SlideShare a Scribd company logo
1 of 14
Download to read offline
Gpw iii-kontrakty-terminowe-i-opcje-w-praktyce
Ten ebook zawiera darmowy fragment publikacji "GPW III - Kontrakty
                                   terminowe i opcje w praktyce"

                                               Darmowa publikacja dostarczona przez
                                                          ZlotaMysl.pl
                                   Copyright by Złote Myśli & Marcin Krzywda, rok 2010

                                   Autor: Marcin Krzywda
                                   Tytuł: GPW III - Kontrakty terminowe i opcje w praktyce

                                   Data: 29.11.2011

                                   Złote Myśli Sp. z o.o.
                                   ul. Toszecka 102
                                   44-117 Gliwice
                                   www.zlotemysli.pl
                                   email: kontakt@zlotemysli.pl

                                   Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie
                                   w formie dostarczonej przez Wydawcę. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości
                                   publikacji bez pisemnej zgody Wydawcy. Zabrania się jej odsprzedaży, zgodnie
                                   z regulaminem Wydawnictwa Złote Myśli.

                                   Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce
                                   informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za
                                   ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub
                                   autorskich. Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli nie ponoszą również żadnej
                                   odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych
                                   w książce.

                                   Wszelkie prawa zastrzeżone.
                                   All rights reserved.




Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Spis treści
Wstęp.....................................................................................5
Kontrakty terminowe futures...................................................9
  Futures — wprowadzenie..................................................10
  Otwarcie/zamknięcie pozycji.............................................14
  Dźwignia finansowa..........................................................15
  Charakterystyka kontraktów terminowych.........................17
  Liczba otwartych pozycji (LOP).........................................20
  Do czego służą kontrakty terminowe?...............................22
  Zalety kontraktów terminowych.........................................31
  O czym powinieneś pamiętać, grając na kontraktach? .....32
Futures na polskiej giełdzie...................................................33
  Procedura otwarcia rachunku inwestycyjnego futures.......33
  Zasady handlu kontraktami...............................................33
  Serie kontraktów terminowych..........................................34
  Depozyt zabezpieczający..................................................36
  Rozliczenia codzienne......................................................38
  Rozliczenie wygasającej serii............................................40
  Prowizje............................................................................42
  Rodzaje kontraktów terminowych notowanych na GPW. . .43
Strategie dla rynku futures....................................................51
  Inwestycje zgodne z trendem............................................52
  Wielkość pozycji................................................................53
  Zarządzanie pozycją.........................................................55
Opcje....................................................................................57
  Formuła wypłaty dla opcji call............................................59
  Formuła wypłaty dla opcji put............................................62
  Terminologia......................................................................64
  Od czego zależy cena opcji?.............................................65
  Cena teoretyczna opcji......................................................70
  Instrumenty bazowe..........................................................71
Opcje na warszawskiej giełdzie............................................73
Standard opcji na WIG20..................................................73
  Serie opcji.........................................................................74
  Depozyty zabezpieczające................................................80
Opcje w praktyce..................................................................83
  Strategie typu spread........................................................83
  Strategie łączone..............................................................94
Jednostki indeksowe.............................................................99
  Pozycja długa..................................................................100
  Pozycja krótka.................................................................101
  Podsumowanie................................................................101
Produkty strukturyzowane...................................................103
  Czym są produkty strukturyzowane?...............................104
  Cechy produktów strukturyzowanych..............................106
  Obligacje strukturyzowane..............................................107
  Certyfikaty inwestycyjne strukturyzowane.......................108
Bibliografia..........................................................................111
  Pozycje książkowe...........................................................111
  Akty prawne.....................................................................111
  Strony internetowe..........................................................112
Spis rysunków.....................................................................113
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli




Kontrakty terminowe futures

Wprowadzone w 1998 roku przez giełdę kontrakty terminowe na
WIG20 szybko stały się jednym z najbardziej popularnych instru-
mentów notowanych na GPW. Wraz z ich wejściem otwarty został
nowy rozdział w historii polskiego rynku kapitałowego. Inwestorzy
giełdowi otrzymali instrument, który umożliwia zarabianie zarówno
na wzrostach, jak i na spadkach!
Dzięki prostej i przejrzystej budowie kontrakty terminowe na WIG20
stały się w krótkim czasie instrumentem bardzo popularnym, o czym
najlepiej świadczy dynamika wzrostu obrotów i liczba otwartych po-
zycji. Wysoka płynność, relatywnie niskie prowizje i przejrzystość
rynku powodują, że zainteresowanie rynkiem terminowym stale ro-
śnie.
Jak już wspomniałem, gra kontraktami terminowymi polega na ob-
stawianiu kierunku ruchu rynku. Wygrasz, jeśli rynek ruszy się
w stronę, którą obstawiałeś. Daje to przewagę temu instrumentowi
nad akcjami, gdzie istniała możliwość czerpania korzyści przede
wszystkim ze wzrostów („krótka sprzedaż” jest bardziej skompliko-
wana i mniej dostępna niż futures). Nie uzależnia Cię to od głów-
nych trendów giełdowych — hossa i bessa dają Ci niemal takie same
możliwości inwestycyjne!
Zmienia to sposób myślenia o rynku. Często czytamy w komenta-
rzach: „sytuacja pogorszyła się i indeks spadł o 2%”. Jakże jednak
fantastycznie w tym momencie poprawiła się sytuacja posiadaczy
krótkich pozycji (tych, którzy obstawiali spadki)!


