DBH2 1- IKUS HIZKUNTZA - IRUDIA hautematea - komunikazioa irakurketa - hizkuntza espezifikoak - irudikapena

1. IKUS HIZKUNTZA
HA UTEMA TEA et a KO MUNIKA ZIO A
Artelan baten irakurketa
Hizkuntza espezifikoak
I r u d i a
T e s t u i n g u r u a
I k u s l e a
I k u s p u n t u a

2. ARTELAN BATEN
IRAKURKETA
• Testuinguru historikoa
• Testuinguru sozial, geografiko,
kulturala
• Espresioa, adierazpena
• Ikus elementuen nagusitasuna,
lehentasuna
• Prozedurak eta teknikak
* errepertorioak *

3. Testuinguru historikoa
• Artelana ze garaitan sortua izan zen.
Testuinguru historikoa islatua geratzen da artelanean.
Ramses II.aren tenplua
(k.a. 1290-1224)
Abu Simbel
Egiptiar arkitektura

4. Nefertariren hilobiko pinturak
(k.a. 1300-1225)
Erreginen Bailara
Egiptiar pintura murala
Aurrekoaren testuinguru
historiko berbera du.

5. La danaide, Rodin
(1885)
Rodinen museoa, Paris
Eskultura modernoa
Aurrekoen testuinguru historiko
desberdina du.

6. Testuinguru sozial, geografiko, kulturala
• Artelana non sortu zen.
Testuinguru sozial, geografiko eta kultural bereko
artelanak eremu geografiko hurbilean sortu dira.
Argizko hormak 011
Muros de luz 011
(2005)
Aitor Ortiz (Bilbo, 1971)
Argazki digitala
aluminioan

7. Domina gehiago, erantzukizuna handiago
(2004)
Abigail Lazkoz (Bilbo, 1972)
Tinta paper gainean

8. Ibiltaria
El Caminante (Gasteiz, 1985)
Juan Jose Egizabal (Logroño, 1961)
Hiri-eskultura
Artelan honen eta
aurrekoen
testuinguru sozial,
geografiko, kulturala
berdina da; eremu
geografiko
hurbilekoak dira.

9. Aharia, Hontza
Anne P. Smith (Florida, 1980)
Eskultura robotikoa
Artelan hauek eta ondorengoak aldiz
testuinguru sozial, geografiko, kultural
desberdinekoak dira; eremu
geografiko urrunagokoak dira.

10. “Sueños de galopes 5” seriea (2006); teknika mixtoa mihisean
Orlando Salero (Venezuela, 1971)

11. Jae-Hyo Lee (Korea, 1965)
Altzairua, iltzeak, egurra …
eskultura organikoak

12. Espresioa, adierazpena
• Gai bera artista
ezberdinek oso
modu ezberdinean
tratatu dezakete,
emaitza bezala
adierazpen
ezberdina lortuko
delarik.
Meninak (1656)
Diego Velazquez

13. Joel-Peter Witkin's
Equipo Crónica

14. Pedro José García Andreo
Manolo Valdés

15. Pablo Picasso

16. Ikus elementuen nagusitasuna,
lehentasuna
• Konposizio batean elementu bat(zu)en
nagusitasuna ematen da.
Trena inguratzen
duen euri giroa
eta abiadura
adierazteko
argiaren,
kolorearen eta
pintzeladaren
nagusitasuna,
kasu honetan.
Euria, baporea eta abiadura; Turner (1844)

17. Prozedurak eta teknikak
• Prozedura eta teknikak
artelanaren emaitza
erabakitzen du.
G
i
o
c
o
n
d
a
(
1
5
0
3
-
6
)
L
e
o
n
a
r
d
o
d
a
V
i
n
c
i
G
i
o
c
o
n
d
a
-
l
e
g
o

18. E
Y
E
S
K
I
2
3

19. D
O
L
K

20. HIZKUNTZA
ESPEZIFIKOAK
• Margolaritza
• Argazkia
• Zinea
• Komikia
• Marrazketa
• Eskultura
• Arkitektura
• Grabatua

21. Margolaritza, argazkia, zinea, komikia,
marrazketa, erliebea
• Ikuspuntu bat espazioan.
Ikuspuntua hautatzen dute eta irudikatu nahi
duten espazioa mugatzen dute.

22. • Eremua irudiak barne hartzen duen
espazioaren lagin irudikaria da ala
zinean ikustarazte pantailan begiak
ikusten duena.

23. • Kanpo eremua erreferentzia markoak mugatzen
duenetik kanpo dago; ikusleak irudimenaren bidez
eraikitzen dituen elementuak dira (pertsonaiak,
dekoratua …) baina irudiaren eremuan agertu ohi ez
direnak:
Zatikatzea
(fragmentación):
pertsonaien edo
elementuen atalak
enkoadratzearen bidez
eremutik kanpo uzten
direnean, honek
berekin dakar ikusten
ez diren elementuen
atalak kanpo eremuan
egotea.

24. pertsonaien begiradek,
ahotsak, argiak, soinuak,
kamera mugimenduak,
pertsonai ala elementuen
eremuarekiko sartu irtenek
… kanpo eremuarekiko
arreta piztu dezakete.
CH ep13 part3

25. Batzuetan, irudiaren
kanpo eremuan dagoena
irudiaren eremuan ager
daiteke (itzala, islapena),
baliabide desberdinak
erabiliz:itzala
ispilua
argia
islapenaura
begiak

26. Horizonte bezala jokatzen duen dekoratua edo
elementuen atzean dagoena ala ikuspuntuaren edo
kameraren atzean dagoena ere, kanpo eremua
izango da, kontra-eremu bezala joka dezakeena.

