izah edir.
Praktik dərs.
Alt STANDART: 3.2.1 Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
Təlim nəticəsi: “Əhali sıxlığı” və “Dünya dinlərinin yayılması” xəritələri üzrə lazım olan məlumatları şərh edir;
əhalinin təbii artımını hesablayır; əhalinin statistik göstəricilərini toplayır və təhlil edir.
Mövzu: Əhali xəritısi və statistik göstəricilərlə iş.
İş üsulu: Əqli hücum,
İş forması: Kiçik qruplarla iş.
Resurslar: Dərslik,Dünyanın siyasi xəritəsi, İKT vasitələri.
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya:
Bu şəkillər nəyi əks etdirir
Tədqiqat sualı: Dünya əhlisi yer kürəsində necə paylanmışdır?
1-ci qrup: Dünya əhalisinin sıxlığının təsvir olunduğu xəritədən istifadə etməklə aşağıdakı suallara
cavab verin.
Ölkələri qruplaşdırın

2- ci qrup:”Dünya dinlərinin yayılması” xəritəsinə əsasən aşağıdakı suallara cavab verin
3-cü qrup: Azərbaycan ailəsinin nümunəsində əhali artımınınhesablayın.
4- cü qrup:Əhalinin statistik göstəricilərinin təhlili.
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Dünya dinləri 3 yerə bölünür – xristianlıq, islam, bütpərəstlik. Xristianlıq
dini daha cox geniş yayılmış dindir. 2ci yerda islam sonraki mərhələdə isə bütpərəstlik durur.
Yer kürəsi üzrə əhalinin sıxlığı hər km2 -ə gorə götürülür.
Şərh edir, Hesablayır Təhlil edir

Zəif Orta Yüksək
Əhali sıxlığını və dünya dillərinin
yayılması xəritəsi üzrə
məlumatları şərh etməkdə cətin-
lik cəkir
Əhali sıxlığını və dünya
dillərinin yayılması xəritəsi
üzrə məlumatları əsasən şərh
edir
Əhali sıxlığını və dünya
dillərinin yayılması xəritəsi
üzrə məlumatları düzgün şərh
edir
əhalinin təbii artımını
hesablamaqda cətinlik cəkir
əhalinin təbii artımını hesab-
lamaqda qismən cətinlik cəkir
əhalinin təbii artımını düzgün
hesablayır
əhalinin statistik göstəricilə-
rini cətinliklə təhlili edir.
əhalinin statistik göstə-
ricilərini təhlili edir.
əhalinin statistik göstəricilə-
rini tam təhlili edir.
Alt STANDART 2.1.1. Yerin daxili quruluşunu, relyefini və orada baş verən hadisə və prosesləri təsvir
edir.
Təlim nəticəsi: Yerin daxili təbəqələrinin (nüvə, mantiya, Yer qabığının) əsas xüsusiyyətlərini şərh və
müqayisə edir.
Yerin daxili quruluşunu əks etdirən modeli yaradır.
Mövzu: Yerin daxili qurluşu.
İş forması: Cütlərlə iş.
Resurslar: Dərslik, Atlas, İKT vasitələri.
http://www.youtube.com/watch?v=2dHjg3M1e90
http://www.youtube.com/watch?v=u8avhJR9Fqs
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya: http://yasharaz.narod.ru/cografiyadandersucunflashlar/depremler.swf
http://yasharaz.narod.ru/cografiyadandersucunflashlar/volkanikpatlama2.swf
Verilmış slaydlarla motivasiya qurulur.
Tədqiqat sualı: Yerin daxılı qurluşu hansı qatlardan ibarətdir?
http://wikibit.net/video/u8avhJR9Fqs ; http://www.youtube.com/watch?v=TbAKyFaW2Qo verilmış video-
materilallarla izahat verilir.
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi: Müzakirə sualları qoyulur. Müzakirələr kitabda verilmış şəkil
əssında qurulur.
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Yer qabığı üst mantiya ilə birlikdə litosfer adlanır. Yunanca “ lito” –daş,
“sfera” isə təbəqə deməkdir. Əsasən 3 qatdan: nüvə, mantiya, yer qabığı.
Nə öyrəndiniz. 3. Öyrəndiklrinizi yoxlayın. 4. Yerin modelini hazırlayın.
Müqayisəetmə Modelləşdirmə
Zəif Orta Yüksək
Yerin daxili təbəqələrinin əsas
xüsusiyyətlərini şərh və müqayisə
Yerin daxili təbəqələrinin əsas xüsu-
siyyətlərini köməkliklə şərh edir və
qismən müqayisə edir.
Yerin daxili təbəqələrinin (nüvə, mantiya,
Yer qabığının) əsas xüsusiyyətlərini ətraflı
şərh və düzgün müqayisə edir
Yerin daxili quruluşunu əks etdirən
modelini yaratmaqda çətinlik çəkir.
modelini müəllimin köməyi ilə yaradır
modelini düzgün və səliqəli yaradır.

