1. VAI TRÒ CỦA MRI
TRONG CHẨN ĐOÁN
BỆNH LÝ LẠC NỘI MẠC
TỬ CUNG
Võ Tấn Đức – Huỳnh Phượng Hải
Bộ môn chẩn đoán hình ảnh
Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh

2. Giới thiệu
Trong phụ khoa:
 Siêu âm  chọn lựa đầu tiên
 CT & MRI  quan trọng trong ∆(+) & θ
 Nguyên lý tạo hình khác nhau
 Chỉ định và ứng dụng khác nhau

3.  MRI: tương phản mô
mềm nội tại cao  lựa
chọn đầu tiên /vùng chậu,
chất lượng hình tốt nhất
 Từ trường  an toàn
 Lâu  ảnh giả do c.động
 Ghi hình từng mặt phẳng
khác nhau: axial, sag, cor
 Khoảng thu hình nhỏ:
bụng hoặc chậu
  k/s tại chỗ, tại vùng
 CT: nhiều xương bao
quanh  ảnh giả chùm
tia cứng, giảm chất lượng
hình ảnh chi tiết mô mềm
 Tia X  nhiễm xạ
 Nhanh  sắc nét
 Chỉ axial  dựng hình
 Khoảng thu hình rộng:
ngực-bụng / bụng-chậu /
ngực-bụng-chậu
  xâm lấn, di căn

5. GPH CT TỬ CUNG
 Không cản quang  không
phân biệt các lớp
 Có cản quang  phân biệt
kém
 Cơ TC (myometrium) bắt thuốc
 đậm độ cao đồng nhất
 Nội mạc (endometrium) & vùng
nối (junctional zone) kém bắt
thuốc  đậm độ thấp
 Không phân biệt nội mạc và
vùng nối

7. GPH MRI TỬ
CUNG
T1Ws: tín hiệu thấp đồng nhất #
cơ vân.
T2Ws: tương phản rõ rệt 3 lớp
 Cơ (myometrium): t/h trung gian
 Vùng nối (junctional zone) / lớp
cơ trong (inner myometrium): t/h
thấp
 t.đổi theo ck kinh, dày nhất N 24
 ┴ ≤ 5mm
 Focal > 12mm adenomyosis?
(∆≠ co cơ cục bộ, eo)
 Nội mạc

8. GPH MRI TỬ
CUNG
T1Ws: t/h thấp đồng nhất # cơ
vân.
T2Ws: tương phản rõ rệt 3 lớp
 Cơ
 Vùng nối
 Nội mạc (endometrium): t/h cao
trên T2Ws, độ dày ≠:
 1-3mm / tăng sinh sớm
 5-10mm / giữa chu kỳ
 Dày nhất / tk noãn (N8N16)
 Giảm dần / tk hoàng thể
 Hành kinh: cục máu tín hiệu
thấp (∆≠ polyp, dị vật, uxtc dưới
niêm)

9. GĐ tăng sinh

10. GĐ hành kinh

11. GĐ mãn kinh

12. GPH CỔ TỬ CUNG

14. LẠC NỘI MẠC TỬ CUNG
 Lạc nội mạc tử cung (LNMTC): hiện diện của
mô nội mạc có chức năng nằm ngoài tử cung
 Adenomyosis: lạc nội mạc trong cơ tử cung
 Endometriosis: lạc nội mạc ngoài tử cung
 Lâm sàng: không đặc hiệu
 Chẩn đoán: chẩn đoán hình ảnh
MRI có giá trị cao

15. MRI
 Là kỹ thuật không xâm lấn
 Khảo sát đa mặt cắt
 Độ tương phản mô mềm cao  nhận diện rõ
các cấu trúc vùng chậu
 Dễ dàng nhận diện các tổn thương xuất
huyết

16. Nhận diện rõ giải phẫu của tử cung
16

17. T1W FS: xuất huyết hay mỡ

18.  Protocol CHT đối với lạc nội mạc tử cung
 Axial, Coronal, Sagittal T2W
 Axial T1W
 Axial, Sagittal T1W FS
Hướng chụp: tùy mục đích
Thuốc tương phản
Hướng chụp: tùy mục đích
Thuốc tương phản

19. LẠC NỘI MẠC TỬ CUNG
VÙNG CHẬU
 Vị trí: thường gặp ở buồng trứng và phúc
mạc chậu
Tổn thường hình
tròn màu đen chỉ
nang lạc nội mạc
ở buồng trứng (P);
các tổn thương có
đường bờ bất
thường chỉ lạc nội
mạc thâm nhiễm
sâu.