                                 5
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli


Futures — wprowadzenie
W trakcje rozwoju światowych rynków finansowych wykształciło się
wiele rodzajów instrumentów pochodnych: kontrakty forward, futu-
res, swapy, opcje, warranty. Niektóre z nich występują głównie na
rynku pozagiełdowym, w bezpośrednich transakcjach między na
przykład przedsiębiorstwami i bankami. Na polskiej giełdzie handlu-
je się obecnie kontraktami futures oraz opcjami. Kiedyś w obrocie
były również warranty, ale obecnie żaden taki papier nie jest noto-
wany.

                  Definicja kontraktu terminowego futures
Kontraktem terminowym nazywamy dwustronną umowę kupna lub
sprzedaży określonych aktywów (finansowych lub towarów) w okre-
ślonym czasie w przyszłości, po z góry określonej cenie.
Instrumentem bazowym może być właściwie dowolna wartość ekono-
miczna, którą da się wyliczyć w sposób niebudzący wątpliwości. Naj-
częściej są to akcje, obligacje, indeksy giełdowe lub poziom stóp pro-
centowych, a także na giełdach towarowych takie dobra jak: metale,
zboże, ropa1.
Rozważać będziemy oczywiście tylko te instrumenty, które oferuje
GPW. Kontrakty terminowe znajdujące się w obrocie na GPW, opie-

1
 Ciekawostka. Egzotycznym rodzajem kontraktu terminowego jest futures
bazujący na średnim wskaźniku temperatury: HDD (Heating Degree Days)
i CDD (Cooling Degree Days). Wartość HDD liczy się jako skumulowana,
średnia wartość przewyższeń dziennych temperatur ponad 65°F. Np. jeśli
w kolejnych trzech dniach temperatury wyniosłyby 70, 69, 60°F, do indeksu
bierze się wartości 5, 4, 0, a wartość wskaźnika dla tych trzech dni
wyniosłaby 9. CDD liczy się odwrotnie. Aby obliczyć wartość kontraktu,
tak wyznaczony wskaźnik mnoży się przez 20 USD. Kontraktami HDD
i CDD handluje się na Chicago Mercantile Exchange (CME).

                                   6
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli


wają na indeksy giełdowe WIG20, mWIG40, kursy kilku walut oraz
akcje wybranych spółek. Nie mają one fizycznego charakteru, tzn.
nie dochodzi do rzeczywistego dostarczenia dobra. Zamiast tego,
w umówionym terminie, dochodzi do rozliczenia pieniężnego (wię-
cej na ten temat w części poświęconej rozliczeniom).
Kontrakty terminowe znajdują się w obrocie w systemie notowań
ciągłych w godzinach 8:30–16.30. Inwestorzy mogą składać zlecenia
kupna i sprzedaży według takich samych zasad, jak na inne papiery
wartościowe.

                                     Porównanie futures i akcji
Rynek akcji możemy określić mianem rynku natychmiastowego
(ang. spot). Zawarcie i rozliczenie transakcji następuje w tym samym
momencie. Oczywistą sprawą jest, że jeśli chcesz zakupić jakiś pa-
kiet akcji, musisz posiadać 100% gotówki, którą musisz za nie zapła-
cić. Automatycznie po zawarciu transakcji kupna akcji z Twojego ra-
chunku znikają pieniądze, a pojawia się zapis o posiadanych papie-
rach, natomiast na rachunku drugiej strony pojawia się gotówka.
Jak już podkreśliłem to wiele razy, rynki terminowe różnią się od
rynku akcji w wyżej wymienionych aspektach. Do rozliczenia trans-
akcji dochodzi z opóźnieniem, w chwili zawarcia transakcji nie mu-
sisz posiadać 100% gotówki, a jedynie pewien wymagany depozyt
(powiemy o tym jeszcze dokładnie). Rozliczenie transakcji termino-
wej dokonywane jest dopiero w momencie wygaśnięcia kontraktu.

              Zysk z kontraktu futures (formuła wypłaty)
Zobaczmy, w jakiej sytuacji inwestor zarabia na kontrakcie, a w ja-
kiej traci.
Kupujący osiąga zysk wówczas, gdy w terminie realizacji cena pro-

                                 7
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli


duktu bazowego (np. akcji) będzie wyższa od wskazanej ceny kon-
traktowej, ponieważ zobowiązał się on do zakupu instrumentu bazo-
wego po cenie kontraktowej, w tym wypadku niższej od obowiązują-
cej na rynku. Na transakcję kupna zdecydujesz się zatem, licząc na
zyski ze spodziewanej zwyżki cen.
Załóżmy, że kupiłeś kontrakt terminowy na indeks WIG20. Wartość
kontraktu wynosiła w momencie zakupu 24é 000 PLN (2400 pkt ×
10 PLN). Sytuacja rozwinęła się po Twojej myśli i w dniu realizacji
kontraktu wartość indeksu wynosiła 2500 pkt, więc futures wart był
25† 000 PLN. Twój zysk wyniósł więc 1000 PLN. Przebieg tej trans-
akcji możesz zobaczyć na wykresie. Pomijam tutaj koszty transak-
cyjne. Z kolei sprzedający osiąga zysk wówczas, gdy w terminie reali-
zacji cena produktu bazowego będzie niższa od przyjętej ceny kontrak-
towej, ponieważ po cenie kontraktowej musi sprzedać produkt bazowy,
w tym wypadku po cenie wyższej od obowiązującej na rynku. Na trans-
akcję sprzedaży zdecydujesz się zatem, licząc na zyski ze spodziewanej
zniżki cen.




