2. Transfer Hatları
Trasfer Hattı: Otomatik bir taşıma sistemi ile birleştirilmiş sıralı
makinelerden oluşan sistemler
• Birden fazla işleme uğrayan aynı tip ürünlerin seri üretiminde
kullanılır.
• Her işlem bir istasyonda yapılır ve istasyonlar arası makineli taşıma
sistemleri ile birbirlerine bağlanmıştır.
• Matkap, freze ve kesme işlemleri transfer hatlarında en çok
kullanılan işlemlerdir.
• Elektro kaplama, robotlu punta kaynak, metal saç presleme daha
ileri transfer hatlarında kullanılmaktadır. (Otomotiv)
• Yüklü miktarda yatırımla kurulur. Sabit otomasyon örneğidirler ve
işlem sıralama veya türlerini kurulumdan sonra değiştirmek çok
zordur.
3. • Aynı tip ürünün çok sayıda üretilmesi
• Sabit otomasyon
• Uygulamalar:
– Makineli İşleme Transfer Hattı
– Robotlu Punta Kaynak Hattı
– Metal Presleme Hattı
– Elektro Kaplama Hattı
– Elektronik Birleştirme Hattı
Transfer Hatlarının Özellikleri ve Bazı
Uygulamalar
7. Transfer Hatları Nerde Kullanılmalı?
• Yüksek Üretim İhtiyacı
– Seri Üretim
• Sabit Ürün Dizaynı
– Sıralama ve işlem değişikliği zor
• Uzun Süreli Satış Ömrü
– En az birkaç yıl
• Birden çok işlem ihtiyacı
– Farklı işlemler farklı istasyonlarda
8. Transfer Hattı Kurmanın
Avantajları & Dezavantajları
Avantajlar
• Kolay yönetim (Düşük WIP - Basit çizelgeleme)
• Düşük direkt işçi maliyeti
• Daha düşük alan kullanımı (Atölye tipine göre)
• Düşük ürün varyasyonu (düşük kalite kontrol ihtiyacı)
• Düşük tedarik süresi (Hızlı üretim)
Dezavantajlar
• Düşük esneklik
• Ürünün eskime riski (düşük adaptasyon)
• Aksaklıklara dayanıksız (bir arızada tüm sistem çöker)
13. Otomasyonlu Transfer Hattının Temelleri
• Bir otomasyonlu transfer hattı parçaları bir
makineden diğerine taşıyan en az bir taşıma
sistemi ve birkaç iş istasyonundan oluşur
14. Otomasyonlu Transfer Hattının Temelleri
• Bir hammadde hattın bir ucundan girer, ürün
ilerlerken işlem adımları sırasıyla uygulanır.
• Hattın üzerine ara kalite kontrolleri yapan kontrol
istasyonları yerleştirilebilir.
• Ayrıca hatta otomasyonla yapılması zor veya
maliyetli olan işlemler için manuel istasyonlar da
yerleştirilebilir.
• Her istasyon tek bir işi yaptığı için ürünün tam
olarak çıkabilmesi için her bir istasyona uğraması
gerekir.
15. Otomasyonlu Transfer Hattının Temelleri
• Aynı hatta aynı anda birden fazla parça farklı iş
istasyonlarında işlem görebilir.
• Tam verimle çalışan bir transfer hattında, hatta
belirli bir anda işlem gören parça sayısı hattaki iş
istasyonu sayısına eşittir.
• Bazı modern sistemlerde işlem gören maddeler
hat üzerinde geçici olarak depolanabilmekte,
dolayısıyla hattaki parça sayısı iş iş istasyonu
sayısından fazla olmaktadır.
16. Sistem Çeşitleri
İş akışına göre transfer hatları aşağıdaki gibi
sınıflandırılabilir:
1) Düz Çizgi Düzeni
2) Parçalı Düz Çizgi Düzeni
3) Rotatif Dizinleme Düzeni
17. Düz Çizgi Düzeni
• Bu düzen genelde otomotiv motor blokları, şanzımanları gibi
büyük parçalar üzerinde çalışılırken kullanılır.
• Bu tarz parçalar üstünde pek çok işlem yapıldığı için sistemde bir
çok iş istasyonu bulunur.
• Düz çizgi düzeninde çok istasyon kullanımına uygun düzenleme
yapılır.
• Düz çizgi düzeninine ara mamül depolama alanları entegre
edilebilir.
19. Parçalı Düz Çizgi Düzeni
• Parçalı düz çizgi düzeni iki veya daha fazla genelde
birbirine dik düz çizgi düzeninin birleşiminden oluşur.
• Düz çizgi düzeni yerine bu düzenin kullanılmasının bazı
nedenleri:
1) Sahip olunan fabrika alanı düz çizgi düzeni için kısa
olabilir.