20. Tín hiệu nội mạc lạc
chỗ
Thay đổi tùy thuộc « tuổi » của thành phần
chứa đựng:
 Chủ yếu là mô tuyến: t/h cao / T2Ws;
chứa sp máu t/h cao / T1Ws; bắt
gadolinium.
 Chủ yếu là mô xơ: khối bờ hình gai, t/h
thấp hay đồng t/h / T1Ws và T2Ws, bắt
gadolinium.
 Hỗn hợp: thường gặp +++: khối xơ chứa
các nốt lấm tấm bên trong t/h cao trên
T2Ws và T1Ws.
Mới
Mạn
Cũ

21.  Xuất huyết tín hiệu cao trên T1W
và T1 FS
 Nội mạc dãn thành nang tín hiệu cao T2W
 Mô xơ tín hiệu thấp T1W, T2W
Các dạng tổn thương có thể cùng hiện diện/bn

22. LẠC NỘI MẠC TỬ CUNG
 PHÂN LOẠI: chủ yếu có 3 dạng:
1. lạc nội mạc nông (superficial
endometrial implants),
2. lạc nội mạc ở buồng trứng (ovarian
endometrioma), và
3. lạc nội mạc sâu dạng thâm nhiễm (deep
infiltrating endometriosis- DIE).

23. 1. Lạc nội mạc nông
(superficial endometriosis)
 Nằm rải rác trên bề mặt phúc mạc, buồng
trứng, dây chằng tử cung cùng
 Ít gây xáo trộn cấu trúc vùng chậu
 MRI: chỉ thấy khi d>5mm hoặc có xuất huyết
(độ nhạy 5%, độ đặc hiệu 94%)

25. 2. Lạc nội buồng trứng
(Endometrioma)
 Mô nội mạc còn hoạt động lạc chỗ ở buồng trứng (nhạy với các
loại hormone)
 50% ♀ có LNMTC đến khám vô sinh
 40% ở cả 2 bên BT.
 Gây RL phóng noãn: do phá hủy c/t & chức năng BT, ngăn cản
noãn trưởng thành, dính.
 Ít khi tổn thương riêng lẻ : nên tìm thêm ở các vị trí khác ở phúc
mạc, đường tiêu hóa, dây dính.

26.  MRI: tùy thuộc vào giai đoạn xuất huyết
 Điển hình: tín hiệu cao trên T1W, T1W FS, thấp
trên T2W (dh shading: nồng độ sắt và protein cao từ các lần xuất
huyết. Vỏ bao tín hiệu thấp trên T2W : do macrophages chứa đầy Hemosiderin
kết hợp với mô xơ trưởng thành của thành nang)
 Nếu có xuất huyết mới: tín hiệu thay đổi theo giai
đoạn xuất huyết
 Endometrioma thường có vỏ bao dày, tín hiệu
thấp trên T2W

28. Vỏ bao tín hiệu thấp trên T2W

29. Có thể có dạng
đa thùy với các
vách bên trong

30. Cục máu đông (có thể nhầm là chồi trên thành
nang/SA: tín hiệu thấp trên T2W, T1W,
không bắt thuốc tương phản

31. 3. Lạc nội mạc sâu
(Deep pelvic endometriosis )
+ Gieo rắc NMTC / bề mặt phúc mạc: buồng trứng, tử cung, ruột, t.c
Douglas (sao vàng).
+ vị trí thường gặp của LNMTC sâu: dọc theo vách trực tràng-âm đạo,
vách bàng quang-tử cung lan vào nếp PM lân cận (đường chấm đỏ).

