2. Σο κόκκινο
ελάυι
Κάποσε ζούςε ςε ολόκληπη ςφεδόν σην ηπειπψσική Ελλάδα. Μέςα ςε λίγερ
δεκαεσίερ οι πληθτςμοί σοτ ςτππικνώθηκαν ςε σέσοιο βαθμό ώςσε σο
είδορ βπέθηκε ςσην κασηγοπία σψν «Κινδτνεύονσψν» ζώψν σηρ φώπαρ (Σο
Κόκκινο Βιβλίο σψν Απειλούμενψν πονδτλόζψψν σηρ Ελλάδαρ, 1992).
σα σέλη σοτ 20οτ αιώνα σα ελάυια πεπιοπίςσηκαν ςσην φεπςόνηςοσηρ
ιθψνίαρ, ςσην οπεινή πεπιοφή σηρ Ροδόπηρ και ςσην Πάπνηθα. Μικποί
απιθμοί υτλάςςονσαν επίςηρ ςε λίγα εκσπουεία. ήμεπα ο πληθτςμόρ σηρ
ιθψνίαρ εξαυανίςσηκε. Ο πποςσασετμένορ πληθτςμόρ σηρ Πάπνηθαρ
υαίνεσαι πλέον όσι είναι ο πιο ακμαίορ σηρ φώπαρ. Είναι βέβαιο όσι ςσο
βοτνό τπήπφαν ελάυια κασά σοτρ ιςσοπικούρ φπόνοτρ έψρ και σιρ απφέρ
σοτ 20οτ αιώνα όσαν άπφιςαν να γίνονσαι κάποιερ ειςαγψγέρ ελαυιών
από άλλερ φώπερ. Δεν έφει ακόμη αποςαυηνιςσεί ςε ποιο βαθμό ο
ςημεπινόρ πληθτςμόρ διασηπεί γονίδια σψν ατσόφθονψν ζώψν.
Ωςσόςο, όλα σα ζώα ποτ ειςήφθηςαν πποέπφονσαν από πεπιοφέρ όποτ
ζει σο ίδιο τποείδορ ελαυιού
3. Σο σςακάλι
Σο σςακάλι μέςα ςε λίγα ςφεσικά φπόνια έυσαςε από κοινό είδορ
να απειλείσαι με εξαυάνιςη ςσην Ελλάδα. Ήδη η πεπιοφή
εξάπλψςήρ σοτ έφει ςτππικνψθεί ςημανσικά ςε ςφέςη με σιρ απφέρ
σηρ δεκαεσίαρ σοτ ’90. Πλέον η βιοκοινόσησα δεν ξεπεπνά σα 1500
άσομα. Ατσά πεπιοπίζονσαι ςε απομονψμένοτρ πληθτςμούρ ςσην
Α. Μακεδονία – Θπάκη, ση Φαλκιδική, σην παπαλιακή ζώνη σηρ
Υψκίδαρ, σην Πελοπόννηςο, ση άμο, και με μικπέρ ομάδερ ςσην
Κεπκίνη και ςσον Αξιό.Βαςικοί παπάγονσερ σηρ δπαμασικήρ ατσή
μείψςηρ σοτ πληθτςμού σοτ σςακαλιού είναι η κασαςσπουή σοτ
βιοσόποτ σοτ εξαισίαρ μιαρ ςειπάρ ανθπψπογενών επεμβάςεψν
όπψρ η αποξήπανςη τγποσόπψν, η ενσασικοποίηςη σηρ γεψπγίαρ
και η αςσικοποίηςη, αλλά και η μείψςη σηρ κσηνοσπουίαρ και
θήπετςη πποηγούμενψν κτπίψρ φπόνψν. Ωρ σο 1990 σο σςακάλι
ήσαν επικηπτγμένο ψρ επιβλαβέρ είδορ με αποσέλεςμα δεκάδερ
ζώα να ςκοσώνονσαι κάθε φπόνο. σιρ τυιςσάμενερ απειλέρ ήπθαν
να πποςσεθούν και οι ππόςυασερ κασαςσπουικέρ πτπκαγιέρ
4. Η καυέ απκούδα
σην Ελλάδα τπολογίζονσαι όσι τπάπφοτν γύπψ ςσιρ