                                  8
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli




Rysunek 2. Zarabianie w czasie spadków — sprzedaż kontraktu

Załóżmy tym razem, że sprzedałeś kontrakt terminowy na indeks
WIG20. Wartość kontraktu wynosiła w momencie zakupu 25 000
PLN (2500 pkt × 10 PLN). Po pewnym czasie wartość indeksu zmie-
niła się na 2400 pkt, więc futures wart był 24 000 PLN. Uznałeś zysk
za satysfakcjonujący i postanowiłeś wycofać się z rynku, inkasując
1000 PLN (sprzedałeś drożej, a odkupiłeś taniej). Przebieg tej trans-
akcji możesz zobaczyć na wykresie.
Wnioski. Gdy prognozujesz, że w przyszłości kurs danego towaru
(wartości ekonomicznej) wzrośnie — kupujesz kontrakt, gdy chcesz
zarobić na spadku kursu — sprzedajesz.




                                  9
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli


Otwarcie/zamknięcie pozycji
Nie musisz trzymać zakupionego (lub sprzedanego) kontraktu aż do
ostatniego dnia jego notowań. W każdym momencie (futures są noto-
wane w systemie ciągłym) możesz wyjść z inwestycji. W rzeczywi-
stości jedynie kilka procent kontraktów jest rozliczanych na ostatniej
sesji.
Ponieważ nazwy „sprzedający” i „kupujący” są w przypadku kontrak-
tów futures mniej czytelne niż w przypadku akcji (możesz kupować
kontrakt tak na początku, jak i na końcu swojej inwestycji), każde wej-
ście na rynek, bez względu na to, czy to zakup czy sprzedaż, nazywa-
my „otwarciem pozycji”. Analogicznie wychodząc z rynku, „zamyka-
my pozycję”.
Należy pamiętać, że w przypadku kontraktów futures nie ma emiten-
ta. Kontrakt powstaje wówczas, kiedy otwierana jest pozycja, to zna-
czy, że znalazł się kupujący i sprzedający, którzy po tej samej cenie
zdecydowali się zawrzeć transakcje terminową. Czyli nie musisz po-
siadać kontraktu, żeby móc go sprzedać (ciekawe, prawda?).

                                         Pozycje długa i krótka
Każde wejście na rynek, niezależnie od tego, czy jesteśmy sprzedają-
cym czy kupującym, nazwaliśmy zajęciem pozycji. W zależności od
„kierunku”, w który się zaangażowaliśmy, rozróżniamy pozycję dłu-
gą i krótką. Jeśli zajmujesz pozycję długą, oznacza to, że kupiłeś
pewną ilość kontraktów terminowych. Aby zamknąć całkowicie tę
pozycję, musisz sprzedać tyle kontraktów, ile wcześniej kupiłeś.
W zrozumieniu tych pojęć pomoże Ci poniższa tabelka zawierająca
przykładowe transakcje:

Dzień    Liczba    sprzeda- Liczba     kupionych Bilans     Pozy-


                                  10
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli


         nych kontraktów kontraktów                      cja

1                                                0       brak

2                           5                    +5      długa

3        4                                       1       długa

4        5                                       −4      krótka

5                           4                    0       brak

6        3                                       −3      krótka
Możliwość zarabiania na spadkach daje przewagę nad rynkiem akcji,
gdzie „krótka sprzedaż”, choć możliwa, jest utrudniona. Nie jesteś
także uzależniony od tendencji rynkowej, możesz sobie dobrze ra-
dzić zarówno w trakcie hossy, jak i bessy.



Dźwignia finansowa
Najbardziej istotną różnicą między inwestowaniem w akcje a inwe-
stowaniem w kontrakty terminowe jest to, że w momencie zakupu
lub sprzedaży kontraktów nie musisz angażować wszystkich środ-
ków, na które opiewają kontrakty. Wystarczy, by przed zawarciem
kontraktu obie strony wniosły depozyty zabezpieczające, stanowiące
niewielki procent wartości kontraktu. Środki pieniężne są potrzebne
dopiero w terminie wygaśnięcia, kiedy dojdzie do końcowego rozli-
czenia kontraktu.
Wartość pobieranego depozytu jest taka sama dla inwestorów zajmu-
jących długie i krótkie pozycje.


                                 11
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli


Z faktu pobierania od inwestorów depozytów zabezpieczających,
a nie całości sumy, jaką wart jest kontrakt terminowy, wynika zasad-
nicza dla tego rynku cecha. Jest nią dźwignia finansowa, która po-
zwala osiągać znacznie wyższe stopy zwrotu niż klasyczne inwesto-
wanie w akcje.
Niewielu indywidualnych inwestorów mogłoby sobie pozwolić na
zakup kontraktu opiewającego na 10Þ 000 USD. Tutaj potrzebny jest
jednak zaledwie ułamek tej sumy, a straty i zyski są rozliczane tak,
jakbyś był posiadaczem tej dużej kwoty.
Genezą depozytu jest zabezpieczenie przed ryzykiem niewykonania
zobowiązań. O ile strona, która zarobiła na kontrakcie jest gotowa do
przyjęcia gotówki od zaraz, to ten, kto ma zapłacić, może napotkać na
trudności z wywiązaniem się ze zobowiązania. Dlatego składany jest
depozyt na poczet ewentualnych strat. Więcej szczegółów na temat de-
pozytów zabezpieczających znajdziesz w następnym rozdziale.
Możliwość inwestowania małych kwot i osiągania potencjalnie du-
żych stóp zwrotu kusi inwestorów i dlatego właśnie kontrakty termi-
nowe są tak popularnym instrumentem na polskiej giełdzie.