2) Parçanın farklı yüzeyleri işlem görecek ise kesit yerinde
yerleştirme yapılıyor olabilir.
3) Daha modern bir sistem olan dikdörtgen düzeni
elleçleme aletinin hattın başına dönmesini sağlayarak
üretimi hızlandırır.
20. Birleştirilmiş Transfer Hatları
Aşağıda 12 istasyonlu dikdörtgen düzenli hat, yukarıda 7 istasyonlu düz çizgi düzenli
hat bulunmakta.
Aradaki depo noktasında ürünün yerleşimi manuel olarak değiştirilmektedir.
Kamyon arka aks mili
üretim hattı
21. Rotatif Düzen
• Yuvarlak çalışma masası etrafındaki
sabitleyicilere bağlı olan parçalar belirli bir
açıyla ilerletilip sıralı istasyonlarda işlem
görmeleri sağlanır.
• Çalışma masasına genelde «dial», düzenleme
yapan makineye ise endeksleme makinesi
denir.
22. Rotatif Düzen
• Diğer düzenlere kıyasla rotatif düzen genelde küçük
parçalar ve az iş istasyonu için uygundur.
• Bu düzende depolama kapasitesi yoktur.
• Bu sisteme uygun makineler genelde daha ucuz olup
daha az alan kullanımı sağlarlar.
26. Parça Taşıma Sistemleri
Bir montaj hattı boyunca parçalar iki şekilde
taşınabilir:
1- Manuel olarak
2- Makineli bir sistemle
27. Parça Taşıma Sistemleri
• Parçalar iş istasyonları arasında elle taşınır.
• Bu tarz sistemler iki temel soruna sebep olur: Boş kalma
ve engellenme
• Boş kalma işçinin kendi istasyonundaki parça ile ilgili işini
bitirdiğinde sıradaki işin kendisine ulaşmamış olduğu
durumlarda boşta kalması ile oluşur.
• Engellenme işçinin kendi istasyonundaki işini bitirdiğinda
bir sonraki istasyondaki işçinin işi bitmediği durumlarda
tamamladığı işi teslim edememesinden dolayı oluşur.
28. • Bu iki istenmeyen durumu engellemek için istasyonlar
arası depolama alanları kullanılabilir.
• Bir istasyondaki tamamlanmış ürünler yığınlar halinde veya
kaygan bir zeminde veya bir konveyörde sıradaki istasyona
itilerek taşınır.
• İş istasyonları arasında depolama yapılırsa çok miktarda
yarı mamül birikmesine sebep olabilir.
• Üretim miktarı genelde düşük sistemlerdir.
29. Makineli Parça Taşıma Sistemleri
Temel sistemler:
• Sürekli taşıma ,
• Senkronize transport,
• Asenkronize taşıma’dır.
31. Sürekli Taşıma Sistemleri
• Böyle sistemlerde genelde istasyonlar arasında
sabit hızda hareket eden konveyörler
bulunmaktadır. Bu sistemler genelde işlemler elle
yapılıyorsa kullanılır.
• Hat çok uzun olmadığı sürece tek konveyör
genelde tüm hattı dolaşır. Fakat hat çok uzunsa bir
kaç konveyör kullanılır.
• Genel örnekleri bantlı, rulolu ve zincirli
konveyörlerdir.
32. • 2 şekilde uygulanabilirler:
1- Parçalar konveyöre sabitlenmiş olarak
2- Parçalar ve konveyör ayrılabilir şekilde
• Birinci durumda ürün büyük ve ağırdır (otomobil, çamaşır
makinesi gibi) ve konveyörden ayrılamaz. Dolayısıyla işçi
konveyörle aynı hızda ilerleyerek işlemi gerçekleştirir.
• Parçaların küçük ve hafif olduğu durumlarda konveyörden
alınarak operatörün kolay çalışacağı şekilde işlem
yapılabilir.
• Sabit bir devir süresi olmadığı durumlarda konveyörden
ayrılabilen sistemler kullanmak uygun olur.
33. Tepe Konveyörler
• Askılı ve tekerlekli tepeden
taşıma sistemleridir.
• Boyaya batırma veya
fırınlama gibi süreçlerde
kullanılmaktadır.
• Taşıyıcılar zincirle veya
kabloyla taşınıp çekilerek
tam bir döngü oluşturulur.
• Genelde parçaları farklı
üretim alanları arasında
taşımak için kullanılır.
34.
35. Bantlı Konveyör
• Bant güçlendirilmiş
kauçuk gibi maddelerden
yapılır
• Ağır yüklere karşı hareketi
güçlendirmek için ek
bobin kullanılır
• İki genel formu vardır:
– Düz bant (üstte)
– Yığınlarda kullanılan V
şekilli bant (altta)
40. Rulolu Konveyör
• Hareket yönüne dik çok
sayıda rulonun
birleşmesiyle oluşur
• Yüklerin hareket için düz
bir tabanı olmalı veya yük
altına palet konmalıdır
• Rulo dönüşleri sayesinde
yük ilerler
• Mekanik çalışan tipleri de
mevcuttur
41.