150, ςφημασίζονσαρ δύο μικπούρ πληθτςμούρ ςσιρ
πιο απόμεπερ πεπιοφέρ σηρ οποςειπάρ σηρ Πίνδοτ και
σηρ Ροδόπηρ, οι οποίοι αποσελούν σοτρ
μεγαλύσεποτρ πληθτςμούρ ςε φώπερ σηρ Ετπψπαωκήρ
Ένψςηρ.Αν και είναι παμυάγο ζώο, δείφνει ςαυή
πποσίμηςη ςσιρ υτσικέρ σπουέρ και ιδιαίσεπα ςσα
άγπια υπούσα, σιρ πίζερ και σα μανισάπια. Επίςηρ
σηρ απέςει πολύ σο μέλι. Σο διαισολόγιό σηρ
πεπιλαμβάνει ακόμη ένσομα, αμυίβια και
κσηνοσπουικά ζώα.Σο παπάνομο κτνήγι και η
θανάσψςη από ππόθεςη αποσελούν σην κύπια
απειλή εξαυάνιςηρ σοτ είδοτρ ςσην Ελλάδα. Αν και
σο κτνήγι σοτ είδοτρ απαγοπεύεσαι από σην
νομοθεςία από σο 1969 τπολογίζεσαι όσι 15-20
απκούδερ θανασώνονσαι εσηςίψρ από αςτνείδησοτρ.
5. Σο αγπιόγιδο
ήμεπα ςσην Ελλάδα τπάπφοτν δεκαπένσε μικποί πληθτςμοί,
διάςπαπσοι ςση Β. και Ν. Πίνδο, ςσον Όλτμπο, ςση Ρούμελη, ςση
Ροδόπη και ςε οπιςμένα ακόμα βοτνά σψν ςτνόπψν.Σα αγπιόγιδα
απανσώνσαι ςτνήθψρ ςε κοπάδια σψν 5-15 ασόμψν αλλά σα
απςενικά ζοτν μόνα σοτρ, εκσόρ από σην πεπίοδο σηρ
αναπαπαγψγήρ. Εκσιμάσαι όσι ο ςτνολικόρ απιθμόρ σοτ ςσην
Ελλάδα δεν ξεπεπνά πλέον σα 500 άσομα.Σο γεγονόρ όσι οι
πληθτςμοί σοτ αγπιόγιδοτ ςση φώπα μαρ είναι όφι μόνο λιγοςσοί,
αλλά και μικποί ςε απιθμό ασόμψν, εγκτμονεί κινδύνοτρ γενεσικήρ
αποδτνάμψςήρ σοτρ. Η αποτςία επικοινψνίαρ και ανσαλλαγήρ
γονιδίψν μεσαξύ ατσών σψν πληθτςμών μειώνει σιρ πιθανόσησερ
επιβίψςηρ σοτ είδοτρ ςσο απώσεπο μέλλον. Σατσόφπονα, ςενάπια
για ειςαγψγή ςση φώπα μαρ ασόμψν από άλλερ πεπιοφέρ
εμπεπιέφοτν πάνσα σον κίνδτνο σηρ γενεσικήρ αλλοίψςηρ.
6. Ο βαςιλαεσορ ςτνανσάσαι ςε
ανοιφσέρ ςσέπερ, ςε ξεπόσοποτρ και
ακαλλιέπγησα λιβάδια με ελάφιςσα
δένδπα και θάμνοτρ, αλλά και ςε
επίπεδερ φαμηλού τχομέσποτ καλλιεπ-
γημένερ εκσάςειρ. Η σπουή σοτ
αποσελείσαι κτπίψρ από θηλαςσικά σοτ
αγπού. Είναι ο πλέον ςπάνιορ αεσόρ
σηρ Ετπώπηρ. ήμεπα ςση φώπα μαρ
κασαγπάυονσαι λίγα μόνο ζετγάπια
ποτ βπίςκονσαι κτπίψρ ςσον νομό
Έβποτ και ςση πεπιοφή σψν Ππεςπών
7. Ο ματπόγτπαρ είναι είδορ ποτ δεν
μεσαναςσεύει και ςπανίψρ πεσά μακπιά
από σην πεπιοφή αναπαπαγψγήρ σοτ.