                                 Ryzyko związane z obrotem
                                  kontraktami terminowymi
Jako inwestor działający na rynku futures musisz pamiętać, że inwe-
stycje te niosą ze sobą ryzyko dużo większe niż operacje na akcjach.
Wynika ono m.in. ze wspomnianego już efektu dźwigni, który umożli-
wić może osiąganie dużych zysków, ale prowadzić może także do po-
wstania strat w przypadku nieprzewidzianej zmiany cen przy utrzymy-
waniu pozycji na rynku. Może zdarzyć się sytuacja, w której straty
przekroczą pierwotnie zainwestowaną kwotę pieniędzy.
W teorii finansów wymienia się następujące rodzaje i źródła ryzyka

                                 12
GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli


na rynkach finansowych:
•   Ryzyko systemowe — czyli takie czynniki ryzyka, które dotyczą
    całości rynku, lub przynajmniej dużej liczby papierów. Jako
    przykład możemy tu wymienić ważne wydarzenia polityczne czy
    kryzysy finansowe. Takie wydarzenie dotknie prawdopodobnie
    większą część Twojego portfela. Ciężko jest się zabezpieczyć
    przed tym rodzajem ryzyka.
•   Ryzyko niesystemowe — jest związane z konkretnymi papierami
    wartościowymi, np. akcjami danej spółki lub sektora. Przykła-
    dem może być informacja o nagłym spadku zamówień w firmie.
    Sposobem na minimalizację tego rodzaju ryzyka jest dywersyfi-
    kacja, czyli takie budowanie portfela papierów wartościowych,
    aby nie był on wystawiony tylko na jeden czynnik ryzyka, lecz
    na kilka różnych niezależnych od siebie.




                                 13
Dlaczego warto mieć pełną wersję?
                                                                    Nie tylko na akcjach można zarabiać. Ba! Są
                                                                    tacy inwestorzy – zazwyczaj Ci najbardziej
                                                                    doświadczeni – których akcje całkowicie nie
                                                                    interesują. Dzięki instrumentom pochodnym
                                                                    możesz uniezależnić swoje zyski od aktualnej
                                                                    koniunktury i zdobyć nowe możliwości
                                                                    inwestowania z zyskiem. - Czy tylko na
                                                                    wzrostach cen da się zarobić? - Jak
                                                                    zmaksymalizować zysk, minimalizując ryzyko?
                                                                    Poznaj świat kontraktów terminowych i opcji w
                                                                    praktyce, by dowiedzieć się, jak zarabiają
                                                                    najwięksi gracze. W III części serii GPW
                                                                    Marcin Krzywda, inwestor z 10-letnim
                                                                    doświadczeniem, przekazuje wszystko, co
                                                                    warto wiedzieć o kontraktach terminowych,
                                                                    opcjach i produktach ustrukturyzowanych, by
                                   przenieść swoje inwestycje na wyższy poziom: - Czym są kontrakty terminowe
                                   futures i jak je wykorzystać? - Co należy wiedzieć o opcjach, by na nich
                                   zarabiać i nie tracić? - Co to jest produkt ustrukturyzowany i skąd jego
                                   popularność? W tej książce autor, podobnie jak w całej serii, stawia nie tylko na
                                   niezbędną teorię, ale przede wszystkim na praktykę. Dzięki temu wewnątrz
                                   znajdziesz nie tylko informacje o tym, skąd wzięły się instrumenty pochodne i
                                   jak one działają, ale także poznasz sprawdzone strategie wykorzystania ich,
                                   dopasowane do konkretnych sytuacji rynkowych. Z tą wiedzą będziesz w
                                   stanie zmaksymalizować zyski ze swoich inwestycji przy kontrolowanym
                                   ryzyku, które samodzielnie określisz. Zacznij zarabiać niezależnie od trendów
                                   rynkowych i przejdź do pierwszej ligi inwestorów już dziś.

                                         Pełną wersję książki zamówisz na stronie wydawnictwa Złote Myśli
                                                          http://gpw3.zlotemysli.pl




Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (13)

Tajemnice meskiego-umyslu
Tajemnice meskiego-umysluTajemnice meskiego-umyslu
Tajemnice meskiego-umyslu
 
Szybka nauka-dla-wytrwalych
Szybka nauka-dla-wytrwalychSzybka nauka-dla-wytrwalych
Szybka nauka-dla-wytrwalych
 
Energias
EnergiasEnergias
Energias
 
La rubrica
La rubricaLa rubrica
La rubrica
 
Fotos turno matutino
Fotos turno matutinoFotos turno matutino
Fotos turno matutino
 
Folheto HCM LowCoast D Março2012
Folheto HCM LowCoast D Março2012Folheto HCM LowCoast D Março2012
Folheto HCM LowCoast D Março2012
 
CEO of KW Flooring pdf
CEO of KW Flooring pdfCEO of KW Flooring pdf
CEO of KW Flooring pdf
 
17
1717
17
 
C03 e05-press release.docx
C03 e05-press release.docxC03 e05-press release.docx
C03 e05-press release.docx
 
06 book final_to_print
06 book final_to_print06 book final_to_print
06 book final_to_print
 
Biolink aerospace-solutions
Biolink aerospace-solutionsBiolink aerospace-solutions
Biolink aerospace-solutions
 
Normas apa
Normas apaNormas apa
Normas apa
 
Rabanadas, gostam?
Rabanadas, gostam?Rabanadas, gostam?
Rabanadas, gostam?
 