27. • Kontraeremua: Ikuspuntua, ispiluan islatutako
pertsonaiarena, irudiaren barne eremuan, agertzen da,
nahiz eta pertsonaia kanpo eremuan kokatuta dagoen.
Kontraeremua eremuan agertzen da.

29. eremua
kontraeremua
Ikuspuntua –
planoa aldatuz
eremu –
kontraeremu
jokoa sortu
daiteke.

30. Marrazketa
• Analisia, ezaguera, adierazpena.
Marrazketa ezaguera tresna bat (ere) da;
diziplina desberdinak izan ditzake.

32. • Mimesia: marrazkiak errealitatearen alderdiren
bat zehaztasunez imitatzea jarraitzen du.

33. • Irudia ez figuratibo bezala
ulertzen duen adierazpena ere
izango da; ikusmenaren bidez
ikustatzen diren elementuak
deskribatzera mugatzen ez
dena.
• Abstrakzioa:
objektuetan
inplizitu dago
marrazkia.

34. Eskultura (mukulu biribilekoa)
• Objektuaren inguruan biratzea.
Eskulturak bere ingurua inguratzen duen
ikuspuntua eskaintzen du.

35. • Eskultura isotropikoa: eskultura inguratuz
hautematen duguna ez da aldatzen.

36. • Eskultura anisotropikoa: ikuspuntu ezberdinetatik
behatuz hautematen duguna aldatu egiten da.

37. Arkitektura
• Translazioa espazioan.
Arkitekturak espazioan translazio aukera
ematen digu, ikuspuntu anitzak eskainiz .

38. Eraikinak kanpo
espaziotik, kanpo
aldetik begiratuz,
espazio neurri
batean mugatua
dirudi.

39. Eraikinak barne
espazioan, barruan
desplazatuz, ikuspuntu
ezberdinak eskaintzen
dizkigu, kanpotik
begiratuta espazio
mugatua badirudi ere.

40. Grabatua, argazkia
• Birsortzeko gaitasuna.
Artelana birsortzeko gaitasuna dute.
Ikuslegoarekin kontaktua
eta hedatzea
ahalbidetzen da.

41. birsortzea interesen - merkatuaren
eskaeren araberakoa izango da

42. IKUS HIZKUNTZA
ETA IRUDIA
Ikusizkoen irudikapena
A N A L O G I A
M I M E S I A
A B S T R A K Z I O A
I L U S I O O P T I K O A

43. IKUSIZKOEN
IRUDIKAPENA
A N A L O G I A
M I M E S I A
A B S T R A K Z I O A
I L U S I O O P T I K O A

44.  Objektu irudikatuaren eta irudikapenaren
arteko formaren antzekotasun printzipioa da.
o Irudiaren gaitasun
aipagarrietako bat errealitatea
irudikatzeko gaitasuna da.
o Hau, tradizionalki,
erreferentearen eta irudiaren
arteko antzekotasun edo
analogiaren bidez irudikatu izan
ohi da.
ANALOGIA

45. o Antzekotasunaren irizpideak ordea konbentzioei
loturik daude eta hauen jakintzak baldintzatuko ditu
komunikazioa eta kode konbentzional horien
errepresentazio gaitasunaren arrakasta.
o Errealitatearen irudikapenean konplexutasuna
murriztuko duen kodifikazio prozesu bat dago.
Ikusizko tradizioak ahalbidetzen du irudikatutakoa
igartzea, antzematea, irudiaren dekodifikazioa;
inguruneak eragin handia izango du ikusteko
moduan.

46. o Zentzu horretan mendebaldeko tradizioan
perspektibak (ikusmen sistemaren hautemate
prozesuetan oinarritzen den errealitatearen
errepresentazio sistema, eragiten dituen ikusizko
ilusioak errealaren oinarria izango direlarik) eragin
handia izan du eta irudikapen figuratiboa
naturalagotzat hartu izan da, honen bidez
informazioa erraztasun gehiagorekin jasotzen
delakoan; eskortzoak perspektiba eta
espazialitatea bolumenarekin batera lortzea izango
du helburu.

47. • Perspektiba
hierarkikoa
• Perspektiba
bertikala

48. • perspektiba zeiharra
• aire perspektiba
• perspektiba frontala

49. • perspektiba zenitala
• Sfumatto,
perspektiba atmosferikoa

50. • eskortzoa

51. • Irudikapen modu bat berritzailetzat edo
urratzailetzat hartzen bada tradizio bat berritu edo
urratu duelako da.

52.  Irudikapen eta irudikatuaren arteko
analogiazko lotura da.
irudion artean irudikatuaren eta irudikapenaren arteko analogiazko lotura dago:
MIMESIA

53.  Abstrakzioak irudia ez figuratibo bezala
ulertzen du. Ez da ikusmenaren bidez
ikustatzen diren elementuak deskribatzera
mugatzen.
Montse Cantí
Mondrian
ABSTRAKZIOA

54.  Ilusioak hautematen dugunaren eta
irudikatutakoaz ezagutzen dugunaren
artean desadostasuna sortzen du.
Andrea Pozzo (Jesuiten
eliza, 1702) kupula
irudikatua, ilusionista.
Errealak diruditen espazio
irrealak sortzen ditu.
Ez badirudi ere, lerro
horizontalak elkarrekiko
paraleloak dira.
Eta zer diozu honen
inguruan?
ILUSIO OPTIKOA