Σπέυεσαι με νεκπά ζώα, σα οποία
βπίςκει πεσώνσαρ φαμηλά πάνψ από
απαιά δάςη. Όλορ ο ςημεπινόρ
πληθτςμόρ σοτ βπίςκεσαι ςσο δάςορ σηρ
Δαδιάρ. Από σο 1987 έφει δημιοτπγηθεί
ειδικόρ φώπορ ςσην πεπιοφή ατσή, όποτ
οι άνθπψποι υπονσίζοτν, ώςσε οι
ματπόγτπερ να μποπούν να βπίςκοτν
ςτμπληπψμασική σπουή.
8. Η πανίδα σηρ Ελλάδαρ είναι ιδιαισέπψρ πλούςια για σα
ετπψπαωκά δεδομένα, κάσι ποτ ουείλεσαι ςση γεψγπαυική σηρ
σοποθέσηςη ςσα όπια σπιών ηπείπψν και δύο κύπιψν
βιογεψγπαυικών πεπιοφών, ςσον πλούςιο οπιζόνσιο και κάθεσο
διαμελιςμό σηρ και ςσο μεγάλο εύπορ σψν ενδιαισημάσψν ποτ
πποςυέπει. Βαςικό ςσοιφείο σοτ πλούσοτ ατσού αποσελεί ο
ατξημένορ ενδημιςμόρ και η γεψγπαυική διαυοποποίηςη σψν
πεπιςςοσέπψν ζψικών ομάδψν
Για ππώση υοπά πεπιγπαυή σηρ πανίδαρ σηρ φώπαρ
μαρ έφοτμε από σον Απιςσοσέλη σον 4ο αιώνα π.φ. ςσο
βιβλίο σοτ "Πεπί σα ζώα ιςσοπίαι" όποτ
πεπιγπάυονσαι πεπίποτ 600 είδη. τςσημασική όμψρ
κασαγπαυή σηρ πανίδαρ ςση φώπα μαρ ξεκίνηςε σο
19ο αιώνα και ςήμεπα η απογπαυή σψν
θηλαςσικών, σψν πσηνών, σψν αμυιβίψν, σψν
εππεσών και σψν χαπιών σψν γλτκών νεπών μποπεί
να θεψπείσαι ολοκληπψμένη. Ανσίθεσα η απογπαυή
σψν αςπόνδτλψν θεψπείσαι ελλιπέςσαση.
9. Από σα 147 είδη θηλαςσικών σηρ Ετπώπηρ 116 είδη ζοτν ςση φώπα μαρ.
Από σα 474 κύπια είδη πσηνών σοτ ετπψπαωκού φώποτ 450 είδη έφοτν
κασαγπαυεί ςση φώπα μαρ, αλλά σεκμηπιψμένα ςσοιφειοθεσείσαι η ύπαπξη
407 ειδών, ενώ η παποτςία σψν τπολοίπψν 43 θεψπείσαι ανεπιβεβαίψση
λόγψ έλλειχηρ αποδεικσικών ςσοιφείψν.
ση φώπα μαρ ζοτν ακόμη 16 είδη αμυιβίψν και 58 είδη εππεσών.