More from Złota Myśl Pieniądz (20)

Zycie to-jest-teatr
Zycie to-jest-teatrZycie to-jest-teatr
Zycie to-jest-teatr
 
Zwycieska przewaga-w-biznesie
Zwycieska przewaga-w-biznesieZwycieska przewaga-w-biznesie
Zwycieska przewaga-w-biznesie
 
Zwielokrotnianie umyslu
Zwielokrotnianie umysluZwielokrotnianie umyslu
Zwielokrotnianie umyslu
 
Zrobie to-dzisiaj
Zrobie to-dzisiajZrobie to-dzisiaj
Zrobie to-dzisiaj
 
Zorganizuj sie
Zorganizuj sieZorganizuj sie
Zorganizuj sie
 
Zmien swoje-mysli
Zmien swoje-mysliZmien swoje-mysli
Zmien swoje-mysli
 
Zburze ten-mur
Zburze ten-murZburze ten-mur
Zburze ten-mur
 
Zbuduj trwala-i-szczesliwa-przyjazn
Zbuduj trwala-i-szczesliwa-przyjaznZbuduj trwala-i-szczesliwa-przyjazn
Zbuduj trwala-i-szczesliwa-przyjazn
 
Zarzadzanie soba-samym-w-czasie
Zarzadzanie soba-samym-w-czasieZarzadzanie soba-samym-w-czasie
Zarzadzanie soba-samym-w-czasie
 
Zarzadzanie czasem-w-rodzinie
Zarzadzanie czasem-w-rodzinieZarzadzanie czasem-w-rodzinie
Zarzadzanie czasem-w-rodzinie
 
Zamieniaj marzenia-w-realne-wydarzenia
Zamieniaj marzenia-w-realne-wydarzeniaZamieniaj marzenia-w-realne-wydarzenia
Zamieniaj marzenia-w-realne-wydarzenia
 
Zaklinacz wagi
Zaklinacz wagiZaklinacz wagi
Zaklinacz wagi
 
Zaklady sportowe-i-bukmacherskie-kontra-multilotek
Zaklady sportowe-i-bukmacherskie-kontra-multilotekZaklady sportowe-i-bukmacherskie-kontra-multilotek
Zaklady sportowe-i-bukmacherskie-kontra-multilotek
 
Zabojcza koncentracja
Zabojcza koncentracjaZabojcza koncentracja
Zabojcza koncentracja
 
Wywieranie wplywu-na-siebie
Wywieranie wplywu-na-siebieWywieranie wplywu-na-siebie
Wywieranie wplywu-na-siebie
 
W otchlani-smierci
W otchlani-smierciW otchlani-smierci
W otchlani-smierci
 
Wladca slowa
Wladca slowaWladca slowa
Wladca slowa
 
Witaminy mineraly-i-suplementy
Witaminy mineraly-i-suplementyWitaminy mineraly-i-suplementy
Witaminy mineraly-i-suplementy
 
Wenus za-kierownica
Wenus za-kierownicaWenus za-kierownica
Wenus za-kierownica
 
Wegetarianizm w-praktyce
Wegetarianizm w-praktyceWegetarianizm w-praktyce
Wegetarianizm w-praktyce
 

