Η υπόσχεση της [οικο]κοινότητας

Μία ςυηιτθςθ ςχετικά με τον ςθμερινό ρόλο τθσ κοινότθτασ και των
οικοκοινοτιτων ειδικότερα, ςε ότι αφορά τον μζςο όρο των κατοίκων των
πόλεων και τα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και περιβαλλοντικά
προβλιματα που αντιμετωπίηει θ ανκρωπότθτα ςτθν κρίςιμθ αυτι περίοδο, ςε
ςχζςθ με προθγοφμενεσ εποχζσ ςτθν ιςτορία.

Η ΤΠΟ΢ΧΕ΢Η ΣΗ΢
κοινότθτασ
[ΟΙΚΟ]
Σετάρτθ, 20/11/2013, ςτισ 20:00 Καφενείο (Μοναςτθρίου 140 και Σθλεφάνουσ, Ακ.Πλάτωνα)
ςυηιτθςθ με τίτλο " Η υπόςχεςθ τθσ [οικο]κοινότθτασ" με τον Νίκο Αναςταςόπουλο

Η υπόςχεςθ τθσ [οικο] κοινότθτασ

Θα εκπλαγείτε να μάκετε πωσ μζχρι το 2020 θ
επανάςταςθ είχε τελειϊςει. ΢ε μόλισ επτά
«Η κοινότθτα που ζρχεται» χρόνια θ
κοινωνία ζηθςε μια ριηικι αναδόμθςθ, τζτοια που
Giorgio Agamben, 1993
ζγινε αγνϊριςτθ.
Θ κατάρρευςθ άρχιςε νωρίσ το 2013.

Agamben, G., 2007, Η κοινότθτα που ζρχεται, Εκδόςεισ Κνδικτοσ

Agamben, G., 2007, Κατάςταςθ Εξαίρεςθσ, Εκδόςεισ Πατάκθ
Agamben, G., 2005, Homo Sacer, Εκδόςεισ Scripta

Ο Giorgio Agamben ςτο Εμπρόσ, 18/11/2013

ζνα ςφνολο πεηϊν που πθγαινοζρχεται και κινείται
γενικϊσ ςτον δρόμο μιασ πόλθσ δεν αποτελεί ςφςτθμα,
όπωσ δεν αποτελεί ςφςτθμα μια χοφφτα άμμου. Στουσ
κόκκουσ μίασ χοφφτασ άμμου μπορείσ να προςκζςεισ ι
να αφαιρζςεισ μερικοφσ και θ κατάςταςθ δεν ζχει
αλλάξει: παραμζνει μία χοφφτα άμμου…
…μία παλιά γειτονιά όπου οι άνκρωποι γνωρίηονται
μεταξφ τουσ και επικοινωνοφν τακτικά είναι ζνα
ςφςτθμα, ενϊ μία πολυκατοικία γεμάτθ από
αγνϊςτουσ δεν είναι, τουλάχιςτον ζωσ ότου υπάρξει
δυνατότθτα να αναδυκοφν νζεσ ςχζςεισ και ζωσ ότου
ςχθματιςτεί ζνα ςφςτθμα.
Thinking in Systems, Donella Meadows, 2008.

Θα εκπλαγείτε να μάκετε πωσ μζχρι το 2020 θ
επανάςταςθ είχε τελειϊςει. ΢ε μόλισ επτά χρόνια θ
κοινωνία ζηθςε μια ριηικι αναδόμθςθ, τζτοια που
ζγινε αγνϊριςτθ. Θ κατάρρευςθ άρχιςε νωρίσ το
2013. Περιςτράφθκε γφρω από το χρθματιςτιριο
που μζςα ςτο πρϊτα δζκα χρόνια του νζου αιϊνα
ανζβθκε ςτισ 85,000 μονάδεσ, ζνα επίπεδο
απαραίτθτο για να ανταποκρικεί ςτισ προςδοκίεσ
τθσ γενιάσ των ‘baby boomers’. Αλλά υπιρξαν και
άλλα ανθςυχαςτικά ςθμάδια. Θ υπερκζρμανςθ
άρχιςε να προκαλεί περιβαλλοντικζσ καταςτροφζσ
και καταςτροφζσ τθσ ςοδιάσ από το 2005.

Harvey, D., 2000, Spaces of Hope, Edinburgh: Edinburgh University Press

Edilia, or ‘Make of it what you will’
(τελευταίο κεφάλαιο )
ςς.258-9

αφορά τθ ςχζςθ του δικοφ τουσ πυρινα
κατοίκθςθσ με τουσ άλλουσ. Δζκα περίπου τζτοιοι
πυρινεσ κατοίκθςθσ διαμορφϊνουν μία γειτονιά
(neighborhood) και μία μεγαλφτερθ οργανωτικι
μορφι, τθν edilia, που ςυντονίηει τισ δράςεισ
διακοςίων περίπου πυρινων κατοίκθςθσ.