Η ελληνική ιφθτοπανίδα σψν γλτκών νεπών ππέπει να θεψπηθεί ψρ μια από
σιρ πιο πλούςιερ σηρ Ετπώπηρ αυού πεπιλαμβάνει 79 είδη ατσόφθονψν
ππψσογενών χαπιών σψν γλτκών νεπών ποτ ζοτν ςσα ποσάμια και ςσιρ
λίμνερ μαρ. Σέλορ, ο απιθμόρ σψν αςπόνδτλψν ςση φώπα μαρ είναι
άγνψςσορ αν και ππέπει να κτμαίνεσαι ανάμεςα ςσιρ 20 με 30 φιλιάδερ
είδη.σα δάςη σηρ φώπαρ μαρ απανσώνσαι από σα θηλαςσικά
απκούδερ, λύκοι, σςακάλια, κοτνάβια, ςκίοτποι, ντυίσςερ, αγπιογούποτνα, ε
λάυια, ζαπκάδια, αςβοί, πολλά είδη πονσικών, ςκανσζόφοιποι, διάυοπα
είδη μτγαλίδψν, λαγοί κ.ά. , ενώ σα κύπια είδη σψν ποτλιών είναι
δπτοκολάπσερ, οπεινέρ
πέπδικερ, αεσοί, γεπάκια, κοτκοτβάγιερ, μπούυοι, όπνια, κούκοι, υάςερ, υα
ςοπεπίςσεπα, αηδόνια, ςπίνοι, καπδεπίνερ, σα ςπάνια είδη
αγπιόκοτπκορ, βαςιλαεσόρ, θαλαςςαεσόρ κ.ά.
Είναι βέβαια ππουανέρ όσι σόςο σο κτνήγι όςο και οι τπόλοιπερ
ανθπώπινερ δπαςσηπιόσησερ ςσα δάςη σηρ φώπαρ μαρ έφοτν πεπιοπίςει σον
πληθτςμό πολλών ειδών και έφοτν τποβαθμίςει ςοβαπά σην ελληνική
πανίδα.
10. ΑΡΓΤΡΟΠΕΛΕΚΑΝΟ
Παγκόςμια απειλούμενο είδορ, ο απγτποπελεκάνορ έφει
ςτνολικό πληθτςμό από 12.330 - 15.730, ςε 19 αποικίερ
από σην Ελλάδα μέφπι σην Κίνα. σην
Ελλάδα, απγτποπελεκάνοι υψλιάζοτν πια μόνο ςσιρ
Ππέςπερ και κάποιοι λιγόσεποι ςσον Αμβπακικό.
Παλιόσεπα τπήπφαν ςε όλη ςφεδόν ση φώπα, όμψρ με
πποσποπή σηρ πολισείαρ, ποτ επικήπτξε σο είδορ ψρ
ιδιαίσεπα ‘επιβλαβέρ θήπαμα’, κτνηγήθηκαν αλύπησα και
ςφεδόν αποδεκασίςσηκαν.
Όσαν σο WWF Ελλάρ ξεκίνηςε σο ππόγπαμμα πποςσαςίαρ
σοτ απγτποπελεκάνοτ ςσην Ππέςπα, σο είδορ ανήκε ςσα
«κινδτνεύονσα», με πληθτςμό πεπίποτ 40-165 ζετγάπια.
ήμεπα, μεσά από δεκασπία φπόνια επίμονψν
πποςπαθειών, η Ππέςπα υιλοξενεί ση μεγαλύσεπη ςσον
κόςμο αποικία απγτποπελεκάνψν με πεπιςςόσεπα από
1.100 ζετγάπια! Σο είδορ είναι πλέον ιδιαίσεπα
πποςσασετμένο βάςει νόμοτ.
12. ΟΙ ΓΤΠΕ
Οι γύπερ είναι μεγάλα ποτλιά ποτ σπέυονσαι ςφεδόν
αποκλειςσικά με χουίμια, μεςαίοτ ή μεγάλοτ
μεγέθοτρ, θηλαςσικών. Γ’ ατσό η ςψμασική σοτρ
κασαςκετή διαυέπει από σψν τπόλοιπψν αππακσικών
ποτ ςτλλάμβάνοτν ζψνσανή ση λεία σοτρ. Σα πόδια
σοτρ δεν είναι ιςφτπά ούσε σα νύφια σοτρ ιδιαίσεπα
γαμχά. Σο κευάλι σοτρ είναι λίγο – πολύ γτμνό ή
ςκεπαςμένο με κονσό φνούδι, για να μη λεπώνονσαι. Οι
γύπερ, παπόλο ποτ σπέυονσαι με χουίμια, υπονσίζοτν
να είναι πάπα πολύ καθαποί. Και μεσαξύ σοτρ υτςικά
έφοτν διαυοπέρ ςση ςψμασική σοτρ κασαςκετή, ώςσε
σο κάθε είδορ να εκπληπώνει ένα ςτγκεκπιμένο πόλο.