Gpw iii-kontrakty-terminowe-i-opcje-w-praktyce

  • 2. Ten ebook zawiera darmowy fragment publikacji "GPW III - Kontrakty terminowe i opcje w praktyce" Darmowa publikacja dostarczona przez ZlotaMysl.pl Copyright by Złote Myśli & Marcin Krzywda, rok 2010 Autor: Marcin Krzywda Tytuł: GPW III - Kontrakty terminowe i opcje w praktyce Data: 29.11.2011 Złote Myśli Sp. z o.o. ul. Toszecka 102 44-117 Gliwice www.zlotemysli.pl email: kontakt@zlotemysli.pl Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez Wydawcę. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody Wydawcy. Zabrania się jej odsprzedaży, zgodnie z regulaminem Wydawnictwa Złote Myśli. Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved. Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
  • 3. Spis treści Wstęp.....................................................................................5 Kontrakty terminowe futures...................................................9 Futures — wprowadzenie..................................................10 Otwarcie/zamknięcie pozycji.............................................14 Dźwignia finansowa..........................................................15 Charakterystyka kontraktów terminowych.........................17 Liczba otwartych pozycji (LOP).........................................20 Do czego służą kontrakty terminowe?...............................22 Zalety kontraktów terminowych.........................................31 O czym powinieneś pamiętać, grając na kontraktach? .....32 Futures na polskiej giełdzie...................................................33 Procedura otwarcia rachunku inwestycyjnego futures.......33 Zasady handlu kontraktami...............................................33 Serie kontraktów terminowych..........................................34 Depozyt zabezpieczający..................................................36 Rozliczenia codzienne......................................................38 Rozliczenie wygasającej serii............................................40 Prowizje............................................................................42 Rodzaje kontraktów terminowych notowanych na GPW. . .43 Strategie dla rynku futures....................................................51 Inwestycje zgodne z trendem............................................52 Wielkość pozycji................................................................53 Zarządzanie pozycją.........................................................55 Opcje....................................................................................57 Formuła wypłaty dla opcji call............................................59 Formuła wypłaty dla opcji put............................................62 Terminologia......................................................................64 Od czego zależy cena opcji?.............................................65 Cena teoretyczna opcji......................................................70 Instrumenty bazowe..........................................................71 Opcje na warszawskiej giełdzie............................................73
  • 4. Standard opcji na WIG20..................................................73 Serie opcji.........................................................................74 Depozyty zabezpieczające................................................80 Opcje w praktyce..................................................................83 Strategie typu spread........................................................83 Strategie łączone..............................................................94 Jednostki indeksowe.............................................................99 Pozycja długa..................................................................100 Pozycja krótka.................................................................101 Podsumowanie................................................................101 Produkty strukturyzowane...................................................103 Czym są produkty strukturyzowane?...............................104 Cechy produktów strukturyzowanych..............................106 Obligacje strukturyzowane..............................................107 Certyfikaty inwestycyjne strukturyzowane.......................108 Bibliografia..........................................................................111 Pozycje książkowe...........................................................111 Akty prawne.....................................................................111 Strony internetowe..........................................................112 Spis rysunków.....................................................................113
  • 5. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli Kontrakty terminowe futures Wprowadzone w 1998 roku przez giełdę kontrakty terminowe na WIG20 szybko stały się jednym z najbardziej popularnych instru- mentów notowanych na GPW. Wraz z ich wejściem otwarty został nowy rozdział w historii polskiego rynku kapitałowego. Inwestorzy giełdowi otrzymali instrument, który umożliwia zarabianie zarówno na wzrostach, jak i na spadkach! Dzięki prostej i przejrzystej budowie kontrakty terminowe na WIG20 stały się w krótkim czasie instrumentem bardzo popularnym, o czym najlepiej świadczy dynamika wzrostu obrotów i liczba otwartych po- zycji. Wysoka płynność, relatywnie niskie prowizje i przejrzystość rynku powodują, że zainteresowanie rynkiem terminowym stale ro- śnie. Jak już wspomniałem, gra kontraktami terminowymi polega na ob- stawianiu kierunku ruchu rynku. Wygrasz, jeśli rynek ruszy się w stronę, którą obstawiałeś. Daje to przewagę temu instrumentowi nad akcjami, gdzie istniała możliwość czerpania korzyści przede wszystkim ze wzrostów („krótka sprzedaż” jest bardziej skompliko- wana i mniej dostępna niż futures). Nie uzależnia Cię to od głów- nych trendów giełdowych — hossa i bessa dają Ci niemal takie same możliwości inwestycyjne! Zmienia to sposób myślenia o rynku. Często czytamy w komenta- rzach: „sytuacja pogorszyła się i indeks spadł o 2%”. Jakże jednak fantastycznie w tym momencie poprawiła się sytuacja posiadaczy krótkich pozycji (tych, którzy obstawiali spadki)! 5