32. Tổn thương xơ
trong t/c Douglas

34. LNMTC xâm lấn thành trước trực tràng (mũi tên
đỏ) và bàng quang (mũi tên xanh)

36. Lạc nội mạc tử cung ở dây chằng tròn hai bên, gần chỗ cắm vào tử
cung.

37. Lạc nội mạc ở sau cổ tử cung, liên quan dây chằng tử cung cùng
(T)

38.  Mảng dính: hình gai nối liền các tạng bị xâm lấn.
 Biến dạng các cấu trúc

39. ADENOMYOSIS
 Endometriosis interna #
adenomyosis: Xâm lấn lành
tính của nội mạc vào cơ tử
cung kèm phì đại cơ trơn
lân cận
 Phân loại:
 Khu trú
 Lan tỏa
 Từng đoạn
 Đặc biệt:
 U lạc tuyến (adenomyoma)
 Nang lạc tuyến

40.  MRI
 Vùng chuyển tiếp dày khu trú hoặc lan tỏa >12
mm
 +/- các ổ nhỏ tín hiệu cao trên T2W
 Không gây hiệu ứng khối

47. Các dạng hiếm gặp
 Adenomyoma (u cơ tuyến):
dạng LTTCTC khu trú, giới hạn rõ:
+ thường có dạng khối polyp lồng vào lòng tử cung
+ Ít gặp hơn: dạng một khối trong cơ hay một khối dưới thanh mạc.

48.  Nang cơ tuyến:
biến thể cực kỳ
hiếm gặp của
LTTCTC, do xuất
huyết nghiêm trọng
của mô nội mạc lạc
chỗ. Tổn thương là
một nang xuất
huyết lớn, có thể
toàn bộ nằm trong
cơ, dưới thanh
mạc hay dưới niêm
mạc.

49. Leiomyoma Adenomyosis
 Thân, đáy, cổ, d/c rộng, dưới
thanh mạc, trong thành, dưới nội
mạc, có cuống
 Bầu dục, đa diện, biến đổi đường
bờ, vỏ bao giả
 0,5  20cm, tua cơ quanh u
 T1W: đồng t/h với cơ TC (viền t/h
thấp: vôi hóa; vùng t/h cao: xuất
huyết; viền t/h cao hay u t/h cao
đồng nhất: nhồi máu…)
 T2W: thường t/h thấp so với cơ
TC (t/h cao đồng nhất: cellular F.;
viền t/h cao: dãn bạch huyết
quanh u…)
 Gado: ↑, ↓, ≡ t/h với cơ (tăng sinh
m/m mạnh: cellular F.), vỏ bao
giả, không bắt gado: nhồi máu
 ≠: Flow void  m/m; cuống mạch
 có cuống
 JZ dày khu trú / lan tỏa > 12mm,
thường ở thành sau, không ở
CTC, hiếm khi không t/x JZ
 Mất ranh giới với nội mạc, hình
dạng vô định, hiệu ứng khối u (-),
ít biến đổi bờ nội mạc, ± có dạng
nang
 T1W: đồng t/h với cơ TC, ± có ổ
nhỏ t/h cao do xuất huyết
 T2W: t/h thấp bên trong có nhiều
ổ nhỏ t/h cao lấm tấm / đường vân
t/h cao từ nội mạc: giả lan rộng
n/m. Ổ t/h cao bên trong thường <
5mm, dạng nang bên trong: hiếm
 Gado: ↑, ↓, ≡; bất thường tưới
máu
 ≠: Không có vỏ bao giả;
adenomyosis thường kết hợp
endometriosis

50. KẾT LUẬN
 CHT là kỹ thuật không xâm lấn để chẩn đoán
LNMTC và LTTCTC
 Cho biết vị trí và mức độ lan rộng của tổn
thương, giúp đánh giá toàn diện trước khi
phẫu thuật