σην Ελλάδα και σην Ετπώπη ςτνανσούμε σέςςεπα είδη
γτπών
17. ΛΤΚΟ
Ο λύκορ τπήπξε σο θηλαςσικό με ση μεγαλύσεπη
γεψγπαυική εξάπλψςη ςσον πλανήση μαρ.
ήμεπα έφει εξαυανιςσεί από ένα μεγάλο μέπορ σηρ
πποηγούμενηρ κασανομήρ σοτ ποτ κάλτπσε ςφεδόν όλο
σο Βόπειο Ημιςυαίπιο. Από σον 14ο αιώνα και μεσά από
ςτςσημασικέρ πποςπάθειερ εξόνσψςηρ σοτ,
εξαυανίςθηκε από 14 φώπερ σηρ κενσπικήρ και δτσικήρ
Ετπώπηρ. Ο λύκορ δεν τπήπξε ποσέ ςσόφορ
πποςπαθειών ολοκληπψσικήρ εξόνσψςηρ ςσην
Ελλάδα. Παπάγονσερ ποτ επηπεάζοτν απνησικά σο
μέλλον σοτ λύκοτ ςσην Ελλάδα:
Η ελάσσψςη σηρ υτςικήρ λείαρ σοτ λύκοτ, ηςσαδιακή
φαλάπψςη ευαπμογήρ μεθόδψν και σπόπψν ππόληχηρ
σψν ζημιών ση θεώπηςη σοτ επαγγέλμασορ σοτ
κσηνοσπόυοτ, ηπαπάνομη θανάσψςη λύκψν, η παπάνομη
φπήςη δηλησηπιαςμένψν δολψμάσψν, σα μεγάλα σεφνικά
18. Υώκια Μονάφοτρ-Μονάφοτρ Ζτγίζει
250-300 κιλά και 3 μέσπα μήκορ. Οι
θηλτκέρ υώκιερ γεννούν ένα μικπό
κάθε φπόνο. Σπέυεσαι με όλα σα είδη
χαπιών και κευαλόποδψν.
Κόκκινη Αλεπού Ζτγίζει 2-10 κιλά και
έφει μήκορ 49-90 εκ. . Η οτπά σηρ
είναι υοτνσψσή, μήκοτρ 30-55 εκ.
Σπώει λαγούρ, κοτνέλια και πσηνά
Κτκλουοπεί σην ημέπα
κασαςσπέυονσαρ κονικλοσπουεία και
κοσέσςια.
19. Ένα ςημανσικό βήμα για σην πποςσαςία σηρ
πανίδαρ ςσην οπεινή Ηλεία, γίνεσαι με σην
δημιοτπγία μόνιμοτ κασαυτγίοτ άγπιαρ ζψήρ ςσιρ
πεπιοφέρ σψν δήμψν Υολόηρ και Λαμπείαρ. Όπψρ
έγινε γνψςσό από ση Νομαπφιακή Ατσοδιοίκηςη
Ηλείαρ, δημοςιεύθηκε ςσην Ευημεπίδα σηρ
Κτβέπνηςηρ η ίδπτςη σοτ.
20. Η ίδπτςη κασαυύγιψν άγπιαρ ζψήρ και η διαφείπιςη σψν
πεπιοφών ατσών εξαςυαλίζει σιρ απαπαίσησερ ςτνθήκερ
για σην πποςσαςία ςτγκεκπιμένψν ειδών και
βιοκοινοσήσψν ποτ απαισούν ανθπώπινη επέμβαςη για
ση διαιώνιςή σοτρ. Ωρ κασαυύγιο θηπαμάσψν οπίζεσαι
μια ςτγκεκπιμένη και απαγοπετμένη για σο κτνήγι
πεπιοφή ςσην οποία επικπασούν ετνοωκέρ οικολογικέρ
ςτνθήκερ για ση διαβίψςη και αναπαπαγψγή ενόρ ή
πεπιςςόσεπψν θηπαμασικών ειδών.