Harvey, D., 2000, Spaces of Hope, Edinburgh: Edinburgh University Press

Edilia, or ‘Make of it what you will’
(τελευταίο κεφάλαιο )
ςς.258-9

Familistère
Jean-Baptiste André Godin, 1859

Ουτοπικζσ κεωρίεσ
Αυτοπροςδιοριηόμενεσ Νιςοσ Ουτοπία
Thomas More, 1516
κοινότθτεσ

N

Κιμποφτσ
Οικοκοινότθτεσ

New Harmony
Robert Owen, 1838

Πόλεισ ςε μετάβαςθ
Αςτικά κινιματα
Συνεταιριςμοί
κατοικίασ
Garden City
Ebenezer Howard, 1903

Κατθγορίεσ εναλλακτικών κοινωνικών και οικιςτικών ςχθματιςμών


Αυτοπροςδιοριηόμενεσ
(ςυνειδθτζσ) κοινότθτεσ



κατοικίασ
(Co-housing)

Πρωτοβουλίεσ
μετάβαςθσ

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΢ΧΕ΢ΕΩΝ ΝΕΩΣΕΡΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΣΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙ΢ΣΙΚΩΝ ΢ΤΓΚΡΟΣΗ΢ΕΩΝ

ΟΤΣΟΠΙΚΘ ΢ΚΕΨΘ & ΟΤΣΟΠΙΚΕ΢ ΚΟΙΝΟΣΘΣΕ΢

ΑΤΣΟΠΡΟ΢ΔΙΟΡΙΗΟΜΕΝΕ΢ ΚΟΙΝΟΣΘΣΕ΢

ΚΙΜΠΟΤΣ΢

΢ΤΝΕΣΑΙΡΙ΢ΜΟΙ ΚΑΣΟΙΚΙΑ΢
(COHOUSING)

1ο ΚΤΜΑ ΝΕΩΣΕΡΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙ΢ΣΙΚΩΝ

:

΢ΤΓΚΡΟΣΘ΢ΕΩΝ ΔΕΚΑΕΣΙΕ΢ 60-70

2ο ΜΙ΢Ο 20ου αι.

ΟΙΚΟΚΟΙΝΟΣΘΣΕ΢

2ο ΚΤΜΑ ΝΕΩΣΕΡΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙ΢ΣΙΚΩΝ
΢ΤΓΚΡΟΣΘ΢ΕΩΝ: ΔΕΚΑΕΣΙΑ 90

ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΙΚΕ΢
ΟΜΑΔΕ΢

ΠΟΛΙΣΙΚΘ

ΑΡΓΕ΢ ΠΟΛΕΙ΢

21οσ αι
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕ΢
ΘΕΩΡΙΕ΢

ΚΙΝΘΜΑ
ΜΕΣΑΒΑ΢Θ΢
ΚΙΝΘΜΑΣΑ ΠΟΔΘΛΑΣΩΝ

Α΢ΣΙΚΟ
ΠΛΑΙ΢ΙΟ

ΔΙΚΣΤΑ
Α΢ΣΙΚΑ ΚΙΝΘΜΑΣΑ
ΔΙΕΚΔΙΚΘ΢Θ΢ ΣΟΤ
ΔΘΜΟ΢ΙΟΤ ΧΩΡΟΤ

ΑΤΣΟΔΙΑΧΕΙΡΙΗΟΜΕΝΑ ΢ΤΛΛΟΓΙΚΑ ΢ΧΘΜΑΣΑ ΚΑΙ Α΢ΣΙΚΕ΢ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΙΕ΢

ΚΟΙΝΟΣΙΚΟΙ ΚΘΠΟΙ ΚΑΙ Α΢ΣΙΚΕ΢ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕ΢

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΟ΢
ΑΚΣΙΒΙ΢ΜΟ΢

Α΢ΣΙΚΕ΢ ΕΞΕΓΕΡ΢ΕΙ΢

(Ουτοπικι) κεωρία για τον χϊρο
[utopianism of spatial play]

(Ουτοπικι) κεωρία κοινωνικισ διαδικαςίασ
[utopianism of social process]

N

Κιμποφτσ

Κιμποφτσ Degania Alef, 1910/Degania Bet, 1920
Yagur, 1970

κατοικίασ
Αίκριο και εξωτερικόσ χϊροσ ςε ςτιγμι εκδιλωςθσ,
Κιμποφτσ Gat, 1960

(Ουτοπικι) κεωρία για τον χϊρο
[utopianism of spatial play]