  • 6. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli Futures — wprowadzenie W trakcje rozwoju światowych rynków finansowych wykształciło się wiele rodzajów instrumentów pochodnych: kontrakty forward, futu- res, swapy, opcje, warranty. Niektóre z nich występują głównie na rynku pozagiełdowym, w bezpośrednich transakcjach między na przykład przedsiębiorstwami i bankami. Na polskiej giełdzie handlu- je się obecnie kontraktami futures oraz opcjami. Kiedyś w obrocie były również warranty, ale obecnie żaden taki papier nie jest noto- wany. Definicja kontraktu terminowego futures Kontraktem terminowym nazywamy dwustronną umowę kupna lub sprzedaży określonych aktywów (finansowych lub towarów) w okre- ślonym czasie w przyszłości, po z góry określonej cenie. Instrumentem bazowym może być właściwie dowolna wartość ekono- miczna, którą da się wyliczyć w sposób niebudzący wątpliwości. Naj- częściej są to akcje, obligacje, indeksy giełdowe lub poziom stóp pro- centowych, a także na giełdach towarowych takie dobra jak: metale, zboże, ropa1. Rozważać będziemy oczywiście tylko te instrumenty, które oferuje GPW. Kontrakty terminowe znajdujące się w obrocie na GPW, opie- 1 Ciekawostka. Egzotycznym rodzajem kontraktu terminowego jest futures bazujący na średnim wskaźniku temperatury: HDD (Heating Degree Days) i CDD (Cooling Degree Days). Wartość HDD liczy się jako skumulowana, średnia wartość przewyższeń dziennych temperatur ponad 65°F. Np. jeśli w kolejnych trzech dniach temperatury wyniosłyby 70, 69, 60°F, do indeksu bierze się wartości 5, 4, 0, a wartość wskaźnika dla tych trzech dni wyniosłaby 9. CDD liczy się odwrotnie. Aby obliczyć wartość kontraktu, tak wyznaczony wskaźnik mnoży się przez 20 USD. Kontraktami HDD i CDD handluje się na Chicago Mercantile Exchange (CME). 6
  • 7. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli wają na indeksy giełdowe WIG20, mWIG40, kursy kilku walut oraz akcje wybranych spółek. Nie mają one fizycznego charakteru, tzn. nie dochodzi do rzeczywistego dostarczenia dobra. Zamiast tego, w umówionym terminie, dochodzi do rozliczenia pieniężnego (wię- cej na ten temat w części poświęconej rozliczeniom). Kontrakty terminowe znajdują się w obrocie w systemie notowań ciągłych w godzinach 8:30–16.30. Inwestorzy mogą składać zlecenia kupna i sprzedaży według takich samych zasad, jak na inne papiery wartościowe. Porównanie futures i akcji Rynek akcji możemy określić mianem rynku natychmiastowego (ang. spot). Zawarcie i rozliczenie transakcji następuje w tym samym momencie. Oczywistą sprawą jest, że jeśli chcesz zakupić jakiś pa- kiet akcji, musisz posiadać 100% gotówki, którą musisz za nie zapła- cić. Automatycznie po zawarciu transakcji kupna akcji z Twojego ra- chunku znikają pieniądze, a pojawia się zapis o posiadanych papie- rach, natomiast na rachunku drugiej strony pojawia się gotówka. Jak już podkreśliłem to wiele razy, rynki terminowe różnią się od rynku akcji w wyżej wymienionych aspektach. Do rozliczenia trans- akcji dochodzi z opóźnieniem, w chwili zawarcia transakcji nie mu- sisz posiadać 100% gotówki, a jedynie pewien wymagany depozyt (powiemy o tym jeszcze dokładnie). Rozliczenie transakcji termino- wej dokonywane jest dopiero w momencie wygaśnięcia kontraktu. Zysk z kontraktu futures (formuła wypłaty) Zobaczmy, w jakiej sytuacji inwestor zarabia na kontrakcie, a w ja- kiej traci. Kupujący osiąga zysk wówczas, gdy w terminie realizacji cena pro- 7
  • 8. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli duktu bazowego (np. akcji) będzie wyższa od wskazanej ceny kon- traktowej, ponieważ zobowiązał się on do zakupu instrumentu bazo- wego po cenie kontraktowej, w tym wypadku niższej od obowiązują- cej na rynku. Na transakcję kupna zdecydujesz się zatem, licząc na zyski ze spodziewanej zwyżki cen. Załóżmy, że kupiłeś kontrakt terminowy na indeks WIG20. Wartość kontraktu wynosiła w momencie zakupu 24é 000 PLN (2400 pkt × 10 PLN). Sytuacja rozwinęła się po Twojej myśli i w dniu realizacji kontraktu wartość indeksu wynosiła 2500 pkt, więc futures wart był 25† 000 PLN. Twój zysk wyniósł więc 1000 PLN. Przebieg tej trans- akcji możesz zobaczyć na wykresie. Pomijam tutaj koszty transak- cyjne. Z kolei sprzedający osiąga zysk wówczas, gdy w terminie reali- zacji cena produktu bazowego będzie niższa od przyjętej ceny kontrak- towej, ponieważ po cenie kontraktowej musi sprzedać produkt bazowy, w tym wypadku po cenie wyższej od obowiązującej na rynku. Na trans- akcję sprzedaży zdecydujesz się zatem, licząc na zyski ze spodziewanej zniżki cen. 8
  • 9. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli Rysunek 2. Zarabianie w czasie spadków — sprzedaż kontraktu Załóżmy tym razem, że sprzedałeś kontrakt terminowy na indeks WIG20. Wartość kontraktu wynosiła w momencie zakupu 25 000 PLN (2500 pkt × 10 PLN). Po pewnym czasie wartość indeksu zmie- niła się na 2400 pkt, więc futures wart był 24 000 PLN. Uznałeś zysk za satysfakcjonujący i postanowiłeś wycofać się z rynku, inkasując 1000 PLN (sprzedałeś drożej, a odkupiłeś taniej). Przebieg tej trans- akcji możesz zobaczyć na wykresie. Wnioski. Gdy prognozujesz, że w przyszłości kurs danego towaru (wartości ekonomicznej) wzrośnie — kupujesz kontrakt, gdy chcesz zarobić na spadku kursu — sprzedajesz. 9