42.
43.
44.
45. Tekerlekli Konveyör
• Rulolu konveyöre
benzer fakat rulolar
yerine hareketi tekerler
sağlar
• Hafif yüklerde mekanik
olarak kullanılır
• Genelde eğim olan
yerlerde (kamyon
kasası boşaltma gibi)
kullanılır.
46.
47.
48. Senkronize Taşıma Sistemleri
• Bu tarz taşıma sistemlerinde hattaki tüm yükler iş istasyonları
arasında hızlı ve kesikli bir şekilde hareket ederler.
• Bulunduğu istasyonda ürün üzerinde yapılması gereken
işlemin sabit bir sürede yapılması gerekliliğinden manuel
işlem yapılan hatlarda kullanılmazlar.
• Otomasyonlu transfer hatlarında genel olarak için en uygun
taşıma sistemi olarak kabul görmüştür.
49. Asenkronize Taşıma Sistemi
• İş bir istasyonda bittiğinde işçi tarafından hareket
ettirilir.
• Hattaki parçaların hareketleri diğer parçalardan
bağımsızdır.
• Motorlu rulolu konveyörler, güdümlü araç
sistemleri, raylı sistemler ve karusel sistemler bu
gruptandır.
50. İş Transfer Mekanizmaları Özet
• Lineer Transfer Sistemleri:
– Sürekli Hareket– Otomasyonlu sistemlerde
genelde kullanılmaz
– Senkronize Hareket – Aralıklı hareket, bütün
parçalar aynı anda
– Asenkronize Hareket – Aralıklı hareket,
parçaların bağımsız hareketi
• Rotatif Dizinleme Sistemleri:
– Geneva mekanizması
51. Walking Beam Taşıma Sistemi
• Bu tarz sistemlerde parçalar aynı anda
bulundukları istasyonlardan kirişler tarafından
senkronize olarak kaldırılarak bir sonraki
istasyondaki yerlerine taşınırlar. Bu işlemden
sonra kirişler eski yerlerine dönerler.
52. • Akış modeli:
1. Sabit kirişlerin üstünde yuvalarda parçalar durmaktadır.
2. Transfer kirişi yükselerek parçaları yuvalarından çıkarır.
3. Yükselen transfer kirişi ilerleyerek parçaları bir sonraki
istasyonun yuvasına getirir.
4. Transfer kirişi daha sonra alçalarak parçaları yuvalara bırakıp
ilk pozisyonuna geri döner.
54. 6 Dilimli Cenova Mekanizması
• Sürekli hareketi kesikli harekete çevirir.
• Rotatif Sistemlerin temelidir.
55.
56. Dizinleme Makinesi için Kam Mekanizması
• Rotatif sistemleri döndürmek için farklı mekanizmalar bulunmaktadır
• Kam mekanizması pahalı bir yöntem olsa da dönüş hızı ve açısını
ayarlamada etkin bir yöntemdir
57. Mandallı Kilit Mekanizması
• Mandal bir çarkın sadece bir yöne dönmesini sağlayıp diğer
yöne dönmesini engelleyen bir mekanizmadır.
• Bu sistem saatler, krikolar, vinçler gibi pek çok farklı alette
kullanılmaktadır.
• Bu mekanizmada ayrıca mandalla temasa geçen diş kısmı
mandala uyumlu dişli çark bulunmaktadır.
• Çoğunlukla istenmeyen bir durum olsa da mekanizma dişler
arası boşluklar kadar geriye doğru yaslanma da sağlamaktadır
58. Pinyon Çark Mekanizması
• Bu mekanizma dönel hareketi doğrusal harekete çevirir.
• Yuvarlak pinyon düz bir bara dişli ile bağlı olup dönüşsel hareket gerçekleştikçe
bar sağa sola hareket eder.
• Bu mekanizma en yaygın olarak araçların yönlendirme sistemlerinde bulunur.
• Dönüşsel Top mekanizmasına göre dayanıklılığı ve gücü daha düşük olsa da
otomobil teknolojisinde onun yerini almıştır.
58
59.
60.
61. Transfer Sistemlerinde Depolama
Bölgeleri
İş istasyonları arasında parçaların sıradaki
istasyona aktarılmadan toplanıp bekletildiği
bazı bölgelerdir.
• Depolama Bölgesi kullanım nedenleri:
– İstasyon arızalarının etkilerini azaltma
– Hattı besleyecek parça miktarı oluşturma
– Hat çıktılarını biriktirecek bir yer oluşturma
– Döngü süresi varyasyonlarını azaltma
– Farklı hızda çalışan aşamalar arası depolama yapma