(Ουτοπικι) κεωρία κοινωνικισ διαδικαςίασ
[utopianism of social process]


μακζτα, Κιμποφτσ
Bet Ha’emek, 2010
N

Κιμποφτσ

κατοικίασ
Κιμποφτσ Bet Ha’emek, 2010

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

Access to Tools before the Internet Age
Whole Earth Catalog
1968-1974.
Access to Tools: Publications from the Whole Earth Catalog, 1968–1974
MoMA, April 18–December 10, 2011

« Αειφόροσ Ανάπτυξθ είναι θ ανάπτυξθ θ οποία ικανοποιεί τισ ανάγκεσ
του παρόντοσ χωρίσ να κζτει ςε κίνδυνο τθν ικανότθτα των μελλοντικϊν
γενεϊν να ικανοποιιςουν τισ δικζσ τουσ ανάγκεσ».
’Our Common Future’’ (Το κοινό μασ Μζλλον) .
Ζκκεςθ τθσ Παγκόςμιασ Επιτροπισ για το Περιβάλλον και τθν Ανάπτυξθ
(World Commission on Environment and Development /WCED, 1987) ι
ζκκεςθ Brundtland, 1987


Κιμποφτσ

κατοικίασ

«πλιρωσ αναπτυγμζνεσ κοινότθτεσ ι οικιςμοί ανκρϊπινθσ κλίμακασ,
όπου οι ανκρϊπινεσ δραςτθριότθτεσ είναι ενςωματωμζνεσ με αβλαβι
τρόπο ςτο φυςικό περιβάλλον ζτςι ϊςτε να είναι υποςτθρικτικοί για τθν
υγιι ανάπτυξθ του ανκρϊπου και να μποροφν να ςυνεχίηουν επιτυχϊσ
να υπάρχουν ςτο αόριςτο μζλλον».
Robert Gillman, The Eco-village Challenge, In Context
Quarterly, 1991

Κοινζσ αρχζσ:
•Εναλλακτικι κοινωνικι οργάνωςθ
•Εναλλακτικι Οικιςτικι οργάνωςθ και αρχιτεκτονικι
•Ενεργειακι αυτονομία και τοπικι διαχείριςθ νεροφ και απορριμμάτων
•Διατροφικι αυτονομία
•Περιβαλλοντικι Διαχείριςθ
•Οικιοκελισ απλότθτα
•Σοπικοποίθςθ
•Πνευματικότθτα

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ
FINDHORN

Forres, Moray, Σκυηία, Βπεηανία

200 πεπίπος ενήλικερ και 50 παιδιά
Ίδπςζη: 1962

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

EVI (Eco-Village at Ithaca)

ITHACA, NY STATE

160 Δνήλικερ,
Ίδπςζη: 1998

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

ZEGG
Brandenburg,
Αναηολική Γεπμανία

85 ενήλικερ και 15 παιδιά
1991

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

Munkesøgård

Roskilde , Δανία

200 ενήλικερ και 90 παιδιά
Ίδπςζη: 1996


Κιμποφτσ

κατοικίασ

Ελλάδα
2013

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

Σελαίκριον

Αιδητόρ Δςβοίαρ

Ομάδα Free and Real
4 ενήλικερ
Ίδπςζη: 2009

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

Ελπιδοχϊρι

Μαλανδπένι Απγολίδαρ

Γεν έσει ακόμη μόνιμοςρ
καηοίκοςρ
Ίδπςζη: 2009

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

΢πικάρι

Μαρακϊνασ

Ίδπςζη: 2011

N

Κιμποφτσ

κατοικίασ

Φαράγγι
΢κάλασ,
Ηαγκλιβζρι

Θεςςαλονίκθ

Ίδπςζη: 2013

Κιμποφτσ

κατοικίασ

N

Σςγκπιηικόρ πίνακαρ σαπακηηπιζηικών ππάζινηρ ανάπηςξηρ και ππυηοβοςλιών μεηάβαζηρ

΢ΤΜΒΑΣΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΠΡΑ΢ΙΝΗ΢
ΑΝΑΠΣΤΞΗ΢
Δεν προςκζτει ανκεκτικότθτα
΢υγκεντρωτικι ανακφκλωςθ
Αιςκθτικι φφτευςθ δζντρων
Ειςαγόμενα «πράςινα» υλικά και αγακά
΢υμβατικι λογικι καταναλωτιςμοφ