Dərs hissə müdüri:________________________________(ad. soyad)
Fənn: Coğrafiya . Tarix: ______________
Alt STANDART2.1.1. Yerin daxili quruluşunu, relyefini və orada baş verən hadisə və prosesləri təsvir edir.
2.1.8. Ekskursiyalarda topladığı kolleksiyanı təqdim edir.
Təlim nəticəsi: Yer səthini təşkil edən süxurları nümunələrdə tanıyır; dağ süxurlarından topladığı kolleksiyanı
təqdim edir; dağ süxurlarının əmələgəlmə sxemini təhlil edir.
Mövzu: Süxurlar
Resurslar: Dərslik,Azərbaycanın fiziki,inzibati xəritəsi,Dünyanın siyasi xəritəsi
DƏRSİN GEDİŞİ
Motivasiya:Suxur kolleksiyası göstərilir və dərslikdə verilən sual ətrafında söhbət təşkil edilir.
Tədqiqat sualı:Yer səhtini təşkil edən süxurlar hansılardır?
Tədqiqatın aparılması: Şagirdlər 4 qrupa bölünürlər:
1-ci qrup: Süxurları onların mənşəyi ilə birləşdirin.
2-ci qrup: Təqdim olunan süxurları mənşəyinə görə qruplaşdırın: Bazalt, gil, qneys, qrafit, qranit,
əhəngdaşı, mərmər, qum, təbaşir, neft, qaz, çınqıl.
3-cü qrup: Krassvordda soldan sağa süxurların adını qeyd edin:
Q
R
A
N
İ
T
4-cü qrup: Testləri yerinə yetirin.
I. Qrafit çox sıxılanda nəyə çevrilir? A) daş kömürə B) mərmərə C) əhəngdaşına D) almaza
II.Mineralların tərkibi nədən ibarətdir? A) süxurlardan B) maddələrdən C) duzlardan D) cisimlərdən
III. Bitki və heyvan qalıqlarınadan əmələ gəlməyib? A)neft B)qrafit C)torf D)təbaşir
Süxur nədir?, Süxurların hansı növləri var?, Qranit, vulkan şüşəsi, pemza hansı süxurlardır?, Qum, gil,
çaydaşı və daş kömür hansı süxurlardır?. Mərmər necə əmələ gəlir?
Nəticə və ümüumiləşdirmə: Süxurlar mənşəyinə görə 3 yerə bölünürlər- cökmə, maqmatik, metorfik
süxurlar
Nə öyrəndiniz. 3. Öyrəndiklrinizi yoxlayın
Tanıyir Təqdim edir
Maqmatik süxurlar Çökmə süxurlar Metamorfik süxurlar
Gil Kvarsi
t
Mərmər Qumdaş
ı
Qranit Gilli şist Əhəngdaş
ı
Qneys

Zəif Orta Yüksək
Yer səthini təşkil edən süxurları
təqdim etməkdə cətinlik cəkir.
Yer səthini təşkil edən
süxurları təqdim edərkən
qismən cətinlik cəkir.
Yer səthini təşkil edən süxurları
təqdim etməkdə cətinlik cəkmir
Süxur kolleksiyasinı pərakən-
də halda toplayır
Süxur kolleksiyasinı
toplayır
Süxur kolleksiyasinı topla-
yır,sistemləşdirir təqdim edir
Dərs hissə müdüri:________________________________(ad. soyad)

6-cı sinif (cari planlaşdırma)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

6-cı sinif (cari planlaşdırma)