κοπόρ σηρ ίδπτςηρ σψν κασαυύγιψν είναι η δημιοτπγία
ς' ατσά πλεονάζονσορ απιθμού θηπαμάσψν, σα οποία
ςση ςτνέφεια εμπλοτσίζοτν σοτρ γεισονικούρ βιόσοποτρ.
ε οπιςμένερ πεπιπσώςειρ σα κασαυύγια φπηςιμεύοτν
ψρ θέςειρ ανάπατςηρ σψν μεσαναςσετσικών ποτλιών.
21. Ο Νομάπφηρ Ηλείαρ Φαπάλαμπορ Καυύπαρ για σην
ίδπτςη σοτ κασαυτγίοτ άγπιαρ ζψήρ, δήλψςε σα εξήρ :
«Είναι μια θεσική εξέλιξη για ση διαυύλαξη και
ανάπστξη σηρ βιοποικιλόσησαρ ςσο Νομό μαρ και σηρ
πποςσαςίαρ σοτ πεπιβάλλονσορ. Είναι μια δπάςη ποτ
είναι αποσέλεςμα σηρ ςοβαπήρ δοτλειάρ σοτ
Δαςαπφείοτ Πύπγοτ, σοτρ οποίοτρ σοτρ ςτγφαίπψ.
Η δπαμασική μείψςη σηρ βιοποικιλόσησαρ ςε παγκόςμια
κλίμακα αλλά και ςσην Ελλάδα, αποσελεί μέγιςσο και
οξύ ππόβλημα και η ανάγκη δπαςσικήρ και σαφείαρ
πποςσαςίαρ σηρ , έφει αναγνψπιςσεί ψρ επισακσική
ανάγκη και η ίδπτςη κασαυτγίοτ άγπιαρ ζψήρ ςσιρ
πεπιοφέρ σψν Δήμψν Υολόηρ και Λαμπείαρ βοηθά ππορ
ατσή σην κασεύθτνςη».
22. Η φλψπίδα σηρ Ελλάδαρ
σην Ελλάδα τπάπφοτν πεπίποτ 6.500 είδη
υτσών. Από ατσά σα 780 πεπίποτ (κασ΄
άλλοτρ πεπίποτ1.100) είναι ενδημικά. Από σα
είδη υτσών ποτ τπάπφοτν ςση φώπα μαρ
σα 263 θεψπούνσαι ςπάνια και απειλούμενα.
Η μεγάλη ποικιλία θσηικών ειδών ποσ σπάρτει ζηην Ελλάδα οθείλεηαι:
•ζηο πολύπλοκο ανάγλσθό ηης
•ζηο μεγάλο αριθμό νηζιών
•ζηο μεγάλο μήκος ακηών
•ζηη μεγάλη ποικιλία κλιμαηικών ηύπων
23. Υτςικό οικοςύςσημα είναι σο ςύνολο σψν βιοσικών
παπαγόνσψν
(ζψνσανών οπγανιςμών, δηλαδή ζώα, υτσά
μικποοπγανιςμοί) και σψν
αβιοσικών (φψπίρ ζψή, π.φ. έδαυορ, νεπό, αέπαρ)
ποτ σπουοδοσούνσαι
από μια πηγή ενέπγειαρ και αλληλεπιδπούν
μεσαξύ σοτρ.
Σα δάςη, οι έπημοι, οι λίμνερ, σα πελάγη, σα
ποσάμια κ.λπ. είναι
υτςικά οικοςτςσήμασα.
24. Σο ςύνολο σψν υτσών αποσελούν ση φλψπίδα,
ενώ σο ςύνολο σψν
ζώψν σην πανίδα σψν οικοςτςσημάσψν.
Σα υτσά και σα υύκη (υύκια) δεςμεύοτν σο
διοξείδιο σοτ άνθπακα
(CO2) από σην ασμόςυαιπα, αποππουούν νεπό
και ανόπγανερ ενώςειρ
από σο έδαυορ και φπηςιμοποιούν σην ηλιακή
ενέπγεια για να
ςτνθέςοτν οπγανικέρ ενώςειρ με ση διαδικαςία
σηρ
υψσοςύνθεςηρ, απελετθεπώνονσαρ σατσόφπονα
οξτγόνο