Κιμποφτσ

΢ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΜΙΑ΢ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΙΑ΢
ΜΕΣΑΒΑ΢Η΢
Προςκζτει ανκεκτικότθτα
Οικιακι / τοπικι κομποςτοποίθςθ
Παραγωγικι φφτευςθ δζντρων
Προτεραιότθτα ςε τοπικά υλικά και αγακά
Μείωςθ κατανάλωςθσ, ανταποδοτικότθτα και
επαναχρθςιμοποίθςθ
Ενεργόσ υποςτιριξθ τοπικισ παραγωγισ και
ειδικά ςε αναδυόμενεσ και νζεσ επιχειριςεισ

Διανομι οργανικϊν προϊόντων από τθ διεκνι
αγορά

΢ΤΜΒΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

΢ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΜΙΑ΢ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΙΑ΢
ΜΕΣΑΒΑ΢Η΢

Ατομικι ςυμπεριφορά
Ζνα πρόβλθμα ωσ εξειδικευμζνο ηιτθμα
Εργαλεία πίεςθσ: διαμαρτυρίεσ, καμπάνιεσ,
εξάςκθςθ πίεςθσ

Ομαδικι ςυμπεριφορά
Ολιςτικι αντιμετϊπιςθ του προβλιματοσ
Εργαλεία αλλαγισ: δθμόςια ςυμμετοχι, οικοψυχολογία, πολιτιςτικι και δθμιουργικι
εκπαίδευςθ
Θεωρθτικό εργαλείο:
Ανκεκτικότθτα/προςαρμοςτικότθτα και
επαναφορά του τοπικοφ
Ο μζςοσ άνκρωποσ ωσ θ λφςθ
Κυρίαρχα ςυναιςκιματα: Ελπίδα, αιςιοδοξία
και διάκεςθ ανάλθψθσ πρωτοβουλίασ ωσ
κυρίαρχα ςυναιςκιματα που παρακινοφν
κινθτοποίθςθ
΢τοχευμζνεσ ςυλλογικζσ παρεμβάςεισ
Εμπλοκι ςε ποικιλία επιπζδων

N


Θεωρθτικό εργαλείο: Αειφόροσ ανάπτυξθ


Ο μζςοσ άνκρωποσ ωσ το πρόβλθμα
Κυρίαρχα ςυναιςκιματα: Φόβοσ, ενοχι και ςοκ
ωσ κυρίαρχα ςυναιςκιματα που παρακινοφν
κινθτοποίθςθ

κατοικίασ

Καμπάνιεσ-ομπρζλεσ ςε κζματα γενικισ φφςεωσ
Εμπλοκι ςε ζνα επίπεδο

Αντικείμενο

΢τόχοι

Μζκοδοσ

Ερμθνευτικά εργαλεία

Ηθτιματα Περιβαλλοντικισ Διαχείριςθσ

N

Κατθγορίεσ εναλλακτικϊν
Κοινωνικϊν και οικιςτικϊν ςυγκροτιςεων

Συπολογία του
Κοινοφ κοινωνικοφ χώρου

΢υμπεράςματα

ιδιωτικό

κοινό

δθμόςιο


΢τόχοι

Μζκοδοσ






Αίκουςα ςυνελεφςεων ςτο Κιμπουτσ Bat Ha’emek. (Ιςραιλ)
ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ


΢τόχοι

Μζκοδοσ







΢τόχοι

Μζκοδοσ


Η «αψίδα-χυτιριο, Arcosanti. (Αριηόνα)




”The word ‘culture’ means here the ensemble of the values, worldview, aspirations
and customs that characterize a people and distinguish it from others. This is what we
mean when we speak of Western culture, indigenous cultures, Eastern cultures, and
also a holistic culture, or a culture of nonviolence.
When we define culture in this way, it is evident that a variety of new cultures are on
the rise. They are ‘subcultures’ (or ”alternative cultures”) for they differ from the
culture of the mainstream.
This is not exceptional: Societies are seldom culturally monolithic. In times of
or
innovation and ferment, a large number of alternative cultures may coexist with the
culture of the establishment.
There Is No Alternative
One of the alternative cultures in industrial societies is particularly interesting.
It is made up of people who are rethinking their preferences, priorities, values, and
?
behaviors, shifting from consumption based on quantity toward selectivity in view of
quality defined by environmental friendliness, sustainability, and the ethics of
production and use. In this culture, lifestyles of matter and energy-wasteful
ostentation are shifting toward modes of living hallmarked by voluntary simplicity and
the search for a new morality and harmony with nature.”

Laszlo, Ervin. The Chaos Point: The world at the crossroads, Charlottesville:
Hampton Roads, 2006

Robert W. Marks. The Dymaxion World of
Buckminster Fuller (New York: Reinhold, 1960).