  • 10. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli Otwarcie/zamknięcie pozycji Nie musisz trzymać zakupionego (lub sprzedanego) kontraktu aż do ostatniego dnia jego notowań. W każdym momencie (futures są noto- wane w systemie ciągłym) możesz wyjść z inwestycji. W rzeczywi- stości jedynie kilka procent kontraktów jest rozliczanych na ostatniej sesji. Ponieważ nazwy „sprzedający” i „kupujący” są w przypadku kontrak- tów futures mniej czytelne niż w przypadku akcji (możesz kupować kontrakt tak na początku, jak i na końcu swojej inwestycji), każde wej- ście na rynek, bez względu na to, czy to zakup czy sprzedaż, nazywa- my „otwarciem pozycji”. Analogicznie wychodząc z rynku, „zamyka- my pozycję”. Należy pamiętać, że w przypadku kontraktów futures nie ma emiten- ta. Kontrakt powstaje wówczas, kiedy otwierana jest pozycja, to zna- czy, że znalazł się kupujący i sprzedający, którzy po tej samej cenie zdecydowali się zawrzeć transakcje terminową. Czyli nie musisz po- siadać kontraktu, żeby móc go sprzedać (ciekawe, prawda?). Pozycje długa i krótka Każde wejście na rynek, niezależnie od tego, czy jesteśmy sprzedają- cym czy kupującym, nazwaliśmy zajęciem pozycji. W zależności od „kierunku”, w który się zaangażowaliśmy, rozróżniamy pozycję dłu- gą i krótką. Jeśli zajmujesz pozycję długą, oznacza to, że kupiłeś pewną ilość kontraktów terminowych. Aby zamknąć całkowicie tę pozycję, musisz sprzedać tyle kontraktów, ile wcześniej kupiłeś. W zrozumieniu tych pojęć pomoże Ci poniższa tabelka zawierająca przykładowe transakcje: Dzień Liczba sprzeda- Liczba kupionych Bilans Pozy- 10
  • 11. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli nych kontraktów kontraktów cja 1 0 brak 2 5 +5 długa 3 4 1 długa 4 5 −4 krótka 5 4 0 brak 6 3 −3 krótka Możliwość zarabiania na spadkach daje przewagę nad rynkiem akcji, gdzie „krótka sprzedaż”, choć możliwa, jest utrudniona. Nie jesteś także uzależniony od tendencji rynkowej, możesz sobie dobrze ra- dzić zarówno w trakcie hossy, jak i bessy. Dźwignia finansowa Najbardziej istotną różnicą między inwestowaniem w akcje a inwe- stowaniem w kontrakty terminowe jest to, że w momencie zakupu lub sprzedaży kontraktów nie musisz angażować wszystkich środ- ków, na które opiewają kontrakty. Wystarczy, by przed zawarciem kontraktu obie strony wniosły depozyty zabezpieczające, stanowiące niewielki procent wartości kontraktu. Środki pieniężne są potrzebne dopiero w terminie wygaśnięcia, kiedy dojdzie do końcowego rozli- czenia kontraktu. Wartość pobieranego depozytu jest taka sama dla inwestorów zajmu- jących długie i krótkie pozycje. 11
  • 12. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli Z faktu pobierania od inwestorów depozytów zabezpieczających, a nie całości sumy, jaką wart jest kontrakt terminowy, wynika zasad- nicza dla tego rynku cecha. Jest nią dźwignia finansowa, która po- zwala osiągać znacznie wyższe stopy zwrotu niż klasyczne inwesto- wanie w akcje. Niewielu indywidualnych inwestorów mogłoby sobie pozwolić na zakup kontraktu opiewającego na 10Þ 000 USD. Tutaj potrzebny jest jednak zaledwie ułamek tej sumy, a straty i zyski są rozliczane tak, jakbyś był posiadaczem tej dużej kwoty. Genezą depozytu jest zabezpieczenie przed ryzykiem niewykonania zobowiązań. O ile strona, która zarobiła na kontrakcie jest gotowa do przyjęcia gotówki od zaraz, to ten, kto ma zapłacić, może napotkać na trudności z wywiązaniem się ze zobowiązania. Dlatego składany jest depozyt na poczet ewentualnych strat. Więcej szczegółów na temat de- pozytów zabezpieczających znajdziesz w następnym rozdziale. Możliwość inwestowania małych kwot i osiągania potencjalnie du- żych stóp zwrotu kusi inwestorów i dlatego właśnie kontrakty termi- nowe są tak popularnym instrumentem na polskiej giełdzie. Ryzyko związane z obrotem kontraktami terminowymi Jako inwestor działający na rynku futures musisz pamiętać, że inwe- stycje te niosą ze sobą ryzyko dużo większe niż operacje na akcjach. Wynika ono m.in. ze wspomnianego już efektu dźwigni, który umożli- wić może osiąganie dużych zysków, ale prowadzić może także do po- wstania strat w przypadku nieprzewidzianej zmiany cen przy utrzymy- waniu pozycji na rynku. Może zdarzyć się sytuacja, w której straty przekroczą pierwotnie zainwestowaną kwotę pieniędzy. W teorii finansów wymienia się następujące rodzaje i źródła ryzyka 12
  • 13. GPW 1 :: Marcin Krzywda :: Złote Myśli na rynkach finansowych: • Ryzyko systemowe — czyli takie czynniki ryzyka, które dotyczą całości rynku, lub przynajmniej dużej liczby papierów. Jako przykład możemy tu wymienić ważne wydarzenia polityczne czy kryzysy finansowe. Takie wydarzenie dotknie prawdopodobnie większą część Twojego portfela. Ciężko jest się zabezpieczyć przed tym rodzajem ryzyka. • Ryzyko niesystemowe — jest związane z konkretnymi papierami wartościowymi, np. akcjami danej spółki lub sektora. Przykła- dem może być informacja o nagłym spadku zamówień w firmie. Sposobem na minimalizację tego rodzaju ryzyka jest dywersyfi- kacja, czyli takie budowanie portfela papierów wartościowych, aby nie był on wystawiony tylko na jeden czynnik ryzyka, lecz na kilka różnych niezależnych od siebie. 13
  • 14. Dlaczego warto mieć pełną wersję? Nie tylko na akcjach można zarabiać. Ba! Są tacy inwestorzy – zazwyczaj Ci najbardziej doświadczeni – których akcje całkowicie nie interesują. Dzięki instrumentom pochodnym możesz uniezależnić swoje zyski od aktualnej koniunktury i zdobyć nowe możliwości inwestowania z zyskiem. - Czy tylko na wzrostach cen da się zarobić? - Jak zmaksymalizować zysk, minimalizując ryzyko? Poznaj świat kontraktów terminowych i opcji w praktyce, by dowiedzieć się, jak zarabiają najwięksi gracze. W III części serii GPW Marcin Krzywda, inwestor z 10-letnim doświadczeniem, przekazuje wszystko, co warto wiedzieć o kontraktach terminowych, opcjach i produktach ustrukturyzowanych, by przenieść swoje inwestycje na wyższy poziom: - Czym są kontrakty terminowe futures i jak je wykorzystać? - Co należy wiedzieć o opcjach, by na nich zarabiać i nie tracić? - Co to jest produkt ustrukturyzowany i skąd jego popularność? W tej książce autor, podobnie jak w całej serii, stawia nie tylko na niezbędną teorię, ale przede wszystkim na praktykę. Dzięki temu wewnątrz znajdziesz nie tylko informacje o tym, skąd wzięły się instrumenty pochodne i jak one działają, ale także poznasz sprawdzone strategie wykorzystania ich, dopasowane do konkretnych sytuacji rynkowych. Z tą wiedzą będziesz w stanie zmaksymalizować zyski ze swoich inwestycji przy kontrolowanym ryzyku, które samodzielnie określisz. Zacznij zarabiać niezależnie od trendów rynkowych i przejdź do pierwszej ligi inwestorów już dziś. Pełną wersję książki zamówisz na stronie wydawnictwa Złote Myśli http://gpw3.zlotemysli.pl Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)