Telaithrion Project, Evia, Greece , 2013

Occupy Wall Street, NYC 2011

Drop City, Trinidad, Colorado, 1965


Ο εναλλακτικόσ
δρόμοσ

Ο κανόνασ

The Alternative

The mainstream

Κιμποφτσ

κατοικίασ

Εξεγζρςεισ με αφορμι τον
Αλζξθ Γρθγορόπουλο

1997-

12/2008

Αςτικό Κενό

2007


Η Αγορά τθσ
Κυψζλθσ

2008-

02/2009

Το κίνθμα των
ποδθλατϊν

Κατάλθψθ τθσ Λυρικισ Σκθνισ

Κιμποφτσ


Αγρόσ Ελλθνικό
03/2009
Το πάρκο Ναυαρίνου

2009

2009
Κφπρου και Πατθςίων

5-/2011

Αγανακτιςμζνοι-Πλατείασ Συντάγματοσ

κατοικίασ
2009

Ακαδθμία Πλάτωνοσ

Αςτικοί λαχανόκθποι

2011

Η θύζη ιδιωηικοποιείηαι, ο σώπορ καηαηέμνεηαι και μεηαηπέπεηαι ζε πποϊόν
εμποπεύζιμο, ένα commodity πος μοιπάζεηαι νόμιμα ή παπάνομα
ανάμεζα ζε ιδιώηερ. Όηι πεπιζζεύει είναι «δημόζιο». Το δημόζιο,
απαξιωμένο και ιζοδύναμο με ηο ςπόλοιπο, ηο ςπόλειμμα, ηο απόππιμμα, ηο
έπμαιο, ηο θύμα. Το βλέποςμε να ζςμβαίνει ζηιρ πόλειρ αλλά και ζηην
ύπαιθπο, ζσεδόν πανηού όπος θηάνει ο άνθπωπορ.
Στθν Ακινα, οι ελάχιςτοι εναπομείναντεσ ελεφκεροι χϊροι τελοφν υπό
εγκατάλειψθ ι υπό απειλι «ανάπτυξθσ» που ιςοδυναμεί με τον τελικό
εξανδραποδιςμό του όποιου φυςικοφ, με τθν τελειωτικι κακυπόταξθ του
ελεφκερου.
Στο τοπίο, θ ανκρϊπινθ παρουςία ακόμθ και όπου δεν είναι μόνιμθ με
κάποια καταςκευι γίνεται εν τοφτοισ ζκδθλθ με τθν παρουςία των
ανκρϊπινων απορριμμάτων. Τα πιο απρόςιτα μζρθ μόνο δεν αποτελοφν
πεδίο οικιςτικισ εκμετάλλευςθσ αλλά το ίδιο εφκολα κα χρθςιμοποιθκοφν
τουριςτικά ι μεταλλευτικά. Όμωσ θ φπαρξθ τθσ φφςθσ δεν υπάρχει μόνο
για τθν ανκρϊπινθ εκμετάλλευςθ. Η ζννοια τθσ ελευκερίασ ςε ςχζςθ με
τθν ζννοια του τόπου είναι ζνα από τα αντικείμενα που κα
διερευνιςουμε.

Οι ελεφκεροι νζοι τόποι είναι ενδεχομζνωσ ομάδεσ πολιτών,
ςυλλογικότθτεσ, γειτονιζσ, κοινότθτεσ, χωριά, πόλεισ ι
περιοχζσ που προςτατεφονται από ςυνειδθτοποιθμζνουσ
πολίτεσ, ελεφκερουσ ανκρώπουσ με ςυνειδθτζσ επιλογζσ ςε
όλεσ τισ εκφάνςεισ τθσ ηωισ.

Η υπόςχεςθ τθσ [οικο] κοινότθτασ
Ευχαριςτϊ!
Νίκοσ Αναςταςόπουλοσ

Η ςπόζσεζη ηηρ [οικο]κοινόηηηαρ by
Nicholas Anastasopoulos is licensed under
a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Permissions beyond the scope of this license may be available at todendro.blogospot.com.

aqua@hol.gr
Stuioda-arch.gr
Todendro.blogspot.com

Η υπόσχεση της [οικο]κοινότητας

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (12)

Viewers also liked

Viewers also liked (17)

Similar to Η υπόσχεση της [οικο]κοινότητας

Similar to Η υπόσχεση της [οικο]κοινότητας (20)

More from Nicholas Anastasopoulos, PhD

More from Nicholas Anastasopoulos, PhD (15)

Η υπόσχεση της [οικο]κοινότητας